شیوه های تربیت دینی ومعنوی جوانان

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: روش درك واقعيات جوانى :
بى ترديد جوانى از حساس ترين و پرمخاطره ترين دوران زندگى است. جوان با همه تواناي يها ، به خاطر حساسيت مقطع سنى ، مشكلات ، كمبودها و واقعيات انكار ناپذير دارد. عدم درك جوان و بى ‏توجهى به واقعيات طبيعى ‏اش چه بسا ، به جاى تربيت ، سبب گمراهى ‏جوان مى ‏شود. بدين جهت ، بايد متوليان امر تربيت جوان را موردتوجه قرار دهند ، واقعياتى كه اشاره به برخى از آنها سودمند مى ‏نمايد :
الف) شديد بودن غريزه جنسى :
شديد بودن غريزه جنسى از واقعيات ‏انكار ناپذير دوره جوانى است. اين غريزه در جوان طوفانى است.
بويژه امروزه كه جوانان اولين هدف تهاجم فرهنگى ‏اند و زمينه ‏هاى ‏تحريك غريزه جنسى در آنان بيشتر مهيا است.
ب) محدوديت آگاهى و تجارب :
جوان به تدريج ‏به اطلاعات و آگاهي ها دست مى ‏يابد و اندوخته ‏هاى ناقص خود را تكميل مى ‏كند. توجه ‏والدين و مربيان به محدوديت معلومات مفيد و تجارب عملى جوان ‏سطح توقعات آنان را كاهش مى دهد و معتدل مى ‏سازد. على(ع) مى ‏فرمايد: «نادانى جوان معذور و علم و آگاهى ‏اش محدوداست.» (13) بدين سبب انديشه و نظر سنجيده كهنسالان از نيروى جوان برتراست. على(ع) فرموده است : «نظر سالخورده از نيرومندى جوان نزدمن محبوبتر است.» (14)
ج) تكامل تدريجى عقل :
جوان در مسير تكامل عقلى است و انديشه ‏اش به تدريج تكامل ‏مى ‏يابد. على(ع) مى‏ فرمايد : «انسان تا 28 سالگى درحال تكامل ‏عقلى است.» آن حضرت همچنين مى ‏فرمايد : «عقل جوان در 35 سالگى ‏به نهايت كمال خود مى‏ رسد و آنچه پس از آن به دست مى ‏آورد ، تجربه است.» (16)
بدين سبب بايد در حد معقول از جوان انتظار داشت‏ و اين ويژگى را در رفتار و موضعگيري هايش مورد توجه قرار داد. اين وضعيت ، به ويژه تا سن 18 سالگى ، بيشتر آشكار است. على (ع) مى ‏فرمايد : «پيوسته عقل و حماقت‏ با يكديگر در تعارضند تا اينكه شخص به 18 سالگى مى ‏رسد. در اين هنگام ، يكى بر ديگرى‏ پيروز مى ‏شود.» (17)
د) جنون جوانى :
جنون جوانى يكى از بيماري هاى روانى است كه هنگام بلوغ در برخى ‏از جوانان آشكار مى شود.
رسول گرامى اسلام مى فرمايد : «جوانى ‏شعبه ‏اى از ديوانگى است.» (18) مستى جوانى حالت ديگرى است كه دراين مقطع سنى پديد مى ‏آيد. على (ع) انواع مستى را چهار نوع (مستى جوانى ، مستى ثروت ، مستى خواب و مستى رياست (19) شمرده ، مى ‏فرمايد :
«شايسته است انسان عاقل خويشتن را از مستى ثروت و مستى قدرت و مستى علم و مستى تمجيد و چاپلوسى مستى جوانى دورنگاه دارد ، زيرا هريك از اين مستى‏ ها بادهاى مسموم و پليدى دارد كه عقل را مى‏ ربايد و آدمى را سبك مى ‏سازد.» (20)
ه ) نوگرايى و شيك پوشى :
نوگرايى و نوجويى از ويژگي هاى جوان است. جوان دوست دارد خودرا نشان دهد و مورد توجه ديگران واقع شود. والدين بايد اين‏ واقعيت را بپذيرند ، در حد امكان به خواسته‏ هاى معقول جوان پاسخ‏ مثبت دهند و از سختگيرى و نه گفتن ‏هاى غير ضرورى كه به كدورت‏ جوان مى ‏انجامد ، بپرهيزند. على (ع) همراه قنبر به بازار رفت و از فروشنده‏ اى پرسيد : آيا دو لباس به قيمت پنج درهم داريد ؟ مرد پاسخ داد : آرى ، اى اميرمومنان. با اين پاسخ حضرت دريافت‏ كه فروشنده وى را شناخته است.
پس آنجا را ترك گفت ، نزد ديگرى رفت و همين پرسش را تكراركرد. فروشنده دوم جواب داد : آرى ، دو لباس دارم ، يكى بهتر است و سه درهم مى ‏ارزد و ديگرى دو درهم. حضرت آنها را خريد و لباس سه ‏درهمى را به قنبر داد. قنبر گفت : شما به آن سزاوارتريد ، شمابالاى منبر مى ‏رويد و خطبه مى ‏خوانيد.
حضرت فرمود : «انت‏شاب و لك شره الشباب ... ، تو جوانى و ميل‏ جوانى دارى. من از پروردگارم شرم دارم و خود را بر تو ترجيح ‏دهم.» (21) طبق اين روايت على (ع) به خاطر جوانى قنبر و ميل جوان ‏به نوپوشى لباس بهتر و گران تر را به او داد.
ى ) روش احترام و مسووليت دادن به جوان :
احترام به شخصيت جوان و مسووليت دادن به او از شيوه ‏هاى مهم‏ تربيتى شمرده مى ‏شود. جوان ، با همه مشكلات و واقعيات دوره‏ جوانى ، براى ايفاى نقش و انجام مسووليت هاى مختلف توانايى ‏بسيار دارد. عدم اعتماد به جوان و بى ‏توجهى به توانايي هاى او مانع شكوفايى استعداد هاست و در نتيجه به عدم رشد مطلوب جوان ‏مى ‏انجامد. سيره گران سنگ رسول گرامى (ص) در مسير دشوار تربيت ، بهترين ‏سرمشق شمرده مى ‏شود. آن بزرگوار به جوانان اعتماد مى ‏كرد و كارهايى بس مهم به انان مى ‏سپرد. در اين بخش به نمونه‏ هايى ازاين روش پيامبر(ص) اشاره مى ‏شود.
الف- عتاب بن اسيد و ولايت مكه :
رسول اكرم عتاب بن اسيد را كه‏ بيست و يك سال داشت، والى مكه ساخت. و امر فرمود با مردم نمازبگزارد. عتاب بن اسيد اولين فردی بود كه پس از فتح مكه در مكه‏ نماز جماعت اقامه كرد. (22)
ب - مصعب بن عمير و تعليم قرآن در مدينه :
اسعد بن زراره وزكوان بن عبد قيس از قبيله خزرج در مكه خدمت رسول اكرم (ص) رسيدند و پس از پذيزش اسلام ، از حضرت خواستند كسى را با آنهابه مدينه بفرستد تا به مردم قرآن بياموزد و آنان را به آئين ‏اسلام دعوت كند. پيغمبر اكرم(ص) به مصعب بن عمير كه جوانى ‏نورس مى ‏نمود و بيشتر قرآن را فراگرفته بود ، امر فرمود همراه ‏آنان به سوى مدينه حركت كند. مصعب به مدينه رفت و ماموريتش ‏را به خوبى انجام داد. او اولين كسى بود كه در مدينه نماز جمعه ‏و جماعت بر گزار كرد. اسيد بن خضير و سعد بن معاذ به وسيله اومسلمان شدند. او در جنگ بدر در ركاب پيغمبر اكرم (ص) بود. درجنگ احد پرچم مخصوص پيامبر را در دست داشت و در همان جنگ به‏ شهادت رسيد. (23)
ج اسامه بن زيد و فرماندهى لشكر :
پيامبر اكرم (ص) در روزهاى ‏پايانى زندگى ‏اش مسلمانان را براى جنگ با روم بسيج كرد. افسران ‏ارشد و بزرگان مهاجر و انصار و شيوخ عرب در آن سپاه حاضربودند. پيغمبر(ص) براى مشاهده سپاه به خارج شهر رفت و با آنكه‏ بزرگان حضور داشتند ، اسامه ‏بن زيد را به فرماندهى برگزيد. برخى ‏بر اين انتخاب اعتراض كردند و ناخشنود شدند. رسول اكرم(ص) ازشنيدن سخنان آنان خشمگين شد. منبر رفت و پس از ستايش خداوند فرمود :
مردم ، اين چه سخنى است كه بعضى شما در باره فرماندهى اسامه مى ‏گوييد ؟ اگر شما امروز به فرماندهى اسامه معترضيد پيشتر در باره فرماندهى پدرش نيز اعتراض كرديد. به خداوند سوگند ، ديروز زيد بن حارثه براى ‏فرماندهى لشكر شايسته بود و امروز فرزندش اسامه شايستگى دارد. بايد همه شما از او اطاعت كنيد. (24)
3 روش محبت و رفاقت :
محبت داروى بى ‏نظير بسيارى از دردهاست. محبت ‏بسيارى مشكلات‏ عاطفى و اجتماعى را از ميان مى ‏برد. محبت موثرترين شيوه تربيتى ‏است. جوان كانون عاطفه و احساسات است و تشنه محبت صادقانه. (25) ايجاد رابطه عاطفى و صميمى در تربيت او بسيار سودمند است. درطريق تربيت ، تندى ، سختگيرى و فشارهاى روانى نه تنها مفيد نيست ، بلكه سبب رنجش جوان و لجاجت ‏بيشتر او مى ‏شود.
جوانى ، به ويژه آغاز آن ، زمان دوستى و دوست‏يابى است و جوان شديدا از دوستان خود تاثير مى ‏پذيرد. اين ويژگى ايجاب مى‏ كند كه والدين‏ فرزندان خود را در انتخاب دوستان صالح يارى كنند و مهمتر اينكه خود براى او دوستى صميمى باشند ، آنها بايد ضمن انجام ‏دادن وظيفه پدرى و مادرى ، دوستانى خوب و صميمى براى جوانشان ‏باشند. محبت و رفاقت صميمانه با فرزند چنان مهم است كه امام ‏صادق (ع) آن را راه درست تربيت در هفت‏ ساله سوم زندگى مى ‏داند.
آن حضرت مى ‏فرمايد : بگذار فرزندت هفت ‏سال بازى كند ، هفت‏ سال او را با آداب و روش هاى مفيد تربيت كن و در هفت ‏سال سوم مانند دوست صميمى با وى همراه باش.»(26)
4 روش موعظه :
موعظه از شيوه ‏هاى موثر در تربيت فرزندان جوان است. اگر اندرز با منطق و عطوفت همراه باشد ، بسيار موثر و كار ساز است. معصومان(عليهم السلام) از اين شيوه بسيار بهره مى ‏بردند ، براى ‏مثال امام سجاد (ع) به فرزندش چنين اندرز مى ‏دهد :
فرزندم ، آگاه باش. با پنج گروه همنشين نشوى ، سخن نگويى و درمسافرت دوستى نكنى.
فرزند عرض كرد: پدرجان، آنان كيانند؟
حضرت فرمود : از همنشينى با دروغگو بپرهيز ؛ زيرا او مانند سراب‏ است ، دور را نزديك و نزديك را دور جلوه مى ‏دهد. از رفاقت‏ با گناهكار و لاابالى اجتناب كن ، زيرا او تو را به يك لقمه يا كمتر از آن مى ‏فروشد. از دوستى با بخيل بپرهيز ، زيرا او در ضرورى ‏ترين وقت ها از يارى ‏ات سرباز مى ‏زند. از رفاقت ‏با احمق ‏اجتناب كن ؛ چون در پى ‏سود رسانى به تو است ولى به خاطر نادانى ‏زيان مى ‏رساند. از مصاحبت ‏با آن كه قطع رحم كرده بپرهيز ، زيرادر كتاب آسمانى مورد لعن و نفرين قرار گرفته است. (27)
على(ع) نيز فرزندش امام حسين(ع) را چنين موعظه كرده است :
فرزندم، تو رابه تقواى الهى ، در نيازمندى و بى ‏نيازى و سخن حق ، هنگام‏ خشنودى وخشم و ميانه روى در فقر و بى ‏نيازى و عدالت در رفتار با دوست و دشمن و كار و تلاش هنگام نشاط و بى حالى و خشنود بودن از خداوند در سختى و گشايش و ... سفارش مى ‏كنم. (28)
5- روش احترام به شخصيت [URL="http://www.iranpardis.com"]:
[/URL]جوان براى شخصيت‏ خود اهميت‏ بسيار قائل است ، هر نوع كم توجهى‏ را بى ‏احترامى به شخصيت خود مى ‏داند. و چه بسا واكنش نشان‏ مى ‏دهد. احترام به شخصيت جوان در تربيت او بسيار موثر است. اگر جوان خود را بى ‏مقدار و حقير بشمارد ، احساس كند در نظر ديگران اعتبار و جايگاهى ندارد و نزد ديگران از احترام و ارزش برخوردار نيست ، تلاش در جهت رشد و تربيت‏ خود را بى ‏ثمر مى داند و چه بسا رفتارهاى نابهنجار بروز مى ‏دهد.
امام هادى(ع) مى ‏فرمايد : «از شر كسى كه خود را خوار مى ‏داند ، ايمن مباش.» (29)
مشورت كردن با جوان نشان دهنده احترام به اوست ؛ زيرا سبب مى ‏شود بيشتر براى خود ارزش قائل شود ، بيشتر احساس ‏مسووليت كند و در نتيجه در راه تربيت ‏خود بيشتر بكوشد. رسول ‏اكرم(ص) مى ‏فرمايد : فرزندم آدمى در هفت ‏سال اول آقا و سرور والدين است ، در هفت ‏سال دوم بنده فرمانبردار و در هفت ‏سال سوم وزير و مشاور آنان شمرده مى ‏شود.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 177]