نگاهی به وضعیت سالمندان در ایران

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: سالمندان" و "کودکان" دو گروهی هستند که بیش از سایر افراد جامعه در معرض آسیبهای اجتماعی ، جسمی و زیست محیطی قرار دارند و بیش از دیگران احتمال بروز و وقوع اتفاق و حوادث برای آنان متصور است.
بر اساس آمارهای رسمی، هم اکنون بیش از پنج میلیون نفر از جمعیت کشور را سالمندان تشکیل می‌دهند که با مشکلات روحی و جسمی فراوانی مانند فقر و تنگنای معیشتی ، معضلات عاطفی ، اختلالات حرکتی، پوکی استخوان ، درد مفاصل، بیماری آلزایمر و مشکلاتی از این نوع دست و پنجه نرم می‌کنند.
سالمند، بر اساس تعریف کارشناسی، به فرد بالای ‪ ۶۰سال اطلاق می‌شود.
گزارشهای مراجع رسمی حاکیست، از پنج میلیون جمعیت سالمند ایران، بیش از دو میلیون نفر نیازمند قرار گرفتن زیر پوشش طرحهای حمایتی هستند و از این تعداد هم یک میلیون و ‪ ۵۰۰هزار نفر زیر خط فقر قرار دارند و در شرایط نابسامان اقتصادی و روانی زندگی می‌کنند و تنها ‪ ۵۰۰هزار نفر از آنان زیر پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) هستند.
بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته با اجرای طرحهای مرتبط با توانمندسازی سالمندان و نیز تامین حقوق مکفی بازنشستگی و حمایتهای بهداشتی و روانی موفق شده‌اند معضلات مرتبط با پدیده غیرقابل اجتناب سالخوردگی را تا حد بسیاری کاهش دهند.
کارشناسان کشورهای توسعه یافته "سالخوردگی فعال" را یکی از عوامل مهم توسعه می‌دانند.
ژاپن به عنوان یک کشور توسعه یافته، به رغم افزایش جمعیت سالمند در کشور و رشد روزافزون صنعت و فناوری ،هنوز هم از نیروی افراد سالمند در عرصه‌های گوناگون علم و فناوری بهره می‌برد.
در آن کشور، بیش از ‪ ۲۷میلیون نفر سالمند وجود دارد که این میزان بالاترین نسبت سالمندان در مقایسه با سایر کشورهای جهان است.
در ژاپن، با گذشت سالهای مدید از سن بازنشستگی از نیرو و مهارت تجربه افراد کهنسال استفاده بهینه می‌شود.
میانگین سن امید به زندگی در ژاپن برای زنان ‪ ۸۵سال و مردان ‪ ۷۸سال است و بازنشستگی در بدو ورود به سن میانسالی یعنی سن ‪ ۶۰سالگی از نظر ژاپنیها تقریبا یک امر محیر العقول محسوب می‌شود.
دولت ژاپن تسهیلات و رفاه فراوانی برای سالمندان آن کشور تدارک دیده است و کمتر سالمندی وجود دارد که قادر نباشد با حقوق و مستمری بازنشستگی دوران خوش سالمندی را به عافیت نگذراند، اما با این اوصاف زمینه بازگشت سالمند به عرصه کار و فعالیت به راحتی فراهم است.
روز ‪ ۱۸سپتامبر مصادف با ‪ ۲۷شهریور هر سال در کشور ژاپن روز "احترام به سالمند" نام دارد و این روز تعطیل ملی است. در این روز هر فرد ‪ ۱۰۰ساله و یا بالاتر از نخست وزیر ژاپن یک نامه و جامی از نقره دریافت می‌کند.
واحدهای مرتبط با سلامت جامعه در ژاپن موظف به کنترل دائم و رایگان وضعیت جسمانی سالمندان هستند و آمار پژوهشگران نشان می‌دهد که به ندرت افراد سالمند در آن کشور درگیر فقر و مشکلات معیشتی هستند.
همزمان با رشد و توسعه عمومی و فرهنگی، در ایران نیز اقدامات موثری برای پاسداشت شرایط سالمندان و بهبود وضعیت آنان انجام شده است که تشکیل "شورای ملی سالمندان" و اجرای طرح "توانمندسازی سالمند" و بزرگداشت روز "بازنشستگان" از جمله این اقدامات است، اما به نظر می‌رسد این اقدامات برای بهبود وضعیت سالمندان کافی نیست.
در شرایطی که سن امید به زندگی در ایران به ‪ ۷۰سال افزایش یافته است، هنوز هم بر اساس استاندارد سازمان بهداشت جهانی، مرگ افراد زیر ‪ ۸۰سال، مرگ زودرسی برای سالمندان تلقی می‌شود و نخستین گام در پیشگیری از این مرگ و میر ، بهبود شیوه زندگی سالم در دوره سالمندی است.
برای برداشتن چنین گامی ، در درجه نخست باید به ازای هر یکصد سالمند روستایی و هر ‪ ۲۰۰سالمند شهری یک مربی مخصوص تربیت شود.این امر نشان دهنده آن است که امروزه جهان به آموزش سالمندان برای بهبود شرایط زندگی خود بیش از حد معمول بها می‌دهد.
به رغم توجه افکار عمومی جهان مبنی بر حل معضلات مرتبط با سالمندان ، مدیر کل دفتر امور سالمندی سازمان بهزیستی کشور، برنامه‌های سیستم حمایتی کشور را برای دفاع از سالمندان ناقص دانست و گفت:برای ایجاد رفاه و امنیت سالمندان، نیازمند نوعی برنامه‌ریزی کلان و قانونی هستیم.
"محمدرضا شهبازی" با اشاره به این که ‪ ۲۶درصد از سالمندان کشور هیچ منبع درآمدی ندارند، افزود: درآمد و مستمری بازنشستگی کفاف زندگی سالمندان را نمی‌دهد و فقر به یک موضوع جدی برای سالمندان مبدل شده است.
وی تاکید کرد: میزان درآمد سالمندان در کشور به طور متوسط زیر خط فقر و یا نزدیک خط فقر است و هیچ نهادی نیز در این خصوص خود را مسوول نمی‌داند.
شهبازی با اشاره به این که جمعیت کشور ما به سمت کهنسالی می‌رود، ادامه داد: برای درآمد سالمندان ، بهداشت جسمی و بهداشت روانی آنان و نیز اوقات فراغت سالمندان برنامه‌ریزی مدونی وجود ندارد.
وی گفت: آمار نشان می‌دهد که ‪ ۸۵درصد اوقات فراغت سالمندان پای تلویزیون می گذرد.
شهبازی با اشاره به این که ‪ ۳۰درصد جمعیت سالمندی کشور دچار مشکلات و فقر اقتصادی شدید هستند،افزود: ‪ ۸۰درصد سالمندان در کنار خانواده و وابسته به اعضای خانواده بوده و ‪ ۹درصد آنان هیچ منبع درآمدی ندارند.
وی با تاکید بر این که مشکلات زنان سالمند بیش از مشکلات مردان سالمند است، اظهار داشت: مردان سالمند می‌توانند پس از مرگ همسر خود شریک دیگری برای ادامه زندگی برگزینند، اما با عنایت به فرهنگ موجود جامعه، در این شرایط زنان تنها می‌مانند.
بر خلاف تصور عموم، کهولت سن منجر به کند ذهنی و کم هوشی نمی‌شود و نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که افراد حتی با افزایش سن قادر خواهند بود هوشیاری ذهنی و سلامت جسمی خود را حفظ کنند.
بر اساس همین تحقیقات، حدود ‪ ۷۰درصد از عوارض به ظاهر مرتبط باافزایش سن، قابل پیشگیری است و فقط ‪ ۳۰درصد از مسائل مرتبط با کهولت که ژنتیکی هستند ، چندان قابل پیشگیری و تغییر نیستند.
یک استاد دانشگاه ضمن ضروری خواندن اهمیت بهداشت روانی در دوران بازنشستگی گفت: دوران بازنشستگی نباید برای سالمندان به دوران تنهایی ، کسالت ، دلتنگی و بحران تبدیل شود.
دکتر "شهربانو جلایی" افزود:اکثریت قریب به اتفاق سالمندان در این دوران در خصوص ایجاد ارتباط با دیگران ، انجام امور عادی روزانه ، اندیشیدن و تشخیص راه درست و زندگی کردن دچار مشکلاتی می‌شوند که نیازمند همراهی و کمک است و نباید این دوران برای آنان به دوران رنج تبدیل شود.
وی از این دوران به عنوان "دوران برداشت تجربیات" یاد کرد و گفت: این دوران دوره شکوهمندی، کمال‌گرایی، پختگی، جهت‌گیری و آرامش است و می‌توان با بهره‌گیری از تجارب بازنشستگان به سعادت و کمال دست یافت.
او فقدان تعادل در دوران سالمندی را از آفات این دوران خواند و افزود:
نداشتن تعادل روانی یک امر جبری نیست بلکه این پدیده از نبود آرامش ناشی می‌شود.
جلایی اظهار داشت: زنان در این دوران از تبعات میانسالی بیش از مردان شکایت می‌کنند و تحمل عواقب بازنشستگی زنان بسیار کمتر از مردان است.
وی توصیه کرد:از آنجایی که تحمل مردان دراین دوران بیش از زنان است ، مردان بایستی در این دوران به درخواست و حرفهای زنان گوش کنند تا این مساله منجر به برهم خوردن تعادل روحی آنان نشود.
او ادامه داد: با این حال در مردان در این دوران پرخاشگری بیشتر مشاهده می‌شود که این عمل ناشی از گرایش کمتر مردان به سخن گفتن ، گریه کردن و ابراز عواطف و احساسات در آنان است.
وی گفت: در این دوران لازم است سالمندان خود را باور کنند تا جامعه نیز آنان را به عنوان افرادی باارزش مورد ستایش قرار دهد و برای آنان ارزش و احترام قایل شود.
دکتر جلایی تصریح کرد: مطالعه، ورزش و ارتباط مناسب با دیگران ، از علایم سلامت سالمندان است و سالمندان نباید درگیر منفی بافی شده، افکار منفی به خود راه دهند.
وی ادامه داد: سالمندان نبایستی در طول دوران سالمندی با منفی گرایی به زندگی نگاه کنند و افکار منفی و نامطلوب را در خود بپرورانند زیرا اگر آنان در این دوران تنها به تنهایی و تحلیل رفتن جسم خود بیاندیشند، نمی‌توانند دوران باشکوه میانسالی و سالمندی را به طور سالم بگذرانند.
جلایی گفت: دور شدن فرزندان در این شرایط به علت دستیابی به استقلال فردی و اقتصادی امری عادی و متداول است و هیچ ارتباطی به فرهنگ شرقی و یا غربی ندارد و تنهایی سالمندان در دوران بازنشستگی یک امر اجتناب ناپذیر است.
این استاد دانشگاه توصیه کرد:در این دوران روی آوردن به ورزش و داشتن ارتباطی سالم با سایر اعضاء خانواده با درخواستهای معقول و منطقی و کنترل توقعات و درخواستهای درونی می‌تواند تا حد زیادی برای فرد سالمند راهگشا باشد.
وی داشتن توقعات نامناسب از اعضای خانواده در این دوران را مایه دلتنگی و افزایش تنهایی دانست و افزود: چنین توقعاتی با عشق میان والدین و فرزند منافات دارد.
وی گفت: بر خلاف تصور عامه، دوران کهولت نیز دوران یادگیری و رشد است و انسان در هیج دوره‌ای نباید از آموزش و ارتقا دست بردارد.
او افزود: در دوران بازنشستگی بایستی با آگاهی ، کمال گرایی و خردمندی به گذشته و تجربیات خود فکر کرد و به این واقعیت رسید که حفظ احترام و اقتدار شخصیت فرد بر عهده خود فرد است .

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 677]