به مناسبت روز ملي شعر؛ نگاهي به وضعيت جوايز شعر ايران

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: به مناسبت روز ملي شعر؛ نگاهي به وضعيت جوايز شعر ايران
خبرگزاري فارس: تكثر و انبوهي جوايز شعر ايران، نه تنها باعث ارتقاي محتوا و افزايش مخاطب شعر نشده، بلكه نوعي موازي‌كاري را سبب شده است.

به گزارش خبرنگار فارس، در طول سال جايزه‌ها، كنگره‌ها و جشنواره‌هاي شعر زيادي به صورت دولتي و خصوصي در ايران برگزار مي‌شود.
برخي از اين جشنواره‌ها به‌صورت تخصصي پيرامون شعر هستند و بعضي در كنار بخش‌هاي داستان و نقد، به شعر هم مي‌پردازند، بعضي فقط شعر بزرگسال را بررسي مي‌كنند و برخي ديگر به شعر كودك و نوجوان هم بها مي‌دهند.
در نگاه كلي آن‌چه در اين جشنواره‌ها مشهود است، عدم پيگيري هدفي از پيش تعيين شده در برگزاري جشنواره‌هاي شعر است. هر كدام از اين جشنواره‌ها ساز خود را مي‌زنند و اهداف خود را پيگيري مي‌كنند كه در نهايت منجر به انجام كارهاي موازي و پيگيري اهداف تكراري و كليشه‌اي مي‌شود.
در جشنواره‌هاي شعري گاه شاهد برگزاري مراسم پر زرق و برق با صرف بودجه‌ها كلان هستيم و گاه شاهديم كه جشنواره‌اي حتي توانايي درنظر گرفتن مكاني براي برگزاري مراسم پاياني را ندارد و بايد اعضاي داوري جايزه را در خانه برگزيده تحويل دهند. آن‌چه در بررسي آسيب شناسانه اين جوايز محسوس است، اين‌كه توليد انبوه كتاب در زمينه شعر كه همه ساله بازار نشر را اشباع مي‌كند و همچنين توليد مثل روز افزون جشنواره‌ها هنوز نتوانسته‌اند، كيفيت و و مخاطب شعر امروز را افزايش دهند و شعر را به عنوان والاترين هنر ايرانيان، به روزهاي اوج خود برگردانند.
خبرگزاري فارس، هم‌زمان با روز شعر و ادب فارسي، نگاهي اجمالي به جشنواره‌ها و كنگره‌هاي شعر كشور مي‌اندازد.

* جشنواره شعر دفاع مقدس

اين جشنواره آن چنان‌كه از نامش پيداست، به بررسي شعرهاي سروده شده در هر سال، پيرامون موضوع دفاع مقدس مي‌پردازد. شانزدهمين دوره جشنواره شعر دفاع مقدس با دبيري عبدالجبار كاكايي ارديبهشت 87 در ايلام برگزار شد. هفدهمين دوره اين جشنواره با دبيري سيدضياءالدين شفيعي برگزار خواهد شد. جشنواره شعر دفاع مقدس را معاونت ادبيات و انتشارات بنياد حفظ آثار و نشر ارزش‌هاي دفاع مقدس برگزار مي‌كند.

* جشنواره بين‌المللي شعر فجر

جشنواره بين‌المللي شعر فجر سال 1386 دومين دوره خود را پشت سر گذاشت. هم‌زمان با برگزاري جشن‌ها و نكگره‌هاي سراسري و بين‌المللي در ايام دهه فجر، وزارت ارشاد از سال 85 برگزاري جشنواره شعر فجر را نيز آغاز كرد. اين جشنواره به شكل بين‌المللي، استاني و براي جوانان و بزرگسالان در موضوعات آزاد و ويژه برگزار شد. در طي دو دوره قبل اين جشنواره در مشهد، كنار بارگاه امام رضا (ع) افتتاح و در تالار وحدت تهران به كار خود پايان داد. محمود اكرامي‌فر دبير علمي و محمود سالاري دبير دومين دوره اين جايزه بودند. اين جشنواره را معاونت فرهنگي وزارت ارشاد برگزار مي‌كند.

* جشنواره شب‌هاي شهريور

شب‌هاي شهريور عنوان جشنواره شعري است كه در ايام شهريور ماه و هم‌زمان با ايام هفته دفاع مقدس، به بررسي شعرهاي حوزه جنگ مي‌پردازد. همايش هفتم شاعران جوان ايران «شب‌هاي شهريور»، سال گذشته در موعد مقرر برگزار شد، ولي امسال باتوجه به تغييرات بنايد نويسندگان و هنرمندان، اين جايزه پس از شهريور برگزار مي‌شود. عبدالجبار كاكايي دبير اين جشنواره است كه سازمان فرهنگي و هنري شهرداري تهران آن‌را برگزار مي‌كند.

* جايزه كتاب سال جمهوري اسلامي ايران

جايزه كتاب سال جمهوري اسلامي ايران در كنار بخش‌هاي زيادي كه دارد، به برگزيدگان بخش شعر نيز جوايزي اهدا مي‌كند. با اين حال از سال 1383 كه جايزه بخش شعر به مرحوم منوچهر آتشي تعلق گرفت، تاكنون در بخش شعري هيچ اثري شايسته دريافت جايزه تشخيص داده نشده است. امسال بيست و ششمين دوره جايزه كتاب سال جمهوري اسلامي ايران در ايام دهه فجر برگزار مي‌شود كه وزارت ارشاد به همراه خانه كتاب متولي آن است.

* جايزه كتاب فصل

اين جايزه نيز همچون جايزه كتاب سال است؛ با اين تفاوت كه به‌جاي هر سال، در هر فصل برگزار مي‌شود. جايزه كتاب فصل بخش مستقلي براي شعر ندارد؛ ولي در بخش ادبيات ممكن است به اثر شعر برگزيده، جايزه اهدا كند. اين جايزه را هم وزارت ارشاد به همراه خانه كتاب برگزار مي‌كنند. دبير دوره‌هاي قبلي اين جايزه منوچهر اكبري بود.

* جايزه پروين اعتصامي

امسال سومين دوره جايزه پروين اعتصامي در روز 25 اسفند برگزار مي‌شود. اين جايزه در حوزه علوم انساني براي زنان برگزار مي‌شود كه بخش ادبيات را هم داراست. اين جايزه را نيز خانه كتاب با همكاري وزارت ارشاد برگزار مي‌كند و دبير اين دوره محمدرضا رمضاني است.

* جايزه بيژن جلالي

اين جايزه كه به شكل خصوصي برگزار مي‌شود، تاكنون 5 دوره انجام شده است. در ژانويه 2007 كه آخرين دوره اين جايزه برگزار شد، بنياد جلالي به انتخاب داورانش شامل سيمين بهبهاني، علي بهبهاني، صفدر تقي زاده، احمد جليلي، بهاءالدين خرمشاهي، محمد شمس لنگرودي، كامران فاني، جواد مجابي و علي ميرزايي، جايزه را به احمدرضا احمدي اهدا كردند.

* جايزه شعر نيما

چندي پيش جايزه شعر نيما يوشيج با هدف ارج گذاشتن به تلاش شاعران و منتقداني تاسيس شد. اين جايزه به دو شاعر كه آثارشان طي سال 86 در مجلات ادبي اينترنتي و كاغذي به چاپ رسيده به تفكيك يك شاعر صاحب كتاب و يك شاعر بدون كتاب تعلق مي‌گيرد. اين جايزه به يك نقد كه در رابطه باشعر كه در سايت‌ها يا مجلات ادبي مورد نظر به چاپ رسيده باشد تعلق مي‌گيرد. همچنين اين جايزه به يك كتاب شعر كه طي 3 سال گذشته در فضاي اينترنت توسط سايت‌هاي ادبي يا به صورت شخصي منتشر شده است بدون در نظر گرفتن نوبت چاپ آن تعلق مي‌گيرد. محمد حقوقي، هوشنگ چالنگي، شمس لنگرودي، شاپور جوركش، علي باباچاهي، عباس به صفاري، حافظ موسوي، عليشاه مولوي، شمس آقاجاني، مهرداد فلاح جمع كارشناسان مرحله اول جايزه شعر نيما يوشيج هستند كه آثار شاعران و منتقدان فعال در سال 86 را بررسي خواهند كرد.

* جايزه شعر حسين منزوي

اين جايزه در دو بخش غزل و سپيد برگزار مي‌شود كه بخش غزل شامل غزل، مثنوي، رباعي و بخش سپيد شامل نيمايي و سپيد است كه در اين دوره بخش سپيد و نيمايي از اين جايزه حذف شد. مريم جعفري آذرماني، دبير جايزه منزوي است. قرار بود سايت ادبي نانوشته آن‌را برگزار كند كه به دليل مشكلاتي به سايت ادبي حفره واگذار شد.

* جايزه شعر خبرنگاران

اين جايزه امسال براي سومين دوره به شكل خصوصي برگزار مي‌شود كه دبير آن محمدهاشم اكبرياني است. سال قبل عليرضا طبايي برگزيده دومين دوره شد كه به دليل مشكل مكان برگزاري مراسم پاياني، جايزه را در منزلش دريافت كرد. اعضاي هيأت داوري اين دوره از جايزه شعر خبرنگاران را محمدهاشم اكبرياني، اسدالله اميرايي، حسن گوهرپور، ياسين نمكچيان و رسول يونان تشكيل مي‌دهند. سايت ادبي والس اين جايزه را برگزار مي‌كند كه داوران آن را خبرنگاران و منتقدان حوزه شعر تشكيل مي‌دهند.

* جايزه شعر زنان

اين جايزه امسال براي نخستين بار برگزار مي‌شود. در نخستين دوره جايزه شعر زنان ايران (خورشيد)، تا پايان تير ماه 1387 (آخرين مهلت ارسال آثار)، 62 عنوان كتاب شعر واجد شرايط از زنان شاعر ايراني به دبيرخانه جايزه رسيد كه از آن ميان 17 عنوان كتاب پس از بررسي اوليه به مرحله داوري راه يافتند. جايزه شعر زنان ايران (خورشيد) دي ماه امسال (به مناسبت تولد فروغ فرخزاد در اين ماه) در مراسمي به بهترين كتاب شعر منتشر شده زنان ايران در سال 1386 اهدا مي‌شود. داوران نخستين دوره جايزه خورشيد عبارتند از: بنفشه حجازي، شاعر، نويسنده و پژوهشگر؛ آزيتا قهرمان، شاعر، نويسنده و مترجم؛ رؤيا تفتي، شاعر و منتقد ادبي؛ پگاه احمدي، شاعر، مترجم و منتقد ادبي و مهري جعفري، شاعر، منتقد ادبي و فعال حقوق زنان و كودكان.

* جايزه گام اول

جايزه گام اول با هدف كشف استعداد و تشويق هر چه بيشتر پديدآورندگاني شكل گرفت كه در سي سال اخير متولد شده‌اند و براي نخستين بار كتاب منتشر كرده‌اند. اين جايزه امسال براي دومين بار در بندر عباس برگزار مي‌شود كه در دوره اول بخش شعري در كار نبود. فيروز زنوزي جلالي دبير دوره نخست و جواد محقق دبير اين دوره گام اول هستند.شعر و داستان كودك و بزرگسال از بخش‌هاي اين جايزه است كه خانه كتاب آن‌را برگزار مي‌كند.

* جشنواره داستان و شعر جوان

ششمين جشنواره سراسري شعر و داستان جوان با عنوان ساوالان امسال در اردبيل برگزار شد. دوره قبلي، با عنوان ستاره‌هاي كوير در سمنان برگزار شد. دبير اين جايزه كه از سوي حوزه هنري برگزار مي‌شود، افسون اميني است.

* جايزه كتاب سال شعر جوان

از چند روز قبل داوري دومين جايزه كتاب سال شعر جوان با عنوان جايزه «قيصر امين‌پور» آغاز شد. اين جايزه به همت دفتر شعر جوان انجمن شاعران برگزار مي‌شود و دبيري آن برعهده محمدرضا عبدالملكيان است. قرار است هم زمان با هفته كتاب در آبان‌ماه، طي مراسمي برگزيدگان معرفي شوند. در نخستين دوره كتاب سال شعر جوان، مرتضي كاخي، عنايت سميعي، حافظ موسوي، عبدالجبار كاكايي و ساعد باقري به داوري آثار پرداختند.

* جايزه قلم زرين

اين جايزه كه از سوي انجمن قلم ايران برگزار مي‌شود، امسال برگزيدگان پنجمين دوره خود را شناخت. اين جايزه دو دو بخش شعر و داستان برگزار شد. اثر برگزيده بخش شعر سال 1385 «ترنم داوودي سكوت» سروده «قربان وليئي» و اثر برگزيده بخش شعر سال 1386 «دستور زبان عشق» سروده زنده ياد «قيصر امين‌پور» بود. پدرام پاك آيين دبير دوره آخر قلم زرين بود.

* جايزه ادبي طهران

جايزه ادبي طهران تنها به آثار برگزيده حوزه شعر اهدا مي‌شد، اما از اين ماه به بعد بهترين داستان‌نويس ماه هم از سوي هيئت داوران اين جايزه معرفي خواهد شد. اين جايزه تنها متعلق به هنرمندان تهراني نيست و شاعران و نويسندگان سراسر كشور با داشتن حداكثر 35 سال مي‌توانند در اين مسابقه شركت كنند. جايزه ادبي طهران را حوزه هنري استان تهران برگزار مي‌كند.

* كنگره عرس بيدل

در اين همايش علمي و پژوهشي، كه به همت كانون ادبيات ايران برگزار مي‌شود، شماري از پژوهشگران ايراني و خارجي، حاصل مطالعات خود را در زمينه «وجوه مختلف آثار و افكار بيدل دهلوي» و نيز «نتايج هفت قرن حضور درخشان زبان فارسي در شبه قاره هند» عرضه خواهند كرد. امسال سومين دوره اين جايزه برگزار مي‌شود.

* جشنواره طنز طهران

اين جشنواره تا سال گذشته از سوي سازمان فرهنگي و هنري شهرداري تهران برگزار مي‌شد كه به دليل تغييرات سازماني در معاونت هنري، انحلال بنياد نويسندگان و هنرمندان، فعاليت امور ادبي و مسائلي از اين دست، در سال جاري برگزار نشد. رضا رفيع دبير اين جشنواره بود.

جز اين جشنواره‌ها به برگزاري شب‌ شعرهاي طنز «در حلقه رندان» در حوزه هنري و «شكرخند» در سازمان فرهنگي هنري شهرداري تهران مي‌توان اشاره كرد.

گزارش‌گر: سجاد روشني
انتهاي پيام/
چهارشنبه 27 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 439]