نگاهي به نظام آموزشي در آستانه سال تحصيليتحصيل زير سقف مدارس ناامن - داوود پنهاني

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: نگاهي به نظام آموزشي در آستانه سال تحصيليتحصيل زير سقف مدارس ناامن - داوود پنهاني

با نزديك شدن به آغاز سال تحصيلي جديد خانواده‌هاي ايراني در تدارك فراهم آوردن امكانات لا‌زم براي دانش‌آموزان خود هستند. چنين است كه مدرسه به بخشي از دغدغه‌هاي خانواده‌ها تبديل مي‌شود. دغدغه‌اي كه تا هفته‌هاي آغازين مهرماه همچنان ادامه دارد. از يافتن مدرسه مناسب گرفته تا فراهم آوردن كيف و كفش و لوازم‌التحرير و ديگر امكانات آموزشي مورد نياز همه و همه بخشي از اين دغدغه است. لزوم فراهم كردن اين امكانات پاي برنامه‌ريزي براي تصميم‌گيري بهتر را نيز به ميان مي‌كشد. با اين حال همه اين موضوعات نكاتي است كه در ارتباط با وظايف خانواده‌ها در قبال فرزندان‌شان واجد اهميت تلقي مي‌شود. بخش ديگري از دغدغه‌هاي مربوط به بازگشايي مدارس به نظام آموزشي ما باز مي‌گردد. سيستمي كه قرار است كودكان و نوجوانان با استفاده از برنامه‌هاي آن دانش ياد گرفته و براي فرداي زندگي آمادگي لا‌زم را كسب كنند. سيستمي كه بنا به گفته آمار در همين سال جديد يك ميليون و 200 هزار نوآموز ديگر به آن وارد مي‌شود.

نوستالژي

براي هر يك از ما كه سال‌ها پيش مدرسه و كلا‌س درس را به پايان برده و اكنون آن محيط را با همه خوبي و بدي‌هايش به بخشي از خاطرات خود تبديل كرده‌ايم، نزديك شدن به ماه مهر و فصل كلا‌س و درس همواره واجد ويژگي‌هاي خاصي است. تجربه گذر از تابستان و پشت سر گذاشتن روز‌هاي تعطيلا‌ت آنقدر با سرعت طي مي‌شد كه نزديك شدن سال تحصيلي جديد را فراموش مي‌كرديم. اينگونه بود كه همواره احساس مي‌كرديم مدرسه با فرصت و فراغت به خانه نمي‌آيد. انگار هميشه با عجله مي‌آمد. همين كه چشم باز مي‌كرديم، مي‌آمد. اجازه خريد لباس به ما نمي‌داد و فرصت بازخواني مطالب سال گذشته را از ما مي‌گرفت. ما البته هيچ موقع فرصتي براي بازخواني نداشتيم. مدرسه اما تازگي هر ساله بود؛ نوعي تنوع در بي‌تنوعي روزگار. اين تنوع بعد از گذشت چند روز البته به كسالت تبديل مي‌شد. آن روزهاي كشدار، آن بعدازظهرهاي خلوت و غمگين و عبوس؛ مشق‌هاي ننوشته، تكاليف جا مانده، معلم رياضي و ادبيات و ورزش و... . مدرسه فرصت بازانديشي دانسته‌ها نبود، تجمع انديشه هم نبود بلكه نوعي روزمرگي روزانه در گذر زمان بود. بهانه‌هايي كه براي دوري جستن از مدرسه مورد استفاده قرار مي‌گرفت همواره شكلي كليشه‌اي داشت. يا مادر مريض مي‌شد يا پدر عزم مسافرت مي‌كرد. ما دروغ مي‌گفتيم. دروغ بازي زباني ما بود. معلم در كلا‌س برفراز مي‌ايستاد. آنقدر كه پر هيبتش حتي در كوچه‌هاي خيلي دورتر از مدرسه نيز ما را مي‌لرزاند. ما از جلوي خانه معلم رد نمي‌شديم. ما ثمره آموزشي ناقص بوديم كه در حركت كمال‌خواهانه‌اش از ما طفلي مي‌ساخت مطيع، رام و سربه زير. ما اما رام نمي‌شديم، مطيع نبوديم و سر به زيري نياموختيم.

زنگ آخر شادمانه‌ترين پيام تحصيلي بود. انگار آزادي خود را دوباره به دست مي‌آورديم، اين را مي‌شد از هجوم ديوانه‌وار بچه‌هاي مدرسه به سمت در خروج فهميد. كلا‌س درس، حياط مدرسه، آقاي معلم، چوب، درس املا‌، انشا؛ اين انشاي لعنتي كه هميشه در پي بازكاوي مفهوم علم و ثروت سرگردان مي‌ماند و دائما مي‌خواست بداند ما نصيحت نياموزان روزگار، تابستان را چگونه گذرانديم. با اينكه معلم مي‌دانست ما تابستان خود را چگونه در بطالت گذرانده‌ايم، باز هم همان سوژه تكراري را مطرح مي‌كرد تا جست‌وجو در مفاهيم تازه از همان ابتدا به امري ناتمام تبديل شود.

راز شكل‌گيري بخشي از خصايص و رفتارهاي ما در كنش اجتماعي‌مان را بايد در مدرسه جست‌وجو كرد. مدرسه آن خاطره ازلي هميشگي ماست. معلم‌هايي داشتيم كه با لحظه لحظه حضورشان زندگي مي‌كرديم و عاشقي مي‌آموختيم. آنها كه هنوز هم بر همه فرصت‌هاي با شكوه زندگي‌مان سايه گسترده‌اند يا آنهايي كه چوب آموزش‌شان هيچ نشاني از زمزمه محبت نداشت. راز بي‌علا‌قگي نسبت به برخي دروس و علا‌قه به دروس ديگر را در ميان بسياري از ما مي‌توان در همان روز‌هاي مدرسه و چگونگي برخورد معلمان با شاگردان فهميد.

مدرسه با همه فراز و فرود‌هايش كه سپري شده اينك در بخشي از خاطرات ما جاي گرفته است. چنين است كه با نزديك شدن به ماه مهر به ناگاه بخشي از آن خاطرات در ما زنده مي‌شود. اين موضوع براي كودكان و نوجواناني كه قرار است با آغاز مهر ماه سر كلا‌س درس حاضر شوند اما به گونه‌اي ديگر است. عده‌اي به شوق يادگيري براي حضور دوباره در مدرسه لحظه‌شماري مي‌كنند. عده‌اي ديگر ملول از سپري شدن تعطيلا‌ت تابستان علا‌قه چنداني به آغاز فصل تحصيلي نشان نمي‌دهند. با اين حال هر دو گروه يادشده در نهايت با آغاز سال وارد كلا‌س درس شده تا سال تحصيلي ديگري را سپري كنند. آنچه در اين ميان از اهميت برخوردار است توانايي سيستم آموزشي براي دانش‌افزايي اين دانش‌آموزان است. اينجاست كه نگاهي به ظرفيت‌ها، امكانات، نقاط ضعف و قوت‌هاي اين سيستم در آستانه سال تحصيلي جديد اهميت پيدا مي‌كند.

‌ دغدغه‌ها

يكي از موضوعاتي كه همواره در بحث آموزش و پرورش مورد توجه بوده ظرفيت مدارس براي جذب دانش‌آموزان است. نيم نگاهي به ظرفيت مذكور با استناد به آخرين وضعيت فضاهاي آموزشي كشور در سال تحصيلي جديد و با احتساب فضاهاي آموزشي دولتي و غيردولتي، نشان مي‌دهد كه در مجموع در سال تحصيلي جديد بيش از 185 هزار و 704 مدرسه پذيراي بيش از 14 ميليون و 270 هزار دانش‌آموز خواهند بود. ‌

به گزارش ايسنا در سال تحصيلي جديد، 169 هزار و 904 مدرسه دولتي با احتساب 3 هزار و 66 مدرسه افتتاحي دولتي جديد، پذيراي بيش از 13 ميليون و 125 هزار و 700 دانش‌آموز خواهند بود كه البته با احتساب تعداد مدارس داير كشور، شمار كلي مدارس دولتي به 193 هزار و 259 باب مي‌رسد. علا‌وه بر اين در سال تحصيلي 88-87 در مجموع، دانش‌آموزان شاغل به تحصيل در مدارس دولتي كشور در 374 هزار و 801 كلا‌س درس مدارس كالبدي با احتساب 14 هزار و 104 كلا‌س درس جديد افتتاحي و در مجموع در 504 هزار و 957 كلا‌س درس داير جاي خواهند گرفت. ‌

در اين ميان تفاوت در تعداد مدارس كالبدي يعني شمار مدارس كالبدي با تعداد مدارس داير نيز از آنجا ناشي مي‌شود كه طبق آخرين آمار، 26 هزار و 371 مدرسه دو نوبته هستند و به عبارتي، 344 هزار و 260 كلا‌س درس در دو نوبت برگزار مي‌شود كه در مجموع، بيش از سه ميليون و 585 هزار دانش‌آموز در مدارس دو نوبته مشغول به تحصيل خواهند شد. ‌

‌ بنابر اين گزارش سال تحصيلي جديد با 5 هزار و 754 باب مدرسه استيجاري از مجموع تعداد كل مدارس كشور آغاز مي‌شود كه با احتساب اين آمار، 164 هزار و 150 مدرسه كشور ملكي هستند. ‌

گفتني است، در كنار مدارس دولتي، بيش از 15 هزار و 800 مدرسه غيردولتي نيز در كشور وجود دارد كه بيش از يك ميليون و 150 هزار دانش‌آموز در اين مدارس تحت پوشش قرار خواهند گرفت.

اين آمار كه از طريق خبر‌گزاري‌ها منتشر شده تصويري دقيق از تعداد مراكز آموزشي در اختيار ما مي‌گذارد؛ مدارسي كه قرار است حجم انبوه دانش‌آموزان را در دل خود جاي داده تا يك سال ديگر از سال‌هاي آموزشي‌شان سپري شود. اين در حالي است كه هنوز هم موضوعات بسياري درباره كيفيت آموزش در همه اين مدارس مطرح مي‌شود. در كنار آموزش يكي ديگر از نكات مورد توجه بحث ايمني و سلا‌مت دانش‌آموزان در اين مدارس است كه بايد حتما مورد توجه قرار گيرد. ‌

مهندس مسوول طرح استقرار سيستم مديريت در مدارس كشور وزارت بهداشت با اين توضيح كه كسب تك‌ستاره سبز جز به معناي دارا بودن حداقل‌هاي ايمني و سلا‌مت در مدارس نيست، مي‌گويد:

وي با بيان اينكه اين مدارس فاقد راه‌هاي خروج اضطراري در مواقع اورژانسي بودند، مي‌افزايد: وي با ذكر اينكه هم‌اكنون بازنگري در نقشه‌هاي مدارس در دستور كار قرار دارد، مي‌گويد: مسوول طرح استقرار مديريت در مدارس كشور وزارت بهداشت رسالت اصلي اين وزارتخانه را حفظ و ارتقاي سطح سلا‌مت كل جامعه بالا‌حض دانش‌آموزان، اين آينده‌سازان كشور برشمرده و مي‌افزايد: ‌

مهندس پيش از اين در گفت‌وگويي ديگر با با بيان اينكه نبود راه خروجي اضطراري به نقشه اوليه مدارس برمي‌گردد، گفته بود: ‌

مسوول طرح استقرار سيستم مديريت مدارس وزارت بهداشت با اشاره به اهميت مدارس به عنوان پايه‌اي‌ترين ارگان گفت: ‌

مسوول طرح استقرار مديريت مدارس وزارت بهداشت در اين گفت‌وگو با بيان اينكه در اين طرح از مشاركت دانش‌آموزان با هدف فرهنگ‌سازي بهره‌مند مي‌شويم، افزود: مسلمي عقيلي با اعتقاد به اينكه با استقرار نظام رتبه‌بندي مدارس، فضاي مناسب رقابتي ايجاد خواهد شد، گفت: ‌

با نگاهي به سيستم آموزشي و چالش‌هاي پيش‌روي آن مي‌توان به نكات متعددي از اين چالش‌ها اشاره كرد. فاصله برنامه‌ها با رويكرد‌هاي نوين، وضعيت معيشتي معلمان و تاثير آن بر آموزش درست، كيفيت مدارس و موضوع ايمني چنين ساختمان‌هايي و... همه بخشي از دغدغه‌هاي كنوني مربوط به نظام آموزشي هستند؛ دغدغه‌هايي كه هنوز هم وجود دارد و در بسياري از مواقع در لا‌به‌لا‌ي شعار‌ها محو شده‌اند تا روزي ديگر از نو سر برآورده در كانون توجه قرار گيرند. در كنار اين موضوعات يكي از نكات مورد توجه نيز كه كمتر به آن اشاره مي‌شود نقش والدين در آموزش و پرورش درست فرزندان خويش است؛ موضوعي كه نتايج تحقيقات صورت گرفته در دنيا به نكات خاصي درباره آن اشاره مي‌كند.

‌ اين تحقيقات نشان مي‌دهد كه بسياري از والدين تصور مي‌كنند با فرستادن فرزندان به مدرسه بقيه امور به عهده معلمان است در صورتي كه وظيفه آموزش نظم و انضباط به عهده خودشان است. ‌

به گزارش خبرگزاري مهر به نقل از بي‌بي‌سي، بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه كمتر از نيمي از والدين اعتقاد دارند يكي از مشكلا‌ت مدارس ايجاد نظم و انضباط است در حالي كه بيش از دو سوم آموزگاران بي‌نظمي دانش‌آموزان را از مشكلا‌ت و موانع تدريس مي‌دانند. ‌

گزارش‌هاي حاصله از مدارس به ويژه در پايه ابتدايي حاكي از آن است كه والدين تصور مي‌كنند آموزش نظم و انضباط به فرزندان‌شان از وظايف معلم و معاونان مدارس است در صورتي كه معلمان معتقدند اين آموزش‌ها و آمادگي فرزندان براي حضور موثر در كلا‌س درس بايد قبل از ورود به مدرسه در منزل آموزش داده شود تا معلم بيشتر وقت خود را به جاي تعليم رياضي و علوم و ادبيات صرف آموزش موارد ابتدايي رفتاري نكند.

مشكل اصلي در اينجاست كه برخي از والدين با آگاهي از اين موضوع مسووليت آموزشي خود را در منزل به خوبي انجام مي‌دهند اما از آنجا كه برخي ديگر اين كار را به طور كامل به مدرسه محول مي‌كنند در بين دانش‌آموزان دودستگي ايجاد شده و برخي از دانش‌آموزان خوب نيز با احساس وضع بي‌ثبات رفتارهاي نامناسبي از خود بروز مي‌دهند. ‌

به نظر مي‌رسد اگر گزارش‌هاي تحصيلي و رفتاري دانش‌آموزان ميان والدين و معلمان مدرسه به طور زيربنايي تهيه شود با افزايش اين ارتباط و آگاهي از عملكرد دانش‌آموزان تعامل اين دو گروه نيز هماهنگ‌تر خواهد شد.

انتهاي خبر // روزنا - وب سايت اطلاع رساني اعتماد ملي//www.roozna.com
------------

------------
يکشنبه 17 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 359]