قلب‌تان چقدر جوان است؟

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: قلب‌تان چقدر جوان است؟

امروز بيماري‌هاي غيرواگير به علت پديده نوسازي جوامع و پيشرفت فن‌آوري و تراكم جمعيت در مناطق شهري، تغيير سبك و شيوه زندگي و گرايش افراد به عادات نامناسب غذايي، شيوع گسترده‌اي يافته است.‌

يكي از اين بيماري‌ها، بيماري‌ قلبي و عروقي است كه عامل 25 تا 45 درصد از كل مرگ و ميرها در جهان است.‌

براساس گزارش سازمان جهاني بهداشت در سال 2003 ميلادي 2/29 درصد از كل مرگ‌ها براثر بيماري‌هاي قلبي و عروقي بوده است، كه 80 درصد آن‌ها در كشورهاي كم درآمد و فقير اتفاق افتاده است.

در گزارش ياد شده آمده است: در جهان هر 30 ثانيه يك نفر دچار سكته قلبي مي‌شود و در هر دقيقه يك نفر به علت سكته قلبي فوت مي‌كند و به دنبال سكته قلبي در مورد بيش از 50 درصد بيماران نيازمند، اقدامات بازتواني انجام مي‌گيرد.

بررسي‌هاي انجام شده نشان مي‌دهد كه سن بيماران قلبي و عروقي در جهان به علت تغيير شيوه زندگي به سرعت در حال كاهش است. تغيير روش‌هاي زندگي و افزايش شهرنشيني، چاقي، فشارخون بالا، افزايش وزن، بي‌تحركي و مصرف سيگار از عوامل شيوع بيماري‌هاي عروق كرونر، انسداد قلبي و سكته‌هاي قلبي است.‌

بيست و چهارم سپتامبر مصادف با دوم مهرماه هرسال، به عنوان نامگذاري شده است.

قلب سالم براي زيستن كامل و بدون توجه به سن و جنس، حياتي است. كنترل عوامل خطرساز عمده براي بيماري‌هاي قلبي، عروقي، فعال بودن جسمي و سيگار نكشيدن، مي‌تواند از حملات قلبي پيشگيري كند و ممكن است از سرعت پير شدن قلب بكاهد.

براي همين است كه امسال مراسم روز جهاني قلب با مضمون برگزار مي‌شود تا مردم را در سراسر جهان تشويق كند كه سبك زندگي سالمي را انتخاب كنند و به كمك حفظ جواني قلب بشتابند.‌

آمارها چه مي‌گويند

بررسي‌هاي انجام شده از سوي سازمان جهاني بهداشت نشان مي‌دهد كه بيماري‌هاي قلبي به سرعت در حال تبديل شدن به تهديدي عمده در كشورهاي در حال توسعه است.

براساس اين گزارش، بيماري‌هاي قلبي و عروقي در مادران در اغلب كشورهاي در حال توسعه 4 بار بيشتر از عوارض زايماني و ايدز باعث مرگ و مير مي‌شوند، در حاليكه ايدز هرسال 3 ميليون نفر را در دنيا مي‌كشد، بيماري‌هاي قلبي - عروقي 5/17 ميليون نفر را به كام مرگ مي‌فرستد.

سازمان جهاني بهداشت تخمين مي‌زند كه ضررهاي اقتصادي ناشي از بيماري‌هاي قلبي و ساير بيماري‌هاي مزمن در آينده نزديك در چين به 558 ميليارد دلار، در هند به 236 ميليارد دلار و در روسيه به 303 ميليارد دلار خواهد رسيد.

براساس گزارش بررسي سيماي مرگ در 23 استان كشور كه در سال 1382 تهيه شده است،‌ روزانه 800 نفر براثر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي و عروقي فوت مي‌كنند و 12 هزار سال عمر به هدر مي‌رود.‌علل عمده مرگ و مير در كشور به ترتيب عبارتند از: بيماري‌هاي قلبي و عروقي، سوانح و حوادث، سرطان‌ها، بيماري‌هاي تنفسي و بيماري‌هاي زمان تولد.

بيماري‌هاي قلبي و عروقي در كشور 46 درصد موارد مرگ و مير را به خود اختصاص داده است و روزانه به طور ميانگين 369 نفر به علت بيماري‌هاي قلبي و عروقي، 133 نفر به علت حوادث غيرعمدي، 62 نفر به علت ابتلا به انواع سرطان‌ها و 50 نفر به علت بيماري‌هاي تنفسي فوت مي‌كنند.

دكتر كامران باقري لنكراني، وزير بهداشت، درمان و علوم پزشكي چندي قبل در مصاحبه با ايرنا اظهار داشته بود: براساس آخرين آمار به دست آمده درخصوص علل مرگ و مير، 46 درصد كل مرگ‌ها در كشور ناشي از بيماري‌هاي قلبي و عروقي است.

به گفته او، پيش‌بيني مي‌شود در صورت ادامه اين روند بيماري‌هاي قلبي به مهم‌ترين عامل كاهش سال‌هاي حياتي تبديل شود.‌

دكتر فريدون نوحي، جراح قلب و عروق نيز مي‌گويد: بيماري‌هاي قلب و عروق عامل يك‌ سوم مرگ‌ها در ايران و جهان است، ضمن آن‌كه ميزان مرگ و مير ناشي از بيماري‌هاي قلب و عروق در ايران، نسبت به آمار جهاني بيشتر است. به‌‌طوري كه حدود 38 درصد مرگ‌ها در ايران به علت بيماري‌هاي قلب و عروق است.

او يادآوري مي‌كند: به‌طور كلي بين 4 تا 6 درصد مردم هر كشور به بيماري‌هاي قلب و عروق مبتلايند و به طور مثال 15 ميليون نفر در آمريكا مبتلا به اين نوع بيماري هستند. در ايران البته به دليل جوانتر بودن جمعيت، نرخ شيوع اين بيماري كمتر است و اگر نرخ 3 درصد را براي شيوع بيماري‌هاي قلبي در ايران در نظر بگيريم، حدود 2 ميليون نفر در ايران مبتلا به اين بيماري هستند كه به ازاي هر 30 نفر بيمار قلبي، يك نفر هر سال سكته مي‌كند.

كاهش سن ابتلا به بيماري‌هاي قلبي‌

دكتر محمد حسين ماندگار، جراح قلب و عروق مي‌گويد: جامعه‌ ما به سرعت در حال گذار اپيدميولوژيك است.‌

كشورهاي توسعه يافته تقريبا كمبود موادغذايي را پشت‌سر گذاشته بودند كه دچار معضل اضافه‌خواري و بي‌تحركي شدند، ولي كشورهاي در حال توسعه هنوز مشكلات خود در زمينه كمبود مواد غذايي را حل نكرده‌اند كه وارد اين چرخه شده‌اند.

در واقع راهي را كه دنياي توسعه يافته در 150 سال پيمود، ما در عرض 25 سال طي كرديم و چاقي و درنتيجه بيماري‌هايي مانند ديابت،‌ افزايش فشارخون و سكته‌هاي قلبي و مغزي به سرعت گسترش يافته‌اند.

او مي‌افزايد: با توجه به تغيير روش‌هاي زندگي و افزايش شهرنشيني، سن ابتلا به بيماري‌هاي قلبي در ايران كاهش يافته است.

او با بيان اينكه به طور كلي سن ابتلا به بيماري‌هاي قلبي بالاي 60 تا 70 سال است، يادآوري مي‌كند: در حال حاضر به علت زندگي شهري و وجود فاكتورهاي خطرساز مانند عدم كنترل ديابت، فشارخون، مصرف سيگار و موادمخدر و افزايش استرس‌هاي روزانه، سن ابتلا به بيماري‌هاي قلبي به 40 تا 50 سالگي رسيده است.‌

دكتر ايرج خسرونيا رئيس انجمن متخصصان داخلي ايران نيز مي‌گويد: ‌

- متاسفانه موارد سكته قلبي در ميان افراد 20 تا 30 ساله هم ديده مي‌شود و اين مساله به دليل تحرك كم و رژيم غذايي نامناسب است.

او نسبت به افزايش آمار سكته و بيماري‌هاي قلبي در ميان جوانان هشدار مي‌دهد و مي‌افزايد: بايد اقدامي عاجل براي جلوگيري از اين مساله انجام شود.

او يادآوري مي‌كند: پژوهش‌هاي انجام شده نشان مي‌دهد نيم تا يك درصد مبتلايان به سكته قلبي در ايران، بين سنين 20 تا 30 سال قرار دارند و به گفته متخصصين قلب و عروق، ميزان سكته قلبي و انجام جراحي‌هاي قلبي در ميان جوانان، رو به افزايش است.‌

عوامل خطرساز

دكتر ماندگار در مورد عوامل خطرساز بيماري‌هاي قلب و عروق مي‌گويد: عوامل خطر بيماري‌هاي غيرواگير دو دسته‌اند. دسته‌اي كه تقريبا تغيير آنها مشكل است، مانند جنس و سابقه فاميلي. چون اطلاعات موجود نشان مي‌دهد مردان بيش از زنان در معرض خطر هستند. اگرچه در حال حاضر اطلاعات و بررسي‌هاي جديد نقش جنسيت را كمتر از گذشته به حساب مي‌آورد، ولي سابقه فاميلي بسيار مهم است. دسته دوم،‌ عواملي است كه مي‌توان راحت‌تر آنها را تعديل كرد.

او مي‌افزايد: در حال حاضر كشورهاي در حال توسعه، بيماري‌هاي قلبي چندسال گذشته كشورهاي پيشرفته را تجربه مي‌كنند و اين در حالي است كه عادات كشورهاي غربي مانند بي‌تحركي، مصرف غذاهاي پرچرب و به ويژه مصرف سيگار در چند سال اخير در كشورهاي در حال توسعه شيوع بيشتري داشته است.‌

او يادآوري مي‌كند: چاقي، فشارخون بالا، افزايش وزن، بي‌تحركي و مصرف زياد سيگار منجربه افزايش شيوع بيماري‌هاي عروق كرونر، انسداد عروق و سكته‌هاي قلبي مي‌شوند كه كشور ما نيز از شيوع بالايي از اين بيماري‌ها آسيب ديده است.

اين جراح قلب و عروق با تاكيد بر ضرورت تغيير روش‌هاي زندگي و افزايش ساعات ورزش روزانه مي‌گويد: همچنين بايد از غذاهاي پرچرب و پرنمك پرهيز كنيم و مصرف غذاهاي پركالري و شيريني و روغن‌هاي جامد را به حداقل برسانيم.

دكتر علي شيخ‌الاسلامي، جراح قلب و عروق نيز در مورد عوامل خطرساز مي‌گويد: يكي از اين عوامل بيماري قلبي، كلسترول بالاي خون است. بررسي‌هاي انجام شده نشان داده است كه رابطه مثبت و قوي بين سطح كلسترول خون و بروز بيماري‌هاي عروقي و نيز ميزان مرگ و مير وجود دارد. مصرف چربي‌هاي اشباع شده (روغن جامد) نيز حتي در افرادي كه سطح كلسترول آنها طبيعي است، احتمال بروز بيماري‌هاي قلبي را زياد مي‌كند.

او مي‌افزايد: هريك درصد كاهش كلسترول خون مي‌تواند 2 تا 5 درصد خطر بروز بيماري‌هاي قلبي، عروقي را كاهش دهد.‌

آخرين بررسي‌ها در كشور نشان مي‌دهد كه سطح كلسترول 41 درصد مردان و 47 درصد زنان 40 تا 60 سال، بالا گزارش شده است و 30 درصد مردم از روغن جامد استفاده مي‌كنند.

او با اشاره به اينكه سيگار كشيدن يكي ديگر از عوامل خطرساز است، يادآوري مي‌كند: سيگار، مهمترين عامل مرگ زودرس در افراد 35 تا 69 سال در كشورهاي پيشرفته است. سيگار، مرگ و مير ناشي از بيماري‌هاي قلبي - عروقي را تا 50 درصد افزايش مي‌دهد، در ازاي هر 10 عدد سيگار كشيده شده، خطر مرگ براثر بيماري قلبي در مردان 18 درصد و در زنان 31 درصد بالا مي‌رود. آمار نشان داده است از هر 5 مرگ ناشي از مصرف سيگار 2 مورد به علت بيماري قلبي است، علاوه بر آن بيماري‌هاي ناشي از سيگار هزينه بالايي را بر نظام بهداشتي كشور تحميل مي‌كند.‌

مساله مهم ديگر اين است كه 37 درصد افراد غيرسيگاري در خانه يا محل كار خود در معرض دود سيگار ديگران قرار دارند و اين امر احتمال ابتلاي آنان به بيماري‌هاي قلبي و عروقي را تا 30 درصد افزايش مي‌دهد. تخمين زده مي‌شود كه سالانه 37 تا 40 هزار نفر براثر قرار گرفتن در معرض دود سيگار ديگران به دليل ابتلا به بيماري‌هاي قلبي و عروقي فوت مي‌كنند.

دكتر شيخ‌الاسلامي مي‌گويد: فشارخون بالا يكي ديگر از مهم‌ترين عوامل خطر بروز بيماري‌هاي قلبي و عروقي و شايع‌ترين عامل بروز نارسايي‌هاي قلبي و سكته مغزي در بسياري از كشورها و شايع‌ترين عامل ايجاد نارسايي كليوي است.

در ايران، براساس طرح سلامت و بيماري 14 درصد افراد 12 تا 69 ساله فشارخون بالا دارند و نيز 34 درصد افراد 35 تا 69 سال در كل استان‌ها و 38 درصد‌در تهران‌داراي‌فشارخون بالا هستند.‌او مي‌افزايد: شواهد اپيديولوژيكي محكمي وجود دارد كه ديابت، عامل خطر اصلي و مهمي براي ابتلاي افراد به بيماري‌هاي قلبي و عروقي است.

بررسي‌هاي انجام شده در ايران نشان مي‌دهد كه در افراد بالاي 30 سال، حدود 6/7 درصد زنان و 1/7 درصد مردان مبتلا به ديابت هستند.

اين متخصص قلب و عروق يادآوري مي‌كند: مطالعات مختلفي رابطه چاقي با بروز بيماري‌هاي قلبي و عروقي را نشان داده‌اند. امروزه چاقي را براساس معيار ‌ ‌BMI(مجذور قد به متر تقسيم بر وزن به كيلوگرم) مي‌سنجند، به‌طوري‌كه ‌‌BMI مساوي 25 و بالاتر تا 27 را اضافه وزن و بالاي 27 را چاقي در نظر مي‌گيرند و زير 25 را مطلوب مي‌دانند.

چاقي همچنين عامل خطري براي فشارخون بالا، اختلال چربي‌هاي خون و نيز ديابت است و كم تحركي عاملي براي افزايش وزن به حساب مي‌آيد. چاقي احتمال بيماري‌هاي قلبي و عروقي را در مردان تا 2 برابر و در زنان تا 5/2 برابر افزايش مي‌دهد.

مطالعات اخير در كشور ما نشان داده است كه افزايش وزن در جوامع شهري و روستايي ايران شيوع بالايي دارد. در افراد 30 ساله به بالا در نواحي شهري اين عارضه تا 82 درصد و در روستاييان استان تهران تا 72 درصد و در روستاهاي دور افتاده تا 44 درصد افراد، افزايش وزن دارند و يا مبتلا به چاقي هستند.

او مي‌گويد: نبود فعاليت‌هاي بدني كافي، خطر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي را حداقل تا 2 برابر افزايش مي‌دهد و تخمين زده مي‌شود كه دليل 12 درصد كل مرگ و مير را در جهان مي‌توان به كم تحركي نسبت داد. از بررسي زندگي شهروندان تهران مي‌توان دريافت كه 80 درصد مردان و 85 درصد زنان هيچ فعاليت بدني در خارج از محيط كار يا منزل، حتي به‌صورت قدم زدن ندارند.

پيشگيري از بيماري‌ قلبي، عروقي‌

دكتر شيخ‌الاسلامي مي‌گويد: پيشگيري از بيماري‌هاي قلبي و عروقي بايد از دوران كودكي شروع شود. پيشگيري از بيماري‌هاي عروقي در 3 سطح ارائه مي‌شود كه عبارتند از:

پيشگيري اوليه: منظور از پيشگيري اوليه، فعاليت‌هايي است كه در آن هدف، پيشگيري از ابتلا افراد است. در اين روش پيشگيري،‌ سعي مي‌كنيم كه عوامل خطرساز بيماري‌هاي قلبي و عروقي را در افراد سالم كنترل كنيم و در واقع از توسعه عوامل خطر جلوگيري كنيم، مانند آموزش جلوگيري از استعمال دخانيات به يك فرد جوان.

پيشگيري ثانويه: هدف آن جلوگيري از بروز پيامدهاي بيماري است و روش آن شناسايي بيماران و درمان به هنگام آنها به منظور جلوگيري از پيشرفت بيماري است. به عنوان مثال، در يك جمعيت عمومي با سنجش فشارخون افراد مبتلا به نوع خفيف بيماري را شناسايي و با درمان به موقع، از پيشرفت بيماري و عوارض آن جلوگيري مي‌كنند.

دكتر ماندگار نيز مي‌گويد: براي تغيير شيوه زندگي بايد متوليان و مسئولان جامعه خط مشي‌هاي مناسبي را مورد توافق قرار دهند. يعني بايد محيطي حمايتي به وجود آيد كه در آن خانواده‌ها، دانش‌آموزان،‌ كارمندان و كارگران همه خود را در جريان مداوم تغيير مثبت شيوه زندگي حس كنند.

يعني بايد تعهد و التزامي همگاني براي اين جريان مداوم به وجود آيد. اين درست نيست كه تمامي رستوران‌ها و فست‌فودها بدون داشتن دستورالعمل‌هاي خاص براي كاهش ميزان چربي يا تغيير نوع روغن و تعديل روش‌هاي پخت و بدون نظارت، هرگونه غذايي را با كيفيت نامطلوب تهيه كنند و به فروش برسانند.

همچنين رسانه‌ها انواع موادغذايي نامناسب را تبليغ كنند، امكان ورزش و پياده‌روي فراهم نشود و آموزش در زمينه‌هاي فوق داده نشود و آن وقت نمي‌توان انتظار داشت كه از بار بيماري‌هاي غيرواگيردار كه هزينه زياد اقتصادي نيز به كشور تحميل مي‌كند، كاسته شود.

او مي‌افزايد: به نظر من ابتدا بايد يك برنامه مدون كشوري براي پيشگيري از بيماري‌هاي غيرواگير با مشاركت تمامي وزارتخانه‌ها و نهادهاي مدني و شوراها تدوين شود. زماني، مي‌تواند چنين محيطي به وجود آيد كه نمايندگان تام‌الاختيار تمامي نهادها در تدوين آن مشاركت داشته باشند. قطعا مديريت اين هماهنگي بايد به وسيله شوراهاي عالي سلامت و امنيت تغذيه‌اي كه زيرنظر رئيس جمهوري است، صورت گيرد.

او مي‌افزايد: دبيرخانه اين شورا بايد از متخصصاني كه در زمينه رفتارشناسي و روانشناسي جامعه صاحب نظرند و ساير تخصص‌ها كمك بگيرد و مقدمات كار را فراهم كند. شايد برنامه تدوين شده‌اي نيز وجود داشته باشد ولي تجربه ما مي‌گويد برنامه‌اي كه يك وزارتخانه تدوين مي‌كند، بايد به وسيله همان وزارتخانه اجرا شود. اگر هدف بين بخشي است، شوراها، شهرداري‌ها، اداره‌ها و آموزش و پرورش يا وزارت علوم بايد هركدام وظايف خود را در ساخت يك جريان مستمر و مداوم شيوه زندگي بدانند و اجرا كنند. بايد ابتدا در تدوين برنامه مشاركت فعال داشته باشند. وقتي صحبت از مشاركت فعال مي‌شود، يعني هر وزارتخانه‌اي بايد بداند كه در جريان‌سازي شيوه صحيح زندگي، چه نقشي بايد ايفا كند.

شنبه 30 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 244]