به بهانه پنجاهمين سال پايداري تلويزيون در ايران‌ تلويزيون؛ نقش‌ها و ماموريت‌هاي ويژه‌

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: به بهانه پنجاهمين سال پايداري تلويزيون در ايران‌ تلويزيون؛ نقش‌ها و ماموريت‌هاي ويژه‌
جام جم آنلاين: مهرماه 1387 مصادف با پنجاهمين سال پايداري تلويزيون در ايران است. اين مناسبت انگيزه را براي تدوين تاريخ تلويزيون در ايران، نقش و جايگاه آن در طول زمان در تحولات سياسي، فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي در 50 سال اخير دوچندان مي‌كند. اين پديده تكنولوژيك و ابزار ارتباطي، اندكي بيش از 2 دهه پس از پيدايي نخستين فرستنده تلويزيوني در جهان، وارد ايران شد.

سال 1337 شاه به پيشنهاد يك بازرگان بهايي براي ايجاد يك فرستنده تلويزيوني تجاري پاسخ مثبت داد. اين خانواده بخش عمده‌اي از درآمد خود را از محل واردات نوشابه پپسي كولا از ‌آمريكا و عرضه به بازار ايران به دست مي‌آوردند.

مجلس وقت به اين فرستنده تلويزيون (تلويزيون ايران ((TVI) اجازه فعاليت داد و تا 5 سال آن را از پرداخت ماليات معاف كرد. از ديدگاه بسياري ارتباط‌شناسان و جامعه‌شناسان ارتباطي جمعي، اين تلويزيون به عنوان ابزاري براي مصرف‌گرايي تعبير مي‌شد بويژه آن‌كه درآمدش از محل پخش آگهي‌هاي تبليغاتي بود.

خانواده ثابت پاسال كه به اين شكل انحصار تلويزيون را در دست داشتند مجوز واردات گيرنده‌هاي مارك RCA را از آمريكا كسب كرده بودند.

بخش مهمي از برنامه‌هاي اين تلويزيون، فيلم‌ها و سريال‌هاي آمريكايي بودند كه آشكار و پنهان مصرف‌گرايي به شيوه آمريكايي (روياي آمريكايي)‌ را تبليغ مي‌كردند. (محل اين فرستنده تلويزيوني، ساختمان قديمي امروز شبكه دوم سيما بود.)

تاسيس اين تلويزيون با چنين محتوايي را مي‌توان به عنوان بخشي از سياست‌ها، نقشه‌ها و طرح‌هاي آمريكاييان (معروف به اصل 4)‌ تلقي كرد كه مقدمات آن در دولت حسين علاء (اول فروردين 1334 تا 12 فروردين 1336)‌ فراهم شد و در دولت دكتر منوچهر اقبال (14 فروردين 1336 تا 6 شهريور 1339)‌ به اجرا درآمد و كساني كه در اداره اصل 4 تربيت شده و ( به بچه‌هاي وارن موسوم بودند)‌ به مناصب حساس گمارده شدند تا فرهنگ آمريكايي در تمام شوون جامعه ايران در عرصه‌هاي سياست، اقتصاد و فرهنگ جريان يابد.

از سوي ديگر، پس از بررسي‌هاي متعدد براي پرهيز از انحصار بهايي‌ها بر تلويزيون و استفاده از اين رسانه به منظور تحكيم مباني رژيم، ايجاد تلويزيون ملي ايران تصويب و كار آزمايشي آن، اين بار عمدتا با تحصيلكرده‌هاي فرانسه در سال 1345 آغاز شد.

تلويزيون ايران (TVI) به مالكيت آنها درآمد و به صاحب آن غرامت‌هاي مورد ادعايش پرداخت شد و TVI اين بار با نام شبكه دوم تلويزيون ملي ايران كارش را ادامه داد. اين فرستنده تلويزيون نيز تاريخ خاص خود را دارد و نقش‌ها و ماموريت‌هاي ويژه كه در اين مقال نمي‌گنجد.

تاريخ تلويزيون در ايران سرشار از اتفاقات و رويدادهاي گوناگون و اثرگذار بر فرهنگ و سياست كل جامعه ايران، چه پيش از دوران انقلاب و چه پس از پيروزي انقلاب اسلامي است و مي‌توان از زواياي مختلف چه به شكل سالشمار يا به لحاظ دوران تاريخي، چهره‌ها و ژانرها و گونه‌هاي برنامه‌ها و تحولات آن را مورد بررسي قرار داد.

بعضي وابستگان رژيم پهلوي در 2 دهه اخير در خارج از كشور كوشيده‌اند با طرح‌هايي موسوم به تاريخ شفاهي ايران با بعضي عوامل آن رژيم گفتگو كرده، ما حصل گفتگوها را چاپ و در واقع تاريخ را به نفع خود مصادره كنند.

بسياري از كساني كه در تلويزيون ثابت كار مي‌كرده‌اند، اكنون يا به سراي باقي شتافته يا به خارج از ايران مهاجرت كرده‌اند، اما تعدادي از آنان در كشور حضور دارند.

بويژه يكي از معدود برنامه‌هاي ارزشمند آن تلويزيون، تله تئاترهايي بود كه از سوي اداره هنرهاي زيبا (وزارت فرهنگ و هنر بعدي)‌ چهارشنبه شب‌ها به صورت زنده اجرا مي‌شد و استاداني چون عباس جوانمرد، عزت‌الله انتظامي، علي‌ نصيريان و‌ جمشيد مشايخي در آن نقش‌آفريني مي‌كردند كه به عنوان شهودي زنده مي‌توانند روايتگر بخشي از تاريخ تلويزيوني باشند و با جستجوي سر نخ‌ها و فهرست‌ها مي‌توان به شهود ديگري برخورد و به تحقيقات جامع‌‌تر نيز پرداخت.

بر اين اساس، تاريخ تلويزيون در ايران به دوران پيدايش تلويزيون خصوصي، انگيزه‌ها و ماموريت‌ها و تلويزيون دولتي، گسترش دامنه فعاليت‌ها به عرصه‌هاي ديگر،‌ تلويزيون دردوران مبارزات ملت ايران براي تحقق جمهوري اسلامي، تلويزيون در دوران جنگ تحميلي، تلويزيون پس از دوران جنگ تحميلي، تعميق گسترش كيفي و كمي و حضور در پهنه جهاني تقسيم‌بندي مي‌شود.

حسين مختاري‌
پنجشنبه 21 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 78]