فناوري های نوين در شهرهای آينده

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان:
[/font]
[font=tahoma](با تاکيد بر فناوری اطلاعات و ارتباطات)
در جهان امروز استفاده از واژه‌ها و مفاهيمي همچون فنآوري اطلاعات، فنآوری نانو، بيوتکنولوژي و مانند آن در محافل علمي،پژوهشي، تحقيقاتي و خبري كاربرد فراوان يافته است كه خود نشان از اقبال و توجه ويژه دانشمندان، پژوهشگران و محققان به تحولات و پيشرفت‌هي تكنولوژي‌هي نو در ين عصر مي باشد.
فناوری‌های جديد نويد بخش پيشرفت ‌هي چشمگيري درزمينه‌هي مختلف علمي شده است . امروزه از فناوري‌هي مختلف به منظور يجاد رفاه، آسيش، امنيت و صرفه‌جويي بيشتر در هزينه‌ها بهره‌هي فراوان برده مي‌شود. شناخت و درك قابليت‌هي عظيم ين فناوري‌های متحول كننده، موجب سازماندهي و تدوين برنامه‌هي ملي فراواني در بسياري از كشورهي جهان شده است. تدوين ين برنامه‌ها عمدتاٌ به منظور بهره‌گيري هر چه بيشتر از قابليت‌هي فناوری‌ها و عقب نماندن كشورها از مسير تحولات سريع و دستاوردهي رو به رشد ين فناوري‌ها صورت پذيرفته است.آلودگي محيط زيست، بحران انرژي و کليه مسائل و مشکلات شهرهای امروز به ‌تدريج تأثيرات غيرقابل جبران خود را نه تنها در شكل فيزيكي جوامع انساني بلكه در رفتار و هنجارهي عمومي آن نيز خواهد گذاشت.يافتن پاسخي مناسب بري حل مسائل مصنوع و غيرمصنوع به دست بشر همواره در دستور كار سازمان‌هي بين‌المللي و منطقه‌ي بوده است.رشد قابل توجه بودجة تحقيقاتي و پژوهشي از سهم سرانة ناخالص ملي كشورهي صنعتي و در حال توسعه، مبين ين نكته است كه بيد قبل از آنكه جامعه با مشكلات و مسائل غير قابل پيش‌بيني در ينده مواجه شود، راهكار‌هي مناسب، انتخاب شود و سازوكارهي لازم نيز فراهم گردد.انتخاب راهكار بهينه و بررسي سازوكارهي لازم بيد منطبق بر تحولات علمی عصر امروز باشد تا آهنگ توسعه و افق ترسيم شده نيز بر اساس واقعيت‍هي ينده استوار شود.
تجربة استفاده از امكاناتعصرارتباطات نظيركاربردهي فراوان آن ‍در(GIS‍) و (GPS) و . . . افق‌هي روشني از بهبود وضع جوامع، بهويژه در سطوح شهري ترسيم كرده است.البته نمي‌توان گفت كه بري حل مسائل پيچيدة شهرها صرفاً تكيه بر فناوري ارتباطات و اطلاعات کافی است، اما به‌منزلة يكي از راهكارهي ممكن كه قابليت‌هي فراواني را نيز فراروي برنامه‌ريزان و طراحان در بخش‌هي شهرسازي و معماری قرار مي‍دهد حائز اهميت است.
در ين جا به موضوعاتي ‌پرداخته مي‌شود كه فناوري‌هي عصر جديد در اختيار ما قرار مي‌دهد تا شهرهي ينده را هر چه بهتر، سالم‌تر، زيباتر، يمن‌تر و عملكردي‌تر بسازيم.
رشد سريع شهرنشيني عامل ظهور بسياري از مسائل و مشكلات شهري نظير افزيش ميزان بيكاري، استفاده نادرست و ناكارآمد از منابع، گسترش فقر، كمبود خدمات شهري، معضل مسكن, افزيش آلودگي‌هي زيست محيطي و نظير ينها در كشورهي روبه رشد بوده است. شواهد موجود نشان مي‌دهند كه رشد لجام گسيخته شهرها نيز خود موجب شكست بسياري از تلاش‌ها و كوشش‌ برنامه‌ريزان بري حل مشكلات شهرنشيني در ين كشورها گرديده است.
به زعم برخي از صاحب‌نظران ، انقلابي كه در فناوری اطلاعات روي داده ، باعث يجاد جهشي عظيم در تكامل شهرها و حل معضلات پيچيده آنها شده است. افزيش سريع فعاليتهي از راه دور مثل كار از راه دور، خريد از راه دور، آموزش از راه دور و ... قطعاٌ در شکل گيری فضي فيزيكي شهرها تاثير خواهد گذاشت، به عنوان نمونه، پژوهش‌ها نشان مي‌دهند كه كار از راه دور، شكل فيزيكي رفت و آمد به محل كار را تغيير مي‌دهد، آموزش از راه دور و درمان از راه دور، محل و ساختار كالبدي وسازماني مدارس، دانشگاهها و مطب پزشكان را تغيير داده و نهيتاٌ خريد از راه دور شكل بازارها را متحول خواهد كرد. تاثيرات ينگونه عملكردها بركاربري‌ها و فضاهي شهري بسيار شگرف و فراوان خواهد بود و برنامه‌ريزي شهرهي كنوني و ينده را دگرگون خواهد ساخت.
همراه با توسعة فناوري در بخش ريانه و ينترنت، بسياري از كشورهي پيشرفتة صنعتي، سال‍هاست كه تحقيقات و مطالعات كاربردي فراواني در زمينه فناوري اطلاعات دارند و به‌تدريج از يافته‌ها و نتيج آن در حل مسائل و مشكلات موجود در جوامع خود در زمينه‌هي مختلف فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و . . . بهره‌برداري مناسبي كرده‌اند.
امروزه از فناوري‌هي مختلف به منظور يجاد آسيش و امنيت بيشتر و صرفه‌جويي در هزينه‌ها به‌خصوص در مصرف منابع انرژي بهره مي‌برند. به طور مثال باکمک فناوري اطلاعات و با توسعه سيستم هيي كه بتواند تغييرات و شريط محيطي داخل ساختمان را اندازه گيري كرده و تخمين بزند و سپس در مقابل آن بتواند واكنش نشان دهد، توانسته‌اند مصارف انرژي را تا ميزان قابل ملاحظه‌ای تحت کنترل قرار دهند.
در دنيي پيشرفته امروز، می‌توان با كمك فناوري‌هي روز بيشترين بهره‌وری را در شهرو اجزاء آن بدست آورد. از طرفی ساخت و يجاد شهرهای جديد سرميه‌گذاری‌های کلان و دراز‌مدتی را طلب می‌کنند. از آنجا كه در يک شهر ساختمان‌ها ، سرميه‌هي عظيمي را به خود اختصاص مي‌دهند بيد به موازات رشد و توسعة شهرها ، سرميه‌گذاري‌هي لازم بري نو شدن ساختمان‌ها صورت پذيرد. بطور مثال هزينة يك ساختمان تنها هزينة طراحي و ساخت نيست بلكه هزينة نگهداري و استفاده از آن را نيز شامل مي‌شود. امروزه بسياري از ساختمان‌ها با كاربردهي مختلف بري اهداف عملكردي خود كاركرد درستي ندارند تا بتوانند بيشترين بازدهي ممكن را بري استفاده كنندگان آن فراهم سازند. ين ساختمانها عموماٌ فاقد امكانات لازم بري مديريت انرژي مي‌باشند و نمي‌توانند پاسخگوي تحولات محيطی، و نيازهي جديد باشند در حاليکه می توان از فناوری های نو از جمله سيستم های کنترلی هوشمند در ساختمان بهره برد.
البته ين نكته اساسي وجود دارد كه فناوري اطلاعات، هرگز جيگزين تفكر هوشمندانه و قدرت تحليل‌گري انسان نخواهد شد. زيرا اطلاعات توليد شده همواره نمي‌تواند صحيح و درست باشد و بيد پاليش و بهينه‌سازي اطلاعات از سوي كارشناسان متخصص در هر شاخه از علوم بري توليد دانش به دقت صورت پذيرد.
[IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/user/LOCALS%7E1/Temp/msohtml1/01/clip_image001.jpg[/IMG]
زندگی شهری در عصر اطلاعات
جامعه جهاني اطلاعات و مسير پيش رو

«در روز جهاني ارتباطات دور، بيييد تصميم بگيريم هر آنچه در توان داريم به كار بنديم تا به سوي يك عصر ارتباط به راستي آزاد، فراگير و مرفه رهسپار شويم.»
اظهارات مذكور را كوفي عنان،‌ دبيركل سازمان ملل متحد در جريان برگزاري اجلاس جامعه اطلاعات در روز 10 دسامبر سال 2003 ميلادي (19 آذر ماه سال 1382) كه در شهر ژنو با حضور سران كشورهي مختلف جهان با تصويب دو سند «بيانيه اصول» و «نقشه عمل» و با هدف يجاد جامعه اطلاعات مردم محور، همه شمول و توسعه مدار برپاشد ، مطرح كرد.
هدف ين اجلاس، يجاد يك طرح كاري بري تضمين بهره مندي همگان از منافع فناوري ارتباطات و اطلاعات بود تا از ين طريق شكاف ديجيتالي ميان كشورهي توسعه يافته و در حال توسعه، كه در مواردي ناشي از نوع ديدگاه موجود در ين كشورها است، كاهش يابد. تا همگان بتوانند به كمك آن، اطلاعات و دانش را خلق كنند، به آن دسترسي داشته باشند و همچنين به اشتراك بگذارند.
يوشيو اوتسومي، دبير كل اتحاديه بين‌المللي ارتباطات دوربرد (ITU) در مراسم روز جهاني ارتباطات دوربرد، يادآور گرديد :
«فناوريهي اطلاعاتي و ارتباطي به تنهيي نمي‌توانند گرسنگي را از ميان ببرند ، فقر را ريشه كن كنند، يا از مرگ و مير كودكان بكاهندو امين فناوري به شكل فزينده‌ي به عنوان يك كاتاليزور (شتاب دهنده) مهم بري رشد اقتصادي و برابري اجتماعي به كار گرفته مي‌شود. فناوريهي اطلاعاتي و ارتباطي امكان توليد،‌تنوع، و توزيع ثمربخش‌تر كشاورزي را فراهم مي‌آورد. ين فناوريها امكان اريه خدمات بهداشتي اوليه به كساني را فراهم مي‌آورد كه به شدت به ين خدمات نياز دارند و در مناطقي زندگي مي‌كنند كه در آن مناطق دسترسي به تسهيلات بهداشتي چندان يا اصلاٌ وجود ندارد. ين فناوريها حوزه دسترسي آموزگاران و مربيان را گسترده‌تر مي‌كند و به آنها امكان مي‌دهد دانش را به دور افتاده ترين گوشه‌هي سياره‌مان برسانند.»
[IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/user/LOCALS%7E1/Temp/msohtml1/01/clip_image002.jpg[/IMG]
شهر ينترنتی دبی
در جريان اجلاس مذكور، سطح حداقل امكانات از ديد جهاني نيز مشخص و بري فراهم كردن آنها زماني نيز در نظر گرفته شد. برين اساس تمامي روستاهي جهان بيد تا سال 2010 از ارتباطات الكترونيكي بهر‌ه‌مند شوند و 90 درصد جمعيت جهان نيز به صورت بي‌سيم (Wireless) تحت پوشش قرار گيرند , ضمن آنكه ين ميزان تا سال 2015 بيد به صد درصد برسد.
همچنين مشخص شد كه تمامي دانشگاهها و مراكز تحقيقات علمي تا سال 2005، دبيرستان‌ها تا سال 2010 و مدارس ابتديي تا سال 2015 بيد به فناوري اطلاعات و ارتباطات مجهز شوند. از سوي ديگر تمامي كتابخانه‌هي عمومي تا سال 2006 و همه فرهنگسراها و مراكز فرهنگي تا سال 2010، بيد بتوانند از فناوري ارتباطات و اطلاعات بهره گيرند.
براساس زمانبندي انجام شده، تمامي بيمارستانها تا سال 2005 و همه درمانگاهها در شهر و روستا تا سال 2010 بيد به ICT مجهز شوند.
در مراكز دولتي نيز، تمامي وزارتخانه‌ها تا سال 2005 بيد بري خود وب سيت و پست الكترونيكي داشته باشند و ادارات محلي و كوچك نيز تا سال 2010 بيد از ين امكانات برخوردار شوند. همچنين فناوريهي موجود بيد به گونه‌ي توسعه يابد كه تا سال 2010 زمينه حضور تمامي زبانهي محلي در ينترنت فراهم شود.
به نظر مي‌رسد در صورت مهيا بودن شريط بري عمل كردن به تعهدات ين بيانيه، جوامع مختلف در جهان در سال 2020 به بستري مطلوب بري رشد و توسعه تبديل خواهند شد.

2005
تجهيز دانشگاهها به ICT تجهيز مراكز تحقيقات علمي به ICT تجهيز بيمارستانها به ICT تجهيز مراكز دولتي به وب سيت و پست الكترونيكي 2006
تجهيز كتابخانه‌هي عمومي به ICT 2010
تجهيز روستاها به امكانات ICT امكان برقراري ارتباط Wireless توسط 90 درصد جمعيت جهان تجهيز دبيرستان‌ها به ICT تجهيز فرهنگسراها، موزه‌ها و مراكز فرهنگي به ICT تجهيز درمانگاههي شهر و روستا به ICT تجهيز مراكز اداري و محلي به وب سيت و پست الكترونيكي حضور تمامي زبان‌هي محلي در اينترنت 2015
تجهيز مدارس ابتديي به ICT امكان برقراري ارتباط Wireless ميان كل جمعيت جهان 2020
رسيدن قطعي به جامعه اطلاعات در كل كشورهيي كه بيانيه را پذيرفته‌اند. موقعيت كشور در جامعة جهاني اطلاعات
در حاليكه در سال 2020، دستيابي به جامعه اطلاعات به صورت قطعي پيش بيني شده و يران نيز بيانيه اجلاس عالي سران جهان درباره جامعه اطلاعات را پذيرفته، به نظر مي‌رسد كه دستگاه‌هي دولتي و بخش خصوصي بيد گامهي جدي‌تر و سريعتري در ين راه بردارند. به ين ترتيب سالهي پركاري در انتظار دولتهي متعهد به ين بيانيه، و به خصوص كشورهيي نظير يران است.
در راستي رسيدن به اهداف و برنامه‌هي جهاني در زمينة فناوري اطلاعات و ارتباطات، جمهوري اسلامي يران, برنامة توسعه و کاربری فناوری ارتباطات و اطلاعات (تكفا), را پيه گذاري كرده است. ين اقدام ت***** است برای يجاد يک فريند ساخت‌يافته و در عين حال همسو‌نگر كه دارای اهداف اجريی روشن و تبيين شده نيز مي‌باشد.
در طرح (تكفا), مشخصات يک جامعة اطلاعاتی يکپارچه چنين تبيين شده است:
دريک جامعة اطلاعاتی يکپارچه اطلاعات به سرعت توليد مي‌شود ودراختيار ديگران قرار مي‌گيرد. در يک جامعة اطلاعاتی يکپارچه محدوديت‌های زمانی و مکانی به ميزان قابل توجهی از بين می‌روند. در يک جامعه اطلاعاتی يکپارچه تمام پردازش ها به صورت الکترونيکی خواهد بود. در يک جامعة اطلاعاتی يکپارچه با استفاده از فناوري‌های اطلاعات و ارتباطات شيوة زندگی و کار تغييرات بسياري مي‌كند. ايران نيز با تكيه بر وجود زمينه‌هي مناسب و مطلوبي همچون:
- وجود دانش و اطلاعات لازم در ارتباط با فناوري اطلاعات (و دليل روشن آن برگزاري كنفرانس ها و هميش‌هي علمي در ين خصوص و انجام مطالعات كاربردي و علمي به‌ويژه در بخش‌هي صنعت ريانه و ارتباطات است)،
- وجود متخصصان يراني خبره و صاحب نظر در بخش‌هي مرتبط با ريانه و فناوري اطلاعات در داخل و خارج ازكشور،
- امکان تأمين امكانات و تجهيزات مدرن و به‌روز دنيا در بخش‌هي مختلف كشور و گريش به‌سوي توانمندسازي در ين زمينه در بدنة‌ نظام صنعتي كشور،
قادر است تا اركان سياست‍گذاري و اجريي كشور را متحول ساخته و با پشتوانة بهتري، بهره‌مندي از امكانات فناوري اطلاعات را در بخش‌هي مختلف پياده نميد. در ين راستا دولت با تهية‌ طرح تكفا در واقع بدنبال يجاد بسترهي مناسب بري استفادة مطلوب از ين فناوري در دستگاه‌هي اجريي كشور و به ويژه دولت است.
در سال‌هي ينده،‌ اجزي ين فناوري به مراتب از يكپارچگي و هماهنگي بيشتري برخوردار خواهد شد و تأثير آن بر وضع اشتغال و زندگی شهری و حتی ارتباط ميان كشورهي توسعة يافته با كشورهي در حال توسعة به وضوح نميان خواهد شد.
انجمن ينده شناسي جهان در هفتمين نشست عمومي خود در گزارشي پيش‌بيني كرده است كه تا سال 2010 ميلادي، مشاغل متعارف فعلي وارد چالش جديدي شده و حرفه‌هي جديدي بوجود خواهد آمد. هرچند كه فضي پيش‌بيني شدة بسياري از مشاغل امروزي را از بين خواهد برد. در آن برهه، بسياري از فرمان‌ها و برنامه‌ريزي‌ها از طريق سيگنال‌هي ديجيتالي و فيبرنوري كه به‌وسيله ماهواره و فناوري بي‌سيم پشتيباني مي‌شوند، مخابره خواهد شد.
در چنين شريطي می توان توسعه کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات (تكفا) را در شهرهای کشور و بخصوص در شهرهای جديد با برنامه ريزی های لازم مورد توجه بيشتری قرار داد و کاربردهای عملی آن را در نهادها ، سازمانها و سيستم های برنامه ريزی ، مديريت ، طراحی و خدمات شهری پياده نمود.
کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات

فناوري اطلاعات كاربردهي مختلفي در بخش‌هي اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي، صنعتي و... يك جامعه شهری دارد. در ين بخش به کلياتی از ين كاربردها در حوزة شهرسازي و معماری پرداخته مي‌شود.

کاربردهای كلي (اصلي)

كاربردهي فناوري اطلاعات و ارتباطات رادرشهرهي جديد مي‌توان در چهار محور كلي زير خلاصه نمود :
1. سياست‍گذاري، برنامه‌ريزي‌هي كلان و بخشي شهرهي جديد در پرتو نظام اطلاعاتي،
2. طراحي شهري شهرهي جديد با استفاده از ابزارهي نوين عصر ديجيتال،
3. مديريت مؤثر شهرهي جديد با اتكا به اطلاعات و پيگاه‌ آمار و داده‌ها،
4. ارائة مطلوب و مفيد خدمات شهري با بهره‌گيري از ابزارها و تجهيزات نوين ارتباطاتی .
کاربردهای فرعی (ويژه)

كاربردهي ويژه مبتني بر نقش و تأثيرات فناوري اطلاعات و ارتباطات و بهره‌گيري مؤثر از آن در فعاليت های مختلف شهری برای شهرهي جديد است و فرض بر ين خواهد بود كه شهرهي جديد بيد شريط زير را داشته باشند:
1. ميزان بهره‌مندي جامعه از امكانات و مواهب طبيعي ارتقا يابد،
2. سطح رفاه، آسيش و امنيت جامعه افزيش يابد. و به‌عبارت بهتر كيفيت زندگي در شهرهي جديد از وضعيت مطلوب‌تري نسبت به گذشته برخوردار شود،
3. با توليد علم و خلق يده‌هي ديد،پاسخ‍هي مناسب بري افزيش بهره‌وري وكاريي معماري و شهرسازي ينده يافت شود،
4. ارتباطات علمي وكاربردي ميان كارگزاران، برنامه‌ريزان، معماران و طراحان شهرهي جديد توسعة يابد،
5. قوانين، مقررات و سازوكارهي لازم و متناسب با نيازهي شهرهي جديد در هريك از بخش‌هي معماري وشهرسازي تدوين شود،
6. نقش ويژه و مؤثر بري آحاد جامعه بري مشاركت در برنامه‌ريزي و توسعة شهرهي جديد پيش‌بيني شود،
7. فريند برنامه‌ريزي و طراحي شهري ارتقا و كيفيت ويژه يابد،
8. از فناوري اطلاعات و سيستم‌هي هوشمند و ديجيتالي در انجام خدمات شهري بهره‌گيري شود،
9. حفاظت از محيط زيست در صدر برنامه‌هي توسعة پيدار شهري قرار گيرد.
برنامه‌ريزي و طراحي شهرها در عصر اطلاعات
به عقيده الوين تافلر(ينده نگر) انقلابي كه در تكنولوژي اطلاعات روي داده ، باعث يجاد »موج سوم« در تكامل شهرها شده است. افزيش سريع فعاليتهي از راه دور مثل كار از راه دور ، خريد از راه دور، آموزش از راه دور، ممكن است در فضي فيزيكي شهرها تاثير بگذارد. پژوهش‌ها نشان مي‌دهند كه كار از راه دور، شكل فيزيكي رفت و آمد به محل كارو زندگی را تغيير مي‌دهد. آموزش از راه دور و درمان از راه دور، محل و ساختار كالبدي و سازماني مدارس، دانشگاهها و مطب پزشكان را تغيير داده و نهيتاً خريد از راه دور شكل بازارها را متحول خواهد كرد.
در يران، اجري آموزشهي مرتبط با فناوري اطلاعات بري شهروندان و ساده كردن برنامه‌هي پيچيده آن برای استفاده در امورزندگی ، از پيش شرط‌هي موفقيت در زمينه توسعه کاربرد در فضي شهري است ، همانطور که آقای مهندس جهانگرد (دبيرشورای عالی اطلاع رسانی) اشاره داشته اند 70 درصد سفرهي درون شهري (در يران) بري كسب اطلاعات است و تنها 30 درصد آنها بري خود كالا و خدمات هستند.
همچنين پيشرفتهيي كه در زمينه‌ مخابرات رخ داده ، ممكن است كه شهرها را از حالت متمركز خارج كند. »جان گلد« مي‌گويد كه تحت ين شريط، با نوعي مقابلة روز افزون با ابر شهرها مواجهيم، و احتمالأً جامعة شهري متمركز امروزي متلاشي شده و جوامع كوچكتر قديمي دوباره رونق بگيرد. در ين جوامع كوچكتر،‌ مردم در مناطق با جلوه‌هي طبيعي بيشتر (و در خارج شهرها) زندگي مي‌كنند، در حاليكه ارتباط نزديك خود را با محيط كار و زندگي شهري نيز حفظ مي‌كنند.
متفكر اجتماعي، »مانوئل كستلز« به ناپديد شدن شهرها و يجاد كلبه‌هي الكترونيكي در عصر فناوری اطلاعات اعتقادي ندارد، به نظر او فناوری اطلاعات به طور همزمان باعث تمركز و تمركززديي در بعضي از سيستم‌ها خواهد شد. چرا كه گسترش شبكة جهاني مخابرات نياز به مراكزي جهت كنترل و هديت دارد. شهرهيي مثل لندن، نيويورك و توكيو در ين زمينه اهميت روزافزوني يافته و خواهند يافت.
بدون شك، شهرها به عنوان مركزي جهت توليد وتبادل اطلاعات باقي خواهند ماند. شهرها همواره محلي بري بروز خلاقيت و مكاني يده آل بري برخورد آرا و نظرات هستند كه منشاء يجاد نوآوري است. بري برخي از صنيع، تمركز زديي به دليل پيشرفت سيستم‌هي مخابراتي ممكن شده است. ين سيستم‌ها اجازه مي‌دهند كه دفتر مركزي كه در يك شهر واقع شده است مستقيماً به شعبات و دفاتر تابعه در شهرهي ديگر متصل شود كه در نتيجه دفاتر مركزي اهميت بسيار بيشتري مي‌يابند كه اطلاعات را دريافت كرده و پردازش مي‌كنند. ين امر، باعث رشد نواحي تجاري – اداري جديد در شهرهي مركزي مي‌شود.
البته مكانهي شهري و فضاهي الكترونيكي بيد موازي طراحي شوند تا مجازي كردن باعث حذف روابط اجتماعي شهري نشود. بعضي ازجامعه شناسان معتقدند كه ين امر تاثير منفي روي احساس اجتماعي بودن دارد. و لازم است تا در مطالعات تأثير فناوری اطلاعات روي محيط‌هي شهري نيز در نظر گرفته شود و الگوهای مسافرت درون شهری و نيازهای فضائی مجدداٌ مورد توجه قرار گيرد .
تأثيرات فناوري اطلاعات بر نحوه زندگي در شهرها
به‌كارگيري فناوري اطلاعات در زندگي روزمرة شهروندان ازطريق يجاد تحول در مفاهيم فضا و شهر، سبب شكل‌گيري تعاملي جديد بين برنامه ريزي شهري و ين فناوري گرديده است.
همان‌گونه كه اشاره شد، فناوري اطلاعات سبب تغيير در روش و شيوه زندگي شهري و فعاليت‌هي شهري خواهد شد. آنچه ما از آن به عنوان ”كاربردهي عمومي فناوري اطلاعات در جهان امروز“ ياد مي‌كنيم (ازجمله دولت الكترونيك، تجارت الكترونيك، كار و اشتغال الكترونيك، تحصيل الكترونيك، پزشك الكترونيك، موزه‌هي مجازي، بانكداري، و پول الكترونيك و ...)در حقيقت نوعي دگرگوني در ساختار فعاليت‌هي شهري را پديد مي‌آورد و با خلق فضاهي مجازي, وابستگي به بعد مكان را كاهش مي‌دهد.
با تسهيل امكان انجام فعاليت‌هي شهري بدون وابستگي به بعد مكان، فعاليت‌هي شهري همچون اشتغال، آموزش، تجارت، درمان ازطريق فناوري اطلاعات انجام مي‌گيرند. در چنين شريطي فضي خانه اهميت بيشتری مي‌يابد و تغيير در طراحي خانه‌ها بري انجام فعاليت‌هي فوق، امري مهم قلمدادخواهد شد.
به طور كلي مي‌توان نتيج حاصل از رواج كاربردهي عمومي ين فناوری در زندگي شهري را به شرح زير خلاصه نمود:
1. ارتباط بهتر سازمانها و ارگانهي مختلف شهري با يكديگر،
2. افزيش مشاركتهي مردمي در اداره و برنامه‌ريزي شهر به سبب ارتباط مستقيم با مسئولين و برنامه‌ريزان و مديران شهري،
3. همسو كردن سرميه‌گذاري‌ها در امر برنامه‌ريزي شهرها با نيازهي شهروندان و شهر و جلوگيري از سرميه‌گذاري بيشتر بر روي روش‌هي قديمي اداره شهر با يجاد زيرساختارهي لازم بري توسعه‌هي آتي شهر،
4. تغيير در نوع و وضعيت زيرساخت‌هي شهري موردنياز بري توسعه فناوري اطلاعات،
5. بهبود كيفيت زندگي شهروندان به سبب توزيع و گسترش پيامدهي فناوري اطلاعات بين شهروندان بصورت مساوي و عادلانه،
6. تغيير نقش خانه در زندگي شهري و افزيش اهميت آن،
7. بهبود كيفيت آن دسته از فعاليت‌هي شهري كه دچار محدوديت‌هي فضيي و كالبدي هستند و ين محدوديت‌ها بر كيفيت آنها تأثير گذاشته است (مانند فضاهي آموزشي، خدماتي، درماني، ادارات، بانكها و نظير ينها)،
8. تغيير نيازهي طراحي ساختمانهي اداري و فضاهي خرده فروشي،
9. افزيش نظم در فعاليتهي شهر با استفاده از سيستم اطلاعاتي جامع و جلوگيري از تراكم‌هي جمعيتي در كاربريهي خاص شهري،
10. برهم خوردن ساختار و روابط موجود بين كاربري‌ها، از جمله كاهش سطوح كاربري‌هي مرتبط با فضاهي كار، آموزش، درمان، تجارت، و در عوض افزيش سطوح كاربري مسكوني، تفريحي و فضي سبز،
11. كاهش سفرهي درون شهري و برون شهري و در نتيجه كاهش تراكم ترافيك و در نتيجه کاهش آلودگي صوتي و آلودگي محيط زيست،
12. كاهش توليد زباله‌ها، مواد زيد و ميزان مصرف انرژي و در نتيجه ارتقي شريط زيست محيطي،
13. دسترسي شبانه ‌روز به تمام فعاليتهي روزمره شهروندي،
14. و . . .
[IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/user/LOCALS%7E1/Temp/msohtml1/01/clip_image003.jpg[/IMG]
فناوری در خانه های ينده
تأثير فناوري اطلاعات بر نحوة مديريت شهرها
مديران شهري همواره به دنبال جمع‌آوري اطلاعات و برقراري ارتباطات هستند و تصميمات آنان براساس اطلاعات مرتبط با موضوع تصميم اتخاذ مي‌شود. در گذشته، منابع اطلاعاتي و برقراري ارتباطات نامطمئن و اطلاعاتي كه از طريق مقامات مافوق يا مرئوسان و سير كاركنان سازمان تأمين مي‌شد، ميزان اطمينان به صحت اطلاعات را تقليل مي‌داد. از ين رو، اطميناني به درستي آن نبود. اما مجهز شدن به نظام اطلاعاتي صحيح منتج از جمع‌آوري داده‌هي مطمئن كه توانيي مديريت شهري رادر تصميم‌گيري, برنامه‌ريزي و كنترل شهر افزيش دهد، روندي تاريخي دارد.
از آنجيي كه مديران شهري همواره به نظام اطلاعاتي طراحي شده متكي و به طور روزمره در جستجوي اطلاعات‌اند، وجود نظام مدون اطلاعات كه براساس پيگاه‌هي داده‌هي اطلاعاتي يجاد شده باشد، مي‌تواند آنان رادر تصميمات راهبردي و اجري راهكارها و عمليات خود مساعدت كند.
استفاده از فناوري اطلاعات در مديريت شهري مقوله مهمي است كه از ابعاد گوناگون مديريتي، اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و حتي سياسي برخوردار است. گستردگي و پيچيدگي سازماني مربوط به مديريت شهري و حجم وسيعي از وظيف متعددي كه بر دوش ين ساختار نهاده شده است، مستلزم بازنگري و اعمال مهندسي اصلاحات در ساختار سازماني مديريت شهري است. استفاده از نرم‌افزارهي كارآمد و شيسته در طراحي جديد ين سازمان و به‌كارگيري تكنولوژي متناسب با برنامه‌ها و راه‌كارهيي كه در بخش نرم‌افزاري به وسيله انديشه ورزان سازمان پيشنهاد مي‌شود، گامي در جهت ساده‌سازي فريندهي به‌كار گرفته در چنين سازماني، به‌منظور كاستن از پيچيدگي و غلبه بر گستردگي وظيف مديريت شهري است.
[IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/user/LOCALS%7E1/Temp/msohtml1/01/clip_image004.jpg[/IMG]
پيشنهاد

بري استفادة اثر بخش از فناوري اطلاعات در كشور و به ويژه در بخشهي شهرسازي و معماري پيشنهادات زير مطرح مي شود:
- زيرساختار مخابراتي و ارتباطي يكي از مهم‌ترين پيش نيازهي اطلاعاتي در امر برنامه‌ريزي شهري مي‌باشد. كه به عنوان اساسي‌ترين و ابتديي‌ترين اقدامات بيد به يجاد و توسعه زيرساختار مخابراتي و ارتباطي پرداخته شود.
- يکي ازمباحث مهم در زمينه پيشرفت‌هي علمي همگام بودن با علم روز دنياست.دنيا بسيار سريع تر از آنچه قابل تصور است در زمينه علم و فناوري در حال پيشرفت است. هر روز شاهد اخبار جديدي در زمينه پيشرفت هي علمي در سراسر دنيا هستيم. يجاد ارتباط و تبادل نظر با انديشمندان ديگر کشورها به ويژه در حوزة شهرسازي و معماري بسيار مهم و ضروري به نظر مي رسد. يجاد فاصله با دنيي علم، سبب يجاد فواصل و شکاف‌هي عميقي در ينده خواهد شد. پژوهشگران ين بخش بيد بتوانند با آزادي عمل بيشتري با دنيي علمي پيشرفته ارتباط داشته باشند و از امكانات و تسهيلات ويژه بهره‌مند گردند.
- بكار گيري و اجري فناوري اطلاعات (IT) در سازمانها به ويژه در وزارت مسكن و شهرسازي و بطور كل در سازمانها و ارگانهي موثر در برنامه ريزي شهري، طراحي شهري، مديريت شهري و خدمات شهري يك نسخه تجويز شده كلي نيست و نمي توان با يك برنامه جامع تكنولوژي اطلاعات بري كليه سازمانها و شركتها ، ساختار IT را پياده سازي و اجرا نمود. لذا مهمترين عوامل كه در پياده سازي تكنولوژي اطلاعات (IT) در هر سازمان بيد مورد نظر و توجه قرارگيرد ، عبارتند از:
1. فرهنگ سازي : بستر سازي فرهنگي در هر سازمان جهت اجري موفقيت آميز IT لازم مي باشد.
2. اعتقاد و باور مديران ارشد سازمان: هرچه مديران ارشد سازمان به IT به عنوان يك مقوله لينفك از سازمان خويش توجه كنند ، موفقيت بكارگيري آن سريعتر و بيشتر خواهد بود. در ين راه اعتقاد و اطمينان مديران به ينده مؤثرترين عامل در موفقيت بكارگيري IT است.
3. آفت شناسي : مشكلات و موانع بكارگيري و پياده سازيIT در سازمان دقيق و علمي بررسي و برنامه‌ريزي‌ شود.
4. سوق به سمت ساختار فريندي: ساختار سازمان‌هي مرتبط با IT بيد از ساختار وظيفي خارج و به سمت ساختار فريندي سوق داده شود.
5. درگيري كليه افراد سازمان در امور IT : كليه اعضي سازمان از مدير ارشد تا كارمندان سطح عملياتي بيد به عنوان كارشناسان IT شناخته شوند.
6. بهبود شاخص‌هي بهره‌وري : شاخص‌هي اندازه‌گيري بهره‌وري در سازمان بيد به سمت بهبود رشد نميد و از اطلاعات جهت تبديل به دانش استفاده شود.
7. كوچك سازي:خارج كردن فعاليتهي غير محوري از محيط سازمان كه كوچك سازي گفته مي‌شود ، از ضروريات ملي بشمار مي رود.
نتيجه گيری
فناوري اطلاعات مي‌تواند در افزيش ميزان كاريي بخش‌هي گوناگون، ازطريق فراهم آوردن زمينه‌هي تأثيرگذار مناسب انديشيدن، تجزيه و تحليل كردن، تصميم‌سازي و اجرا، مؤثر واقع شود. ين فناوري مي‌تواند در كاهش بسياري از هزينه‌هي معمول سازمان‌هي شهري مؤثر باشد و همچنين از تحميل هزينه‌هي گزاف بر دوش اقتصاد كلان ملي جلوگيري كند.
كوچك شدن سازمان‌ها و حضور مستمر و نظارت دقيق مديران شهري بر حوزة سازماني از دستاوردهيي است كه فناوري اطلاعات انجام آن را فراهم ساخته است. روند مبادله اطلاعات و انجام كارها در شكل سنتي خود مستلزم صرف هزينه‌هي فراوان مالي و اتلاف وقت بسياراست.
ازمنظر اجتماعي نوع نگرش جوامع انساني به سازمان‌هي شهري كاملاً تغيير يافته است. شهروندان آشنا به حقوق شهروندي و داري سطح دانش و كاريي بالا، كه بعضاً خود از مديران موفق سازمان‌هي خصوصي و شركت‌هي بين‌المللي هستند، تلقي خاصي از سازمان و مديريت آن دارند. ينان نمي‌توانند نسبت به درهم ريختگي سازمان‌ها و عدم كاريي آنها بي‌تفاوت باشند، بلكه همواره با نگرش علمي بدان مي‌نگرند.
يكي از مسائل مغفول در مديريت شهري، عدم توجه به سرميه‌گذاري‌هي فرهنگي در جهت رشد وارتقي سطح دانش شهروندي است. امروزه فرهنگ مديريت شهري بيش از همه بيد نسبت به امر آموزش‌هي مستقيم و غيرمستقيم فرهنگي، ازطريق برنامه‌هي گوناگون و متنوع، حساسيت نشان دهد و در راه دستيابي به سطح مطلوبي از آن تلاش كند.
فناوري اطلاعات به دليل گستردگي طولي و عرضي كه در جامعه دارد، و با عنيت به ميزان تأثير آن در شكل‌دهي شخصيت فرهنگي شهروندان، ابزار بسيار مناسب و كارآمدي در جهت رشد سطح فرهنگي جامعه محسوب مي‌گردد.
هرگاه از تكنولوژي اطلاعات در مديريت شهري كشور به خوبي استفاده شود، علاوه بر كارآمدي و افزيش توليد ناخالص ملي و نهيتاً انعطاف و مانور مديران شهري بري برقراري عدالت اجتماعي ازطريق به‌كارگيري سرميه‌هي مادي و معنوي در پروژه‌هي علمي و برنامه‌ريزي شده، نوعي رفاه مطلوب در جامعه يجاد مي‌گردد. پيامد چنين رويكردي مي‌تواند زمينه‌هي رشد مقوله‌هي اجتماعي را فراهم آورد و شهروندان را به نوعي تعادل رواني- اجتماعي هديت كند كه در نتيجه ين آرامش موجب پوييي و فعال‌تر شدن شهروندان خواهد شد. از چنين رويكردي در صحنه‌هي جهاني به سياست حقيقي مشاركت جويانه تعبير مي‌شود.
يران كشوري است كه بنا دارد در مسيرتوسعه قرار گيرد. بنابرين شيد به نظر بييد كه بسيار زود است تا در مورد تأثيرات تكنولوژي اطلاعاتي بر ساخت شهرها و طراحي آنها فكر كنيم. اما ذكر چند مورد در ينجا ضروري است:
اولا ً‌تحولات تكنولوژيك به سوي سيستم‌هي جهاني حركت مي‌كنند و جداشدن از سيستم‌هي جهاني به معني كند كردن سرعت حركت كشور در همه زمينه‌ها به ويژه شهرسازي و طراحي شهري مي‌باشد.
ثانياً تحولات تكنولوژي ارتباطات, ثابت نموده است كه ورود اثرات ين تكنولوژي به كشور ما حتي بدون خواست ما امري اجتناب‌ناپذير است. در ين راستا، سامانه ساخت و هويت شهرهي موجود در جنگ بين سازوكارهي برنامه‌ريزي و طراحي سنتي هوشمند شهرها سردرگم خواهند شد.
ثالثاً در مسير حركت به سوي توسعه شهري با شيوه و سازوكارهي سيستم‌هي قبلي، كشور يران نسبت به بسياري از كشورهي جهان عقب‌تر است. اما از عصر اطلاعات زمان زيادي نمي‌گذرد و ما مي‌توانيم با جيگزيني سريع سيستم‌هي جديد، در يك ميانبر بهينه مسير را كوتاه‌تر كنيم تا بتوانيم فاصله خود را از كشورهي توسعه يافته كمتر كنيم.
بسياري از كشورهي جهان جهت حل معضلات شهرسازي خود، به ويژه مشكلاتي كه در نظام علمي-حرفه‌ي متعارف موجود قابل حل نيست، به راه‌كارهي دنيي مجازي روي آورده‌اند. در رويكردهي مربوط به دنيي مجازي، مي‌توان صورت برخي از مسيل شهري را عوض كرد و از ماهيت مساله سازي آن كم كرد.
با استفاده از تكنولوژي اطلاعات جوامع مجازي توسعه يافته، استفاده از تجهيزات و عرصه‌هي كالبدي واقعي تعديل شده و فضاهي سيبري نيز به كمك فضي كالبدي در طراحي شهري مي‌شتابند. بدين ترتيب توسعة استفاده از فناوري‌هي زمينه‌ساز شهر هوشمند و طراحي شهر هوشمند و دنيي اطلاعاتي، ‌امري اجتناب ناپذير در توسعه زمين و ساماندهي فضاهي شهري كشور است.
با برنامه ريزي شهري مجازي و طراحي ين‌گونه شهرها، ما قادر خواهيم شد بخشي از مشكلات شهرسازي كشور را حل كنيم, پس منطقي به نظر مي رسد كه هرچه سريعتر سياست درستي در همراهي با ين تحولات اتخاذ گردد. به علاوه در مقيسه با كشورهي پيشرفته، يران نياز بيشتري بري استفاده از نظام شهر و شهرسازي هوشمند دارد، زيرا با مشكلات فراواني كه در رابطه با مسأله ترافيك و آلودگي هوا و اقتصاد شهري مواجه است؛ نظام شهري هوشمند بري حل آن كاريي بيشتري در مقيسه با شيوه هي ديگر دارد.
با يجاد و طراحي شهرهي هوشمند و رواج فناوري‌هي اطلاعاتي و ارتباطي در مباحث معماري، عمراني و ساختماني شهري و روستيي، مردم كشور مجبور نيستند بين محل‌هي كار و زندگي سفر دائم داشته باشند. جابجيي كمتر، از نظر اقتصادي نيز سود قابل توجهي را در بردارد، زيرا به عنوان مثال، با مصرف كمتر بنزين كه از مهمترين سرميه هي ملي، يعني نفت حاصل ميشود, مواجه مي‌شويم. و به علاوه نياز كمتري به ساخت و توسعة راه‌ها داريم. دانش‌آموزان بري تحصيل نياز به حضور دائم در مدرسه ندارند و بدين ترتيب بسياري از سرميه‌هي عظيم كشور صرف يجاد فضاهي آموزشي غير ضروری نمي‌شود.با آموزش الكترونيكي، مي توان از ميليون‌ها دلاري كه سالانه به صورت ارز صرف كاغذ مي‌شود صرفه جويي به عمل ‌آورد.
شهرسازي عصر انقلاب اطلاعات, انگاره هي مختلفي را بري الگوي شكل و ساخت و بافت شهري عرضه مي‌كند. به هريك از الگوها و تئوري‌ها كه تكيه شود، ضرورت تكيه بر شهر و شهرسازي هوشمند در يران غير قابل انكار است. با ين وصف به نظر مي رسد هنوز آگاهي عمومي و تكنيكي از رابطه بين انقلاب اطلاعات و طراحي شهري ناچيز است. بهر تقدير مباني نظري و زمينه هي كاركردي طراحي شهري، بسترها و بستگي‌هي حقيقي و مجازي شهر ينده بيد نشانه گذاري شود، شهري كه قرار است فضي مجازي آن را احاطه كند و توده هي شهري به صورت حقيقي و مجازي در آن قرار گيرند. در ين رهگذر بيد با نگاهي به شريط يران در تمامي حوزه‌هي برنامه ريزي شهري، طراحي شهري، مديريت شهري و خدمات شهري، ضرورتها تبيين و موانع يجاد شهرهوشمند با سرعت و دقت لازم از ميان برداشته شود.
اميد است با عنيت خداوندي و در پرتو ين انديشه، امنيت، آسيش، رفاه و سلامتی همراه با عزت و سربلندي كه حق طبيعي و مسلم شهروند متعهد يراني است به او اعطاء شود. و ين كمترين پاداشي است كه مي‌توان به ملتي اهدا كرد كه روزي سرزمينش مهد علم و تمدن و فناوري جديد آن روزگاران بوده است.
انشاءالله روزي ما هم بتوانيم با تكيه بر فرصت‌هيي كه فناوري اطلاعات و ارتباطات فراروي‌مان قرار مي‌دهد بر مسائل و مشكلات كشور در بخشهي مختلف فائق آئيم.

کارشناس ارشد معماری – رئيس گروه مطالعات و پژوهشهای معماری- مرکزمطالعاتی و تحقيقاتی شهرسازی و معماری
کارشناس ارشد معماری
نجفی ، منصور - ساختمانهي هوشمند - فصلنامه آبادي شماره 36- سال دوازدهم - پييز 81

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 405]