موقعيت ژئوپليتيكي ايران در منطقه خاورميانه و جهان بعد از 11 سپتامبر

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: موقعيت ژئوپليتيكي ايران در منطقه خاورميانه و جهان بعد از 11 سپتامبر
حادثه يازده سپتامبر تاثيرات مختلفي را در منطقه و جهان به جا گذاشت كه مي توان اين حادثه را نقطه عطف در قرن 21 ناميد. گستره تاثيرات اين حادثه منطقه مهم و استراتژيك خاورميانه و خليج فارس را به عنوان هسته اي مركزي بيشتر از همه در برگرفت. حال ميزان تاثيرگذاري يازده سپتامبر بر خاورميانه و ايران را مورد ارزيابي قرار مي دهيم.
اما ابتدا ضروري است به طور خلاصه موقعيت و جايگاه و نگاه قدرت هاي فرامنطقه اي به خاورميانه به صورت گذرا اشاره شود.
منطقه خاورميانه با سرزميني به طول يازده هزار و عرض پنج هزار كيلومتر وسعت داراي تركيبي بسيار متنوع است، اين منطقه به دلايل موقعيت جغرافيايي و استراتژيكي و ژئوپولتيكي در منطقه حساس يعني محل تلاقي محورهاي بزرگ ارتباطي زميني چهار قاره جهان و وجود ذخاير عظيم انرژي با 89.7 ميليارد بشكه ذخيره نفتي، كه جزء بزرگترين حوزه هاي ذخاير اثبات شده دنيا و افزودن حداقل 12% سهم گاز در حدود 70% انرژي جهان را در خود جاي داده و... باعث گرديده در طول تاريخ مورد توجه و نفوذ و تهاجم قدرت هاي بزرگ قرار داشته باشد. به همين جهت، اين منطقه در هميشه شاهد برخورد و كشمكش ها و جنگ هايي ميان قدرتهاي فرامنطقه اي در سطح محلي، منطقه اي و جهاني بوده است. علاقه شديد قدرت ها جهت حضور در اين منطقه باعث گرديد هر يك از قدرت ها تلاش نمايند تا كشورهاي بيشتري از منطقه را به سوي خود جلب نمايند و حضور مستمر و همه جانبه اي در اين كشورها داشته باشند چرا كه حضور و نفوذ هر چه بيشتر در اين منطقه و تسلط بر منابع عظيم انرژي، حوزه نفوذ بيشتر در ابعاد جهاني را در پي دارد. از ديدگاه «بورديس فون لوهازن»، ژنرال بازنشسته ارتش اتريش، بهتر مي توان به اهميت خاورميانه پي برد. وي اعتقاد دارد كه خاورميانه مركز دنياي قديم است. مركزي كه در دل آن، منطقه خليج فارس قرار دارد و به منزله «مركز مركز» شناخته مي شود. اين مسائل رقابت ميان قدرت هاي فرامنطقه اي را در مقاطع مختلف تاريخ به دنبال داشته است. با پايان جنگ جهاني دوم و تقسيم جهان ميان دو قطب غرب به رهبري آمريكا و شرق به رهبري شوروي رقابت شديد ميان اين دو قدرت مطرح جهان بر سر گسترش حضور و نفوذ خود در منطقه خاورميانه بالا گرفت نتيجه رقابت ميان اين دو قدرت بر سر حضور و نفوذ ميان كشورهاي منطقه باتوجه به جايگاه و تأثيرگزاري آنان كشورهاي منطقه را به كشورهاي حامي غرب و حامي شرق تبديل ساخت اين روند كه پس از جنگ جهاني دوم (1945) تا سال (1991) يعني تا زمان فروپاشي شوروي سابق نزديك به نيم قرن ادامه داشت باعث گرديد اين دو قدرت با تمام توان سلطه خود را در اين منطقه بگسترانند و خاورميانه را محل نزاع و قدرت نمائي خود بر يكديگر قرار دهند.
با فروپاشي شوروي و خارج شدن رقيب ديرينه و بر هم خوردن موازنه قدرت باعث شد كه ايالات متحده آمريكا احساس كند كه زمينه سلطه بلامنازع غرب به رهبري آمريكا فراهم شده است و فرصت طلائي در جهت تثبيت قدرت يك جانبه گرائي و زمان مناسب براي اعمال قدرت و اجراي استراتژي جديد آمريكا براي جهان فراهم شده است در چنين شرايطي حادثه مشكوك و پرابهام يعني حمله به ساختمان هاي دوقلوي آمريكا كه به حادثه 11 سپتامبر معروف گشت به وقوع پيوست.
كه بلافاصله آمريكا با نشانه رفت بسوي خاورميانه با شعار مبارزه با تروريست، حقوق بشر و... با حضور نظامي در اين منطقه پروژه براي عملياتي كردن استراتژي جديد اين كشور براي جهان كليد خورد.
آمريكا براي اينكه در اين حادثه ابتكار عمل را به دست گيرد بلافاصله دو روز بعد از حادثه بوش در نطق خود در جمع نمايندگان كنگره آمريكا در 22 سپتامبر اعلام كرد آنكه با ما نيست، عليه ما است! عملا تلاش نمود خود را قدرت برتر جهان بشناساند و كشورهاي بيشتري را مجبور سازد كه آمريكا را در اين مبارزه همراهي كند. و كشورهاي مخالف را به كشورهاي ياغي و حامي تروريست متهم كرد. وي ابتداء با ارائه طرح خاورميانه بزرگ و در غالب مبارزه با اصطلاح با تروريست از كشورها خواست تا با همراهي در اين طرح زمينه را براي مبارزه با كشورهاي ياغي و حامي تروريست اما در حقيقت با سلطه بر خاورميانه و منابع انرژي و... زمينه سلطه همه جانبه خود بر جهان را عملي سازد و دمكراسي غرب را بر جهان آينده حاكم سازد. در اين زمينه «ريچارد بوچر» سخنگوي وقت وزارت امور خارجه آمريكا اعلام كردند: همانگونه كه اجلاس هلسينكي و معاهده آن كه توسط چندين كشور امضاء شد، به فروپاشي اتحاد جماهير شوروي انجاميد، طرح خاورميانه بزرگ نيز باعث فروپاشي دولت هاي خودكامه خواهد شد و همگان شاهد رشد سريع دموكراسي در ميان كشورهاي خاورميانه و شمال آفريقا خواهند بود. ايالات متحده آمريكا براي اجرائي كردن طرح خاورميانه بزرگ (Greate Mddle East) كه شاه بيت آن سلطه غرب در لواي دموكراسي غربي است حمله نظامي خود را به خاورميانه آغاز نمود كه اين حمله و حضور نظامي تاثيرات زيادي را در منطقه خاورميانه بعنوان هسته مركزي بيش از ديگر نقاط جهان تحت تاثير اين حادثه قرار گرفت. دراين مقاله به تاثيرات يازده سپتامبر وحضور گسترده نظامي آمريكا در خاورميانه بر موقعيت ژئوپليتيكي ايران مورد بررسي قرار مي گيرد.
ايران در خاورميانه به جهت موقعيت منحصر به فرد خود از اهميت فوق العاده اي برخوردار است و از سوي ديگر مقاومت ايران اسلامي درطول 30 سال مبارزه بي امان با آمريكا اين موقعيت را از زواياي مختلف ارتقاء بخشيده است و ايران را كانون توجه جهان ساخته است. اين موقعيت آمريكا را بر آن داشت تا براي موفقيت در طرح خود براي خاورميانه به هر نحو ممكن ايران را در منطقه همراه خود سازد چرا كه مي داند بدون ايران در منطقه هيچ قدرتي نمي تواند به اهداف خود جامه عمل بپوشاند به همين جهت از بعد رخداد يازده سپتامبر موقعيت ايران بيش از گذشته مورد توجه آمريكا قرار گرفت براي نيل به اين هدف اولين كاري كه بايد بعداز يازده سپتامبر برعليه ايران صورت داد فشار عليه ايران بود كه اين ماموريت به مقامات اسراييلي واگذار گرديد كه رژيم صهيونيستي در يك موضع گيري كاملا خصمانه ايران را در اين عمليات دخيل دانست و به تبع آن ايران در فهرست محور شرارت قرار گرفت و هجمه تبليغاتي غرب عليه ايران شدت بيشتري گرفت تا با تهديد ايران به حمله نظامي و فشارهاي بين المللي ايران را از مقاومت در برابر سياست هاي منطقه اي آمريكا باز دارند و در نهايت با سلطه كامل بر خاورميانه حكومت ايران را كه سال هاي متمادي در برابر غرب به عنوان سمبل مقاومت شناخته شده را سرنگون سازند و راه براي سلطه غرب هموار شود. حال كه با گذشت بيش از 6 سال از حادثه مي توان يك ارزيابي كاملي از اهداف آمريكا در منطقه مورد تجزيه و تحليل قرار داد آشكارا مي توان گفت كه آمريكا نه تنها به هيچ يك از اهدافش از جمله مقابله با نظام جمهوري اسلامي دست نيافت بلكه به دلايل زير موقعيت ژئوپليتيكي ايران در منطقه و جهان بعداز حادثه يازده سپتامبر بيش از گذشته ارتقاء يافت تا حدي كه ايران به عنوان مركز و محور تحولات مورد توجه جهان قرار گرفت كه اهم اين دلايل آن عبارتند از:
1- شكست كليه طرح هاي آمريكا كه نه تنها به اعتراف همه صاحب نظران بلكه اعتراف خود حاكمان آمريكا قرار گرفت كه در طرح بيكر هميلتن اشاره شده است. مخالف و مقاومت ايران با طرح هاي آمريكا در منطقه و شكست آن در نتيجه افزايش موقعيت ژئوپليتيكي ايران را درپي داشت.
2- سرنگوني دو دشمن قسم خورده ايران يعني حكومت صدام و طالبان توسط آمريكا كه اين اقدام علي رغم ميل آمريكا موجب افزايش مانور ايران گرديد كه اين مسئله مورد انتقاد شديد در ميان بعضي از صاحب نظران و دولتمردان در خود آمريكا گرديد كه آمريكا بااين اقدام بزرگترين خدمت را به ايران نمود كه باعث گرديد با امنيت بيشتر زمينه و بستر مناسب براي نقش آفريني ايران فراهم شود.
3- به قدرت رسيدن مبارزين و مخالفين غرب و آمريكا و دوستان و حاميان ايران در كشورهاي عراق، افغانستان و جايگزين شدن آنان بجاي صدام و طالبان
4- گسترش نفوذ ايران در عراق، افغانستان و فلسطين، لبنان و...
5- قرار گرفتن ايران به عنوان محور و مركز تحولات منطقه و حضور قدرتمند ايران در مناسبات منطقه اي و جهاني
6- درخواست ملتمسانه آمريكا از ايران به منظور مداخله درحل مناقشات منطقه اي بخصوص در عراق و افغانستان، آمريكا كه بعداز حادثه يازده سپتامبر خواستار سرنگوني نظام اسلامي بود با اذعان به نقش موثر ايران، حاكمان اين كشور را وادار كرد از ايران درخواست كمك كنند.
7- به دست آوري تكنولوژي هسته اي توسط جوانان برومندايران و ورود ايران به جمع قدرت هاي هسته اي جهان
8- به بن بست رسيدن غرب و آمريكا در اجراي سياست هاي منطقه اي و كاهش قدرت تاثيرگذاري آمريكا در منطقه و جهان با شكست هاي پيوسته خود در سياست هاي منطقه اي و مقابله با ايران قدرتمند
9- علاقه شديد كشورهاي جهان و منطقه در جهت ارتقاي مناسبات منطقه اي و جهاني با ايران علي رغم فشارهاي همه جانبه غرب
اين عوامل و ديگر عوامل درحال حاضر ايران را بعنوان تنها قدرت در منطقه و تاثيرگذار قرار داده حال كه آمريكا و هم پيمانان او علي رغم اقدامات خصمانه و شكست پياپي آبروي خود را در خطر مي بينند سعي دارند با هياهو و جنجال و جنگ رواني بخصوص در مسائل هسته اي شكست خود را كتمان نمايند كه اين قبيل حركات و اقدامات را جز فرار به جلو چيز ديگري نمي توان ارزيابي نمود. آنها چاره اي جز كنار گذاشتن خصومت و دشمني با ايران ندارند نصيحت ملت ايران به آنان اين است كه با درس گيري از گذشته و بيادآوري شجاعت و ايستادگي ملت ايران با دوري از هرگونه خصومت با پيشگيري مناسبات دوستانه اين قدر براي خود و منطقه مشكل ايجاد نكنند و يقين بدانند با اينگونه اقدامات مفتضحانه و نخ نما شده خود از قبيل محاصره اقتصادي و تهديد و جنگ رواني و تهديدات نظامي ملت بزرگ ايران ره به جايي نخواهند برد و ملت ايران دراين 30 سال تمام اين اقدامات را تجربه و بامقاومت خود آن را به سخره گرفته است لذا با درس گيري از گذشته از خواب سلطه بر ايران و منطقه و جهان بيدار شوند. آنان بايد بفهمند كه عمر استكبار و سلطه گري به پايان رسيده در زماني كه پايه هاي به ظاهر مستحكم ابر قدرت شوروي فرو ريخت، شماره معكوس فروپاشي و افول غرب و دموكراسي غربي آغاز شد. تمام قرائن و شواهد نشان از آن دارد كه عمر مستكبران و ليبراليسم غرب به افول خود نزديك شده است و اين جنجال ها و سروصداها جز دست و پا زدن براي نجات خود از گرداب سقوط چيز ديگري نيست، جهان آينده جهان ملتها و جهان دين و معرفت و خدامحوري است.
در پايان به مسئولان و دست اندركاران نظام و سياست گذاران يادآور مي شويم كه با آگاهي بيشتر از اوضاع كنوني با تدبير و دور انديشي كوچكترين هراس از جنجال هاي استكبار نداشته باشند و در مقاومت برابر غرب و خواسته هاي نامشروع آنان از خود سستي نشان ندهند چرا كه با توجه به موقعيت ژئوپليتيكي ايران بيش از آنكه ما نيازمند غرب باشيم آنان نيازمند ايران هستند.دولتمردان ايران با توجه به موارد ذيل در جهت حفظ جايگاه و موقعيت ايران بيش از گذشته تلاش و كوشش نمايند.
1- اولين مسئله كه هميشه و در همه حال بايد بدان توجه ويژه داشته باشند حركت در مسير اهداف والاي انقلاب اسلامي
2- توجه ويژه به عدالت اجتماعي بعنوان بزرگترين و مهمترين هدف انقلاب اسلامي
3- دوري از هرگونه تفرقه و رعايت وحدت در جامعه بخصوص ميان مسئولين به منظور جلوگيري از رخنه دشمنان در ميان ملت و اركان نظام
4- ارائه طرح هاي كارشناسانه جهت حل بحران هاي منطقه اي
5- به كارگيري ديپلماسي قوي در جهت همگرايي منطقه اي با حفظ شعارهاي محوري انقلاب با نگرش به عزت، حكمت و مصلحت
6-ارتقاي مناسبات در ابعاد منطقه اي و جهاني به جهت دارا بودن زمينه هاي بالقوه و بالفعل در منطقه از نظر موقعيت جغرافيايي و راه هاي ارتباطي جهاني (بحري و بري)
7- توجه ويژه به زيرساختارهاي اقتصادي و فرهنگي كشور و توجه به توليد علم و فن آوري
8- گسترش روابط سياسي- اقتصادي- فرهنگي با تمام كشورها و مجامع بين المللي با رعايت اصول اساسي و حياتي كشور و نظام
9- فراهم نمودن زمينه هاي سرمايه گذاري در كشور با هموار نمودن زمينه هاي سرمايه گذاري داخلي و خارجي با مشاركت آحاد جامعه خواهيم توانست از اين موقعيت پيش آمده جهت حفظ و ارتقاء جايگاه منطقه اي و جهاني به عنوان قدرت منطقه اي در جهان ايفاي نقش نماييم.
يکشنبه 24 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1483]