علل عقب ماندگی در کودکان

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: علل عقب ماندگی ذهنی کودکان

الف ـ عوامل ارثي و ژنتيكي:

هرگونه اختلالات ژنتيكي و كروموزومي كه اغلب به صورت ارثي در خانواده پدري يا مادري كودك وجود دارد، در بوجود آمدن كودك با ضايعات و اختلالات حسي و حركتي و ذهني نقش موثر دارد. در واقع عوارض و مشكلات وراثتي باعث ايجاد اختلالات فراوان در رشد جسمي و ذهني كودكان مي‌شود. آن دسته از كودكاني كه به علت نارسايي‌هاي ژنتيكي دچار عقب ماندگي ذهني شده‌اند اغلب داراي اختلالات ديگري نيز مي‌باشند. آن تعداد از نوزادان ناقص كه مرده متولد مي‌شوند و يا برخي ديگر از نوزادان كه به علت اختلالات ژنتيكي نتوانسته‌اند در حالت طبيعي رشد و نمو كنند و يا در شرايط بسيار وخيم به دنيا مي‌آيند و يا در بدو تولد نياز فوري و شديدي به مراقبت‌هاي پزشكي دارند معلول مشكلات وراثتي و ژنتيكي مي‌باشد.

1ـ اختلالات ژنتيكي:
از جمله اختلالات ژنتيكي مي‌توان ازسندرم دان كه به علت اختلالات در تقسيم كروموزوم‌هاي سلول (23 دانه از يك سلول جنسي و 24 دانه از سلول جنسي ديگر) ايجاد مي‌شود كهاصطلاحاً به آنسندرم دان مي‌گويند و يا اختلالاتي كه به علت تركيب در مواد شيميايي سلول ايجاد مي‌شود كه از جمله مي‌توان ازسندرم فنيل كتونوريا (Pku) كه به علت اختلال در متابوليزم اسيد آمينه در سلول و ازدياد تعداد فنيل آلانين ايجاد مي‌شود و ممكن است اثرات مضر آن بر روي سلولهاي مغزي باعث عقب ماندگي ذهني گردد نام برد و ياسندرم گالاكتوزميا كه بعلت اختلال در قند خون ايجاد شود و كودك مبتلا به اين بيماري در بدو تولد داراي يرقان بوده و از همان زمان دچار نارسايي‌هاي رشدي و مشكلات تغذيه و احتمالاً آب مرواريد چشم مي‌گردد نام برد.

البته هردوي اين امراض را مي‌توان بوسيله آناليز (تجزيه) ادرار در همان اوايل تشخيص داد و با تعيين رژيم غذايي و دارويي مناسب نسبت به تنظيم مقدار فنيل آلانين جهت جلوگيري ازمشكل
سندرم فنيل كتونوريا و تنظيم مقدار قند از مشكلسندرم گالاكتوزميا جلوگيري كرد.

2ـ ازدواجهاي فاميلي:
درصد عقب ماندگي ذهني در ميان اقليّت‌ها و روستاييان و خانواده‌هايي كه ازدواج با نزديكان همخون مانند دخترعمو پسرعمو، عمه زاده و دايي زاده و دخترخاله و پسرخاله متداول است بيش از ديگران مي‌باشد.
به نظر مندل بيماري‌هاي متعددي كه در نسل‌هاي گذشته ظاهر نشده‌اند احتمال بيشتري دارد كه در اثر پيوند دو همخون ظاهر و بارز شوند و هرچند نسبت همخوني بيشتر و نزديكتر باشد خطر بروز خصوصيات منفي و بيمارگونه بيشتر است. كه ممكن است به علت وجود ژن بارز يا غالب (هتروزيگوت) و يا وجود ژن مغلوب (هموزيگوت) باشد. البته اكثر اختلالات ژنتيكي به علت وجود ژن‌هاي مغلوب مي‌باشد تا ژن‌هاي غالب.

3ـ عامل Rh:
ممكن است Rh خون زن و شوهر هر دو مثبت يا منفي يا يكي مثبت و يكي منفي باشد كه فقط در صورتيكه Rhcن منفي و مرد مثبت باشد احتمال ايجاد كودك عقب ماندة ذهني وجود دارد كه خوشبختانه با مشاوره‌هاي ژنتيكي و آزمايشات قبل از ازدواج مي‌توان از اين مشكل جلوگيري كرد.

4ـ سفليس:
ابتلاء والدين يا يكي از آنها به اين مرض موجب ابتلاء جنين به اين بيماري مي‌شود. اين بيماري معمولاً از مادر به كودك منتقل مي‌شود كه براي رشد جنين بسيار خطرناك ميباشد. ويروس سفليس علاوه بر ايجاد نارساي‌هاي هوشي در كودك ناهنجاري‌هاي حسي و حركتي و بالاخص كوري و فلج و صرع را نيز سبب مي‌شود كه خوشبختانه با آزمايش خون مادر باردار مي‌توان به وجود اين ويروس آگاه شد و به موقع آن را درمان نمود.

5ـ تاثيل الكل:
اعتياد به مصرف مشروبات الكلي از طرف والدين موجب مسموميت شده و ژن مسموم باعث نقص هوشي و ضعف عمومي در رشد طبيعي و ناهنجاري‌هاي حسي و حركتي و گاهي سبب عقب ماندگي ذهني و انقباض سلول‌هاي مغزي كودك مي‌گردد.

6ـ مواد مخدّر و دخانيات:
استعمال مواد مخدر و دخانيات به علت خاصيّت تنگ كنندگي رگ‌ها موجب بوجود آمدن نوزادان سبك وزن يا نارس مي‌باشد. كه اينگونه نوزادها گاهي اوقات مبتلا به ركود هوشي و بعضي از ناهنجاري‌هاي بدني و ذهني و عاطفي مي‌گردند.

7ـ داروها و مواد شيميايي:
مصرف داروها، مواد صنعتي، هورموني، تشخيصي و مصرفي و عوامل شيميايي ديگر بخصوص در دوران بارداري توسط مادر مي‌تواند اثرات سوء و نامطلوب دربر داشته و باعث نارسايي‌ها و ناهنجاري‌هاي جنيني گشته و حتي داروهاي ضد تشنج ممكن است موجب تولد كودكان سبك وزن، لب شكري و شكاف كام و ميكروسفال (سر و مغز كوچك) و هيدروسفال (سر و مغز بزرگ) گردد.

8ـ مسموميت‌ها:
مسموميت‌هاي مادر در دوران بارداري از جمله مسموميت به وسيله الكل يا به علّت بيهوشي با مواد شيميايي و يا مسموميت‌هاي دارويي و غذايي در بعضي از مواقع موجب اختلال در رشد طبيعي جنين گشته و ممكن است موجبات عقب ماندگي ذهني در نوزاد را فراهم آورد.

9ـ سوء تغذيه و اختلالات غدد داخلي (بالاخص تيروئيد):
از عوامليست كه در نارسايي‌هاي عمومي رشد جنين مؤثر بوده و ممكن است باعث عقب ماندگي ذهني گردد.

10ـ ضربه‌هاي وارده به شكم مادر:
بخصوص در ماه‌هاي آخر حاملگي باعث ايجاد ضايعاتي در رحم گشته و در مواردي موجب عقب ماندگي ذهني كودك مي‌گردد.

11ـ اشعه X (ايكس) و پرتوهاي راديواكتيو:
بخصوص در ماه‌هاي اول حاملگي باعث ضايعاتي شديد مادرزادي و رشد غيرطبيعي جنين مي‌گردد و ممكن است باعث تولد كودك با ضايعات استخواني و يا ميكروسفال (سر و مغز كوچك) گردد.

12ـ سرخچه و بيماري‌هاي عفوني:
سرخچه و بيماري‌هاي عفوني مادر چنانچه همراه با تب و وخامت شديد بخصوص در سه ماهه اول حاملگي باشد ممكن است موجب نارسايي‌هاي فراوان ذهني و جسمي نوزاد از قبيل عقب ماندگي ذهني، نابينايي و ناشنوايي گردد.

لذا مادراني كه در ماه‌هاي اول بارداري به بيماري سرخچه مبتلا مي‌گردند مي‌بايستي سريعاً به پزشك مراجعه نمايند تا اقدامات درماني لازم انجام گيرد.

13ـ امراض مزمن كليوي و مرض قند:
در مادراني كه دچار مرض كليوي هستند و يا به مرض قند مبتلا هستند، جفت جنين نمي‌تواند بطور مفيدي مواد غذايي براي طفل فراهم نمايد لذا يا سقط جنين در سه ماهه اول اتفاق مي‌افتد و چنانچه حاملگي دوام بياورد تولد زودرس اتفاق مي‌افتد كه به هر حال بايستي مقررات شديد پزشكي جهت كنترل مرض قند و درمانهاي لازمه به عمل آيد. اينگونه كودكان را معمولاً خطر مشكلات شديد تنفسي و ايجاد مشكلات در قند خون تهديد مي‌نمايد.

14ـ بيماري توكسو پلاسموسيس:
كه نوعي عفونت انگلي در خون است كه موجب تشنج جنين و سقط آن مي‌شود و اين مرض در بزرگسالان ممكن است با علائمي از قبيل تب خفيف، افسردگي و كسالت و جوش پوستي در بعضي از نقاط بدن باشد و احتمال سقط جنين در مادراني كه به آن مبتلا هستند زياد است. نوزاداني كه مادران آنها به اين بيماري مبتلا مي‌باشند با ضايعات عميق آن بر مغز و چشم و احتمالاً ابتلا به عقب ماندگي ذهني متولد مي‌شوند.

15ـ مرض سيتومگاليك اينكلوژن:
اين عفونت خيلي شبيه سرخچه است ولي مادران مبتلا به آن معمولاً متوجه داشتن چنين عفونتي نمي‌شوند. اطفال چنين مادراني ممكن است با ضايعات عميقي در مغز و چشم روبرو شده و احتمالاً مبتلا به عقب ماندگي ذهني باشند. در حال حاضر درمان كاملي جهت اين دو مرض در دست نيست و تنها راه چارة آن دوري مادران باردار از مبتلايان به اين امراض است.

16ـ عوامل هيجاني و رواني:
در بعضي از موارد، اضطراب، عصبانيت‌ها و هيجانات شديد و ناگهاني و مستمر مادر در دوران بارداري موجب ايجاد تحولات و تغييرات و احتمالاً اختلالاتي در غدد داخلي مادر مي‌نمايد به نحوي كه اثرات نامطلوبي بر رشد جنين گذاشته و مي‌تواند موجب بروز نارسايي‌هاي جنين و گاه باعث عقب ماندگي و ركود ذهني كودك گردد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 2439]