مگس پران و جرقه (Floaters and Flashes)

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: آیا هرگز برایتان پیش آمده است که هنگام خیره شدن به یک زمینه صاف (مثلاً یک کاغذ سفید یا آسمان آبی) متوجه ذرات کوچک غبار مانندی شوید که جلوی چشمتان بالا و پایین می‌روند و هرچه پلک می‌زنید باز هم مثل یک سایه کوچک در جلوی چشمتان قرار دارند؟ این سایه‌های مزاحم را اصطلاحاً مگس پران می‌گویند. معمولاً با حرکت دادن چشم مگس‌پران هم حرکت می‌کند اما چون جهت حرکت آن در خلاف جهت حرکت چشم می‌باشد نمی‌توان آن را با چشم تعقیب کرد.
● مگس‌پران چیست؟
مگس‌پران در حقیقت سایه کدورت‌های موجود در مایع زجاجیه است که روی شبکیه می‌افتد و به صورت یک سایه تیره دیده می‌شود. این کدورت‌ها ممکن است ناشی از چسبندگی و ضخیم شدن رشته‌های زجاجیه، جمع شدن سلول‌های التهابی در زجاجیه و یا خونریزی در داخل چشم باشد.
● زجاجیه چیست؟
زجاجیه مایع ژله مانندی است شبیه سفیده تخم مرغ خام که بخش اعظم داخل کره چشم (از پشت عدسی تا روی شبکیه) را پر کرده است و به حفظ ساختمان کروی چشم کمک می‌کند و شبکیه را در جای خودش نگه می‌دارد. ساختمان زجاجیه از یک شبکه اسفنجی متشکل از رشته‌های خیلی ظریف ایجاد شده که مقادیر فراوان آب و مواد محلول را در خود جای داده و به آن حالت ژله‌ای بخشیده است. رشته‌های موجود در زجاجیه در قسمت‌های خارجی‌تر زجاجیه متراکم‌ترند و اتصالات نسبتاً محکمی به لایه‌های داخلی شبکیه دارند.
● چرا مگس‌پران ایجاد می‌شود؟
مگس‌پران عارضه بسیار شایعی است و با گذشت سن شیوع آن افزایش می‌یابد به طوریکه بیش از ۷۰- ۶۰% افراد بالای ۶۰ سال مگس‌پران را تجربه کرده‌اند. رشته‌های موجود در زجاجیه در بچه‌ها و افراد جوان معمولاً بسیار ظریف است و دیده نمی‌شود اما با بالا رفتن سن این رشته‌ها ضخیم‌تر می‌شوند و در بعضی جاها به هم می‌چسبند و باعث ایجاد کدورت می‌شوند که سایه این کدورت بر روی شبکیه به صورت مگس‌پران احساس می‌شود.
به علاوه در بسیاری از افراد مسن بخشی از رشته‌های محیطی زجاجیه که به شبکیه متصل بوده و از جای خود کنده می‌شود و به داخل بخش‌های مرکزی زجاجیه می‌افتد. این حالت که آن را (جداشدگی خلفی زجاجیه) می‌نامند شایعترین علت ایجاد مگس‌پران است. گاهی اوقات هم وجود التهاب داخل چشمی (یووئیت) سبب تجمع سلول‌های التهابی در زجاجیه می‌شود که باعث ایجاد مگس‌پران می‌شود. یک علت دیگر مگس‌پران وجود خونریزی در داخل زجاجیه است؛ مثلاً در افراد مبتلا به دیابت ممکن است خونریزی خفیف چشمی ابتدا به صورت یک مگس‌پران دیده شود.
● مگس‌پران در چه افرادی شایع‌تر است؟
▪ افراد بالای ۶۰ سال
▪ افراد نزدیک بین
▪ افرادی که سابقه جراحی چشمی (بخصوص جراحی آب مروارید) دارند.
▪ افرادی که سابقه التهاب داخل چشمی (یووئیت) دارند.
● جرقه چیست؟
در چشم پزشکی جرقه به معنای احساس وجود نور در میدان بینایی است وقتی که در حقیقت محرک نوری وجود ندارد. جرقه ممکن است به صورت خطوط درخشان صاعقه مانند یا به صورت اجسام ریز درخشنده به نظر برسد. جرقه ممکن است فقط در یک نقطه خاص میدان بینایی دیده شود و یا به صورت نقاط ریز متعدد در بخشی از میدان بینایی درآید.
احساس دیدن جرقه معولاً فقط چند ثانیه طول می‌کشد اما غالباً تکرار می شود. معمولاً در محیط‌های تاریک جرقه ها بیشتر تظاهر می‌کنند. به علاوه حرکات ناگهانی سر یا چشم‌ها ممکن است باعث دیدن جرقه شود.
● چرا جرقه ایجاد می‌شود؟
همانطور که قبلاً گفته شد با افزایش سن رشته‌های زجاجیه زخیم‌تر می‌شوند و به هم چسبندگی پیدا می‌کنند. این چسبندگی رشته‌های زجاجیه ممکن است باعث کشیده شدن پرده شبکیه گردد از آنجا که پاسخ سلول های شبکیه به محرک ها بصورت درک نور است هر عاملی که سلول های شبکیه را تحریک کند در مغز به عنوان نور تفسیر می شود. به همین علت وقتی شبکیه تحت کشش قرار گیرد جرقه‌های نوری دیده می‌شود.
● آیا مگس‌پران و جرقه خطرناک است؟
بسیاری از افراد مدت ها مگس‌پران داشته اند و هیچ مشکل خاصی پیدا نکرده اند. مگس پرانی که سال های سال وجود داشته و تغییر خاصی پیدا نکرده است معمولاً خطری ندارد اما بروز مگس پران جدید می تواند ناشی از مشکلات جدی چشمی باشد.
البته همانطور که گفته شد شایعترین علت بروز مگس پران جدید (جداشدگی زجاجیه خلفی) است که به خودی خود خطری ندارد اما گاهی اوقات در حین جدا شدن زجاجیه بخشی از شبکیه نیز همراه با آن کنده می‌شود و باعث ایجاد سوراخ یا پارگی در پرده شبکیه می‌شود که می تواند سبب جدا شدن پرده شبکیه و مشکلات شدید بینایی شود.
به‌طوریکه قبلاً ذکر شد وجود جرقه معمولاً ناشی از کشش و تحریک شبکیه است، بنابراین در افرادی که اخیراً دچار جرقه شده‌اند احتمال ایجاد پارگی در پرده شبکیه وجود دارد. تشخیص علت ایجاد جرقه و مگس‌پران بدون معاینه دقیق چشم پزشکی امکان‌پذیر نیست بنابراین لازم است تمام افرادی که دچار جرقه هستند و یا مگس‌پران جدید پیدا کرده‌اند حتماً توسط چشم‌پزشک معاینه شوند.
برای انجام معاینه ابتدا مردمک با استفاده از قطره‌های مخصوص باز می‌شود و سپس با استفاده از لنزها و وسایل مخصوص زجاجیه و شبکیه معاینه می‌شود. در صورتی که در معاینه هیچ مشکلی به جزء (جداشدگی زجاجیه خلفی) وجود نداشته باشد و شبکیه سالم باشد معمولاً خطری وجود ندارد و اقدام خاصی لازم نیست اما در مواردی که آسیبی به پرده شبکیه وارد شده باشد یا خونریزی یا التهاب داخل چشمی وجود داشته باشد باید درمان انجام شود.
گاهی با یک نوبت معاینه نمی‌توان علت دقیق مگس‌پران را تشخیص داد. در این حالت معمولاً لازم است معاینه در فواصل ۲-۳ هفته یک بار تکرار شود تا زمانی که مطمئن شویم علت خطرناکی وجود ندارد. یک نکته مهم آن است که جرقه حتی اگر با پارگی شبکیه همراه باشد معمولاً پس از چند روز تا چند هفته خود به خود از بین می رود؛ مگس پران هم حتی در صورت همراهی با پارگی شبکیه پس از چند هفته کوچک می شود. بنابراین در افرادی که جرقه یا مگس پران جدید ایجاد شده حتی اگر خود به خود خوب شده باشد لازم است معاینه کامل چشم انجام شود.
● آیا جرقه و یا مگس‌پران قابل درمان است؟
همانطور که قبلاً گفته شد مگس‌پران معمولاً علت خطرناکی ندارد و نیازی به درمان ندارد. در اکثر موارد پس از چند هفته تا چند ماه مگس پران به تدریج کوچک می شود و فرد نیز عادت می کند که آن را ندیده بگیرد. اما در مواردی که مگس پران با سوراخ یا پارگی پرده شبکیه همراه باشد ممکن است نیاز به اقدامات درمانی مثل لیزر یا عمل جراحی برای جلوگیری از پارگی پرده شبکیه وجود داشته باشد. جرقه نیز در صورتی که علت خطرناکی نداشته باشد پس از چند روز تا چند هفته برطرف می‌شود و نیاز به درمان ندارد.
● علل غیر چشمی جرقه :
افرادی که میگرن دارند اغلب نوع دیگری از جرقه را تجربه می‌کنند. این جرقه‌ها به صورت خطوط زیگزاگی لرزان یا نقاط بزرگ شونده دیده می‌شود. معمولاً این جرقه‌ها ابتدا در وسط میدان بینایی ظاهر می‌گردد (یعنی روبروی فرد دیده می‌شود) و در عرض ۱۵ تا ۲۰ دقیقه به تدریج به کناره‌های میدان بینایی کشیده شده، کم‌کم محو می‌گردد. پس از آن سر درد شروع می‌شود که معمولاً یک طرفه و ضربان‌دار است. البته در بعضی از افراد فقط جرقه تظاهر می‌کند و سردرد اتفاق نمی‌افتد. این حالت را “میگرن چشمی” می‌گویند. یک نکته مهم آن است که جرقه ناشی از میگرن همزمان در هر دو چشم دیده می‌شود اما جرقه ناشی از مشکلات چشمی فقط در چشم مبتلا تظاهر می‌کند. یک علت دیگر جرقه برخورد ضربه ناگهانی به سر است. (احتمالاً به همین دلیل.) برخورد هر ضربه ناگهانی به سر ممکن است باعث شود که فرد تا چند ثانیه جرقه‌های درخشان کوچک ببیند یا اصطلاحاً (برق از چشمش بپرد.)
● کلام آخر:
همانطور که گفته شد مگس‌پران‌های قدیمی که سال‌ها وجود داشته و تغییر خاصی پیدا نکرده است معمولاً بی‌خطر است. اما در موارد زیر لازم است حتماً به چشم پزشک مراجعه کنید:
مگس‌پرانی که جدیداً ایجاد شده است (حتی اگر پس از چند هفته خود به خود برطرف شده باشد)
مگس‌پران قدیمی که جدیداً بزرگتر شده یا تغییر دیگری پیدا کرده است.
مگس‌پران همراه با جرقه (حتی اگر پس از چند روز جرقه خود به خود برطرف شده باشد)
مگس‌پران همراه با کم شدن یا تاری دید یا احساس وجود پرده در جلوی چشم (این علامت بسیار مهم است و ممکن است ناشی از کنده شدن بخشی از شبکیه باشد که به درمان فوری نیاز دارد)
دیدن جرقه حتی اگر با هیچ مشکل چشمی دیگری همراه نباشد و پس از چند روز خودبه‌خود بهبود پیدا کرده باشد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 564]