تراژدي تروما

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: تراژدي تروما

آمار رسمي نشان مي‌دهد كه ظرف 8 سال (1377 تا 1384) حدود 253 هزار و 100 نفربراثرمرگ‌هاي ناشي از تروما جان خودرا ازدست داده‌اند كه اين ميزان مرگ‌ومير بيشتر از آمار شهداي جنگ تحميلي در طول 8 سال دفاع مقدس است كه شمار آنان 218 هزار و 867 شهيد اعلام شده است.‌

آمارديگري هم حكايت از آن دارد كه مرگ‌هاي ناشي از حوادث رانندگي در كشورمان ظرف همان مدت، 140 هزار و 936 نفر بوده است كه معادل سقوط بيش از 400 فروند هواپيماي مسافربري و مرگ مسافران آنها است!

اينها نكاتي است كه دكترموسي زرگر، از پيشگامان تحقيقات تروماي كشور، با اظهار تاسف شديد به زبان مي‌آورد و از اين كه تاكنون راهكارهاي لازم براي مبارزه با اين جريان مرگ‌آور عملي و اجرايي نشده است، اظهار تاسف مي‌كند و در عين حال از مشكلات و موانعي سخن به ميان مي‌آورد كه تاكنون به او و همراهانش فرصت نداده است، با اين هيولاي مرگ‌آفرين دست‌وپنجه بيشتري نرم كنند.‌

دكتر زرگر اما در لابلاي صحبت‌هايش به تبصره‌اي از ماده 193 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور اشاره مي‌كند كه به همت او و دوستانش به دولت و مسئولان تدوين‌كننده قانون يادشده، ارائه و تصويب شد. تبصره‌اي كه دولت را موظف كرده است براي ساماندهي رسيدگي به بيماران حادثه‌ديده، اورژانس سيستم رسيدگي به اين نوع بيماران (موسوم به تروما) را ايجاد كند و بخش‌هايي را در مراكز درماني و مركز حوادث و سوانح (تروماسنتر) تبديل كرده ويادرصورتي كه لازم باشد، مراكزحوادث و سوانح جديد احداث كند، به طوري كه تمامي اين بيماران بدون پرداخت هزينه در اين مراكز به طور اورژانس تحت درمان قرار بگيرند.‌

اكنون او و ديگر همكارانش دكتر شريف حسيني، دكتر اقبالي، دكتررحيمي، دكتر سعادت، دكترخاجي وخانم دكتر كاربخش، با فعال كردن در بخشي از بيمارستان سيناي تهران، تلاش گسترده‌اي را آغاز كرده‌اند تا به مدد دستيابي به بهترين و آخرين راهكارهاي شناخته‌شده و موثر، بتوانند تلفات انساني ناشي از مرگ بيماران را در كشورمان به حداقل برسانند.‌

تروما چيست؟

دكترزرگر براي معادل فارسي واژه‌اي را به ياد نمي‌آورد و از آن با همان لفظ لاتين ياد مي‌كند و مي‌گويد: تروما مجموعه ضربه‌ها و آسيب‌هايي است كه از هر طرف به بدن انسان وارد مي‌شود و حوادثي مانند جنگ، بمباران، حوادث جاده‌اي، سقوط از بلندي، زدوخورد و يا حتي مسموميت‌ها را شامل مي‌شود، البته يك سري بيماري‌هاي فوريتي و اورژانس هم ظرف سال‌هاي اخير به حلقه پيوسته‌اند و نيز تخصصي به نام در سطح پزشكي كشورمان شكل گرفته است.‌

دكتر زرگر كه حدود40 سال از عمر 47 ساله پزشكي خود را در بيمارستان سينا در تلاش براي شكل‌گيري و ساماندهي ايده پزشكي تاسيس واحد در تمامي بيمارستان‌هاي كشور گذرانده است، مي گويد: از قديم بيمارستان سينا مركز مداواي حادثه‌ديدگان تهران بوده و هميشه پذيراي اين قبيل بيماران بوده است، ضمن آن كه روز پيروزي انقلاب اسلامي در 22 بهمن سال 57، بيمارستان سينا يكي از پركارترين روزهاي رسيدگي به حادثه‌ديدگان و مجروحان انقلاب را پشت سرگذاشته است.‌

مراكز تروماي كشور

با افتتاح وابسته به دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي - درماني كاشان در سال1382 در واقع دومين مركز تحقيقاتي تروما دركشورمان فعاليت خود را آغاز كرد.‌

در آن زمان اعلام شد كه رسالت اصلي اين مركز، بررسي شيوع و علل انواع ضربه‌هاي فيزيكي و غيرفيزيكي اعم از حوادث جاده‌اي، تروماي شغلي، سقوط از ارتفاع، قربانيان حوادث جنايي و درگيري‌ها، صدمات ورزشي، آسيب‌هاي رواني و نيز ارائه راه‌حل‌هاي مداخله‌گرايانه براي كاهش و كنترل ميزان تروما و عوارض آن است. ‌

بعد از 5 سال، روز دوم شهريورماه امسال نيز اولين مركز درماني تروماي كشور در شيراز افتتاح شد كه طي آن دكتر محمدهادي ايمانيه رئيس دانشگاه علوم پزشكي شيراز در مراسم افتتاح آن گفت: با شروع به كار اين مركز تروما، مجروحان ناشي از حوادث رانندگي به اين مركز منتقل مي‌شوند و از ازدحام در بيمارستان نمازي شيراز و ساير بيمارستان‌هاي منطقه، كاسته خواهد شد.‌

به گفته دكتر ايمانيه، مركزتروماي شيراز شامل 2 فاز است كه با 8 تخت مراقبت‌هاي ويژه مغزي ‌‌‌ICU و نيز 4 تخت عمل و امكان بستري شدن 50 بيمار، در دسترس عموم قرار گرفته است و در فاز دوم آن 200 تخت ديگر به اين مركز تروماي جديد در جنوب كشورمان اضافه خواهد شد.‌

توسعه مراكز تروما‌

توسعه مراكز تروما از آرزوهاي بزرگ دكتر موسي زرگر به حساب مي‌آيد و گشايش مراكز يادشده، او و همكارانش را به نتايج تلاش‌هاي چندساله‌شان درباره لزوم ايجاد و توسعه مراكز تروماي كشور نزديك‌تر و اميدوارتر مي‌سازد.‌

دكتر زرگر كه در سال‌هاي نخست انقلاب اسلامي وزير بهداشت و درمان كشور بوده است، پس از پايان دوره وزارتش نيز همواره از سوي بالاترين مقامات اجرايي كشور و همچنين وزيران بهداشت و درمان دولت‌هاي بعدي، نيز ماموريت پيگيري و تاسيس مراكز تروماي كشور را برعهده داشته است.‌

مردادماه سال 1375 وزماني كه آقاي ‌هاشمي رفسنجاني رئيس جمهوري وقت، طرح توسعه بيمارستان سيناي تهران را افتتاح مي‌كرد در سخنان خود بر مساله سوانح و فوريت‌هاي درماني تاكيد دوباره كرد و از دكتر زرگرخواست با دقت هرچه تمام‌تر و پيگيري‌هاي لازم، براي كاهش مرگ‌وميرهاي ناشي از حوادث و سوانح ترافيكي و امثال آنها، مركز تروماي اين بيمارستان را فعال كند.‌

همين تاكيد روز بيستم مهرماه سال 85 توسط دكتر احمدي‌نژاد رئيس جمهوري در ديدار جمعي از استادان دانشگاه علوم پزشكي كشور دوباره تكرار شد و آنجا نيز رئيس جمهوري بر‌‌‌‌لزوم تاسيس مراكز تروما در گوشه و كنار كشور تاكيد كرد و از دكتر زرگر خواست تا با تلاش تمام وقت ، اين پروژه حياتي را سروسامان بيشتري دهد.

در آن مراسم دكتراحمدي‌نژاد گزارش دكتر زرگر را كه گفته بود ، مورد نقد و بررسي قرار داد و از او خواست تا در اين باره كارهاي علمي و اساسي انجام شود و به او يادآوري نمود كه موضوع تبصره 3 برنامه توسعه كشور را كه طي آن بايد ظرف 5 سال حمل‌ونقل عمومي ايمن، جايگزين حمل‌ونقل شخصي شود را جدي بگيرد.‌‌ ‌‌ ‌

رئيس جمهوري در آن مراسم همچنين از مسئولان ترابري كشور خواسته بود كه ضمن توجه بيشتر به توسعه و ايمن‌سازي جاده‌ها، كنترل جاده‌اي را توسط پليس بيشتر مورد هدف قرار دهند تا در كوتاه‌مدت و ميان‌مدت، اثرات بهتري را مشاهده كنند.‌

تروماهاي قابل درمان‌

دكتر موسي زرگر با يادآوري خاطرات خود در پيگيريهاي مكرر براي ايجاد مراكز تروما و مراكز تحقيقات تروما در كشور، در اين باره مي‌گويد: براساس تحقيقاتي كه در دنيا انجام شده است، بيش از 70 درصد از بيماران تروما (به غير از بيماران ترافيكي) قابل درمان هستند و مي‌توان با تمهيداتي از مرگ آنان جلوگيري كرد، كه اين بخش از تروما به معروف است. در صورت راه‌اندازي چنين مراكزي، ايران سومين كشور جهان خواهد بود كه تروماسيستم و تروماسنتر را خواهد داشت. ‌

وي مي‌افزايد: با توجه به مرگ‌ومير و از كارافتادگي‌هاي فراوان ناشي از تروما در جهان و عنايت به اينكه حدود 50 درصد عوارض ترومايي مربوط به حوادث ترافيكي است، امروز در تمامي مجامع علمي، پژوهشي و اجرايي جهان براي حل اين معضل اجتماعي اقدامات همه‌جانبه‌اي آغاز شده است و سازمان بهداشت جهاني نيز از سال‌ها قبل حوادث ترافيكي را كه در راس عوامل تهديدكننده سلامت جوامع انساني است، مورد توجه خاص قرار داده است. ‌

آقاي رئيس سابق سازمان بهداشت جهاني كه چندي پيش فوت كرد، معتقد بود بيش از نيمي از كساني كه در حوادث جاده‌اي كشته مي‌شوند، بين 15 تا 44 سال سن دارند و اغلب‌شان نان‌آور خانواده خود هم محسوب مي‌شوند.

همچنين آقاي جيمز د - ولفنسون، رئيس بانك جهاني معتقد است كه آسيب‌هاي ناشي از حوادث جاده‌اي بين 1 تا 2 درصد توليد ناخالص ملي، براي كشورهاي با درآمد كم تا متوسط خرج برمي‌دارد كه اين بيش از كل كمك‌هاي اقتصادي است كه اين كشورها براي توسعه دريافت مي‌كنند.

پيشگيري از حوادث ترافيكي‌

به گفته دكتر موسي زرگر، رئيس مركز تحقيقات تروما و جراحي بيمارستان سينا، تصميم‌گيري درباره پيشگيري از حوادث ترافيكي به عوامل متعددي بستگي دارد كه ازجمله به مردم، رسانه‌ها، متخصصان و صاحبنظران، سازمان‌هاي غيردولتي، پليس، صنايع و قواي مقننه، مجريه و قضائيه مي‌توان اشاره كرد و هر زمان يكي از اين فاكتورها نتواند در چرخه اين تصميم‌گيري حضور جدي داشته باشد، موضوع پيشگيري از حوادث ترافيكي خاصيت خود را از دست مي‌دهد.

تلفات جهاني تروما

كارشناسان سازمان بهداشت جهاني معتقدند كه هر روز در سراسر جهان بيش از 3 هزار نفر به دليل حوادث ترافيكي جان خود را از دست مي‌دهند كه حدود 85 درصد آن به كشورهاي با درآمد كم و متوسط تعلق دارد.‌

آنها مي‌گويند كه تا سال 2020 ميلادي، مرگ‌هاي ناشي از حوادث ترافيكي در كشورهاي پردرآمد 30 درصد كاهش خواهد يافت و در كشورهاي كم‌درآمد و با درآمدهاي متوسط ظرف همين مدت آسيب‌هاي ناشي از حوادث ترافيكي، سومين رتبه را در ميان علل بيماري‌ها در دنيا به خود اختصاص خواهد داد، در حالي كه اين رتبه اكنون در رديف نهم علل شناخته‌شده بيماري‌هاي جهاني قرار دارد كه اصطلاح مرسوم آن نيز يا است.‌

دكتر موسي زرگر نيز با تائيد آمارهاي اعلام شده از سوي سازمان بهداشت جهاني، در اين باره مي‌گويد: متاسفانه در كشور ما اگر كسي دچار عارضه تروما شود، خودش را تنها مي‌يابد. از اين‌رو لازم است كه كار فرهنگ‌سازي براي مقابله با تراژدي تنهايي ترومايي‌ها شروع شود و مسئولان و تصميم‌گيرندگان اصلي متقاعد و هشيار شوند و بدانند كه با اصلاح و بهبود ترافيك جاده‌اي و شهري و كاهش خسارت ناشي از تصادفات، سرمايه‌گذاري چشمگير و زيربنايي در بسياري از امور مملكت كرده‌‌اند. آمارهاي منتشر شده از سوي سازمان بهداشت جهاني نيز نشانگر آن است كه امروزه در سراسر جهان، ميليون‌ها نفر با مرگ‌ يا ناتواني يكي از افراد خانواده خود، در شمار آسيب‌ديدگان اجتماعي قرار دارند كه براساس تخمين‌ها، هزينه‌هاي اقتصادي حوادث ترافيكي و آسيب‌هاي مربوط به آن، در كشورهاي كم‌درآمد يك درصد، در كشورهاي با درآمد متوسط 5/1 درصد و در كشورهاي با درآمد بالا 2 درصد ناخالص ملي ‌‌‌‌(GNP) را به خود اختصاص مي‌دهد.‌

هزينه‌هاي تروما

براساس همين تخمين‌ها، هزينه جهاني حوادث ترافيكي نيز حدود 518 ميليارد دلار در سال است كه كشورهاي با درآمد كم و متوسط 65 ميليارد دلار آن را به خود اختصاص مي‌دهند و اين مبلغ بيش از كمك مالي است كه آنها براي توسعه دريافت مي‌كنند.‌

تحليلگران سازمان بهداشت جهاني معتقدند كه آسيب‌هاي مربوط به حوادث ترافيكي بار سنگيني را نه فقط به اقتصاد ملي و جهاني تحميل مي‌كنند، بلكه اقتصاد خانواده‌ها را نيز دستخوش فشار و تهديد مي‌سازد و بسياري از خانواده‌ها به علت از دست دادن نان‌آور خود، به ورطه فقر فرو مي‌افتند و تعداد بيشتري مجبورند بار نگهداري از افراد ناتوان شده به اين دليل را متحمل شوند. با اين حال متاسفانه در مقابل مي‌بينيم كه حتي در سطح جهاني، پول اندكي براي پيشگيري از حوادث ترافيكي صرف مي‌شود.‌

دكتر موسي زرگر خسارت‌هاي ناشي از تصادفات ترافيكي را پديده‌اي به نام برمي‌خواند و مي‌گويد: اين جنگي است كه در زمان صلح، همه كشورهاي جهان با آن درگير هستند، جنگي كه سربازان ميدان‌هايش از طفل 2 ساله تا پيرمرد 90 ساله هستند و حالا وقت آن فرارسيده است كه مسئولان نظام براي آتش‌بس در اين جنگ‌خانمانسوز‌نيز‌فكري اساسي كنند.‌

تروما، فاجعه خاموش قرن‌

آسيب شديدي كه يك موتورسوار در روز سي‌ام ماه مه سال 1896 (112 سال پيش) در شهر نيويورك ديد، به عنوان اولين مورد آسيب از طريق وسيله نقليه در جهان به ثبت رسيده است، بعد از آن مرگ يك عابر پياده در 17 آگوست همان سال در لندن بود كه طي آ‌ن عابري پياده در اثر برخورد با يك وسيله نقليه موتوري جان خود را از دست داد و (در سال 1997) پس از يكصد سال تعداد مرگ‌ومير انسان‌ها در جهان به دليل حوادث ترافيكي به 25 ميليون نفر رسيد، كه كارشناسان سازمان بهداشت جهاني از آ‌ن به عنوان ياد كرده‌اند.‌

اما پيش از تولد وسايل نقليه موتوري، آسيب‌هاي ناشي از حوادث ترافيكي عمدتا مربوط به برخورد با كالسكه‌ها و گاري‌ها بود كه با تولد اتومبيل و ديگر وسايل نقليه موتوري و استفاده روزافزون از آن، اين آ‌سيب‌ها هم به طور فزاينده‌اي رو به افزايش نهاد.‌

آمارها حكايت ازآن دارند كه 6‌سال پيش، يعني در سال 2002 ميلادي حدود يك ميليون و 180 هزار نفر در تصادفات ترافيكي جهان كشته شده‌اند و به عبارت ديگر به طور متوسط روزانه 3 هزار و 242 انسان جان خود را از دست داده‌اند كه معادل 1/2 درصد كل مرگ‌هاي رخ داده در جهان است كه موجب شد حوادث ترافيكي در رتبه يازدهم علل مرگ انسان‌ها در جهان قرار گيرد.‌

علاوه بر موارد منجر به فوت، سالانه 20 تا 50 ميليون نفر در تصادفات جاده‌ها و خيابان‌ها دچار آسيب‌هاي جدي مي‌شوند كه محاسبات كارشناسان سازمان بهداشت جهاني در سال 2002 ميلادي نشان داد كه در آن سال به ميزان 38 ميليون و 400 هزار سال از دست رفته عمر (به علت ناتواني‌هاي ناشي از تصادفات ترافيكي) ثبت شده‌ است كه 6/2 درصد كل سال‌هاي عمر را از دست رفته (يا همان دالي) را شامل مي‌شود و به همين سبب است كه آسيب‌هاي ناشي از حوادث ترافيكي در‌‌‌‌جهان از نظر بار بيماري و آسيب‌ها‌‌‌‌‌رتبه اول را به خود اختصاص داده است.‌

آمار متاسف‌كننده ديگري نيز حكايت از آن دارد كه 90 درصد مرگ‌هاي ناشي از حوادث ترافيكي جهان، در كشورهاي كم‌درآمد يا با درآمد متوسط رخ داده است.‌

مطالعات كارشناسان سازمان بهداشت جهاني حكايت از آن دارد كه بيشترين سهم مرگ ناشي از حوادث ترافيكي در جهان، نصيب عابران، دوچرخه‌سواران و موتورسواران مي‌شود. همين آمارها مي‌گويند كه در تصادفات ترافيكي جهان، مردان بيش از زنان دچار مرگ مي‌شوند و تحقيقات نشان مي‌دهد كه در سال 2002 ميلادي ميزان مرگ‌ومير ناشي از حوادث ترافيكي در مردان 6/27 در 100 هزار مورد، و زنان 14/10 در 100 هزار مورد بوده است.‌

پنجشنبه 28 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 236]