محافظت از مغز در برابر ضربه

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: جام جم آنلاین: شاید از نظر بیشتر ما ضربات سر اگر باعث بیهوشی یا كما نشوند، خیلی مهم نیستند اما بد نیست بدانید حتی ضربات به ظاهر ساده و بی‌اهمیت هم می‌توانند منجر به بیماری‌های روحی و جسمی متعددی شوند كه در بعضی از موارد بیمار تا پایان عمر از ناتوانی‌هایی نظیر صرع یا اختلالات روانی رنج می‌برد. به‌طور كلی آسیب مغزی در نتیجه برخورد ناگهانی و شدید سر با جسمی سخت پدید می‌آید كه می‌تواند به صورت خفیف، متوسط یا شدید باشد.
در نوع خفیف آن شخص آسیب دیده هوشیار است و در برخی موارد ممكن است تنها برای چند ثانیه هوشیاری خود را از دست دهد. در حالت متوسط و شدید شخص آسیب دیده دچار عدم هوشیاری در مدت زمان طولانی‌تری می‌شود.
فراموش نشود بسیاری از ضرباتی كه در زمان وقوع حادثه علائم جدی ندارند، در سنین بالاتر می‌توانند به بیماری‌هایی از قبیل سردرد و صرع منجر شوند.
به گفته پروفسور علی گرجی، استاد دانشگاه مونستر آلمان، ضربه به سر حتی به صورت خفیف می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد و در واقع آسیب مغزی به دنبال ضربه به سر یكی از جدی‌ترین مشكلاتی است كه هر سال سلامت افراد بیشماری را به خطر می‌اندازد.این موضوع از نظر پروفسور گرجی آنقدر جدی است كه با وجودی كه حدود یك ماه پیش مصاحبه مفصل «جام‌جم» با ایشان منتشر شد اما باز هم از نظر این چهره سرشناس جهانی در حوزه مغز و اعصاب، پرداختن به این موضوع باعث می‌شود مردم دیدگاه خود را نسبت به این مساله و عواقب ان تغییر دهند و به این ترتیب می‌توان از بروز بسیاری از این ضربات پیشگیری كرد.
پروفسور گرجی با تاكید بر این نكته كه ضربه به سر یكی از دلایل عمده مرگ و معلولیت دائم بشمار می‌آید به عنوان نمونه به آمار ایالات متحده آمریكا اشاره می‌كند كه نشان‌دهنده شیوع بالای ضربه به سر است. براساس این آمار به طور متوسط سالانه یك میلیون و 700 هزار نفر در این كشور دچار ضربه به سر می‌شوند كه از میان آنها 52 هزار نفر جان خود را از دست می‌دهند، 275 هزار نفر بستری می‌شوند و یك میلیون و 563 هزار نفر در اورژانس تحت مداوا قرار می‌گیرند.
متاسفانه با وجود تلاش‌های فراوان به منظور پیشگیری، ضربه به سر همچنان یكی از شایع‌ترین آسیب‌هایی است كه جان هزاران نفر را در سراسر جهان تهدید می‌كند و علاوه بر مشكلات جسمی و روانی هزینه‌های بسیاری به خانواده‌ها تحمیل می‌شود. به طوری كه طبق آمارهای موجود، تنها در ایالات متحده آمریكا سالانه بالغ بر 70 میلیارد دلار به منظور درمان و پیشگیری هزینه می‌شود.
تصادفات رانندگی مهم‌ترین عامل ضربه به سر در ایران از مهم‌ترین علائم هشداردهنده پس از ضربه به سر می‌توان به حالت تهوع و استفراغ، گیجی، سردرد، تاری دید، از دست دادن تعادل، اختلال در خواب، مشكلات حافظه، وزوز گوش و خستگی اشاره كرد.به اعتقاد پروفسور گرجی چنانچه هر یك از این علائم در فرد آسیب دیده مشاهده شد، فرد را باید سریعا به مراكز درمانی منتقل كرد. بنابراین فراموش نكنید كه نبودن تورم و خونریزی بدین معنا نیست كه آسیب جدی نبوده است چرا كه عواقب و پیامدهای این ضربات به‌شدت و محل آسیب بستگی دارد.
از مهم‌ترین علل ضربه به سر به ترتیب می‌توان به تصادفات رانندگی، سقوط از ارتفاع، درگیری فیزیكی، حوادث در حین كار، حوادث داخل منزل و حوادث حین ورزش اشاره كرد. البته به اعتقاد پروفسور گرجی مهم‌ترین عامل ضربه به سر در ایران، تصادفات رانندگی است كه سالانه بیش از 700 هزار نفر در تصادفات رانندگی مجروح و درصد بالایی ازآنها دچار ضربه به سر می‌شوند. تعداد بسیاری از آنها نیز به علت این ضربات جان خود را از دست می‌دهند.
تشنج، صرع، سردردهای مداوم، خونریزی مغزی، عفونت مغزی، فراموشی، عقب ماندگی ذهنی، مرگ مغزی، اختلالات خلقی ـ روانی و اختلالات هورمونی از جمله پیامدهای ضربه به سر هستند كه هریك از عوارض می‌توانند تا پایان عمر همراه بیمار باقی بمانند و حتی با مصرف دارو و جراحی به‌طور كلی برطرف نخواهند شد.
بنابراین پیشگیری از بروز ضربات و درمان موثر و بموقع مصدومان می‌تواند نقشی كلیدی در زندگی فرد داشته باشد. كما این‌ كه در اغلب كشورهای پیشرفته جابه‌جایی فرد آسیب دیده به بیمارستان توسط افراد متخصص و مجرب انجام می‌گیرد.
در بسیاری از موارد حمل غیر صحیح مصدوم می‌تواند به مرگ منجر شده یا مشكلات ثانویه‌ای از قبیل قطع نخاع و صدمات مغزی را برای بیمار به همراه داشته باشد.به‌طور معمول با معاینه دقیق مصدوم، گستردگی آسیب مشخص می‌شود.
امكان دارد پس‌ از معاینه‌ و بررسی‌ فرد توسط‌ پزشك‌، ‌فرد به خانه‌ فرستاده‌ شود، اما باید یك‌ فرد قابل‌ اطمینان‌ در كنار او بماند و مراقب‌ بروز علائم‌ بالینی‌ باشد. 24 ساعت‌ اول‌ پس‌ از ضربه‌ از نظر بروز علائم‌ و عوارض‌‌ جدی بسیار مهم‌ است‌، اگرچه‌ این‌‌گونه‌ علائم‌ و عوارض‌ ممكن‌ است‌ دیرتر (تا 6 ماه‌ پس‌ از آسیب‌) نیز ظاهر شوند.
راه‌های پیشگیری از وقوع فاجعه متاسفانه به‌رغم پیشرفت‌های اخیر در علوم اعصاب، همچنان هیچ درمان خاصی برای ضایعات مغزی نخاعی پس از ضربه وجود ندارد؛ چراكه بافت عصبی پس از آسیب دیدن قادر به بازسازی خود نیست. به همین دلیل هم بهترین روش برای مقابله با ضربه مغزی پیشگیری از آن است. با رعایت كردن برخی قوانین ساده، می‌توان احتمال وقوع آسیب‌های مغزی را به‌طور چشمگیری كاهش داد.
پروفسور گرجی یكی از راه‌های موثر در پیشگیری از بروز این صدمات را انعكاس اطلاعاتی جامع و كاربردی از طریق رسانه‌های گروهی نظیر رادیو و تلویزیون، روزنامه‌ها و تابلوهای تبلیغاتی می‌داند كه در بسیاری از كشورهای پیشرفته به عموم مردم داده می‌شود.
وی همچنین تاكید می‌كند: با توجه به این‌كه قشر آسیب‌پذیرتر در كشور ما كودكان هستند می‌بایست آموزش مستمری به كودكان نیز داده شود. پیشنهاد می‌شود تا یك واحد درسی با همین عنوان به سایر دروس اضافه شود.
این درحالی است كه تحقیقات اولیه‌ای كه در مراكز تحقیقات علوم اعصاب رضوی و شفا انجام شده است نشان می‌دهد در ایران هزینه درمان 20 هزار برابر بیشتر از هزینه آموزش است. طبق این تحقیق سهم آموزش هر كودك 76 تومان برآورد شده است؛ این در حالی است كه هزینه تحمیلی سال‌های از دست رفته عمر ناشی از حوادث ترافیكی در ایران 373 میلیارد دلار است.
موسس مراكز تحقیقات علوم اعصاب رضوی و شفا، معتقد است بستن كمربند ایمنی اصلی است كه باید توسط تمام سرنشینان چه در صندلی‌های جلو و چه در صندلی‌های عقب خودرو اجرا شود. چرا كه استفاده از كمربند ایمنی 50 درصد احتمال مرگ و میر سرنشینان جلوی ماشین و 25 درصد احتمال مرگ و میر را در سایر سرنشینان كاهش می‌دهد.
در كودكان با قد كوتاه‌تر ازcm 140 نیز، استفاده از صندلی كودك قبل از بستن كمربند ایمنی توصیه می‌شود. صندلی كودك كمك می‌كند تا كودك در ارتفاع بالاتری قرار گیرد تا كمربند ایمنی به درستی بسته شود. صندلی كودك باعث كاهش بیش از 70درصد مرگ و میر در نوزادان و 54 درصد در كودكان یك تا 4 ساله می‌شود.
به اعتقاد پروفسور گرجی این والدین هستند كه در آموزش كودكان خود در بستن كمربند ایمنی نقش بسزایی ایفا می‌كنند. طبق آمارهای موجود، بیش از 40درصد از كودكانی كه از كمربند ایمنی استفاده نمی‌كنند، والدین آنها نیز از این قانون تبعیت نمی‌كنند.در كنار این موضوع رعایت سرعت مجاز هم از اصولی است كه نقش موثری در پیشگیری از صدمات و ضربات دارد.
چراكه سرعت بیشتر از حد مجاز بخصوص در مواقعی نظیر لغزنده بودن جاده‌ها ناشی از بارندگی یكی از عوامل كاهش كنترل خودرو یا موتورسیكلت توسط راكب است كه منجر به افزایش میزان مرگ و میر و ضربات مغزی می‌شود. برای مثال خودرویی كه با سرعت 60 كیلومتر در ساعت در حال حركت است در مقایسه با خودرویی كه 50 كیلومتر در ساعت سرعت دارد، هنگام ترمز 8 متر مسافت بیشتری را طی می‌كند تا متوقف شود.
در این میان به گفته پروفسور گرجی در ایران آزمونی عملی كه جهت اخذ گواهینامه از متقاضیان گرفته می‌شود با استانداردهای جهانی بسیار فاصله دارد.
مواردی كه در آزمون عملی مورد سنجش قرار می‌گیرد بیشتر روی مهارت‌های پارك، دور زدن و... تمركز دارد و این در حالی است كه در كشورهای پیشرفته بیشترین تمركز روی رعایت اصول ایمنی در رانندگی از قبیل رعایت سرعت مجاز در رانندگی، استفاده از چراغ راهنما، رانندگی در بین خطوط و... است.همچنین ایران جزو معدود كشورهایی است كه تنها با انجام یك آزمون عملی اقدام به صدور گواهینامه موتور سواری می‌كند.
این در حالی است كه با توجه به آمار بالای مرگ و میر موتورسواران در تصادفات، برگزاری دوره‌های آموزشی به صورت تئوری و عملی امری ضروری است.
استفاده از كلاه ایمنی هم یكی از اصولی است كه برای پیشگیری از ضربات سر توصیه می‌شود، هرچند بسیاری از كلاه‌های ایمنی موجود در كشورمان استاندارد نیستند. در واقع كلاه ایمنی باید هنگام ضربه بتواند قسمت اعظمی از فشار وارد شده به سر مصدوم را بگیرد. استفاده از كلاه ایمنی هنگام موتورسواری احتمال بروز آسیب و جراحت را 69 درصد و میزان مرگ و میر را 42درصد كاهش می‌دهد.
اما در این میان شاید موضوعی كه كمتر مورد توجه ما قرار داشته باشد استفاده از روروئك برای كودكان است. چراكه به گفته پروفسور گرجی استفاده از روروئك در اغلب كشورهای پیشرفته ممنوع شده است؛ زیرا 35 درصد از كودكانی كه در روروئك گذاشته می‌شوند دچار ضربه به سر می‌شوند كه ممكن است عوارض این ضربات سال‌ها بعد نمایان شود. تحقیقات اخیر در ایران نشان می‌دهد، بسیاری از كودكان زیر 8 سال و برخی از كودكان بین 8 تا 10 سال توانایی كافی برای عبور از خیابان را به تنهایی ندارند؛ بنابراین باید به صورت عملی به این كودكان آموزش‌های لازم داده شود.
از موارد دیگری كه می‌توان برای پیشگیری از عواقب ناشی از ضربات سر مورد توجه قرار داد رعایت اصول ایمنی هنگام ورزش و ایمنی در محیط كار هستند.در بعضی از ورزش‌ها مثل دوچرخه‌سواری، اسكیت، كشتی، بوكس، اسب‌سواری و اسكی استفاده از كلاه ایمنی مخصوص ضروری است. هنگام دوچرخه سواری و اسكیت كه محبوبیت خاصی بین كودكان ایرانی دارند، گذاشتن كلاه ایمنی و محافظ‌های دست و پا باید اجباری شود. همچنین كودكان باید از كلاهی استفاده كنند تا جلوی دید آنها گرفته نشود.[sup][/sup]
منبع: کلوب

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 544]