امنيت شغلي در گفت‌و‌گو با فعالان تئاترنقد اجرا مي‌كنيم،‌ قسطي حقوق مي‌گيريم

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: امنيت شغلي در گفت‌و‌گو با فعالان تئاترنقد اجرا مي‌كنيم،‌ قسطي حقوق مي‌گيريم
غزال صادقيصحبت از امنيت شغلي در حوزه فرهنگ و هنر به ويژه تئاتر در كشور ما به گونه‌اي شوخي با اين جريان محسوب مي‌شود، البته در اينجا مقصود انتقاد از وضعيت كنوني تئاتر نيست، چه‌بسا كه مسوولان تئاتر بيش از هر كس به اين قضايا واقفند و حتي دست‌اندركاران اين حرفه را به در حاشيه گذاشتن فعاليت‌هاي تئاتري و جنبي دانستن آن تشويق هم مي‌كنند و اين مسوولان احتمالا بيش از همه مي‌دانند كه قرار است چه بر سر تئاتر و كساني كه در اين حرفه هستند بيايد.

سه ميليون براي تمام سال
حسين كياني به عنوان يكي از كارگرداناني كه در نيمه دوم سال 87 نمايش «نسوان خانه بيداري» را روي صحنه برده است در ارتباط با امنيت شغلي در حرفه تئاتر و چگونگي بستن قراردادها مي‌گويد: خود گروه با توجه به برآوردها و بازيگراني كه براي كار انتخاب مي‌كند مبلغي را به مركز پيشنهاد مي‌دهد،‌مركز نيز بعد از بررسي طي قراردادي با كارگردان،‌اين مبلغ را تصويب مي‌كند. اما از ابتداي امسال مسائل مربوط به قراردادها از طرف مركز تغييراتي پيدا كرد كه باعث به‌وجود آمدن مشكلات بيشتري براي گروه‌هاي اجرايي و شخص كارگردان شد. طي قانون جديد مركز هيچ مسووليتي در برابر تامين وسائل اجرا، دكور، طراحي صحنه و لباس و هزينه‌هاي اوليه را كه هميشه بر عهده داشت از مسووليت‌هاي خود خارج كرد و مبلغي را معادل 3ميليون تومان قبل از شروع كار به ما پرداخت مي‌كنند. كه بابت آن خود ما موظف هستيم به تامين احتياجات دكور صحنه، لباس، طراحي و ... كه كارگردان مجبور است علاوه بر نظارت بر كارهاي تمرين وارد جريان خريد، پيدا كردن محل براي ساخت دكور، خياط و كلا مسائل حاشيه‌اي شود.
كارگردان نمايش همسايه‌ها همچنين توضيح داد: هيچ امنيت شغلي در حرفه تئاتر وجود ندارد و كاملا طبيعي است كه ما از شرايط موجود راضي نباشيم. به عنوان مثال ما براي به روي صحنه بردن آخرين كارمان چيزي در حدود دو ماه تمرين كرديم و باز قرار است 2 ماه هم روي صحنه باشيم. كل بودجه مبلغي معادل 32ميليون در قرارداد است كه سه‌ميليون تداركات را هم از آن كم كنيد و بعد اين مبلغ را ميان 8بازيگر، چهار دستيار، سه نوازده، طراح صحنه و لباس و كارگردان و نويسنده تقسيم كنيد و ببينيد اين مبلغ بابت 3 تا 4ماه تلاش گروه كافي است يا نه. البته در نهايت اين مبلغ نيز به صورت يكجا به گروه پرداخت نمي شود بلكه طبق قرارداد در سه قسط داده مي‌شود، كه زمان پرداخت قسط ا ول پس از پايان آخرين اجرا است، كه البته هيچ گاه اين مبالغ در زمان خود پرداخت نشده‌اند. كياني همچنين گفت: مهم‌ترين مشكل در حرفه تئاتر ما مشكلات اقتصادي است كه باعث شده اهالي آن ديگر آن را به چشم يك حرفه نگاه نكنند و به خاطر امرار معاششان به شغل‌هاي ديگر روي آورند.
فروش بالاتر از سينما
كوروش نريماني تئاتر «هتل پلازا» را سال گذشته در تئاتر شهر به روي صحنه برده است وي درباره درآمد حاصل از كار گفت: «هتل پلازا» در 30 روز اجراي خود با وجود اينكه فقط يكبار در روز به روي صحنه مي‌رفت 20 الي 30ميليون فروش داشت و اين رقم در حالي است كه ما در هر اجراي خود حداقل 3 ميهمان داشتيم. وقتي اين رقم فروش را با توجه به عدم تبليغات و محدوديت‌هاي زماني، دفعات اجرا و تعداد جمعيت با فيلم‌هاي سينمايي بعضي از كارگردانان و فروش روزنامه بعضي فيلم‌ها مقايسه كنيد كه به صورت همزمان در حداقل 10 سينما آن هم به صورت چند سانس مختلف به روي پرده مي‌روند باز هم به لحاظ اقتصادي در بعضي موارد فروش تئاتر بهتر از سينما بوده است. اين نويسنده گفت: اما شما توجه داشته باشيد كه من تا به امروز حتي قسط اول كار را نيز دريافت نكرده‌ام، خب اين اصلا عجيب نيست چون يكي از مسوولان تئاتر كشور گفته است: «اهالي تئاتر نبايد به عنوان يك حرفه درآمدزا به آن نگاه كنند». و اينجا است كه با وجود علاقه و تعهد ما به تئاتر كارهاي جنبي مانند آموزش، نوشتن كار براي تلويزيون و راديو به عنوان اولويت و محلي براي درآمد ما محسوب مي‌شود. حتي اين روزها بحث تئاتر خصوصي را از گوشه و كنار مي‌شنويم اما اين حرف‌ها هم از طرف كساني زده مي‌شود كه نمايش‌هايشان فروشي نداشته، به نحوي دولتي بوده و از حمايت‌هاي دولتي فراوان نيز استفاده كرده‌اند.نريماني درباره مبلغ قرارداد مركز هنرهاي نمايشي در «هتل پلازا» گفت: مبلغ قرارداد اين كار 21ميليون بود كه بايد بين 4 بازيگر، 3 دستيار و طراح صحنه و لباس، نويسنده و كارگردان تقسيم مي‌شد و در نهايت حتي نتوانستيم به خاطر مبلغ قرارداد موسيقي زنده داشته باشيم.
تئاتر را تحريم مي‌كنم
مهدي پاكدل مي‌گويد: در حال حاضر مشغول بازي در نمايش «يرما» هستم، اما با اينكه سه ماه از پايان اجراي «ماچيسمو» مي‌گذرد، به جز 200هزار تومان، با اينكه 2ميليون قرارداد داشتم تا امروز دريافت نكرده‌ام. به لحاظ اقتصادي كل مبلغ قرارداد من در تئاتر معادل يك ماه حقوق من در تلويزيون و سينما نيست، و فقط علاقه شخصي من به عنوان يك بازيگر تئاتر است كه مرا به صحنه مي‌برد. به عنوان مثال بهترين تئاتر ماچيسمو چيزي در حدود يك سال از وقت مرا به خود اختصاص داد و در جشنواره سال گذشته نيز به روي صحنه رفتيم و بعد هم دوباره براي اجراي عمومي كار دوباره چند ماه مشغول تمرين بوديم، خوب نگاه كنيد كه هيچ مبلغي دريافت نكردم. من شخصا هميشه فكر مي‌كردم كه دين زيادي به تئاتر دارم و حاضرم با كمترين مبلغ و حتي مجاني كار كنم، اما امروز فكر مي‌كنم هيچ ديني به تئاتر ندارم و امسال ديگر تئاتر را تحريم كرديم و تا زماني كه دستمزدها و پرداخت آن به اين صورت است حاضر به بازي در صحنه نيستم.
سياست از بين بردن تئاتر حرفه‌اي
محمود يعقوبي در ارتباط با آخرين كاري كه به روي صحنه برده، مي‌گويد: مركز هنرهاي نمايشي 22ميليون به صورت كلي با ما قرارداد بست كه 3ميليون از اين مبلغ به كارگردان تعلق مي‌گيرد و حدود 14ميليون آن نيز به كل بازيگران مجموعه تعلق داشت. اين كار سال گذشته در جشنواره به روي صحنه رفت و امسال نيز به اجراي عمومي گذاشته شد، و در نهايت تا به امروز هيچ مبلغي از آن به جز 5/4ميليون براي ساخت دكور و هزينه‌هاي اوليه پرداخت نشده است. و نكته جالب اين است كه دستمزد يك كارگردان در دنياي تئاتر تقريبا با مبلغ دريافتي يك بازيگر برابر است با اين تفاوت كه كارگردان شايد سالي يك بار يك كار را به روي صحنه ببرد، اما يك بازيگر شانس اين را دارد كه در سال چندين كار مختلف را به عهده بگيرد. و البته اين توضيح لازم است كه دستمزدي كه بازيگران براي كار خود مي‌گيرند در مقايسه با وضعيت اقتصادي جامعه قابل توجه نيست ديگر مي‌توانيد وضعيت و نيز عوامل را بررسي كنيد.اين نويسنده همچنين توضيح مي‌دهد: دستمزد يك نويسنده از كارگردانان هم پايين‌تر است و در نهايت طراح صحنه و آهنگ نيز از پايين‌ترين دستمزدها برخوردار مي‌شوند كه تمام مبالغ در تعرفه پرداخت دستمزدها تعريف شده كه اصلا شفاف نيست.
يعقوبي همچنين گفت: وقتي يك مسوول در مركز به راحتي مي‌گويد كه تئاتري‌ها به كار تئاتر اصلا جدي فكر نمي‌كنند و آن را حرفه‌اي جنبي محسوب مي‌كنند،‌ حاكي از اين حقيقت است كه آن مسوول و مسوولان بالاتر از او به تئاتر به عنوان يك حرفه اعتقاد ندارند. كار خوبي هم در تئاتر شد و يك كار شبه‌حرفه‌اي و باكيفيت به روي صحنه رفت فقط يك اتفاق است و حتي اگر اين اتفاق چند بار هم با وجود تمامي اين مشكلات براي كارگردان اتفاق افتاد و كارهاي خوبي از او به روي صحنه رفت باز هم هيچ بيمه و امنيتي براي ادامه كارهاي بعديش وجود ندارد. از طرف ديگر بايد بگويم اين‌گونه مشكلات فقط به مسوولان برنمي‌گردد، بلكه از داخل خود ما نيز ريشه مي‌گيرد، زيرا پنهان‌كاري بسيار زيادي در بين خودمان در مورد دستمزدها وجود دارد كه يا از خجالت كم‌بودن مبلغ است يا مي‌دانند كه بيشتر دريافت مي‌كنند، پس در نهايت خيلي از اين تقصيرها به گردن خود ما است بايد بپذيريم و به شفاف‌سازي آن بپردازيم.
حقوقي كمتر از كارگر افغاني
نادر برهاني مرند در مورد اجراي مرغابي وحشي خود مي‌گويد: با اينكه سال گذشته اين كار به روي صحنه رفت، اما از كل قرارداد كه 30ميليون بود تنها 6ميليون در اواخر اسفندماه دريافت كردم كه بين 21نفر تقسيم شد، و در حال حاضر چيزي در حدود 23 الي 24ميليون از اين كار طلب داريم كه جناب آقاي پارسايي قول داده‌اند اين مبلغ را تا آخر شهريور با ما تسويه كنند و ذكر اين نكته جالب است كه نصف بيشتر اين قرارداد نيز متعلق به بازيگران اين كار است. اين كارگران در مورد حرفه اصلي خود در حوزه تئاتر مي‌گويد: حرفه اصلي من با اينكه خنده‌دار است، نمايش‌نامه‌نويسي است، اما وقتي بحث واقعيت‌هاي تلخ و شيرين پيش مي‌آيد من در تلويزيون و راديو نيز كار مي‌كنم، اما هنوز هم افتخار مي‌كنم كه هيچ كاري در اين حوزه نيز انجام نداده‌ام كه جدا از تئاتر باشد. برهاني مرند در پايان مي‌گويد: مضحك‌ترين بخش ماجرا اين است كه بخواهيم راجع به اقتصاد در عرصه فرهنگ و به خصوص تئاتر صحبت كنيم، چون تنها چيزي كه به آن فكر نشده امنيت اقتصادي در اين حوزه است و اگر كسي وارد اين بحث شود و وضعيت درآمدها و مبالغ را بررسي كند و از سوي ديگر ببيند كه هنوز تئاتر وجود دارد با تعجب سر جاي خود مي‌ايستد. دقت كنيد، ‌كارگران افغاني كه حتي هويت ايراني هم ندارند، بسيار قانون‌مندانه‌تر و شرافت‌مندانه‌تر كار مي‌كنند و حقوق مي‌گيرند، او كه حتي مليت ما را ندارد از امنيت شغلي بيشتر نسبت به اهالي تئاتر برخوردار است.
من حتي به جرات مي‌گويم كسي كه به بررسي مسائل اقتصادي در تئاتر بپردازد، دچار جنون است و اهالي فرهنگ ما نيز عادت كرده‌اند به كساني كه از جانشان مايه بگذارند و هيچ ادعايي نداشته باشند، سياست‌گذاران و مديران بايد شاكر باشند كه هنرمنداني پاك باخته وجود دارند كه بي‌مزد و به احترام هنر هنوز ايستاده‌اند.
شنبه 30 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 51]