مناره قديمي مسجد تاريخانه دامغان كشف شد

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: مناره قديمي مسجد تاريخانه دامغان كشف شد
فرهنگي. ميراث فرهنگي . ساير
هيات پژوهشي مستقر در مسجد تاريخانه دامغان، قديمي‌ترين مناره اين مسجد متعلق به قرن دوم هجري را در محل برخورد دو بر شمال شرقي و غربي باروي مسجد، كشف كرد.

به گزارش ايرنا از پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، زرين تاج شيباني مسوول پروژه پژوهشي مسجد تاريخانه با اعلام اين خبر گفت:
اين مناره در محلي متفاوت با آنچه گدار به آن اشاره داشته كشف شده است.

گدار كه در اوايل دهه ‪ ۱۹۳۰‬مسجد را مورد بررسي و مطالعه قرار داده و از بقاياي مناره‌اي چهارگوش به عنوان مناره قديمي نام برده و موقعيت آن را در كنار منار آجري فعلي كه به اوايل سده پنجم هجري تعلق دارد روي نقشه نشان داده است.

به گفته وي اين مناره كه ارتفاعي كمي بيش از ‪ ۳‬متر آن برجاي مانده در محل برخورد دو بر شمال شرق و غرب باروي مسجد قرار دارد و به لحاظ ساختماني با باروي مسجد پيوند داشته و مصالحي يكسان دارد. ورودي اين مناره از درون مسجد هنوز پابرجاست.

مسئول پروژه پژوهشي مسجد تاريخانه اطلاعات بدست آمده از پژوهش‌هاي اخير را بي‌نظير دانست و گفت: بررسي‌ها نشانگر آن است كه اين مسجد ساختار يكپارچه نداشته و دست كم در سه دوره مورد مرمت‌هاي اساسي قرار گرفته است.

وي گفت: با اطلاعات فعلي آثار چهار دوره تاريخي شامل دوره‌هاي نخستين اسلامي، آل زيار، قرون ميانه اسلام و قرن حاضر در اين مسجد شناسايي شده است شيباني افزود: با ايجاد گمانه‌هايي در شمال غرب و شمال شرق مسجد مشخص شد كه اين مسجد در دو دوره يكبار در اوايل حدود قرن پنجم هجري و بار ديگر در حدود سده‌هاي ‪ ۷‬و ‪ ۸‬هجري از دو محور شمال غربي و شمال شرقي به بيرون از محدوده اصلي گسترش يافته است.

در اين دوره‌ها با شكافتن باروهاي مسجد، شبستان‌هايي در ادامه رواق مسجد و همچنين شمال شرق آن ساخته شده است.

طرح جامع پژوهش مسجد تاريخانه دامغان پس از كشف اتفاقي قسمتهايي از معماري اين مسجد تاريخي در هنگام بازسازي محوطه بيروني آن در سال ‪ ۸۵‬و بررسي كارشناسان معماري پژوهشكده ابنيه و بافتهاي تاريخي تدوين شده است.

اين طرح داراي محورهايي همچون مطالعات باستان شناختي، معماري، شهر شناختي و حفاظت و مرمت است.

شيباني با بيان اينكه ذهنيت قبلي در مورد مسجد تاريخانه با پژوهش‌هاي كنوني دگرگون شده است، گفت: در بخش شمال شرق مسجد بقاياي دو ستون چهارگوش خشتي و كف گچي پيرامون آنها كشف شده كه بر اساس نشانه‌ها در زير خيابان روبروي مسجد نيز ادامه دارد و بايد زيرخيابان مقابل مسجد نيز مورد كاوش قرار گيرد كه در حال حاضر اين اقدام امكان پذير نيست.

مسئول پروژه پژوهشي مسجد تاريخانه همچنين از كشف كف آجري در بخش شمال غرب مسجد و حاشيه مناره قديمي خبر داد. اين معبر متعلق به گذرگاه سرپوشيده‌اي است كه يكي از محورهاي ارتباطي شهر با مسجد به شمار مي‌رفته است.

شيباني مسجد تاريخانه دامغان را جزء معدود مساجد دوره‌هاي نخستين اسلامي دانست كه ساختار اوليه آن حفظ شده است و به عنوان مرجع در كتابهاي تاريخي معماري اسلامي از آن ياد مي‌شود.

شبكه بندي عرصه مسجد و بروز كردن نقشه‌ها از جمله فعاليت‌هاي فصل جاري هيات مستقر در مسجد تاريخانه است.

مسجد تاريخانه واقع در جنوب شرقي شهر تاريخي دامغان يكي از نمونه‌هاي كهن مساجد اوليه در ايران است كه شيوه‌هاي معماري ساساني را در خود حفظ كرده است.

اگرچه نوشته‌اي كه تعيين‌كننده تاريخ بناي آن باشد وجود ندارد ولي گدار به استناد مطالعات تطبيقي در زمينه سبك معماري و شيوه‌هاي ساختاري تاريخ ميانه سده دوم هجري را براي آن پيشنهاد كرده است.

اهميت اين بنا به خاطر امتزاج سبك عربي، اسلامي و اسلوب و معماري عهد ساساني است.
دوشنبه 18 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 138]