نگرشی بر معماری سنتی ایران

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: نگرشی بر معماری سنتی ایران

مهندس حسن بيگي
مدير شهرسازي و معمارياستان گيلان

سالهاست کهسخن از حفظ ، احیاء و باز زنده سازی ارزشهای گذشته است و همه صابنظران متفقالقولند که حفظ ارزشهای اجتماعی و فرهنگی موجب هویت ملی است. اما از طرفیشناخت و پالایش ارزشهای گذشته و برگزیدن بهترین آنان و تطبیق آنها با شرایطزمانی و مکانی بطوری که منطبق با نیاز های جامعه امروز باشد نیز مسئله ایاست که باید مد نظر قرار گیرد .
از این گستره، معمار ی که از پر اهمیت ترین عناصر ارزشی هر ملت است، سهم بسزائی دارد وغور در این معنا در حیطه معمار ی بعهده معماران این عصر گذاشته می شود . دراین راستا همواره استاد گرانقدر محمد کریم پیر نیا که عمر خویش را در راهشناختن معماری ایرانی و اسلامی و انعکاس آن به نسلهای جوانی که به نحوی دراین مسئله دخالت دارند بر زبان می آورند . پس به پاس قدر دانی و نیز ارجنهادن به زحمات چندین ساله استاد و همچنین احترام به فرهنگ و هنر اصیلایرانی و اسلامی بر هر ایرانی است که احساس مسئولیت نموده و در جهت احیاءارزشهای اسلامی و ایرانی در هر زمینه ای تلاش و کوشش کند و در طرح هایمعماری حتی المقدور اصول مقدماتی معماری ایرانی و سنتی خویش را بکار گرفتهو ضمن تلفیق آنان با تکنولوژی جدید ، ماهیت فلسفه وجودی آنها را همچنان حفظنمایند.
اصول مذکورشامل پنج مورد است:
- مردم واری : یا کاربرد مقیاس انسانی و پرهیز از هر گونه بیهودگی و شکوه بیجا و آذین بیسود .
- خود بسندگی: یا بهره گیری از امکانات و مصالح محلی و آنچه که معماران (بوم آورد) گفتهاند و پرهیز از هر گونه وابستگی و نیاز.
- پیمون : یااندازه ها و معمیار هایی که تناسب پیکره و کالبد بنا را از لحاظ درستی ،استواری و زیبایی تضمین می کرده است.
- درون گرائی: این اصل بویژه در منازل مسکونی که همیشه مورد توجه مردم این سرزمین بودهو خوش داشته اند که چهار دیواری اختیاری باشد.
- کنج و نیاز: یا پرهیز از کاربرد اندازه های بیش از نیاز که باعث هدر رفتن مصالح و بالابردن هزینه می شده است .
علاوه براصولی که ذکر شد عناصری چون آب ، نور ، باد و ... در معماری سنتی نقش حیاتیایفاء می کرده اند . یکی از مسائل مهم در شناخت معماری سنتی ایران انقطاعفرهنگ معماری سنتی و پیدایش گونه هایی از فضا های جدید معماری و شهری استکه غالبا با فضا های سنتی کاملا متفاوت هستند ، چونکه بسیاری از معمارانبیش از هر چیز به پدیده های شکلی و بصری اندیشیده اند و بسیاری از مسائل ،مباحث و نکات فرهنگی ، تاریخی و اجتماعی را به اندازه کافی مورد توجه قرارنداده اند.
معماری سنتیقبل از پیدایش تکنولوژی و مصالح جدید ساختمانی در تمام نقاط کشور و به هرشکل و به هر کیفیت نوع معماری افقی و با هویت بشمار می رفت که در طی سالیاندراز و قرنهای متمادی مصالح و شیوه های فنی ویژه خود را داشت. این نوع ساختو ساز بومی بسیار بجا می نمود و به موقع و کاملا ارزنده و منطقی و گاه نیزبس شکوهمند بود و هنوز هم بعنوان یک معماری شریف و برخوردار از مقیاسانسانی دارای همان ارزش و اعتبار است . تحلیل معماری ایرانی نشان می دهد کهبه رغم کثرت و تنوع و پیچیدگی بناها ، اصول و مفاهیم و الگوهایی در طولزمان به گونه های مختلف در این معماری بکار گرفته شده اند افزون بر آن ایننتیجه بدست آمده که تکامل معماری ایران بیشتر بر تعالی اصولی و مفاهیم والگوهای جدید در جریان نوعی فعالیت هوشمندانه و ماهرانه معماری استوار بودهاست. با پذبرش این امر ، میتوان در معماری امروز ایران نیز به همان اصول ومفاهیم و الگوها پرداخت و آنها را در جریان یک فعالیت خلاق تکامل بخشید وبه پیش برد.
با بررسی وتحلیل الگوهای تاریخ معماری ایران و عناصر اصلی تشکیل دهنده آنها این نتیجهحاصل می شود که این عناصر و الگوها اگر چه هر یک در دوره معینی از تاریخمعماری این سرزمین خلق شده اند لکن با حضور ممتد در دوره های بعدی ، تکاملو پالایش یافته و دارای هویتی مستقل از زمان شده اند . مفهوم عامی را از یکالگو و یا یک عنصر در معماری ارائه می کنند که شأن تجریدی یافته و دارایتصویر ذهنی و حامل بار خاطره عاطفی است .
با نگرشی بر سایر سبکها و مکاتب معماری ، معماری منفجرشده دوران نهضت (Modernism) بدون هویت و بدون گذشته تاریخی و ریشه فرهنگیقادر نیست که پاسخگوی باور های فرهنگی ایم مرز و بوم باشد و همچنینناساختارها و ضد ساختار گونه دیکانستراکتیویستها ( Deconstraction ) برایجامعه پایبند به سنتها و میراث فرهنگی ، قابل درک نیست چون هنر معماری اصیلکشورمان هیچگاه با پرخشگری نسل عصیانزده قرن حاضر همراه نشده و متانت وسنگینی بیان خود را حفظ کرده است .
پس ضرویست که معماران این عصر با شناخت ، پالایش و بهرهگیری مناسب از محاسنات سایر مکاتب و سبک های معماری و عجین نمودن آنها بافرهنگ خودی (نه مقلدانه) ، معماری ایران را که همواره مورد توجه بوده احیاءنموده و در این برهه از زمان ، معماری پس از پهلوی دوم (عصر انقلاب جمهوریاسلامی) را تجلی نموده که همانا از اهداف قانون نظام مهندسی و کنترلساختمان می باشد. ( بند 1 ماده 2 ) امید است طرح این موضوع ، انگیزه ایبرای سایر معماران جهت ادامه بحث و همچنین ادامه منطقی و تکاملی تاریخمعماری بسیار با ارزش گذشته مان و مناسب معماری امروز باشد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 269]