كتاب - در ميان جنگ‌ها براي انسان شاعري كردن

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: كتاب - در ميان جنگ‌ها براي انسان شاعري كردن
كتاب - در ميان جنگ‌ها براي انسان شاعري كردن

عليرضا فراهاني:از ميان بسيار مجموعه شعرهايي كه اين روزها مي‌توان بر پيشخوان كتابفروشي‌ها مشاهده كرد و آنها را ورق زد‌، آثار ترجمه شده چشم‌انداز ديگري دارند، زيرا احساس مي‌شود با توجه به ‌تكثر آثار داخلي كه به لحاظ انديشه، زبان و فرم شعري يكنواخت و تكراري شده‌اند، سرزدن به تجربه‌هاي فكري و ذهنيت‌هاي شاعرانه ديگرگونه مي‌تواند ذائقه مخاطبان جدي شعر را گوارا كند. از ميان كتاب‌هاي شعر ترجمه، مجموعه شعري از اريش فريد شاعر اتريشي با نام «مرگ را با تو سخني نيست» توسط نشر چشمه منتشر شده است. ترجمه شعرهاي اريش فريد آلماني‌زبان را خسرو ناقد كه خود از قلم به دستان اين روزگار است به‌عهده داشته و به خوبي توانسته از پس برگردان آنها به زبان فارسي برآيد.

اگر بخواهيم مجموعه شعر « مرگ را با تو سخني نيست» را مورد تحليل و بررسي قرار دهيم، بايد تقريبا مانند ساير مجموعه شعرهاي ترجمه به‌آن از حيث درونمايه و محتوا پرداخت. به اين دليل كه شعري با زبان خارجي در هنگامي كه به‌زبان فارسي برگردانده مي‌شود، تناسب زباني خود را كه در واقع تمامي ديگر اجزاي شعر را در خود نهادينه دارد از دست مي‌دهد و تنها از اصالت آن محتوا و درونمايه فكري و احساسي‌اش باقي مي‌ماند. حال مجموعه شعر «مرگ را با تو سخني نيست» از اريش فريد از جمله مجموعه شعرهاي ترجمه شده‌اي است كه علاوه بر حائز اهميت بودن درونمايه آن، مترجمش سعي كرده زباني را براي ترجمه شعرها به‌كار ببرد كه داراي شاخصه‌هاي زبان شاعرانه باشد.
اما در اين فرصت قصد دارم براي روشن ساختن زواياي شعرهاي اريش فريد به‌ چند نكته از مشخصه‌هاي محتوايي مجموعه شعر «مرگ را با تو... » بپردازم تا با پرداختن به اين نكات بهتر بتوان با شعرهاي اين مجموعه نزديكي كرد: اريش فريد شاعري است كه در عصر تلاطم حوادث زيسته است. زيستن در ميان جنگ‌هاي بزرگ و انقلاب‌هاي گوناگون. دقيقا به‌همين خاطر است كه در لابه‌لاي آثار اين شاعر اتريشي به‌شدت مي‌توان نشانه‌هاي درد و رنج و عذاب را به وضوح ديد. شاعري كه به دليل نفس كشيدن در بطن اضطراب و التهاب‌، نگران انسان بودن خويش بوده است. درونمايه آثار اريش فريد را مشخصا مي‌توان به‌همان سه واژه كلي و تكراري جهان آدم‌ها قسمت‌بندي كرد. يعني همان زندگي و مرگ و عشق. اين سه ‌واژه مفاهيم دغدغه‌هاي دروني اريش فريد را شامل مي‌شوند و خواننده را با خودشان همراه مي‌كنند. او با در تقابل قرار دادن زندگي، مرگ و عشق به نحوهاي متفاوت جهان ذهني خود را ساخته است. جهاني كه در آن مي‌شود از يكسو عاشقانه به زندگي و اجزاي پيرامون آن نگريست و از سوي ديگر مي‌توان به‌مرگ و نيست شدن عشق ورزيد. در واقع آن چيزي كه ميان اين دو – زندگي و مرگ – وجه اشتراك است همان عشق و عاشقانگي است. من هنوز زنده / شكوفنده / مرگ را در دست گرفته‌ام / هنوز زنده شاعر آلماني‌زبان اتريشي به انسان و زندگي پيرامون آن تعهد دارد. او متعهد به انسانيتي است كه او را وادار به زيستن در ميان واژه‌ها مي‌كند. شايد به‌همين سبب است كه تعهد شاعر به واژه‌ها هم سرايت كرده است. كلمات شعرهاي فريد سنگين هستند. هر كدام آنها بر شانه‌هاشان بارهاي معنايي بسياري را حمل مي‌كنند. اريش فريد با در تناقض قرار دادن كلمات و سطرها به‌خوبي توانسته مخاطب جدي شعر را با اين بارهاي معنايي درگير كند. درگيري‌اي كه منجر به‌تامل و تعمق به درونمايه شعرهاي مي‌شود. اين تناقض‌ها به‌همراه خود ريتم و موسيقي را دارد. در شعرهاي اريش فريد خواه ناخواه چه در محتوا و نقوش كلمات و چه در ساختار ترجمه‌اي كه به‌عهده خسرو ناقد بوده، ما با نوعي ريتم و موسيقي مواجه‌ايم كه در نهايت خواننده را با لذت بيشتري روبه‌رو مي‌كند.
در كل بايد گفت كه مجموعه شعر ترجمه «مرگ را با تو سخني نيست» اثر اريش فريد با برگردان خسرو ناقد، از جمله كتاب‌هاي شعر اين زمانه است كه خواندن آن را نبايد به‌سادگي از دست داد. اثري كه توسط نشر چشمه در تابستان سال جاري منتشر شده است

مرگ را با تو سخني نيست
گزيده اشعار اريش‌فريد
تنظيم و انتخاب ترجمه:
خسرو ناقد
ناشر: نشر چشمه
چاپ اول، 1387
شمارگان: 2000 نسخه
قيمت: 1600 تومان
دوشنبه 18 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 271]