طوفان هاي نمكي درياچه اروميه سلامت منطقه را تهديد مي كند

واضح آرشیو وب فارسی:مردم سالاری: طوفان هاي نمكي درياچه اروميه سلامت منطقه را تهديد مي كند
طوفان هاي نمكي ناشي از خشك شدن درياچه اروميه به دليل خشك شدن آب اين درياچه، تهديدي جدي براي ساكنان منطقه شده است. به گزارش فارس از تبريز، درياچه اروميه به دليل داشتن ارزش هاي اكولوژيك و منحصر به فرد، در سال 1346 براساس مصوبه شماره يك شوراي عالي حفاظت محيط زيست كشور، به عنوان منطقه حفاظت شده و طبق مصوبه شماره 63 شوراي عالي در سال 1354 به عنوان پارك ملي ارتقا يافت. همچنين در سال 1356 براساس مصوبات MAB (انسان و كره مسكون) به عنوان يكي از مناطق بين المللي ذخيره گاه هاي زيست كره در سطح جهان به ثبت رسيده است.
اين درياچه با تمام جزاير آن در سال 1354 به عنوان يكي از تالاب هاي بين المللي در كنوانسيون رامسر ثبت و از طرف موسسه بين المللي تالاب ها به عنوان يكي از مهم ترين مناطق مهم پرندگان انتخاب شد. در اين درياچه در حال حاضر 27 گونه پستاندار، 212 گونه پرنده، 41 گونه خزنده، 7 گونه دوزيست و 26 گونه ماهي زيست مي كند. درياچه اروميه داراي 102 جزيره است كه همه آنها از سوي سازمان يونسكو به عنوان ذخيره گاه طبيعي جهان به ثبت رسيده است. اما اين زيست بوم با تمام دار و ندارش رو به نابودي است; چرا كه به گفته مسوولان سازمان محيط زيست، كاهش ميزان نزولات جوي، پايين بودن راندمان آبياري كشاورزي در حوضه آبريز درياچه اروميه و عدم اختصاص آب كافي براي تامين نياز بيولوژيكي رودخانه هاي منتهي به درياچه از عوامل تشديدكننده بحران و كويري شدن منطقه به شمار مي رود. چند سالي است كه عوامل مختلف دست به دست هم داده اند تا منحصر به فردترين تالاب جهان به دليل ميزان پسرفت آب به تهديدي جدي براي ساكنان منطقه تبديل شود. در نتيجه پس روي آب درياچه، وسعت آن به ميزان قابل توجهي كاهش يافته و برخي قسمت هاي جنوبي درياچه غيرقابل دسترسي و تبديل به نمك زار شده است كه اين پديده مي تواند فجايع زيست محيطي بسيار زيادي را همراه داشته باشد كه يكي از آنها به جاي ماندن روستاهاي خالي از سكنه در شرق اين درياچه است. شوره زارهاي حاشيه دريا روز به روز وسيع تر و آب هاي زيرسطحي نيز شورتر مي شوند تا جايي كه پنج روستاي حاشيه درياچه هم اكنون خالي از سكنه شده اند. بادهاي نمكي در آينده به يكي از تهديدهاي جدي منطقه تبديل خواهد شد و به گفته مسوولان امر، مزارع درجه يك حاشيه درياچه اروميه با تهديد نابودي مواجه هستند. براساس برآورد كارشناسان، 70 درصد علت كاهش آب درياچه اروميه شرايط طبيعي و اقليمي از قبيل تبخير است و تنها 30 درصد توسط عوامل انساني صورت مي گيرد. معاون برنامه عمران سازمان ملل متحد با ابراز نگراني از وضعيت كنوني درياچه اروميه مي گويد: حفاظت اين زيست بوم بين المللي از اهميت ويژه اي برخوردار است. اليزا ساگين مي گويد: در اين راستا سازمان ملل متحد در قالب حفاظت از عرصه هاي محيط زيست در جهان برنامه هاي زيادي را در دست اجرا دارد. از 13سال گذشته عمق درياچه اروميه شش متر كاهش يافته و با ادامه اين روند تا 10 سال آينده كل درياچه اروميه از بين خواهد رفت. استاندار آذربايجان شرقي معتقد است: وضعيت كنوني تالاب درياچه اروميه نگران كننده است. محمد كاظم معمارزاده مي گويد: تالاب درياچه اروميه يكي از تالاب هاي منحصر به فرد جهان است كه هم اكنون با كاهش شديد آب مواجه است. وي به مطالعات انجام شده در 40 سال گذشته پيرامون اين درياچه اشاره كرد و افزود: براساس نوسانات 40 سال گذشته اين درياچه، آب آن چهار تا شش متر كاهش يافته است و بحث نگران كننده خشكيدن آن روز به روز جدي تر مي شود. معمارزاده ابعاد اين تهديد را بسيار گسترده خواند و اظهار داشت: شور شدن آب هاي زيرزميني و بادهاي نمك، مزارع اطراف درياچه را كه اكثرا از نوع درجه يك هستند تهديد مي كند و احتمال دارد اين تهديد تا مناطق مسكوني نيز گسترش يابد كه در اين صورت فاجعه اي غيرقابل جبران رخ خواهد داد. وي با بيان اينكه بحث هاي مفصلي در اين خصوص با وزيران كشاورزي، نيرو و معاون اجرايي رئيس جمهوري همچنين رئيس سازمان حفاظت محيط زيست كشور انجام شده است، افزود: در اين جلسه ها بر اهميت موضوع تاكيد و اعلام شد كه حل بحران درياچه اروميه نياز به عزم ملي دارد و تنها مساله استاني نيست.
وي در خصوص مطالعات انجام شده نيز اظهار داشت: با بررسي هاي انجام شده راهكارهاي مختلف مطرح شده كه هنوز به مرحله عمل نرسيده است. برخي معتقدند كه در صورت بازگشايي سدها و هدايت آب هاي رودخانه هاي اطراف كه فرضي محال است، تنها 20 سانتيمتر از آب سطحي درياچه جبران مي شود كه اين توجيه قابل قبولي نيست. معمارزاده مي افزايد: طرح كاهش سطح تقطير درياچه نيز مطرح است كه با احداث ديواره هاي بتني در اطراف درياچه مي توانيم سطح تقطير درياچه را كاهش دهيم. وي در خصوص وضعيت پيش آمده در درياچه اروميه نيز گفت: استفاده بي رويه از آب هاي زيرسطحي حاشيه درياچه اروميه، احداث ميان گذر شهيد كلانتري، احداث سد مقابل رودها و در نهايت كاهش بارندگي از جمله دلايل كاهش سطح آب در اين درياچه است. معاون محيط طبيعي و تنوع زيستي سازمان حفاظت محيط زيست با اشاره به اين كه متاسفانه درياچه اروميه هم اكنون بسياري از ويژگي هاي زيستي خود را از دست داده است، گفت: افزايش ميزان شوري آب درياچه اروميه و رسيدن آن به حد فوق اشباع (340 گرم در ليتر)، مرگ و مير پرندگان در نتيجه رسوب نمك روي بال و پر و بدن آنها و نهايتا عدم قدرت جابه جايي و تغذيه، مختل شدن امور تردد شناورهاي دريايي و عدم كارايي اسكله هاي احداث شده در سواحل رشكان، گلمانخانه و جزاير اشك و كبودان را در پي دارد. دلاور نجفي پديدار شدن زمين هاي شوره زار به ميزان حداقل 150 هزار هكتار خصوصا در نواحي پست اطراف درياچه و سواحل جزاير، چسبيده شدن جزاير 9گانه پارك ملي (محل زادآوري گونه هاي مهم پرندگان مهاجر) به سواحل جنوبي درياچه (پديدار شدن ارتباط خشكي جزاير فوق با سواحل)، كاهش جمعيت و عدم زادآوري پرندگان مهم ساكن درياچه (پليكان سفيد و فلامينگو)، كاهش مهاجرت پرندگان به زيستگاه پارك ملي درياچه اروميه، كاهش شديد توليد سيست آرتميا در درياچه و بلوري شدن نمك و تشكيل لايه هاي ضخيم نمكي در كف و بستر درياچه را از مهم ترين مشكلات كنوني اين درياچه بيان كرد. معاون محيط طبيعي و تنوع زيستي سازمان حفاظت محيط زيست در خصوص ضروري ترين اقدامات براي بهبود وضعيت زيست بوم پارك ملي درياچه اروميه گفت: در اين راستا تغيير الگوي كشت و اصلاح مديريت زراعي در راستاي افزايش بازده مصرف آب كشاورزي و استفاده از آبياري تحت فشار در اراضي كشاورزي حوزه آبريز، اختصاص حق آبه طبيعي پارك ملي درياچه اروميه (تامين نياز بيولوژيك) توسط وزارت نيرو، تجديدنظر در طرح هاي توسعه منابع آب و عدم احداث سازه هاي آبي جديد با توجه به بحران درياچه، انجام مطالعات لازم به منظور انتقال آب از ساير حوزه ها به حوزه آبريز درياچه اروميه به خصوص از رودخانه هاي زاب و ارس و اجرايي كردن مديريت يكپارچه حوزه آبريز درياچه اروميه (متشكل از دستگاه هاي اثرگذار بر درياچه در سه استان آذربايجان غربي، آذربايجان شرقي و كردستان) ضروري است.مدير ملي طرح حفاظت از تالاب هاي ايران ميزان پس روي درياچه اروميه را بحراني دانست و كاهش تراز آبي را در يك سال گذشته 95 سانتيمتر اعلام كرد.
علي نظري دوست مدت اجراي طرح ملي و سند راهبردي درياچه اروميه را هفت ساله عنوان كرد و افزود: سه سال از مدت طرح به مطالعه و جمع آوري اطلاعات طي شده و سند راهبردي طرح تنظيم و آماده امضا است. وي آغاز عمليات اجرايي طرح سند راهبردي درياچه اروميه را از شهريور ماه سال جاري پيش بيني كرده و ادامه داد: وقوع خشكسالي امسال علاوه بر تاثيرگذاري بر روند مطالعات و نتايج به دست آمده، سرعت بحران و تخريب حوزه آب ريز درياچه را بيشتر كرد. نظري دوست ميزان پس روي درياچه را بحراني و كاهش تراز آبي را در يك سال گذشته، 95 سانتيمتر اعلام كرد و اظهار داشت: در مجموع حدود دو متر كسر تراز آبي درياچه را شاهد هستيم كه براي جبران اين كاهش نياز به 7/5 تا 8 ميليارد مترمكعب آب است. مديركل حفاظت محيط زيست آذربايجان شرقي لزوم مديريت يكپارچه و فرابخشي، پردازش به حفاظت از خاك و پوشش گياهي، كمك علمي و انتقال دانش هاي نوين و تجارب كشورهاي مبتلابه را مكمل مطالعه هاي پروژه حفاظت از تالاب ها و نياز طرح دانست. مديركل حفاظت محيط زيست آذربايجان شرقي نيز با اشاره به كاهش 42 درصدي بارندگي نسبت به سال گذشته در استان گفت: اين امر سبب تشديد بحران كم آبي درياچه اروميه و ايجاد بحران در تالاب هاي اطراف آن شده است. رئيسي مي گويد: بحران هاي ناشي از خشكسالي و كم توجهي به مديريت منابع آب، خشك شدن درياچه اروميه و صدها اثر سو» ناشي از اين بحران را سبب شده و تبعات منفي آن گريبانگير زيست مندان درياچه و جوامع مسكوني حاشيه تالاب شده است.
يکشنبه 17 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مردم سالاری]

[مشاهده در: www.mardomsalari.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 353]