جريان انحرافي در ستون فقرات

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: طبق آنچه در کتاب‌هاي تاريخي آمده، ناهنجاري‌ها و انحناهاي ستون‌فقرات از زمان يونان باستان، شناخته شده است. حتي در زمان بقراط درمان‌هايي براي اين ناهنجاري‌ها در نظر گرفته مي‌شد. براساس عکس‌هاي موجود، در گذشته دست و پاي بيمار را از چهار طرف به تخت مي‌بستند سپس روزها آنها را از چهار طرف مي‌کشيدند و شب‌ها باز مي‌کردند تا انحناي ستون فقرات او اصلاح شود...

يکي از معروف‌ترين رمان‌هايي که در طول تاريخ نوشته شده است، «گوژپشت نوتردام» نام دارد که وجود اين مشکل از قديم‌الايام و دقت مردم نسبت به آن را نشان مي‌دهد. بعد از کشف راديوگرافي، انقلابي در عرصه پزشکي صورت گرفت که به تشخيص و طبقه‌بندي اين مشکل منجر شد. در ايران تاريخچه جراحي ستون فقرات به حدود
35 تا 40 سال قبل بازمي‌گردد که اولين جراحي ستون فقرات به صورت آکادميک در بيمارستان شفايحياييان انجام شد. در گفتگويي با دکتر سيدحسين وحيدطاري، متخصص ارتوپدي، فلوشيپ جراحي ستون فقرات و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران به بررسي معمول‌ترين ناهنجاري‌هاي ساختاري ستون فقرات و برخورد مناسب با آنها پرداخته‌ايم.

سلامت: آقاي دکتر! چه وقت مي‌گوييم ستون فقرات از حالت طبيعي خودش خارج شده است؟

در هر فرد سالم انحنايي در ستون فقرات وجود دارد و هر برجستگي در پشت، قوز نيست. همه آدم‌ها به‌طور طبيعي مقداري گودي کمر دارند و اگر اين گودي کمر وجود نداشته باشد، نمي‌توانند درست راه بروند و مجبور مي?شوند هنگام راه رفتن رو به جلو خم شوند. پس ستون فقرات بايد در ناحيه پشت کمي قوز و در ناحيه کمر مقداري گودي داشته باشد. اگر اين انحناها بيش از حد معمول شوند، بيماري محسوب مي‌شود و به درمان نياز دارد.

سلامت: شايع‌ترين بيماري‌‌اي که ستون فقرات را درگير مي‌کند، چه نام دارد؟

شايع‌ترين بيماري ستون فقرات، «اسکوليوز» يا «انحناي ستون فقرات به پهلوها»ست. در اين حالت وقتي از پشت به ستون فقرات فرد نگاه مي‌کنيم، آن را به شکل S يا C مي‌بينيم. علت بروز اين مشکل به 3 دليل ارثي، مادرزادي و ناشي از سن و آرتروز طبقه‌بندي مي‌شود. زماني فرد به طور ارثي به اين مشکل مبتلا مي‌شود که يک يا چند ژن معيوب در او وجود داشته باشد. البته ممکن است بيماري با وجود داشتن اين ژن‌ها هرگز بروز نکند يا در سنين مختلف بروز کند. گاهي ژن معيوب ممکن است در بدن نوزاد وجود داشته باشد و خود را در روند رشد نشان دهد. اگر از ستون فقرات اين افراد راديوگرافي انجام شود، مهره‌ها سالم ديده مي‌شوند ولي با افزايش سن مهره‌ها دچار تغييراتي مي‌شوند که آنها را دچار چرخش مي‌کند. در بعضي افراد اين چرخش باعث اسکوليوز مي‌شود و در بعضي انحنا به جلو و قوز را به وجود مي‌آورد.

سلامت: نوع مادرزادي آن چگونه است؟

در نوع مادرزادي، وقتي فرد به دنيا مي‌آيد اين مشکل را با خودش دارد و اين مساله به دليل اشکال در ساختار مهره‌هاست. يعني وقتي مهره‌ها در زمان جنيني شکل مي‌گرفته‌اند، با اختلالاتي تشکيل شده‌اند و طبيعي نيستند. مثلا به جاي اينکه مهره مکعب‌شکل باشد، مثلثي‌شکل شده است. در واقع نوزاد به دليل فرم ساختاري تشکيل مهره، از بدو تولد دچار مشکل است. اين نوزادان معمولا مشکلات ديگري همچون ضايعات قلبي، کليوي، ريوي و... نيز دارند. برخي انحناها در اثر آرتروز رخ مي‌دهند که ما درمان خاصي براي آنها در نظر نمي‌گيريم ولي وقتي در سنين بالا انحناي اسکوليوز ايجاد مي‌‌شود، مي‌تواند با عوارض آرتروز ستون فقرات همراه باشد. اگر آرتروز براي فرد مشکلي ايجاد کند، بايد عمل جراحي انجام شود. البته با افزايش سن، احتمال پيشرفت انحناهاي ستون‌فقرات کاهش مي‌يابد مگر در موارد خاص.

سلامت: فکر مي‌کنم يکي ديگر از شايع‌ترين انحرافات ستون فقرات، گودي کمر باشد. درست است؟

بله! گودي کمر بيشتر مربوط به قوزپشت است. براي آنکه بدن تعادلش را هنگام راه رفتن حفظ کند، ناخودآگاه گودي کمر افزايش مي‌يابد. البته برخي مشکلات ديگر هم مي‌توانند باعث ايجاد گودي کمر شوند. مثلا اين انحناها در افرادي که نرمي مفصل دارند، بيشتر ديده مي‌شود. نرمي مفصل يک مشکل مادرزادي است و بيشتر مبتلايان به آن، کف پاي صافي دارند که اين نشانه به تشخيص زودرس کمک مي‌کند. وقتي انحراف، زود تشخيص داده شود، درمان ساده‌تري خواهد داشت. گاهي با بيماراني روبرو مي‌شويم که در ستون فقراتشان مشکلي با نام «سرخوردگي مهره» ديده مي‌شود يعني دو مهره روي هم سوار نيستند. اين مورد هم مي‌تواند باعث افزايش گودي کمر شود.

سلامت: انحراف ستون فقرات معمولا خود را با چه علائمي نشان مي‌دهند؟

اين انحرافات تقريبا هرگز درد ندارند. خيلي اوقات ستون‌فقرات بيماران، انحناهاي شديدي دارد اما چون درد نداشته‌اند، پيگير درمان نبوده‌اند. اين انحناها درد ندارند مگر اينکه بيمار قوز شديدي داشته و در حال کار مرتب نشسته باشد. اين درد با خستگي همراه است و دردي نيست که براي تسکين آن به مسکن نياز باشد يا بيمار را از کار و زندگي بيندازد. علامت ديگر اين است که ممکن است شانه‌ها بالا و پايين ‌باشند. يعني وقتي از روبرو به فرد نگاه مي‌کنيم، توقع داريم شانه‌ها را در يک راستا ببينيم در حالي که يک شانه بالاتر از شانه ديگر است. به همين نسبت چين‌هاي پهلو هم يکسان نيستند. وقتي به چين‌هاي پهلو دقت کنيد مي‌بينيد قرينگي خود را از دست داده‌اند، اين يعني احتمالا در ستون‌فقرات يک انحنا وجود دارد. از طرف ديگر افرادي که قوز پشتشان افزايش يافته است، حالت افتادگي در شانه‌هايشان دارند. در راه رفتن هم شانه‌ها کاملا به سمت جلو خم شده و همين علت ايجاد درد است. بعضي از خانواده‌ها در مراجعات پزشکي مي‌گويند پشت گردن فرزندمان برجسته شده و باد کرده است. درواقع اين برجستگي مربوط به پشت گردن نيست، بلکه چون قوز پشت اين افراد زياد شده، گردنشان را مقداري جلوتر از بدن نگه مي‌دارند تا تعادل بدنشان حفظ شود در نتيجه زائده مهره پايين گردن نمايان مي‌شود و اطرافيان فکر مي‌کنند آن منطقه ورم کرده است.

سلامت: آيا با انجام عمل جراحي، فرد به‌طور کامل بهبود مي‌يابد يا محدوديت‌هاي حرکتي‌اش باقي مي‌ماند؟

ما عمل جراحي را براي جلوگيري از تشديد انحناها انجام مي‌دهيم ولي اگر انتخاب بيمار درست باشد و از تکنيک مناسبي هم براي جراحي استفاده شود، معمولا انحناها اصلاح هم مي‌شوند. چه‌بسا بيماراني داشته‌ايم که بعد از عمل، 10 تا 12 سانتي‌متر افزايش قد داشته‌اند چون کجي مهره صاف شده است. به هر حال محدوديت حرکتي اتفاق مي‌افتد و بايد ببينيم چه چيزي را از دست مي‌دهيم و چه چيزي به دست مي‌آوريم. هدف جلوگيري از عوارضي است که اين انحناها در آينده در ساختار بدني فرد ايجاد مي‌کنند. اين افراد مي‌توانند با وجود محدوديت حرکتي هم زندگي عادي داشته باشند، ازدواج کنند، حتي خانم‌ها مي‌توانند زايمان طبيعي داشته باشند و.... تنها توصيه‌اي که ما به افراد کانديد براي عمل جراحي مي‌کنيم، اين است که هر کاري که در حال حاضر و قبل از عمل نبايد انجام مي‌دادند، بعد از عمل هم انجام ندهند.

سلامت: اما خيلي‌‌ها از انجام اعمال جراحي ستون فقرات واهمه دارند و از
فلج?شدن بعد از آن مي‌ترسند.

هر کاري به زمان انجام آن بستگي دارد. مثالي که ما براي بيمارانمان مي‌زنيم، ميوه است. وقتي يک ميوه کال است، چيدن آن هيچ فايده‌اي ندارد همان‌طور که اگر خيلي رسيده باشد باز هم به درد نمي‌خورد. ميوه بايد در زمان مناسب خودش چيده شود. اگر جراحي هم در زمان خودش انجام شود، معمولا نتيجه رضايت‌بخشي خواهد داشت و فرد مي‌تواند از آن بهترين بهره را ببرد. ضمن اينکه بايد يادمان باشد جراحي را براي کمک به بيمار توصيه مي‌کنيم. اگر قرار باشد بيمار فلج شود، هرگز اين کار را انجام نخواهيم داد.

سلامت: کيف و کوله‌پشتي‌هاي سنگين دانش‌آموزان، چه تاثيري روي انحناي ستون فقراتشان دارد؟

کيف‌ها در ايجاد اين عارضه مؤثرند اما علت اصلي نيستند. آنها در افرادي که زمينه انحنا دارند، تاثير مي‌گذارند و باعث بروز يا تشديد آن مي‌شوند. به‌خصوص روي قوز کمر تاثير زيادي دارند. بهتر است مدارس فضايي را تعبيه کنند که دانش‌آموزان کتاب‌هايشان را آنجا بگذارند تا مجبور نباشند هر روز آنها را ببرند و بياورند.

سلامت: چطور مي‌توان از اين انحرافات و بروز کمردرد پيشگيري کرد يا آنها را درمان کرد؟

اولين نکته داشتن وزن مناسب است. افزايش يا حتي کاهش وزن باعث ايجاد درد در ناحيه کمر خواهد شد. توصيه ديگر به کارمندان و افراد پشت ميزنشين است؛ اين افراد بايد به ازاي هر 45 تا 50 دقيقه‌اي که مي‌نشينند 10 تا 15 دقيقه بايستند يا راه بروند. صندلي استاندارد نيز اهميت زيادي دارد. صندلي استاندارد بايد سفت باشد و فرد هنگام نشستن در آن فرو نرود. پشتي بلندي داشته باشد تا فرد بتواند شانه‌هايش را به پشتي صندلي بچسباند. اين باعث مي‌شود قوز پشت و گودي کمر افزايش پيدا نکند. قد صندلي بايد طوري باشد که پاي فرد به زمين برسد. توصيه ديگر انجام ورزش‌هاي روزانه‌ است تا سلامت مفاصل حفظ شود. يکي از بهترين ورزش‌ها اين است که فرد بخوابد و سپس سر و سينه را به اندازه 30 درجه بالا بياورد و 10 ثانيه نگه دارد و مجددا پايين برود. ورزش‌هاي ديگر شامل ورزش‌هاي کششي و شنا بسيار موثر هستند. علاوه بر اينها، نحوه راه رفتن نيز بايد کاملا صاف و بدون قوز باشد؛ شانه‌ها را به سمت عقب و شکم را به داخل ببريد و کاملا صاف راه برويد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 3235]