واقعا می‌شود بعد از 20سالگی قدبلندتر شد؟

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان:
[تصویر: ghad-hesadat-dokodak-pirhanabi.gif]

سلامت نیوز :
قد مشخصه بسیار خوبی برای انسان به شمار می‌آید و میزان رشد آن به عوامل متعددی بستگی دارد. شاید فكر كنید كوتاه‌قدی انسان‌ها به عوامل ژنتیكی و صفات وراثتی بازمی‌گردد اما باید بدانید كه فاكتورهای دیگری مثل تغذیه، خواب، تحرك و ورزش و استفاده از مواد پروتئینی و ویتامین در رشد استخوان و قد افراد تاثیر بسزایی می‌گذارند.

در اینجا سوال مهمی مطرح می‌شود؛ آیا رشد قد انسان بعد از سن بلوغ نیز امكانپذیر است؟ امروزه تبلیغات مختلفی از روش‌های افزایش قد نظیر جراحی، داروهای خوراكی، صندلی ماساژ و... دیده می‌شود ولی چنین تبلیغاتی تا چه حد قابل اطمینان هستند؟ دكتر فتانه اكبری، متخصص طب فیزیكی و توان‌بخشی هر آنچه را كه باید راجع به موضوع افزایش قد بدانیم، در اختیارمان قرار می‌دهند.

‌ تا چه سنی قد انسان افزایش پیدا می‌كند؟
اصولا افزایش قد تا قبل از پایان سن رشد انسان صورت می‌گیرد. عمده رشد قد در خانم‌ها تا پایان 18سالگی و در آقایان تا پایان 20سالگی دیده می‌شود. از این رو هر اقدامی كه افراد می‌خواهند برای افزایش قدشان انجام دهند، باید قبل از بسته شدن صفحه‌های رشد استخوا‌ن‌ها و در واقع سن بلوغ در نظر گرفته شود. در حقیقت استخوان‌سازی تا پایان سنین بلوغ یعنی تا اوایل 20سالگی ادامه دارد در نتیجه بیشترین میزان افزایش قد نیز در این دوران اتفاق می‌افتد.

انسان در حوالی دوران بلوغ دچار جهش رشد می‌شود و زمانی كه بلوغ او كامل شد، دیگر در نزدیكی 18 تا 20سالگی رشد قد نیز كاهش پیدا می‌كند، بنابراین هر فاكتوری كه برای تقویت رشد قد نیاز است باید قبل از این سنین انجام گیرد.

همان‌طور كه اشاره كردیم سن بلوغ برای آقایان و خانم‌ها متفاوت است. در واقع نهایت انتظاری كه از رشد صفحات استخوانی در مورد دختران داریم تا 18سالگی متوقف و رشد قدی آنها كامل می‌شود و البته در آقایان تا 20سالگی ممكن است صفحات استخوانی باز باشند و رشد آن كمی بیشتر ادامه پیدا كنند.

‌ عوامل موثر در رشد قد چه مواردی هستند؟
یكی از عوامل مهمی كه در رشد قد انسان تاثیر می‌گذارد، ژنتیك و وارثت افراد است؛ اینكه فرد از چه وراثتی برخوردار است و قد افراد خانواده در چه محدوده‌ای قرار دارد. تغذیه صحیح نیز به رشد قد شما كمك می‌كند. رژیم غذایی شما باید شامل لبنیات، پروتیین، كلسیم، منیزیم و فسفر باشد.
موادغذایی مثل شیر، ماست، سبزی، ماهی، اسفناج، گوشت و حبوبات حاوی گروه‌های ویتامین و موادمعدنی هستند.
مصرف پروتئین و لبنیات نقش بسیار مهمی در میان مواد مغذی برای رشد قد دارند، بنابراین باید از همه گروه‌های غذایی به اندازه كافی در رژیم غذایی خود و با توجه به مراحل رشد استفاده كنید و فعالیت فیزیكی و ورزش نیز در افزایش قد، تاثیر بسزایی می‌گذارد. هر چه تحرك بیشتر باشد، گردش املاح استخوانی بیشتر خواهد شد و در حین ورزش هورمون‌های رشد شروع به ترشح می‌كنند و به دنبال آن رشد قد نیز افزایش می‌یابد.

خواب مناسب در كنار عوامل دیگر، از جمله مولفه‌های موثر در رشد و افزایش قد انسان به شمار می‌آید. خواب افراد باید پیش از دوران بلوغ منظم و به موقع باشد. به طور كلی سه عامل تغذیه، ورزش و خواب مناسب مواردی هستند كه در كنار وراثت افراد در رشد قد آنها تاثیرگذار هستند. گاهی ممكن است فردی از لحاظ وراثتی قد بلندی داشته باشد ولی چون تغذیه و فعالیت فیزیكی مناسبی ندارد به میزان قد مورد انتظار نرسد. افراد می‌توانند با تغذیه صحیح، فعالیت و خواب مناسب مقداری از حدی كه وراثت‌شان برای قد تعیین می‌كند، بلندتر شوند كه البته تاثیر این موارد تا قبل از دوران بلوغ است.

‌ چه عاملی در بدن موجب افزایش قد می‌شود؟
آن چیزی كه در اصل باعث افزایش قد در رشد طولی می‌شود، ترشح هورمون رشد است. هورمون رشد در قسمت غده هیپوفیز مغز ترشح می‌شود و روی رشد استخوان‌ها تاثیر می‌گذارد. میزان ترشح این هورمون تحت تاثیر تحریكات عصبی و خواب و بیداری است.

فعالیت فیزیكی و خواب مناسب، ترشح هورمون رشد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. رژیم غذایی علاوه بر تاثیر در هورمون رشد، استخوان‌ها و بدن را آماده ساخت‌وساز و متابولیسم مناسب می‌كند تا استخوان‌ها رشد خوبی داشته باشند. كمبود ترشح هورمون رشد به ویژه در دوران كودكی سبب توقف رشد طبیعی افراد و كوتاه‌قدی آنها می‌شود.

‌ آیا قاعدگی در رشد قد خانم‌ها تاثیر می‌گذارد؟
قاعدگی نشان‌دهنده كامل شدن دوران بلوغ است. وقتی دختر خانمی قاعده می‌شود یعنی دوران بلوغ او شروع می‌شود. دختران در ماه‌های اول قاعدگی یك جهش رشدی دارند و در این مدت قد می‌كشند و بعد از آن تقریبا رشد قدشان متوقف می‌شود، البته تا حدود 18سالگی این انتظار را داریم كه دختر در حد چند سانتی‌متری افزایش قد داشته باشد. بنابراین عمده رشد قدی دختران در حوالی قاعدگی آنها رخ می‌دهد.

به طور ژنتیكی آقایان حجم استخوانی و عضلانی بیشتری نسبت به خانم‌ها دارند و تفاوت هورمون‌های زنانه و مردانه و بلوغ دیرتر مردان موجب می‌شود تا قد بلندتری نسبت به خانم‌ها داشته باشند.

‌ داروهای تقویتی چه نقشی در رشد قد انسان دارند؟
فاكتورهای مختلف تا قبل از تكمیل شدن دوران رشد و بسته شدن صفحه‌های استخوان می‌توانند در افزایش رشد قد موثر باشند. داروهای تقویتی نیز یكی از عواملی است كه موجب تغییر و تحول رشد استخوان‌ها در كودكان و نوجوانان می‌شود. این داروها دارای میكروالمان‌هایی هستند كه كودك در دوران رشد به آنها احتیاج دارد. بنابراین افراد می‌توانند از طریق تغذیه مناسب یا مصرف داروهای تقویتی كه حاوی كلسیم، فسفر، روی و پروتئین هستند مواد مورد نیاز برای رشدشان را به دست بیاورند. برای مثال ممكن است پزشك معالج تشخیص دهد كه فرد به اندازه كافی روی در رژیم غذایی‌اش دریافت نمی‌كند، بنابراین به صورت داروی مكمل، روی را در كنار برنامه غذایی او قرار می‌دهد. دقت داشته باشید كه تمامی مسایل ذكرشده تنها تا قبل از پایان دوران رشد موثر واقع می‌شوند یعنی پس از اتمام دوران بلوغ با روش‌های طبیعی نمی‌توان طول قد را افزایش داد. البته با روش‌های مكانیكی كه شامل جراحی قد می‌شود افزایش طول قد ممكن است ولی بحث‌های بسیاری برای این روش وجود دارد. به طور كلی بعد از پایان دوره رشد افزایش قد به وسیله دارو، ورزش یا هر وسیله دیگر امكان‌پذیر نیست.

‌ آیا انجام عمل‌های جراحی برای افزایش طول قد توصیه می‌شود؟
به طور معمول عمل‌های جراحی برای افزایش قد توصیه نمی‌شود، چون عمل بسیار سنگین و پرعارضه‌ای برای افراد است. در روش‌های جراحی یك شكستگی كنترل‌شده در ناحیه ساق پا و ران ایجاد می‌كنند و بعد با وسایل خاصی كه در پا تعبیه می‌كنند به تدریج فاصله استخوان‌ها را زیاد می‌كنند و سپس با روش‌های دیگر سعی می‌كنند در آن ناحیه استخوان‌سازی جدید انجام دهند. چنین روش‌هایی را برای افرادی كه قد كوتاه ولی نرمال دارند، پیشنهاد نمی‌شود.

اصولا انجام عمل جراحی را برای كسانی توصیه می‌كنیم كه عدم تساوی طول پا دارند یعنی طول یك پا از پای دیگر كوتاه‌تر است یا به دلیل بیماری خاصی در قد مشكل ایجاد شده باشد. عمل جراحی را برای كسانی كه به صورت سرشتی یا به خاطر مشكلات تغذیه قد مناسب ندارند، توصیه نمی‌كنیم.

باید این نكته را ذكر كنم كه اولین عارضه جراحی پاها دوره طولانی‌مدت نقاهت بعد از انجام عمل است كه طی آن فرد باید تحت درمان قرار گیرد. وسایلی كه در پای افراد تعبیه می‌شود باید حدود یك سال در بدن آنها قرار گیرد تا در طول این مدت فاصله بین استخوان‌ها به تدریج با روش‌های دیگر پر شود. اگر عمل جراحی قد با دقت صورت نگیرد به رشته‌های عصبی بدن آسیب وارد می‌كند و باعث فلج شدن بعضی از عضلات می‌شود، در نتیجه همانند یك استخوان شكسته در بدن ، درد و مشكلات دیگری را به دنبال خواهد داشت. این مساله را هم اضافه می‌كنم كه رژیم غذایی در بهبود و ترمیم استخوان‌های شكسته نقش مهمی دارد و به طبع افرادی كه عمل جراحی قد انجام می‌دهند، رژیم غذایی خاصی را خواهند داشت تا به اندازه كافی مواد مقوی برای بازسازی استخوان به بدن‌شان برسد.

‌ چگونه می‌توان رشد قد فرزند خود را افزایش دهیم؟
به طور كلی بررسی رشد و نمو كودكان باید توسط پزشك متخصص به ویژه متخصص غدد كودكان انجام شود. مسایل هورمونی و موارد دیگری كه در روند رشد كودكان موثر هستند به وسیله متخصصان مورد بررسی قرار می‌گیرند.

در صورتی كه كودك دچار كمبود مواد مقوی باشد از طریق داروهای كمكی جایگزین می‌شود و اگر به طور ارثی ریسك كاهش قد داشته باشد داروهای خاصی باز هم با صلاحدید پزشك متخصص برایش تجویز می‌شود كه به پیشرفت رشد قدی وی كمك می‌كند. باید بگویم كه چنین داروهایی معمولا برای همه كودكان تجویز نمی‌شود، در حقیقت چنین داروهایی مخصوص افرادی است كه قدشان از حد طبیعی كوتاه‌تر است یا مشكلاتی در ترشح هورمون‌های رشد خود دارند. در مجموع بار دیگر خاطرنشان می‌شوم كه رعایت تغذیه مناسب، فعالیت فیزیكی و خواب كافی در همه افراد به خصوص در دوره كودكی و نوجوانی كه زمان اصلی برای رشد است تاثیر بسزایی در طول قد آنها می‌گذارد.

والدینی كه فكر می‌كنند فرزندشان تغذیه مناسب ندارد باید حتما در پی یك رژیم غذایی سالم و مقوی برای او باشند. متاسفانه با تغییر سبك در جامعه امروز، كودكان و نوجوانان فعالیت فیزیكی كمتری نسبت به گذشته دارند و بیشتر وقت‌شان را پای بازی‌های كامپیوتری و تلویزیون می‌گذرانند كه همین مساله مانع مهمی برای رشد آنهاست. فعالیت فیزیكی و انجام ورزش روی ترشح هورمون رشد اثر بسیار خوبی می‌گذارد. بنابراین بسیاری از افرادی كه به صورت وراثتی قدكوتاهی دارند می‌توانند از طریق انجام فعالیت‌های فیزیكی به رشد قد معمولی دست پیدا كنند. برای مثال طی سال‌های اخیر در كشور چین و ژاپن، مردم با اصلاح تغذیه و انجام حركات ورزشی و تشویق كودكان‌شان به ورزش توانستند به طور متوسط باعث افزایش قد نسل جدیدشان شوند اما متاسفانه در ایران نسل جدید به دلیل تغییر سبك زندگی یعنی تغذیه نامناسب و كمبود فعالیت فیزیكی به سوی كوتاه‌قدی كشیده می‌شود.

‌ آیا تزریق هورمون رشد، اثری دارد؟
تزریق هورمون رشد قبل از دوران بلوغ در شرایط خاصی و با نظر متخصص برای افراد صورت می‌گیرد و همان‌طور كه گفتیم چنین افرادی باید تحت بررسی دقیق پزشك قرار بگیرند تا اگر در بدن‌شان كمبود ترشح هورمون رشد دیده شد، تحت درمان قرار گیرند. بعد از دوران رشد هیچ كدام از روش‌های تداخلی موثر نخواهند بود.

‌ چه توصیه‌ای به خانواده‌ها می‌كنید؟
تغذیه و ورزش را فراموش نكنید. والدین باید قبل از بلوغ فرزندان‌شان به فكر باشند تا اگر احساس كردند كه فرزندشان روی منحنی رشد به طور طبیعی پیش نمی‌رود و رشد قدی‌اش كمتر از انتظار است، قبل از اینكه دیر شود و علایم بلوغ در فرزندشان ظاهر شود، حتما به پزشك مراجعه كنند تا از طریق بررسی‌های لازم و داروهای مورد نیاز به رشد قد او كمك كنند. یادتان باشد تبلیغاتی كه از روش‌های مختلف افزایش قد دیده می‌شود صرفا برای فروش محصولات‌شان است و تاثیری روی افزایش طول قد افراد بالغ ندارد، البته ممكن است مصرف قرص‌های كلسیم- منیزیم برای بعضی افراد به عنوان داروهای مكمل برای سلامت استخوان و پیشگیری از پوكی استخوان توصیه شود ولی در رشد آنها تاثیری نمی‌گذارد. این قرص‌ها در صورتی برای افراد بالغ توصیه می‌شود كه در رژیم غذایی خود به اندازه كافی این مواد را دریافت نكنند.

‌ دلیل پاهای پرانتزی در برخی افراد چیست؟
مشكلات زانو و پاهای پرانتزی بین خانم‌ها و آقایان فرقی نمی‌كند. پاهای پرانتزی در مورد كسانی است كه وقتی پاهای‌شان را جفت می‌كنند كناره‌های زانوهای‌شان به هم نمی‌رسد و از هم فاصله دارد. زانوهای پرانتزی در چند حالت اتفاق می‌افتد؛ ممكن است اسكلت بدن فرد به صورت ژنتیكی و ارثی طوری طراحی شده باشد كه به خودی خود زانوها به هم نمی‌رسند و از هم فاصله دارند كه معمولا قابل اصلاح نیستند. در حالت دیگری پرانتزی شدن پاها یكی از عوارض كمبود كلسیم و نرمی استخوان‌هاست كه در افراد زیر سن بلوغ مشاهده می‌شود.

در این صورت اگر بیمار، به موقع تحت درمان قرار گیرد می‌تواند با اصلاح كمبود كلسیم و جبران ویتامین D در بدن از پیشرفت پرانتزی شدن پا جلوگیری كند. بعد از پایان دوران رشد برای تغییر شكل پاهای پرانتزی راه‌حلی جز عمل جراحی وجود ندارد كه البته همان طور كه اشاره كردیم عمل‌های جراحی نیز در این رابطه برای بیمار بسیار سنگین هستند. در این عمل‌ها با برش استخوان در ناحیه پایین زانو زاویه مورد نظر را اصلاح می‌كنند كه به دلیل عوارض و مشكلات بعد از عمل توصیه نمی‌شود. تنها در مواردی كه فاصله زانوهای پرانتزی بیش از 10 سانتی‌متر باشد، عمل جراحی برای درمان آن صورت می‌گیرد.

كسانی كه پاهای پرانتزی دارند، باید چه مواردی را رعایت كنند؟
افرادی كه دارای پاهای پرانتزی هستند، باید از انجام بعضی از فعالیت‌های ورزشی، دویدن، پریدن یا انتخاب شغل‌هایی كه در آن، باید وزن سنگین را جابه‌جا كنند، اجتناب كرده و كارهایی انجام دهند كه با استرس فیزیكی كمتری همراه باشد. زانوهای پرانتزی در سن بالا موجب پیشرفت آرتروز می‌شود یعنی فرد پاهای پرانتزی نداشته است ولی به تدریج و با گذشت زمان زانوها شكل پرانتزی به خود گرفته و علت آن كاهش فاصله در قسمتی از زانوهاست. درمان چنین معضلی از طریق استفاده از كفی و تقویت عضلات مفصل و با انجام حركات مخصوص ورزشی صورت می‌گیرد.

‌ درمان پاهای پرانتزی چیست؟
زانوهای پرانتزی به تنهایی مشكل ایجاد نمی‌كنند بلكه عوارض ناشی از آن اختلالاتی را در افراد به وجود می‌آورد. اسكلت بدن از حالت طبیعی خارج می‌شود و فرد وقتی می‌ایستد یا راه می‌رود وزن او به طور طبیعی روی سطوح زانو قرار نمی‌گیرد، بنابراین قسمت‌هایی از مفاصل زودتر آسیب می‌بینند و باعث بروز درد و ناراحتی و ابتلا به آرتروز می‌شود. معمولا كفی‌های مخصوصی برای ایجاد سطح شیب‌دار در كفش‌ها تعبیه می‌شود كه در این حالت توزیع نیرو به صورت متعادل انجام شده و در طول انجام فعالیت‌های روزانه آسیب كمتری به مفصل وارد می‌شود. علاوه بر این، انجام ورزش‌های مكرر و مخصوصی برای افرادی كه دارای پاهای پرانتزی هستند، توصیه می‌شود كه عضلات اطراف مفصل زانو تقویت می‌شده و این عضلات به طور هماهنگ قوی می‌شوند.

‌ كفش‌های پاشنه بلند چه آسیبی به پاها وارد می‌كنند؟
بهتر است پاشنه كفش دو تا سه سانتی‌متر باشد، یعنی اختلاف ارتفاع بین جلو و عقب از پاشنه تا ابتدای انگشتان پا رعایت شود. كفش‌های لژدار كه در قسمت جلو نیز دارای ارتفاع هستند بهتر از كفش‌های پاشنه بلند معمولی‌اند. پاشنه‌های بلند موجب دردناك شدن استخوان‌های كف پا، انگشتان و گاهی التهاب كف پا می‌شوند. استفاده طولانی‌مدت از كفش‌های پاشنه‌بلند گرفتگی و جمع شدن عضلات پشت ساق پا را به همراه خواهد داشت. احساس درد و ناراحتی، آسیب و پیچ‌خوردگی مكرر مچ پا و همچنین آرتروز، همگی از پیامدهای پوشیدن كفش‌های پاشنه‌دار هستند. این كفش‌ها در درازمدت به مفاصل پا آسیب می‌رسانند و در نتیجه ابتلا به آرتروز از عوارض اصلی آن است. توصیه می‌كنیم از كفش‌های پاشنه بلند برای كوتاه‌مدت استفاده كنید و از پوشیدن آن در محل كار، خرید یا پیاده‌روی پرهیز كنید، به جای آن می‌توانید كفش‌های اسپرت و راحت را به پا كنید تا از آسیب به كمر، افزایش قوس كمر، بر هم خوردن تعادل و ابتلا به دیسك كمر جلوگیری كنید.

‌ ویژگی كفش استاندارد چیست؟
درست است كه كفش‌های لژدار را به جای كفش‌های پاشنه بلند توصیه كردیم اما یادتان باشد كه لژ كفش نیز نباید آنقدر ارتفاع داشته باشد كه به كف پا آسیب وارد كند. ارتفاع دو تا سه سانتی‌متری با كفش لژدار كمی بلندتر می‌شود. در وسط كفش حتما باید حالت انحنایی تعبیه شده باشد تا نوك پنجه كمی در حالت شیب‌دار قرار گیرد و راه رفتن آسان‌تر شود در این صورت فشار كمتری به پا وارد می‌شود و غیر از این حالت كفش راحت نخواهد بود و آسیب جدی به كف و نوك انگشت وارد می‌كند. كفش مخصوص یعنی كفش استاندارد و طبیعی كه اغلب دارای پاشنه پهن است. بهتر است پاشنه و سینه كفش شیار داشته باشد. معمولا كفش‌های استاندارد مردانه دارای این ویژگی هستند. كفش‌هایی كه سینه آنها نازك است، مناسب نیستند، چون نمی‌توانند از ورود فشارهایی مثل ناصافی زمین و سنگ‌ریزه جلوگیری كنند. كفش‌هایی كه از جنس پیو یا اسفنج فشرده هستند به دلیل سبكی، مقاومت نسبی و انعطاف‌پذیری، انتخاب مناسبی هستند. بهتر است پنجه كفش پهن باشد طوری كه فرد بتواند به راحتی انگشتانش را در آن باز و بسته یا خم و راست كند. كفش بنددار بهتر از كفش بدون بند است و پیشنهاد می‌كنم برای پیاده‌روی از كفش‌های بنددار استفاده كنید. كفش‌های حرفه‌ای ورزشی دارای مشخصه‌هایی هستند؛ برای مثال در كف كفش‌های رانینگ حالت فنری تعبیه شده كه مخصوص دویدن است. برای انجام فعالیت‌های روزانه كفش‌های واكینگ یا پیاده‌روی بهترین گزینه هستند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1433]