پيام هاي بازرگاني با طعم معنويت!

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: پيام هاي بازرگاني با طعم معنويت!
آرش فهيم
در اين روزهاي مبارك ماه رمضان، به تبع تغيير حال و هواي جامعه، برنامه هاي صدا و سيما نيز متفاوت شده است. اين تفاوت در پيام هاي بازرگاني نيز محسوس است. به طور ي كه در اكثر آيتم هاي اين پيام ها، از شعائر و عناصر فرهنگي و اجتماعي مرتبط با ماه مبارك رمضان استفاده مي شود. اين امر گرچه به ظاهر زيبا و ستودني است، اما در اصل يك بدعت متعارض رسانه اي محسوب مي شود.
قابل ذكر است، يكي از معضلاتي كه در كشور ما، به خصوص در 30 سال اخير در نحوه استفاده از رسانه هاي مدرن، از جمله تلويزيون وجود داشته است، ناهماهنگي قالب و پيام مورد نظر است. چرا كه خواستگاه اين رسانه ها، غرب اومانيستي و سكولا راست و ذاتا به باز توليد فرهنگ مبدا خود مي پردازند. به عبارتي بهتر، رسانه هايي چون تلويزيون، سينما، رايانه و ... براي القاي فرهنگي كه مولود آن هستند، تناسب بيشتري دارند تا فرهنگ جوامعي چون ما. به همين دليل انتقال ارزش ها و پيام هاي بومي و ديني كشور ما از طريق سينما و تلويزيون با مشقات فراواني روبرو بوده و هست. مگر در مواردي كه با در نظر داشتن قابليت هاي اين رسانه ها، بر آن ها غلبه پيدا كرديم و افسار قالب را به محتوا داديم.
يكي از قالب هاي تلويزيوني كه به طور مستقيم ملهم از فرهنگ وارداتي محسوب مي شود، پيام هاي بازرگاني است. پيام هاي بازرگاني منادي مصرف گرايي و عامل افزايش ولع كاذب خريدن در مردم هستند. در اين نوشتار مقصود واكاوي و بررسي تبليغات تجاري نيست و در ضرورت يا ضرر استفاده از آن در صدا و سيماي جمهوري اسلامي فعلا بحثي نيست.
اما در اين شكي نيست كه انگيزه اصلي از توليد پيام هاي بازرگاني، دعوت مخاطب به خريد كالا يا استفاده از خدمات شركت ها و نهادهاي اقتصادي است. به عبارتي هدف در تبليغات تجاري، رسيدن به سود اقتصادي و مادي است.
به همين خاطر از تبليغات تجاري و به خصوص پيام هاي بازرگاني تلويزيوني، به عنوان يكي از مهم ترين عناصر تقويت سرمايه داري ياد مي شود.
اما آيين روزه داري كه يكي از اصلي ترين فرايض دين انسان ساز اسلام است، منادي پرهيز از مصرف است. عمل روزه گرفتن، مناسكي ضد اشرافي و مكانيزمي اجتماعي براي تسريع در دست يابي به عدالت است. در روايات و احاديث آمده كه از اهداف روزه داري، همدردي اغنيا با مستضعفين است. با اين حساب، استفاده از عناصر اين فرهنگ در بيشتر پيام هاي بازرگاني، يك تناقض است.
مثلا در ماه مبارك رمضان كه مردم مسلمان كشورمان در پرهيز از خوردن به سر مي برند، فلان شركت توليدكننده موادغذايي، به بهانه تبليغ محصولش، صداي اذان و سفره وسيع افطار و خوراكي هاي رنگ به رنگ آن را نمايش مي دهد. يا فلان توليدكننده تلفن همراه، به نصيحت درباره ضرورت اخلاق نيكو و آشتي مي پردازد و در همان حين كالاي خود را تبليغ مي كند. البته اين بدعت در تمام مناسبت هاي مذهبي و ديني نيز اتفاق مي افتد.
اين كار نوعي بازي با عواطف و علايق مذهبي و معنوي مردم، براي اهداف كاسب كارانه است. حتي مي توان آن را نوعي استفاده ابزاري از دين براي تجارت دانست. چرا كه اين اقدام از اساس دچار اشكال است. روزه داري انسان را به عقلانيت و غلبه بر هوس مي خواند اما تبليغات تجاري تلويزيون، از نظر روان شناختي، در پي اغفال و تحريك هوس خريد بيشتر هستند.
استفاده پيام هاي بازرگاني از پيام هاي ارزشي و مذهبي، موجب تخريب و وهن اين ارزش ها مي شود، چون پيام هاي مذهبي فرع بر پيام هاي تجاري قرار مي گيرند و تحت الشعاع آن هستند. از طرفي اين امر مي تواند به مرور زمان موجب سطحي شدن شعائر ديني گردد.
بنابراين بايد تدبير و چاره اي در مورد اين دست از پيام ها انديشيد. حداقل آن دسته از پيام هايي كه شدت لوكس گرايي و تفاخر اشرافيشان زياد است، بايد از استفاده از پيام هاي ديني منع شوند.
يکشنبه 17 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 189]