ضرورت بازنگري در مدیریتشهري

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: [/font]
[font=tahoma]مهندس حسن بيگي
مدير شهرسازي و معمارياستان گيلان

سالهاست کهسخن از حفظ ، احیاء و باززنده سازی ارزشهای گذشته است و همه صاحبنظران متفقالقولند که حفظ ارزشهای اجتماعی و فرهنگی موجب اعتلای هویت ملی است 0 امااز طرفی شناخت و پالایش ارزشهای گذشته و برگزیدن بهتترین آنان و تطبیق انهابا شرایط زمانی و مکانی بطوریکه منطبق با نیازهای جامعه امروز باشد نیزمسئله ایست که باید مد نظر قرارگیرد 0
از این گستره،معماری که از پر اهمیت ترین عناصر ارزشی هر ملت است سهم به سزائی دارد وغور در این معنا ، در حیطه معماری بعهده معماران این عصر گذاشته میشود 0معماری و در مقیاس وسیعتر شهرسازی ، آئینه تمام نمای فرهنگ جامعه به شمارمیآید0 و یکی از مهمترین تجلیگاههای روح فرهنگ و مدنیت افراد جامعه محسوبمیگردد ، به همین سبب در بررسی تاریخی معماری ، سبکها ومکاتب آن بنامتمدنها تقسیم بندی می شود0
در عرصهگفتگوی تمدنها ، شیوه معماری و شهرسازی القاء کننده روح فرهنگ آن جامعه میباشد و ساختمانها درانتقال فرهنگ و تبیین آن حرف های زیادی برای گفتندارند. با نگرشی بر گونه های مختلف معماری ، ملاحظه می شود که معماری سنتیقبل از پیدایش تکنولوژی و مصالح جدید ساختمانی در تمام نقاط کشور و به هرشکل و به هر کیفیت ، نوعی معماری افقی و با هویت به شمار می رفت که در طیسالیان دراز و قرون متمادی مصالح وشیوه های فنی ویژه خود را داشت 0این نوعساخت و ساز بومی بسیار بجا و به موقع و کاملا ارزنده و منطقی و گاه نیز بسشکوهمند بود و هنوز هم به عنوان یک معماری شریف و برخوردار از مقیاس انسانیدارای همان ارزش و اعتبار است0
تحلیل معماریایرانی نشان می دهد که به رغم کثرت و تنوع و پیچیدگی بناها ،اصول ومفاهیم والگوهائی در طول زمان به گونه های مختلف در این معماری به کار گرفته شدهاند0 افزون بر آن ،این نتیجه نیز بدست آمده که تکامل معماری ایران بیشتر برتعالی اصول و مفاهیم و الگوهائی جدید و در جریان نوعی فعالیت هوشمندانه وماهرانه معماری استوار بوده است0 با پذیرش این امر می توان در معماری امروزایران نیز به همان اصول و مفاهیم و الگوها پرداخت و آنها را در جریان یکفعالیت خلاق تکامل بخشید و پیش برد0 با بررسی سایر سبکها و مکاتب معماریمشخص میشود که معماری منفجر شده دوران نهضت(مدرنیزم) بدون هویت و بدونگذشته تاریخی و ریشه فرهنگی قادر نیست که پاسخگوی باورهای فرهنگی این مرز وبوم باشد و همچنین ناساختارهای ناموزون دیکانستر اکتیویستها برای جامعهپایبند به سنتها و میراث فرهنگی ، قابل درک نیست چون هنر معماری اصیلکشورمان هیچگاه با پرخاشگری نسل عصیانزده قرن حاضر همراه نشده و متانت وسنگینی بیان خود را حفظ کرده است0 حفظ ارزشهای گذشته نه به معنی تظاهر بهمعماری سنتی و تکرار آن بلکه به معنی همراهی و همگامی با پیشرفت علوم وتکنولوژی ضمن حفظ هویت جامعه و روح فرهنگی آن است .
پیشرفت علوم ودستیابی انسان به تجربه های جدید و تحولات اجتماعی الزاماتی را به عاملینساخت و ساز تحمیل می نماید که می بایست این تحولات را با حفظ هویت به عنوانیک اصل اساسی پذیرفت . این تحولات استفاده از تخصصهای فنی را عند الزوماجباری می نماید. پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی به مناسبت آغاز بکار نخسیندوره شورا های اسلامی ، نظر مسئولین اجرائی مملکت را به رعایت مختصات شهراسلامی معطوف میدارد و مسئولیت ما در این عرصه مضاعف می گرداند و بر ماستتا در جهت تبیین موضوع در مقام اجرائی آن گام بر داریم و شوراهای اسلامی رادر جهت تحقق این امر یاری نمائیم. شوراهای شهری باید در فعالیت خود بهمختصات شهر اسلامی توجه کرده و خدمات شهری را در جهت تامین این مقصود بکارگیرند به خصوص به معماری و شهرسازی متناسب با حیات طیبه اسلامی بطور کاملتوجه کنند . در شهر اسلامی ، عدالت در تقسیم خدمات شهری ، تامین آرامش روحیو امنیت معنوی ، ظهور و اعتلای مظاهر اسلامی و انقلابی ، عمران و آبادانی وزیبایی ، حفظ طبیعت و صفای طبیعی ، همه با هم مورد توجه قرار گیرد. و امادر بررسی معماری و شهرسازی امروزین ما ، تهران مقلد بی چون و چرای مکاتبمختلف معماری گشته و الگوی بسیار نا مناسبی برای دیگر شهر ها شده است . سکونتگاههای ما بدون بدون هیچگونه تعلق خاطر حالت خوابگاهی بخود گرفته استو عوامل ماندگار از محله ها و مناطق رنگ باخته است . طرح های جامع و تفصیلیبدون توجه به گسترش ارگانیک شهری شکل می گیرد و کمتر ضمانتی بر صحت اجرایآن وجود دارد. با توجه به سندیت طرح های جامع پس از تصویب آن در شورایعالیشهرسازی و معماری ایران ، دستگاههای اجرایی ملزم به رعایت آن میگردند و اگرخدمات و تاسیسات زیر بنایی از قبیل آب و برق ، الگوی شهری و ... برای ساختو سازهای غیر مشمول و غیر مجاز و خارج از محدوده قانونی و حریم شهر هابرخوردار نگردند بهتر میتوان به اهداف طرح نائل آمد و هماهنگی بیندستگاههای اجرایی ضامن صحت اجرای طرح می گردد. لذا ایجاد سازمان عمران شهریمتشکل از دستگاههای زیربط الزامی می گردد و ایجاد آن در این مقال بهمسئولین اجرائی پیشنهاد می گردد.
بدلیل مهاجرتبی رویه ، حاشیه نشینی در شهر ها رو به تزاید است و عاملین ساخت و ساز دراین وادی افراد غیر فنی و سودا گران اراضی می باشند . شهرسازی ما نه براساس سبکها و مکاتب مدرنیته یا پسا مدرنیته بلکه بصورت " فئودالیته " بر مابه ارث رسیده است و اراضی زراعی و باغات به زیر ساخت و ساز رفته است. در هردوره شاهد گسترش افقی شهر ها هستیم و محدوده قانونی شهر ها وسیعتر می گردد،جاده های کمربندی به خیابان اصلی شهر مبدل می گردد و سیمای نامیمون شهری بهروحیه شهروندان آزار می رساند. شهر های ما فاقد هویت شهری بوده و بهروستاهای بزرگ بیشتر شباهت دارند و پیچیدگی آن باعث سردرگمی شهروندان شده وهیچگونه احساس تعلق خاطر و عوامل ماندگار و بخاطر ماندنی از شهر ها بجانمانده است و وجه تمایزی بین محله ها ، مناطق و خیابان و حتی بین شهر هاوجود ندارد و در این عرصه افتخار ما آثار تاریخی گذشتگان است که تا حدودیموجب گسترش صنعت گردشگری شده است.
بدلیل نبوداعتبار لازم جهت اجرای طرح های جامع و تفصیلی متقاضیان تغییر کاربری درکمیسیون ماده 5 مقرر در قانون شورایعالی شهرسازی و معماری ایران افزونگردیده و ساخت وساز ها توسط بورس بازان زمین و بساز و بفروشها بدون رعایتمبانی فرهنگی جامعه و مقررات ملی ساختمان و ضوابط و مقررات شهرسازی رونق مییابد و افراد متخصص و فنی در این وادی مغبون و گمنام باقی مانده اند ومتاسفانه انجام امور بدون رعایت سلسله مراتب فرابخشی ، میان بخشی و زیربخشی به یکباره دگرگون شده و بنگاههای املاک با نصب تابوئی مسئولیت ساخت وساز ها را بعهده گرفته اند. قطعات تفکیکی بصورتی تهیه میشود که تقریبارعایت محرمیت و عدم اشراف به واحد های همسایگی از دست رفته است و برجهایخلق الساعه بدون توجه به موقعیت مکانی خویش همانند غولی کلاه نمدی بر تارکشهر سایه افکنده است و از بالا دیده بانی می نماید و ناظر بر اوضاع و احوالخلوت همسایگان همجوار کوتاه اندامند . در مجتمع های زیستی یا واحد هایهمسایگی که به روایتی به شعاع 40 خانه همسایه محسوب می گردند همسایه باهمسایه همجوار بیگانه است و از احوال یکدیگر غافل و معتمدان محلی که حلالمشکلات محدوده خویش محسوب می شدند حرمت خویش را از دست داده اند. ازآنجائیکه طبق احادیث و روایات اسلامی حتی برای ارتفاع بنا دستور العمل صادرشده استد و یا در جزئیات بنا هم رنگ و لعاب اسلامی مد نظر بوده است ( مثلوجود کوبه های دق الباب ) متاسفانه امروزه رعایت این جزئیات کم رنگ شده استو ساختمانهای سبک امروز تا منتهی الیه خانه تماشاگه رهگذران گردیده است وپرده های زمخت برزنتی بر دروازه ورودی ساختمان دهن کجی به معماری ( بدونسبک و سیاق ) می کند. ..... و اما با ازدیاد جمعیت در سالهای آتی و گسترششهر ها ( طبق برآورد انجام شذه جمعیت کشور در 25 سال آینده دو برابر میشودکه دو سوم آن شهر نشین خواهند بود ) باید چاره ای اندیشید و کلانشهر هایفردا روشهای متداول و جاری را پذیرا نیستند .
سیستم آبرسانیشهری ، سیستم جمع آوری زباله ، ایجاد اشتغال و کار آفرینی و .... از جملهمسائلی خواهد بود که دچار آن خواهیم شد اگر مسئولان و متخصصین امروز فکرینکنند قطعا فردا دیر خواهد بود و اما تمامی این امور باید مبتنی بر تحقیقاتشکل پذیرد ، تحقیقات سنگ پایه توسعه پایدار است و بدون آن تنها دویدن درتاریکی و در مسیر نامشخص است و دوریست باطل و باز هم حرکت از نو و از سر خط.... تحقق امور فوق ، همکاری و مساعدت متخصصین فن را می طلبد و پیام فیدیک( مجامع عمومی فدراسیون بین المللی مهندسی مشاور ) رهنمودی جدی برایمتخصصان می باشد. " مهندسان بیشترین سهم را در دستیابی به کیفیت زیست کنونی، که از آن بهره مند هستیم داشته اند . آب پاکیزه و سالم ، سیستم ترابریکارآمد ، مهار شدن مخاطرات سیل و طغیانها ، مدیریت مواد زائد ، ساختمانهایمقاوم در برابر زلزله ، طرح های تولید و توزیع نیروی برق و نظایر آنها ،همه دستاوردهای مهندسانند .اما اغلب در گمنامی واقعی به انجام رسیده اند. ما مهندسان – و تنها ما – در این باره مقصریم ، زیرا نخواسته ایم و یا غفلتکرده ایم که به ازای این فضائل ، کسب اعتبار کنیم .
این کوتاهی راچگونه باید جبران کرد؟
گام نخست : باید وظیفه خود را بخوبی انجام دهیم و آن را با هیجان به دنیا بازگو کنیم . بگذار مردم ، دنیائی بدون مهندسی ، " این عنصر خلاقیت " را مجسم کنند ،دنیایی بدون پلها ، ساختمانهای بلند ، آب پاکیزه و نیروی برق ، ارتباطات وترابری سریع. بدینسان کارهای سترگ ما در چشم اندازی شایسته قرار می گیرند . در آن موقع ما باید با افزودن پیشوند " مهندس " به اسم خود به وضوح نشاندهیم که به " حرفه خود مباهات می کنیم " .
گام دوم : ماباید خواستار آن باشیم که خدمات ما بر مبنای عملکرد ارج نهاده شوند و مثلیک کالا مورد خرید و فروش قرار نگیرد . اگر قدر و منزلت حرفه ما با سایرحرفه های علمی همانند پزشکی همسنگ نباشد ، بهترین مغزهای تعلیم یافته ،مهندسی مشاور را انتخاب نخواهد کرد . بگذار از سایه گمنامی به در آئیم وسرکردگی چالشها برای رویاروئی با دنیای قرن بیست و یکم را به عهده گیریم . ما باید بانگ توانمند از امر حفظ و کاربرد خردمندانه منابع موجد باشیم . بگذار از حرف زدن با خودمان در گذریم و با کسانی که میتوانند پندار ما راتقویت کنند ارتباط برقرار کنیم . صدای ما شنیده نخواهد شد مگر اینکه پا ازمیان جمعیت تماشاگر بیرون نهیم و به روی صحنه بیائیم.

منابع :
- پیام رهبرمعظم انقلاب اسلامی در آغاز بکار نخستین دوره شوراهای اسلامی
- فراز هایی ازسخنان ریاست محترم جمهوری در جشنواره مهندسی ساختمان
- پیام فیدیک

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 325]