؛جنگل هاي بلوط لرستان در خطر نابودي

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: ؛جنگل هاي بلوط لرستان در خطر نابودي
؛درختان بلوط لرستان كه پيوندي عميق با روحيات مردم اين سرزمين دارد، از گونه هاي بي نظيري است كه رويشگاه اصلي آن در ايران، رشته كوه هاي زاگرس و به ويژه در استان لرستان است اما امروز اين گونه با ارزش جنگلي درحال نابودي و انقراض است. استان لرستان كه در دامنه كوه هاي زاگرس در غرب كشور واقع شده است، يكي از استان هاي غني ايران در زمينه جنگل به شمار مي آيد؛ به طوري كه از ٢ ميليون و ٨١٥ هزار و ٨٤٧ هكتار مساحت اين استان بيش از ٢ ميليون و ١٠١ هزار و ٦٧١ هكتار آن جزو منابع طبيعي محسوب مي شود. از اين ميزان نيز ٨٨٣ هزار و ٥٠٤ هكتار مراتع و يك ميليون و ٢١٨ هزار و ١٦٨ هكتار آن جنگل است. با اين اوصاف، لرستان در حال حاضر رتبه ششم مساحت جنگل ها و رتبه هفدهم مساحت مراتع كشور را به خود اختصاص داده است. از طرف ديگر ١٠٠ درصد استان در حوزه رويشي جنگل هاي زاگرس قرار دارد. لرستان با اختصاص اين ميزان از جنگل هاي منطقه زاگرس، حجم زيادي از عرصه هاي بلوط را در خود جاي داده است. به طور كلي در كوه هاي زاگرس، جنگل هاي تنك، نيمه خشك و مقطع به حالت وحشي و طبيعي ديده مي شود و پوشش نباتي منطقه لرستان از گونه هاي مختف و متنوع گياهي است. پوشش اين جنگل ها نسبت به ميزان بارندگي، ارتفاع از سطح دريا، عرض جغرافيايي، فشردگي كوه ها، جهت ناهمواري ها و طول فصل سرد يا گرم، مختلف و متفاوت است. تراكم گياهي بيشتر در فصل بهار است؛ زيرا در بعضي مواقع، سرماي شديد زمستان يا برخي مواقع قطع شدن باران و افزايش گرماي تابستان، سبب خشك شدن و از بين رفتن بخشي از پوشش گياهي منطقه مي شود. بيشتر جنگل هاي لرستان از نوع بلوط است و انتشار درختان بلوط، ارس، بنه و بادام در اين استان براساس ارتفاع از سطح دريا تغيير مي كند اما در شرايط عادي، محيط زاگرس ابتدا پوشيده از جنگل هاي بادام و بنه و سپس بلوط است و در ارتفاعات فوقاني ارس رشد مي كند. جنگل هاي بلوط منطقه زاگرس با تنوع اكوسيستمي، گونه اي و ژنتيكي، داراي اهميت خاص به لحاظ منطقه اي و جهاني است كه توپوگرافي و شرايط اقليمي منحصر به فرد و همچنين تنوع زيستي فوق العاده اي را در اين ناحيه ايران به وجود آورده است. به گزارش مهر، مديركل محيط زيست لرستان درباره جنگل هاي بلوط اين استان مي گويد: درختان بلوط منطقه زاگرس، گونه هاي بكر و طبيعي است كه با وجود تلاش كارشناسان، هنوز موفقيت پرورش مصنوعي اين گونه حاصل نشده است. «عبدالرحيم كاكاوند» مي افزايد: در صورت تخريب عرصه هاي جنگلي بلوط، احياي اين گونه گياهي شايد غيرممكن باشد. پرورش نيافتن اين درخت به صورت مصنوعي و تخريب عرصه هاي جنگلي بلوط در لرستان بيانگر واقعيت تلخي است كه اين گونه گياهي با ارزش را در سراشيبي انقراض قرار داده است. آتش سوزي هاي گسترده در حريم جنگل ها كه عمده ترين اين حريم ها را جنگل هاي بلوط شامل مي شود، يكي از مخاطراتي است كه همواره اين گونه طبيعي را مورد تهديد قرار داده است. جنگل هاي بلوط زاگرس كه با تاريخ و گذشته لرستان پيوند خورده است، از اهميت بسيار زيادي چه از لحاظ زيست محيطي و چه از لحاظ پزشكي و دارويي براي مردم اين منطقه برخوردار است، به طوري كه به جز ارزش هاي بالاي درختان بلوط در زمينه زيست محيطي، ميوه و ديگر قسمت هاي درخت بلوط نيز در مواردي همچون طب و پزشكي كاربرد دارد، تا جايي كه در گذشته، برگ هاي بلوط را روي زخم و بريدگي مي گذاشتند تا زخم التيام پيدا كند. اما امروز گياه پزشكان فقط از پوست درخت بلوط استفاده دارويي مي كنند و در سرزمين بلوط، اين داروي شفابخش، به دست فراموشي سپرده شده است. عضو هيئت علمي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان لرستان هم درخصوص ويژگي هاي اين گونه بي نظير و تاريخي عرصه زاگرس مي گويد: درخت بلوط عرصه زاگرس، مهم ترين و باارزش ترين گونه گياهي است كه قدمت آن به دوره سوم زمين شناسي بازمي گردد. «مجيدتوكلي» بر اهميت اين درختان از نظر اقتصادي و اكولوژيكي تاكيد مي كند و ادامه مي دهد در اين جنگل ها بيش از ٢ هزار گونه از گياهان عالي و چند صد گونه از جانوران مهره دار كه تعدادي از آن ها در معرض انقراض است زندگي مي كند. وي با بيان اين كه وجود تركيباتي در اندام هاي مختلف اين گونه گياهي موجب استفاده از اين درخت و محصولات فرعي آن در صنايع داروسازي، رنگرزي و چرم و پوست شده است، مي گويد: درختان بلوط علاوه بر ايجاد منظره دلپذير در پهنه زاگرس، موجب حفظ و نگهداري آب در خاك و به ويژه در سراشيبي ها مانع از فرسايش خاك مي شود و از طرف ديگر با سيستم ريشه اي گسترده اي (سه برابر ارتفاع درخت) علاوه بر زه كشي خاك ها سبب تقويت آب هاي زيرزميني مي شود. عضو هيئت علمي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي لرستان، وجود درختان بلوط در عرصه هاي طبيعي را موجب پيدايش دامنه وسيعي از زيستگاه ها مي داند و عنوان مي كند: براساس تحقيقات به عمل آمده چرخه زندگي بالغ بر ٥ هزار گونه حشره، بيش از ٨٠ گونه خزنده و دوزيست، ١٥٠ گونه پرنده و ٦٠ گونه پستاندار، وابسته به درختان بلوط است. وي با اشاره به آثار ضدباكتريايي پوست ميوه بلوط يادآور مي شود: گل هاي درخت بلوط، داراي آثار آنتي اكسيدان و قابض است و از خاصيت رنگ دهي خوبي با تركيباتي از سولفات آهن، سولفات آلومينيوم و مس برخوردار است. با وجود اين كه عرصه هاي جنگلي بلوط لرستان مامن و زيستگاه جانوران زيادي است و اين گونه گياهي از خواص دارويي بي نظيري برخوردار است اما آتش سوزي هاي گاه و بيگاه در اين عرصه، قلب هر طبيعت دوستي را به درد مي آورد.

مسئول گارد حفاظت محيط زيست استان لرستان نيز در اين رابطه اظهار مي دارد: در سال گذشته بيش از ٨٠ مورد آتش سوزي در مناطق حفاظت شده استان به وقوع پيوست كه متاسفانه به تخريب مقدار زيادي از عرصه هاي جنگلي استان منجر شد. «محمد حسين سپهوند»، ادامه مي دهد: متاسفانه بيشترين گونه هاي گياهي كه در استان طعمه حريق مي شود، گونه هاي گياهي ساقه كوتاه و درختان بلوط است. مسئول يگان حفاظت از منابع طبيعي استان لرستان هم خاطرنشان مي سازد: سال گذشته بيش از يك هزار و ٦٣ هكتار از مراتع و جنگل هاي لرستان طعمه حريق شد كه از اين ميزان ٣٤١ هكتار در اراضي جنگلي استان رخ داده است. سرهنگ «مهدي ملكي» با بيان اين كه از ٨٥ مورد آتش سوزي سال گذشته در عرصه هاي طبيعي استان ٣٠ مورد در اراضي جنگلي بوده است، مي افزايد: بيش از ٩٠ درصد جنگل هاي آتش گرفته در لرستان را جنگل هاي بلوط تشكيل مي دهد. وي با اشاره به بي احتياطي برخي مردم و ساكنان روستاهاي حاشيه جنگل، بيان مي دارد: ٨٥ درصد آتش سوزي هاي عرصه هاي ملي در استان ناشي از آتش زدن «پس چر» مزارع توسط مردم بوده است. وي ادامه مي دهد: ١٠درصد ديگر از آتش سوزي ها مربوط به بي احتياطي مردم در مدت حضور در مراتع و جنگل ها و ٥ درصد ديگر آتش سوزي هاي رخ داده در استان، عمدي بوده است. وي با اشاره به اين كه در٤ ماه اول امسال ٣٨ فقره آتش سوزي در عرصه هاي ملي استان رخ داده است، عنوان مي كند: در اين آتش سوزي ها بيش از ٥٠٠ هكتار از اراضي جنگلي و مرتع استان طعمه حريق شد. وي با اشاره به كمبود نيرو براي حفاظت از عرصه هاي طبيعي استان مي گويد: مطابق استانداردهاي جهاني به ازاي هر ١٠ هزار هكتار بايد يك محافظ جنگل و مرتع وجود داشته باشد كه اين آمار در لرستان به ازاي هر ٥٠ هزار هكتار، يك نفر است. لرستان اين بهشت ناب كوچك در دستان مردماني است كه همواره پايمرديشان را با مثال درختان تنومند بلوط گره مي زنند و بايد اهالي اين بهشت ناب به فكر حفظ سرمايه اي باشند كه بايد آن را فردا به دستان آيندگان بسپارند البته آن چه در اين ميان جاي تامل دارد اين است كه با وجود تلاش هاي انجام شده توسط يگان حفاظت از منابع طبيعي و محيطزيست استان، روند آتش سوزي ها در جنگل هاي لرستان كاهش نيافته است و همچنان آتش سوزي ها، ادامه حيات اين گونه باارزش گياهي را در معرض خطر قرار داده است.
پنجشنبه 28 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 484]