گفتگو با كاظم غريب ‌آبادي ، كارشناس ارشد امور بين‌الملل‌ ضرب‌الا‌جلي در كار نبود

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: گفتگو با كاظم غريب ‌آبادي ، كارشناس ارشد امور بين‌الملل‌ ضرب‌الا‌جلي در كار نبود
جام جم آنلاين: چگونگي آغاز مذاكرات به مهم‌ترين موضوع گفتگوهاي سعيد جليلي، دبير شوراي عالي امنيت ملي و خاوير سولانا، رئيس سياست خارجي اتحاديه اروپايي و مذاكره‌كننده گروه 1+5 تبديل شده است. 6 كشور پيشنهاد «فريز در برابر فريز» و «تعليق» را براي آغاز مذاكرات مطرح كرده‌اند.

6 كشور در اين پيشنهاد خواستار آن هستند كه در مرحله مقدماتي مذاكرات، ايران ظرفيت غني‌سازي اورانيوم در تاسيسات هسته‌اي را در سطح موجود به اصطلاح فريز كند و طرف مقابل نيز از وضع تحريم‌هاي جديد عليه كشورمان در شوراي امنيت سازمان ملل خودداري ورزند و سپس ايران و گروه 1+5 به مدت 6 هفته مذاكرات را آغاز كنند.

جمهوري اسلامي ايران كه تعليق و توقف را جزو خطوط قرمز در موضوع هسته‌اي اعلام كرده است، معتقد به آغاز مذاكرات با توجه به وجود مشتركات متعدد در بسته‌هاي پيشنهادي ارائه شده از سوي طرفين و همزمان ادامه همكاري با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي است.

كاظم غريب‌آبادي، كارشناس ارشد امور بين‌الملل در گفتگو با «جام‌جم» درخصوص مسائل مختلف مربوط به پرونده هسته‌اي پاسخ گفته است. مشروح اين گفتگو را مي‌خوانيد:

در حال حاضر چرا مذاكرات بين ايران و گروه 1+5 قطع شده است؟

مذاكرات قطع نشده است. در نشست ژنو كه مذاكرات سازنده و رو به جلويي بود، آقاي جليلي، رئيس هيات مذاكره‌كننده ايراني در پاسخ به طرح غيررسمي (non paper)‌ 6 كشور، طرح ايران را ارائه كرد و طرفين بر اين اعتقاد بودند كه طرح‌هاي 2 طرف داراي اشتراكاتي است كه مي‌توان براساس اشتراكات به مذاكرات ادامه داد.

درست است، اما بعد از نشست ژنو تنها تماس تلفني ميان جليلي و سولانا مطرح شده كه اين روند با گفتگوهاي حضوري كه وجهه ديپلماتيك دارد، قابل قياس نيست و تفاوت دارد.

سولانا و دكتر جليلي پس از نشست ژنو نيز با يكديگر 2 بار گفتگوي تلفني داشتند و آقاي جليلي نامه‌اي را بعد از گفتگوي تلفني دوم براي آقاي سولانا ارسال كرد.

آيا متن نامه دوم نيز مانند نامه اول حاوي گفتگوي تلفني صورت گرفته ميان طرفين بود؟

در اين نامه ايران اذعان كرده است كه براي پاسخ روشن به پيشنهاد و آنچه آنها مطرح كرده‌اند، بايد ابهامات مورد نظر ايران برطرف شود و اگر پاسخ روشني به ابهامات كشورمان داده شود، آنها نيز پاسخ روشني از سوي تهران دريافت خواهند كرد و طبيعي است براي اين مساله نيز طرفين بايد با يكديگر بنشينند و گفتگو كنند.

آيا آنها تا كنون پاسخي به اين نامه داده‌اند؟

اكنون برخي از اعضاي گروه 1+5 گرفتار بعضي مباحث ديگر مانند مساله گرجستان هستند و شايد از نظر آنها اكنون امكان اين‌ كه دور هم جمع شوند و در مورد اين مساله گفتگو كنند، وجود ندارد. اما ايران آمادگي دارد كه هر موقع آنها اعلام كنند، درباره نامه‌ با آنها صحبت كند تا درباره سوالات و ابهامات خود بپرسد و آنها نيز پاسخ روشن بدهند.

آن زمان نيز ايران در شرايطي قرار مي‌گيرد كه بتواند پاسخ روشني به پيشنهادهاي 6 كشور بدهد. اين اصلي پذيرفته شده است و آنها نيز اشكالي به اين مساله وارد نكرده‌اند.

با توجه به مذاكرات تلفني سولانا و جليلي، فكر مي‌كنيد پاسخگويي گروه 1+5 به نامه ايران چه مدت زمان ببرد؟

آنها بايد درخصوص زمان برگزاري چنين نشستي تصميم بگيرند.

آيا آنها گرايشي به برگزاري اين نشست دارند؟

گفتگوها و تماس‌ها بين طرفين براي برگزاري چنين نشستي به منظور شفاف‌سازي بيشتر ادامه دارد. مهم اينجا شفاف‌سازي است. هر چه اهداف طرفين و برنامه‌ها و طرح‌هايي كه ارائه كردند مشخص‌تر، شفاف‌تر و روشن‌تر باشد، ارائه پاسخ شفاف نيز امكان‌پذيرتر است.

هرچه اين جلسه زودتر برگزار شود، ايران نيز پاسخ خود را سريع‌تر درباره موضوع ارائه خواهد كرد. پاسخ ما به نفس مذاكرات و ادامه آن پاسخ مثبتي است. ما از همان ابتدا بر مذاكرات، حتي در تمامي موضوعات ازجمله موضوع فعاليت‌هاي هسته‌اي تاكيد داشته‌ايم. ما در اين رويكرد، سازنده و جدي هستيم. اما براي چگونگي ورود به مذاكرات بايد تفاهماتي ميان طرفين صورت بگيرد و پرسش‌ها و ابهامات موجود مطرح و پاسخ شفافي نسبت به آنها ارائه شود.

نوع درخواست‌هاي ايران براي آغاز مذاكرات با درخواست‌هاي گروه 1+5 متفاوت است به طوري كه آنها با علم به اين خواسته‌ها يك ضرب‌الاجل 2 هفته‌اي هم در نشست ژنو براي كشورمان درباره پاسخگويي تهران به بسته پيشنهادي‌شان تعيين كردند و بعد از اين نشست نيز تحريم‌هايي از سوي كشورهاي غربي بويژه آمريكا به تصويب رسيد كه در حال اعمال شدن است. آيا همين وضعيت مي‌تواند مزيد بر قطع اين گفتگوها و نپذيرفتن خواسته‌هاي ايران باشد؟

همان گونه كه گفتم، گفتگوها قطع نشده است و رايزني‌هاي طرفين ادامه دارد.

بله، اما گفتگوهاي تلفني وجهه ديپلماتيك ندارد و در حد و اندازه گفتگو و مذاكرات رو در رو با گروه 1+5 نيست. اين انتظار وجود داشت كه پس از نشست ژنو و ابراز رضايت درباره آن مذاكرات رسمي و منظم برگزار شود.

‌قرار نيست وقتي مذاكرات شروع مي‌شود، طرفين هر روز و هر ساعت بنشينند و مذاكره كنند. قرار بود جلسات منظم و با برنامه‌ريزي قبلي انجام شود كه در حال حاضر چنين امكاني وجود دارد.

ضرب‌الاجلي نيز در نشست ژنو در كار نبود و رسانه‌هاي غربي به اين مساله پرداختند كه ايران بايد ظرف 2 هفته پاسخ دهد. اكنون 6 هفته از اين نشست گذشته و مشخص شد كه طرح موضوع ضرب‌الاجل يك اقدام تبليغي براي تحت تاثير قرار دادن فضاي مذاكرات بوده است.

چرا آنها در قبال نامه ايران سكوت كرده و هنوز پاسخي نداده‌اند؟

‌آنها بايد اين نامه را بررسي كنند و تماس‌ها ادامه دارد. آنها بايد تصميم بگيرند و ما مشكل نداريم. هر زمان آنها اعلام آمادگي كنند، ما حاضريم ابهامات و سوالات خودمان را مطرح كنيم تا به يك نقطه اشتراك برسيم. اكنون در بسته‌ها و طرح‌هاي غيررسمي هر دو طرف اشتراكاتي وجود دارد و 6 كشور نيز به اين مساله اشاره كرده‌اند و اين نقاط مشترك مي‌تواند نقطه عزيمتي براي مذاكرات فراگير در تمامي موضوعات باشد.

آيا آنها بر اين اعتقاد هستند كه مي‌توان مذاكرات را از همين نقاط مشترك آغاز كرد؟

‌نقاط مشترك وجود دارد و طرفين نيز بر اين موضوع اذعان دارند. نكته مهم نيز چگونگي ورود به مرحله بعدي مذاكرات است. بايد براي چگونگي ورود به مذاكرات نيز طرفين به يك تفاهمات و نقاط اشتراكي دست يابند.

درخصوص محتواي مذاكرات اشتراكاتي وجود دارد كه همان نقاط اشتراك بسته‌هاي طرفين است. من فكر مي‌كنم اگر 6 كشور خواهان مذاكرات جدي هستند، بايد نقاط اشتراك 2 بسته و 2 طرح غيررسمي را مبنا قرار دهند.

راه‌حل ديگر نيز اين است كه بر مبناي نقاط اشتراك 2 طرح غيررسمي به يك راه‌حل سومي برسند كه اين امر هم امكان‌پذير است. اين‌ كه اين امر چه موقع اتفاق خواهد افتاد، آنها هستند كه بايد بگويند چه پاسخي به non paper ايران خواهند داد و ما آماده ادامه مذاكرات در همان چارچوبي كه تاكنون پي‌ريزي شده است، هستيم.

در بسته پيشنهادي ايران به گروه 1+5 چه پيشنهادهايي ارائه شده است؟

آنچه مبناي آغاز مذاكرات ژنو قرار گرفت 2 چيز بود؛ يكي بسته‌ پيشنهادي بود كه ايران به 6 كشور ارائه كرد و ديگري بسته پيشنهادي 6 كشور بود كه از طريق سولانا به جمهوري اسلامي ايران داده شد.

چند دليل سبب شد ايران بسته پيشنهادي را به طرف‌هاي مقابل ارائه كند. نكته اول اين بود كه چالش‌هاي مهم منطقه‌اي و بين‌المللي وجود دارد كه قدرت‌هاي موثر بايد درباره آن مذاكره و آنها را حل و فصل و راهكار پيدا كنند؛ اما از آنها غافل شده‌اند.

مثلا فعاليت‌هاي صلح‌آميز هسته‌اي ايران را كه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي اذعان دارد انحرافي در آن وجود ندارد، با ابزارهاي سياسي و تبليغي موضوع روز جهان مي‌كنند و اين مساله را مي‌خواهند به عنوان چالش بين‌المللي مطرح كنند، اما از مسائل مهم‌تر روز جهاني غافل شده‌اند. اين عامل باعث شد ايران به مسائل و چالش‌هاي مهم منطقه‌اي و بين‌المللي و نه موضوعات و چالش‌هاي ساختگي بپردازد.

دليل دوم اين بود كه طرف‌هاي مقابل موضوع را موضوع ايران مي‌ديدند. از نظر ما موضوع هسته‌اي موضوع حل شده‌اي است. ابهامات و مسائلي در موضوع هسته‌اي ايران وجود داشت كه هرچند ما اعتقاد داشتيم هيچ ابهامي باقي‌نمانده است، اما با همكاري با آژانس، تمامي مسائل باقي‌مانده حل و فصل شد. لذا در بسته ايران، كشوري خاص خطاب قرار نمي‌گيرد.

نكته سوم، برخي در طرف مقابل اعتقاد داشتند آنها در يك سمت ميز هستند و ايران در سمت ديگر كه بايد به پرسش‌هاي آنها پاسخ دهد. يعني 6 كشور يك طرف قضيه و در مقام مدعي هستند و ايران به عنوان طرف ديگر و متهم كه بايد به ابهامات آنها پاسخ دهد.

در صورتي كه اين گونه نيست و ايران در تمامي حوزه‌هاي بين‌المللي مدعي است، نه متهم. در زمينه حقوق بشر و نقضي كه در اين زمينه در كشورهاي آمريكا، انگليس و فرانسه صورت مي‌گيرد، وزارت امورخارجه كتاب‌هايي را منتشر كرده است.

در زمينه تروريسم نيز ما قرباني تروريسم هستيم. در زمينه سلاح‌هاي كشتار جمعي نيز همين‌طور، ما قرباني هستيم. همين الان ما جانبازان شيميايي داريم كه هر روز به سمت شهادت مي‌روند. در زمينه گسترش تروريسم و سلاح‌هاي كشتار جمعي اقدمات متعددي از سوي كشورهاي به اصطلاح مدعي صورت گرفته كه بايد پاسخگو باشند و ما حرف براي گفتن در اين حوزه‌ها بسيار داريم.

پس ايران متهم نيست. اگر قرار است مذاكراتي باشد، ايران بايد جزيي از اين مذاكرات باشد. ايران قدرت موثري است كه مي‌تواند به رفع چالش‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي كمك كند.

در ارائه بسته پيشنهادي از سوي ايران بايد چند نكته را مد نظر قرار داد. اين اقدام ايران يك حركت راهبردي است، نه تاكتيكي و اقدام تلويحي. پيشتر وقتي كشورهاي غربي طرحي را ارائه مي‌كردند، يك اقدام تاكتيكي بود؛ زيرا آنها مي‌دانستند طرحي كه براي ورود به مذاكرات با ايران آماده كرده‌اند، به دليل در تضاد بودن با منافع ملي كشورمان رد خواهد شد و از اين امر سوء استفاده و اذعان مي‌كردند آنها اقدام به مذاكره كردند، ايران پاسخ نداده و كشورمان را متهم مي‌كردند و مسير را به سمت شوراي امنيت سوق مي‌دادند.

نكته ديگر اين‌كه ايران از تمامي ظرفيت‌هاي خود در بسته پيشنهادي‌اش استفاده كرده است و اين يك ظرفيت واقعي است، نه تبليغي.

ايران هيچ مابه‌ازايي را در قبال كارهايي كه انجام مي‌دهد، درخواست نكرده است. بسته ايران 3 مبحث اقتصادي ــ فناوري، سياسي ــ امنيتي و هسته‌اي را پوشش مي‌دهد و اگر ايران مي‌خواهد درباره يك معضل يا مساله كمك كند، پيش شرطي تعيين نكرده است. اين ويژگي بسته پيشنهادي جمهوري اسلامي ايران است كه بر مبناي تعهدات دسته جمعي كشورهاست. يعني در آنجا تعهد جداگانه‌اي بر كشوري بار نمي‌شود و همه كشورها بايد براساس تعهدات دسته‌جمعي خود، تشريك مساعي كنند.

پس از بسته ايران، اين كشورها بسته خود را ازطريق آقاي سولانا به ايران پيشنهاد كردند و درباره آن نيز بحث شد. خود طرف مقابل نيز اذعان كرد كه 2 بسته مشتركاتي دارند كه مي‌توان بر اين مبنا حركت و مذاكراتي جدي را شكل داد. ما فكر مي‌كنيم ديپلماسي بسته‌ها فرصت و راهبرد جديدي است كه طرفين مي‌توانند براي مذاكرات سازنده و فراگير، نه‌تنها در زمينه هسته‌اي بلكه در ديگر مسائل مهم پيگيري كنند و به نتيجه برسند.

متن پيشنهاد غير رسمي منتشر شده از سوي روزنامه نيويورك تايمز كه از سوي مقامات كشورمان مورد رد يا تاييد قرار نگرفت، در واقع همان متن واقعي پيشنهاد ايران بود؟

من با اخبار روزنامه‌اي سر و كار و اصلا به آن اعتماد ندارم.

كسي متن منتشر شده روزنامه نيويورك تايمز را نيز رد نكرد؟

آنچه مبناي كار است، تعاملات رسمي و مكاتبات رسمي است. مبناي كار اخبار رسانه‌اي نيست. پس از مذاكرات ژنو همين رسانه‌ها مطرح كردند كه يك ضرب‌الاجل دو هفته‌اي براي ايران تعيين شده است؛ اما الان 6 هفته از مذاكرات ژنو مي‌گذرد. اصلا ضرب‌الاجلي در كار نبود. مبناي كار، ديپلماسي رسمي است، نه رسانه‌اي.

چطور شد كه آمريكا خود در مذاكرات شركت، اما بعد آن ابراز نارضايتي كرد؟

حضور نماينده آمريكا در مذاكرات ژنو به خود آنها مربوط است. اما برخي دلايل مختلفي را مطرح مي‌كنند، از جمله اين‌كه آنها مي‌خواستند از اين موضوع، يعني حضور در نشست ژنو، بهره‌برداري‌هاي خودشان را از انتخابات رياست جمهوري آمريكا داشته باشند.

برخي رسانه‌هاي غربي مكررا در مورد اين مساله به تحليل پرداختند. نكته مهم ديگر آن است كه فراموش نكنيم آمريكا در اين مدت شرط كرد كه براي حضور در مذاكرات بايد كشورمان غني‌سازي را تعليق كند. حدود 2 سالي كه ايران در گذشته تعليق كرد، حتي آمريكا در ميز مذاكرات حاضر نشد. اين‌كه چه دليلي سبب حضور و تغيير روش از سوي آمريكا نسبت به مذاكرات شد، قابل بررسي است.

تحليل شخص شما از حضور آمريكا در مذاكرات ژنو چيست؟

2 دليل را مي‌توان براي آن ذكر كرد. يكي اين‌كه سياست اعمال فشار و تهديد در قبال ايران و همچنين موضوع هسته‌اي پاسخگو نيست. آنها تجربه كردند كه اگر بخواهند با فشار با ايران برخورد كنند، يا سياه و سفيد رفتار كنند، يا طرح‌هايي را روي ميز بگذارند كه ما يا بپذيريم يا رد كنيم، نتيجه‌اي نخواهند گرفت. در زمينه موضوع هسته‌اي اين مساله را ايران ثابت كرده است كه تهديد پاسخگو نيست.

دليل دوم اين است كه جمهوري اسلامي ايران از 3 سال پيش راهبرد جديدي در عرصه هسته‌اي اتخاذ كرده كه درعرصه بين‌المللي پاسخگو بوده است. فراموش نكنيم سياست ايران مبتني بر مقاومت، ايستادگي در برابر فشارها وكوتاه نيامدن و عقب‌نشيني نكردن بوده است. بسياري نيز در سطح داخلي و بين‌المللي و رسانه‌ها اين تحليل را دارند كه اين اقدام آمريكا نوعي عقب‌نشيني از سياست‌هاي قبلي خود است.

ما نيز قطعا معتقديم اين اقدام آمريكا نوعي عقب‌نشيني از سياست‌هاي قبلي آمريكا در قبال ايران و نيز اعمال فشار و تهديد و پذيرش بخشي از واقعيت‌هاست.

از اين منظر، صرف نظر از اين‌كه حضور نماينده آمريكا در نشست ژنو چه دليلي داشت، اقدام سازنده‌اي است. اميدواريم اين رفتارهاي سازنده، منطقي و مبتني بر عقلانيت ادامه يابد.

پس چرا آمريكا پس از نشست ژنو ابراز نارضايتي كرد؟

‌شما وقتي طرحي را ارائه مي‌كنيد، نبايد انتظار داشته باشيد طرح شما يا مورد پذيرش قرار بگيرد يا رد شود. بايد يك فضاي مذاكراتي براي اين طرح فراهم كنيد. شايد آمريكا با اين انتظار بر سر ميز مذاكره حاضر شده بود كه ايران في المجلس طرح ارائه شده را در مذاكرات ژنو بپذيرد. منطقي و عملي اين است كه اگر ما انتظار مذاكره داريم و وقتي جدي و سازنده وارد مذاكرات مي‌شويم، بايد مذاكره كنيم تا درباره طرح‌هايي كه روي ميز قرار دارند، به يك تفاهم مشترك برسيم.

‌با توجه به اين‌كه تصميمات درباره موضوع هسته‌اي كشورمان از سوي اين 6 كشور اتخاذ مي‌شود، همكاري‌هاي گسترده ايران با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي چه مطلوبيتي براي كشور ما مي‌تواند داشته باشد؟

آنها در عرصه سياسي به كار خود ادامه مي‌دهند و ما در 2 بعد حقوقي و فني با آژانس همكاري مي‌كنيم و به اين همكاري خود ادامه خواهيم داد و در اين ميان بحث مطلوبيت نيز مطرح نيست؛ زيرا هر كشوري كه عضو معاهده ان.پي.تي است، بايد بر اساس مقررات پادماني آژانس به همكاري خود ادامه دهد و ايران نيز همين كار را مي‌كند.

البته بايد اذعان كرد اين همكاري‌ها نتايج مثبتي براي جمهوري اسلامي ايران داشته است. بر اثر اين همكاري‌ها، آژانس مكررا اعلام كرده است كه هيچ انحرافي در برنامه هسته‌اي ايران وجود ندارد. از طرف ديگر، ‌تمامي موضوعات باقي‌مانده نيز حل و فصل شده‌اند و ادعاي برخي كشورها در اين خصوص كه گذشته برنامه هسته‌اي ايران با ابهام مواجه است، از سوي آژانس رد شده است.

باوجود گزارش‌هاي خوب و مثبت آژانس، البرادعي همواره بندي را براي باز گذاشتن دست 1+5 براي صدور قطعنامه‌هايشان عليه ايران قرار داده است. تحليل شما از اين اقدام چيست؟

فراموش نكنيم آژانس تحت فشار است و در برهه‌اي آقاي البرادعي از سوي برخي عوامل رژيم صهيونيستي تهديد به مرگ شد و حتي وي بصراحت اعلام كرد كه خود و خانواده‌اش تهديد به قتل شده‌اند. برخي كشورهاي زورگو به آژانس فشار وارد مي‌كنند كه واقعيت‌ها را سياسي جلوه دهد. اين فشارها ادامه خواهد يافت و قطع نخواهد شد؛ زيرا اين كشورها خواهان اين نيستند كه واقعيت‌ها درباره موضوع هسته‌اي ايران از بعد فني و حقوقي تمام و كمال مطرح و حل و فصل شود.

نبايد سطح تحليلمان را روي قطعنامه‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل قرار دهيم. اگر قصد داريم در جهت پيشبرد فعاليت‌هاي صلح آميز هسته‌اي حركت كنيم، بايد تبعات آن را نيز بپذيريم و يكي از آثارش نيز برخوردهاي سياسي برخي كشورها با ماست كه ارسال موضوع به شوراي امنيت در اين چارچوب است.

يكي از اصول هسته‌اي دولت نهم اين بود كه خط قرمزخود را از شوراي امنيت برداشت و روي اعمال حقوق هسته‌اي گذاشت. يعني شوراي امنيت خط قرمز جمهوري اسلامي ايران نبود؛ به طوري كه از ترس مداخله شوراي امنيت و صدور قطعنامه‌ها فعاليت‌هاي هسته‌اي خودمان را كه يك تصميم راهبردي در داخل كشور براي بهره‌برداري‌هاي صلح‌آميز در حوزه‌هاي مختلف است، بخواهيم متوقف كنيم.

در واقع هر آنچه در راه دستيابي ما به حقوق هسته‌اي‌مان مانع ايجاد كند، خط قرمز ماست و ما درباره آن مذاكره نمي‌كنيم. جمهوري اسلامي ايران به هيچ وجه از حقوق هسته‌اي خود صرف‌نظر نخواهد كرد و به تعهدات خود در قبال پادمان آژانس متعهد خواهد بود و ديگر اين‌كه در اين راه تحمل فشارها و وارد شدن فشارها مثل تحريم‌ها طبيعي است و اين فشارها باعث توقف فعاليت‌هاي هسته‌اي نخواهد شد.

بايد توجه كنيم تحريم‌ها امر جديدي نيست و بيش از 3 دهه است كه تحت تحريم يك جانبه آمريكا و برخي كشورها قرار داريم. پيشرفت‌هاي هسته‌اي ما در حوزه نرم‌افزاري و سخت‌افزاري در همين تحريم‌ها رخ داده است.

هيچ كشوري با ما در حوزه هسته‌اي همكاري نكرد و پس از پيروزي انقلاب اسلامي كشورهاي غربي تمامي تعهدات خود را در اين زمينه لغو كردند و حتي كوچكترين تجهيزاتي به ايران ارسال نشد و الان تمامي آنچه داريم، بومي است.

تحريم‌ها تاثيري بر ايران نخواهد داشت، بلكه باعث پيشرفت و خود كفايي كشورمان در حوزه‌هاي مختلف خواهد شد. آنها سياست تحريم را اتخاذ كردند و ادامه دادند و اين بهترين دليل است كه ما همچنان بايد به راه خود در راستاي خود كفايي ادامه دهيم و به آنها وابسته نباشيم.

فاطمه تيمور زاده‌
يکشنبه 17 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1000]