نگاهي به آداب و رسوم ماه مبارك رمضان در تركمنستان

واضح آرشیو وب فارسی:هموطن سلام: نگاهي به آداب و رسوم ماه مبارك رمضان در تركمنستان
كشور تركمنستان با وجودي كه بيش از 70 سال زير سلطه كمونيستها قرار داشته است ولي مردم مسلمان اين كشور همچنان آداب و رسوم خود را در ماه مبارك رمضان زنده نگه داشته اند. تركمنها كه همواره از نظر داشتن كثرت آداب و رسوم در بين كشورهاي آسياي مركزي شهره هستند قبل از آغاز ماه مبارك رمضان با شور و شوق فراوان به استقبال اين ماه مي روند.
فرارسيدن ماه مبارك رمضان ابتدا از سوي كودكان و نوجوانان تركمن به مردم نويد داده مي شود و اين نويد در اصطلاح تركمنها « رمضانچيان » (يا رمضان ) ناميده مي شود. اين افراد به گروههاي مختلف تقسيم شده و با تجمع در مقابل منازل مردم با شور و نشاط و قرائت اشعار ويژه فرارسيدن ماه مبارك رمضان را تبريك مي گويند.
برخي از ترجمه اشعار اين كودكان و نوجوانان تركمنستاني به شرح زير است : « در آسمان يك ماه وجود دارد يك كمان طلائي وجود دارد » .
« در سفره پيامبر سهم ما وجود دارد » « ما شما را ثروتمند به حساب آورديم در بام شما ماه ديديم يا رمضان »
مردم نيز با شنيدن اين اشعار و ديدن شور و شوق در بين كودكان و نوجوانان به وجد آمده و تداركي كه از قبل براي اين افراد ديده اند در اختيار آنان قرار مي دهند. شيريني بيسكويت و دادن پول ازجمله هدايايي است كه معمولا از سوي زنان و مردان مسن تركمن به اين كودكان و نوجوانان داده مي شود.
اين مراسم حتي در شهرهاي بزرگ نظير عشق آباد و مقابل بازارهاي سنتي و جديد اين شهر كه خارجي هاي زيادي در آن سكونت دارند اجرا مي شود. گروههاي رمضانچيان يك هفته مانده به ماه مبارك رمضان يكي پس از ديگري به مقابل منازل فروشگاهها و حتي محل كار افراد مراجعه مي كنند.
تركمنها كه اين آداب و رسوم را از نياكان خود به ارث برده و در حفظ آن با وجود سالها سلطه كمونيستها به فراموشي نسپرده اند. مردم تركمن در روستاها حتي به گروههاي رمضانچيان كه به منازل آنها مراجعه مي كنند اقلام ديگري نظير روغن نان كشمش و شيره انگور مي دهند كه آنها اين اقلام را پس از جمع آوري در بين خود تقسيم مي كنند.
ماه مبارك رمضان در بين تركمنها بسيار عزيز است و براي پي بردن به جايگاه والاي اين ماه در بين تركمنها به ترجمه بيتي از « مختومقلي فراغي » شاعر بزرگ تركمن اشاره مي شود :
« از بين چهار فصل سال و دوازده ماه رمضان مي آيد و آن بهترين ماه است »
بيشتر جشنهاي عروسي تركمنها در روزهاي آخر ماه شعبان انجام مي گيرد و مراسم آشتي كنان در بين تركمنها بخاطر فرارسيدن ماه مبارك رمضان انجام مي گيرد. به اين ترتيب كه ريش سفيدان هر محله كه به آنها « ياش اولي » مي گويند بنابه ابتكار خود افرادي را كه در آن محله با هم كدورتي دارند بدون اطلاع از همديگر براي صرف چاي به خانه اش دعوت مي كند و آنها را آشتي مي دهد.
مساجد تركمنها در طول ماه مبارك رمضان بسيار شلوغ است بطوريكه به هنگام اقامه نماز مغرب جايي براي نشستن وجود ندارد. تركمنها با شنيدن بانگ صداي موذن از گلدسته هاي مساجد گروه گروه در روستاها و شهرهاي اين كشور آسياي مركزي بسوي مساجد روانه مي شوند.
افراد مسن و نوجوانان با گذاشتن كلاههاي موسوم به « تخيه » و با لباسهاي بلند سنتي خود به هنگام رفتن به مساجد جلوه هاي ديدني از خود به نمايش مي گذارند.
آنها پس از اقامه نماز مغرب و عشا . نماز تراويح را كه نماز 20 ركعتي است برگزار مي كنند . اين نماز در قالب 10 نماز دو ركعتي پس از اقامه نماز عشا به جماعت خوانده مي شود به اين شكل كه امام جماعت پس از خواندن حمد در هر ركعت يك سوره از سوره هاي كوتاه قرآن مجيد را در اين نماز قرائت مي كند.
معمولا رسم در تركمنستان همانند مناطق تركمن نشين ايران بر اين است كه قبل از فرارسيدن ماه مبارك رمضان كسانيكه قصد افطاري دادن را دارند به نزد ريش سفيد روستا يا محلات شهرهاي اين كشور مراجعه مي كنند و زمان افطاري دادن خود را تعيين مي نمايند.
هرچند شب قدر دقيقا مشخص نشده است ولي در بين تركمنها از قديم الايام و با استناد به شواهدي كه روحانيون تركمن بيان مي كنند اين مراسم در شب بيست و هفتم ماه مبارك رمضان برگزار مي شود. تركمنها معتقدند كه در اين شب دو پيامبر الهي يعني حضرت خضر و حضرت الياس ظاهر مي شوند و هر كس با آنها برخورد كند خوشبخت مي شود.
در شب قدر هر خانواده سفره ويژه اي پهن كرده و بر آن آجيل ميوه شيريني و نوعي شيريني خانگي به نام « بيشمه » و آرد گندم به نام « قاوورداق » و « تالخان » و سمبوسه گوشتي به نام « بورك » مي گذارند. در روستاهاي تركمن نشين جوانان در گروههاي مختلف هر كدام مبلغي پول هزينه مي كنند و با آن آجيل و ميوه و شيريني مي خرند و در خانه اي گرد هم مي آيند و ضمن خوردن و آشاميدن به دعا و نيايش مي پردازند و نماز شب قدر را برپا مي دارند.
در شب قدر همچنين رسم بر اين است كه هيچ كدام از افراد گروه نبايد تا اذان صبح بخوابند و اگر كسي بخوابد ديگر اعضاي گروه براي مطايبه با وي او را با نخ و سوزن به نمد يا زيرانداز مي دوزند و يا با انگشت سياهي ديگ را بر روي صورت وي مي كشند (شايد به اين معني كه خوابش رفته و فيض الهي شب قدر را از دست داده و به اصطلاح روسياه شده است .)
دولت تركمنستان نيز هر سال به مناسبت شب قدر تعدادي از محكومان داخلي و خارجي اين كشور را آزاد مي كند.
يكي ديگر از رسومات شب قدر آن است كه از طرف خانواده داماد براي نوعروس يا دختري كه تازه نامزد شده است هديه اي برده مي شود.
خبرگزاري جمهوري اسلامي
دوشنبه 25 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: هموطن سلام]

[مشاهده در: www.hamvatansalam.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 445]