دانش - چرا كسي گوستاو زابلستان را نمي‌بيند؟!

واضح آرشیو وب فارسی:الف: دانش - چرا كسي گوستاو زابلستان را نمي‌بيند؟!
دانش - چرا كسي گوستاو زابلستان را نمي‌بيند؟!

محمد درويش:در جهان غرب و به‌ويژه آمريكا، اخبار مربوط به توفان سهمناك گوستاو، مدتي است كه اغلب خبرهاي ديگر را به حاشيه برده و حتي كنوانسيون سالانه‌ حزب جمهوريخواه در آمريكا را نيز متاثر كرده است؛ آن هم در زماني كه همه‌ نگاه‌ها متوجه معرفي كانديداي منتخب حزب، جان مك كين و معاونش بود. حتي اگر جست‌وجوي كوتاهي در رسانه‌هاي داخلي هم بكنيم، درمي‌يابيم كه تقريبا رسانه‌اي درون‌مرزي را نمي‌يابيم كه به انعكاس گوستاو نپرداخته باشد. در اين سوي آب، اما انگار همچنان ارزش‌هاي خبري آكسفورد و مدارك دكترايش يا فلان گفته‌ فلان مقام درباره‌ مردم فلان كشور، بيشتر از خاكي مي‌ارزد كه اينك چند هفته‌اي است بر سر هموطنان محروم‌مان در استان سيستان و بلوچستان و به خصوص دشت سيستان و ديار زابلستان مي‌ريزد. ديروز كه با همكار عزيزم در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي زابل- عليرضا راشكي- گفت‌وگو مي‌كردم، وي عنوان داشت كه حجم توفان و شدت آن به مرز تحمل‌ناپذيري رسيده، به نحوي كه روز گذشته تمامي ادارات دولتي و بنگاه‌هاي خصوصي نيز در سطح منطقه به دستور فرماندار تعطيل شده بود و مردم حتي توان نفس كشيدن را نيز به دشواري فراهم مي‌ديدند! اما بر عكس گوستاو، كمتر رسانه‌اي را مي‌بيني كه به ابعاد لوار يا همان بادهاي مشهور ۱۲۰روزه سيستان پرداخته باشد؛ بادهايي كه در سال جاري با سرعتي بيش از ۹۰ كيلومتر در ساعت وزيدن گرفته و به دليل خشكسالي كم‌سابقه در منطقه بر شدت حمل گرد و خاك نيز افزوده‌اند. به نحوي كه همان‌گونه كه در تصاوير ماهواره‌اي مي‌بينيد، علاوه بر ايران، دو كشور پاكستان و افغانستان نيز به شدت از آثار اين توفان سهمگين متاثر شده‌اند. اما آنجا نيز احتمالا ماجراهاي مربوط به طالبان و بمبگذارهاي انتحاري و استعفاي ژنرال و انتخاب رئيس‌جمهور جديد، مجالي براي پرداختن به فجايع ناشي از توفان فراهم نكرده است! خلاصه اينكه انگار مظلومان و محرومان عالم، در همه‌ موارد بايد مظلوم و محروم باقي بمانند. نگاه كنيد كه چقدر فيلم خبري از همين توفان گوستاو از رسانه ملي خودمان در هفته‌هاي اخير پخش شده و آن را مقايسه كنيد با فيلم‌هاي خبري از فاجعه زابل و تعطيلي ادارات در سيستان (و يا موارد مشابه‌اش در خوزستان). درباره‌ دلايل وجودي لوار بايد گفت: در ارديبهشت‌ماه هواي گرم منطقه سيستان و جنوب غربي افغانستان به طبقات بالاي سطح زمين صعود كرده و در همين زمان در كوه‌هاي مرتفع شرقي و مركزي افغانستان كه داراي قلل مرتفع و هميشه پوشيده از برف است، هواي سرد دائمي با فشار زياد وجود دارد. هواي مذكور با سرعت به سمت دامنه‌هاي جنوب غربي پايين آمده، از منقطه ريگستان (در جنوب غربي افغانستان) به سمت دامنه‌هاي جنوب غربي پايين آمده، به سمت سيستان و كوير لوت حركت مي‌كند و به دليل مقدار وزش، به بادهاي ۱۲۰ روزه مشهور است. بيشينه‌ سرعت اين بادها در تيرماه تا 100كيلومتر در ساعت و در بعضي از منابع براي بيشترين سرعت اين باد ارقام بالاتري نيز ذكر شده است. متوسط سرعت باد در ماه‌هاي تابستان، حدود ۲۶ كيلومتر در ساعت و در ماه‌هاي زمستان به ۱۳ كيلومتر در ساعت مي‌رسد. در مورد منشأ پيدايش بادهاي ۱۲۰روزه عده‌اي آن را دنباله موسمي‌هاي اقيانوس هند دانسته‌اند كه به دليل وجود مراكز فشار در بيابان Tahr تغيير شكل داده، در ناحيه سيستان با جهت شمال شرقي- جنوب غربي مي‌وزد. همچنين اختلاف فشار هوا بين كوهستان‌هاي افغانستان و دشت سيستان را نيز عامل تشديدكننده‌ اين جريان دانسته‌اند. آنچنان كه در معجم‌البلدان آمده است: «باد سيستان لحظه‌اي از جنبش نمي‌ايستد». گروهي ديگر مسئله را اينگونه شرح مي‌دهند كه منطقه مورد مطالعه به دليل واقع شدن در دو كانون پرفشار و كم‌فشار- به ترتيب در جنوب اقيانوس هند و شمال خراسان- در معرض جابه‌جايي هوا و بادهاي نسبتا شديد ۱۲۰روزه قرار دارد. گفتني آنكه هرچند جريان باد در سيستان در تمامي فصول سال برقرار است، اما بيشترين موارد وزش باد مربوط به ماه‌هاي خرداد، تير، مرداد و شهريور بوده كه از شهريور به تدريج از شدت وزش بادها كاسته و هوا به آرامش مي‌رسد. بيشترين جهت وزش باد نيز مربوط به بادهاي شمال و شمال‌غربي است. پرسش اصلي اين است كه چرا كسي گوستاو (بخوانيد لوار) زابلستان را نمي‌بيند و در انديشه مهار آن برنمي‌آيد؟ چرا سرمان را مانند كبك در برف كرده و تصور مي‌كنيم با پاك كردن صورت‌مسئله همه چيز حل مي‌شود؟

چرا تا اين حد به واقعيت‌هاي طبيعي منطقه دهن‌كجي كرده و مي‌كنيم، وقتي كه حتي از فناوري لازم براي مقابله با آن نيز برخوردار نيستيم. آن همه بوته‌كاري و بادشكن و مالچ‌پاشي چه شد؟ چرا درنمي‌يابيم كه براي تضمين حيات سيستان راهي جز احياي مجدد تالاب هامون نداريم و بقيه راهكارها جز مسكني كم‌اثر و پرضرر، ثمري دربرنخواهد داشت. بار ديگر تاكيد مي‌كنم: شرط حكومت بر طبيعت، پيروي از قوانين آن است و نه گردن‌كشي در برابر آن.
darvish100.blogfa.com
چهارشنبه 27 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: الف]

[مشاهده در: www.alef.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 158]