موسیقی ترکمن

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: از ويژگيهاي فرهنگ هر جامعه كه متناسب با محيط زندگي ، عادات و آداب اجتماعي و طبيعت پاك
انساني است، موسيقي در معناي سازها، آهنگ ها و سرودهايي است كه مجموعاً زبان حال و

مترجم احساسات و عواطف مردم است كه از گذشته ي بسيار دور از نسلي به نسل بعد منتقل

شده، به عنوان جزئي از فرهنگ قومي با روح و جان مردم درآميخته به حيات خود ادامه مي دهد.

موسيقي فولكلوريك[1] تركمن به عنوان يكي از غني ترين انواع موسيقي شرق، همانند موسيقي

ساير ملل كه ريشه در عقايد مردم دارد، از ذهن مردم و آرزوهاي آنان الهام مي گيرد و مملو از تنوع

و غناي ملي، حماسي و تاريخي است، كه همچون سرزمين مادري سرگذشتي افتخارآميز و سررشته

به آن دارد. اين موسيقي كه از غمها، شاديها، دردها و شهامت هاي مردمي آنها سرچشمه مي گيرد،

نشانگر احساس، بيان و فرياد مشترك اين قوم، از وراي سال ها كار و كوشش و مبارزه بوده است.

موسيقي در تركمن صحرا از ديرباز به عنوان يك ركن معنوي در زندگي مردم منطقه حضور داشته، و

عمدتاً بوسيله بخشي ها كه سند زنده تاريخ و قوميت مردم اين خطه هستند، حفظ و اشاعه يافته

است. مردم تركمن با موسيقي زندگي مي كنند نه اين كه بر حسب تفنن بدان روي آورند. عموماً

موسيقي تركمن به واسطه ويژگي هاي خود عاري از لهو و لعب بوده و نوعي آرامش به شنوندگان

القا مي كند و شنوندگان درحالي كه گرداگرد بخشي ها نشسته اند در سكوت كامل به نغمه هاي

موسيقي گوش فرا مي دهند.

موسيقي تركمني كه در رديف موسيقي هاي مقامي[2] شناخته مي شود در مقايسه با موسيقي

غير مقامي از محتواي عميق تر و گستردگي بيش تري برخوردار است . موسيقي بزرگ تركمن را

موقام ( مقام ) مي گويند.

مقامات به دو گروه خلق موقامي (مقامات مردمي) و حان موقامي (مقامات درباري) تقسيم مي شوند.

« خلق موقامي » يعني هنر عامّه، تجلي ذوق، فكر و احساس انسان عامي به صورت آثار هنري بدون

هيچ تكلف و در نهايت ساده انديشي . هنري كه بر واقع گرايي و بي پيرايگي و انديشه جمعي استوار

است.

« حان موقامي » يعني هنر خاصّه، هنر تفاخر و مدح و ستايش خان ها و بيگ ها، هنر قراردادي و واقع

گريز كه بر انديشه و خصلت فردي و سليقه شخصي متكي است.

لازم به ذكر است كه خود خلق موقاي (مقامات مردمي) نيز به بخش هاي مختلف و متفاوتي تقسيم

مي شوند كه عبارتند از :

1- مقامات حماسي
خلق موقامي 2- مقامات تاريخي

3- مقامات عاشقانه
موقام لر 4- مقامات عارفانه

5- مقامات طبيعت گرايي

حان موقامي : مدح و ستايش خان ها وبيگ ها

يوسپنسكي Uspenskiy يكي از بزرگ ترين محققين موسيقي كه تمامي موسيقي هاي اقوام ترك

زبان آسياي مركزي را به نت درآورده و تحقيقات گسترده اي در انواع موسيقي اين مناطق نيز به عمل

آورده پس از مطالعات فراوان در فولكلور تركمني « آيدم » (مقامات ) را به انواع زير تقسيم كرده است :

1-آثار ديني و اخلاقي

2-آثار پر مضمون و حزن انگيز هجران و شكوه و شكايت از زندگاني

3- آثار جنگي و شكارچي گري

4- آثار عاشقانه

5-آثار درماني

6-آثار تاريخی

در موسيقي تركمن مقامات و قطعات فراواني وجود دارد كه نعداد آنها حدوداً به پانصد مقام مي رسد كه هركدام از حادثه و حكايتي سخن مي گويند. اسامي برخي از اين مقامات تركمني عبارتند از :

1-گوك دفه موقامي 2- بال صاياد موقامي

3- بيكه حالان موقامي 4- كچ پلك موقامي

5- آت چاپان موقامي 6- آزاد لئق موقامي
كه پرداختن به اين مقامات از حوصله اين سخن خارج مي باشد.

موسيقي تركمن در چهار دستگاه « مخمس ، قرق لار و تشنيد و نوايي » اجرا مي گردد.

موسيقي تركمني را از نظر نقش پيام رساني و تأثير گذاري مي توان به گونه هاي زير طبقه بندي نمود :

الف- موسيقي عاطفي : اجراي اين گونه موسيقي به صورت آوازي است. مادر با آوايي حزين

احساسات و آرزوها و تمايلات عاطفي خود را به فرزندش ابراز مي دارد. اين گونه موسيقي را لالايي

و در اصطلاح تركمني « هودي » Hudi مي نامند.

ب- موسيقي تغزلي : در اين گونه موسيقي خواننده سوز و گداز عاشقانه و شرح هجران و فراق

معشوق را بيان مي دارد. موسيقي تغزلي را مي توان به دو شكل « لأله » خواني و چوپاني خواني

تقسيم كرد. لأله را دختران جوان در جمع همسالان مي خوانند. در اين جمع معمولاً يكي از دختران

سازي به نام « قاوز » Gavuz كه هان زنبورك است مي نوازد و يكي از دختران كه از صدايي خوش

بهره مند است مي خواند و شوري بر مي انگيزد.

ساير انواع مي توان به موسيقي حماسي- رزمي ،موسيقي بزمي و موسيقي آييني اشاره كرد.

در يك نگاه كلي مي توان گفت موسيقي تركمن

از طبيعت و جغرافياي منطقه الهام گرفته است.

صداي حركت ايل ( صداي سم اسبان، هي هي مردان، همهمه گله گوسفندان ) ، صداي آب و باد و باران ،

صداي نفس صيادان و نمد مالان ، صداي چرخ نخ ريسي و شانه قالي بافي ، صداي خنده و گريه كودكان ،

همه اين صداها در برخورد با احساسات و ذهنيات يك نوازنده تركمن، به صورت اصوات موسيقي

درمي آيند.

به ديگر سخن نوازنده هنرمند تركمن همچون هر نوازنده بومي ديگر آهنگ ها و نغمه هايش را با الهام از محيط زيست طبيعي و اجتماعي و فرهنگي خود مي آفريند.

--------------------------------------------------------------------------------

[1] فولكلور Folklore : مجموعه آداب ورسوم و افسانه ها و ترانه هاي محلي و تصنيف هاي عوامانه راگويند.

[2] مقام : هر صوت يا علامتي براي آنكه مفهومي داشته باشد بايد در زمينه يا متن قرار گيرد الگوهاي موسيقي را اصطلاحاً زمينه يا مقام مي نامند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 87]