رمضان ماه نزول رحمت

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: رمضان ماه نزول رحمت
علي خوشه چرخ آراني
ستايش مخصوص خداوندي است كه بر ما، با هدايت به شاهراه ستايشش، منت نهاد و ما را اهل ستايش قرار داد كه از سپاس گزاران احسان او باشيم و سپاس خداوند را كه دين آسماني اسلام را براي ما مختص ساخت تا در سايه سار آن، به سر منزل سعادت و خرسندي اش روان گرديم وحمد بي حد و ثناي بي عد، خداي احد را كه ماه خود، ماه اسلام، تزكيه و تصفيه و نزول كتاب وحي- رمضان- را يكي از راه هاي احسان بر بندگان قرار داد.
دگر بار در گردونه زمان و در چرخه منظم هستي كه جلوه اي از جلوات حي ذات و آيه اي از آيات خداوند است- به رمضان رسيده ايم، موسم رحمت و تجلي حقيقت، نزول بركت، شهر تطهير قلب و پرگشودن به جانب رب و ماه بي اعتنايي به عالم سفلي و صعود به جهان والا، ماه مردم و بيدار شدن و بيدار كردن مردم.فصل آگاه كردن آنها كه نمي دانند و تذكر به آنها كه مي دانند، شهر برانگيختن آنها كه نشسته اند و بازگرداندن آنها كه برگشته اند و هنگامه نيرو دادن به فريادي كه درحال نشستن است و زمان كمك به پرنده اي كه در حال سقوط.
از ديگر سو، ادبيات گران قدر فارسي را بايد به جهت گستردگي موضوع و غناي علمي و اخلاقي و ديني و هم چنين گستره جغرافيايي آن از درخشان ترين آثار ادبي جهان برشمرد كه با تورقي بر كتب تاريخ ادبيات و تذكر شعرا به اين نكته ظريف خواهيم رسيد كه ادبيات گران سنگ ما را از آن زمان كه تاريخ ادبياتش را نگاشته اند، با فضايل و خوبي ها عجين و در آن دعوت به فرايض و واجبات الهي و نهي از مناهي و رذايل جايگاهي والا دارد و در آثار ادبي همه شاعران فارسي زبان، فراخواني به خوبي ها و پرهيز از بدي ها، قابل مشاهده است.
يكي از فرايض و واجبات الهي روزه ماه رمضان است كه در اين مقال و مجال كوتاه هدفمان بررسي فريضه صوم و صيام شهر رمضان از ديدگاه شاعران فارسي زبان است.
با حلول ماه رمضان، دعوت همگاني براي بسيج مومنان به شركت در مهماني خدا و بر سر سفره هاي بي منتهاي نعمت خداوند، پرتوهاي پاكت كننده روح بخش اسلامي، اعلام مي گردد و مومنان واقعي زنجيرهاي بردگي و اسارت را با كثرت استغفار و بلند كردن دستان به نيايش و سجده هاي خالصانه پاره مي كنند و مي آموزند كه رفاه مادي و آسايش زندگي و بهره مندي از مواهب طبيعت و اميال نفساني، هدف والاي الهي و انساني نيست، بلكه وسيله اي براي تعالي و تكامل انساني و رسيدن به قله هاي رفيع انسانيت است. در اين ماه مرغ باغ ملكوت كه اسير جسم آدميان است، چند صباحي در زندان را گسسته و پرده هاي جهل و ظلمت جسم را پاره و براي طواف در عالم بالا، بال مي گشايد و لباس ترك تعلق به تن مي كند.
اين دهان بستي، دهان باز شد
كز خورنده، لقمه هاي راز شد
مولانا
اندرون ز طعام خالي دار
تا در آن نور معرفت بيني
سعدي
ديگر بسي مخور كه هر آن كس كه سير خورد
اعضايش جمله گرسنه گردند و بي قرار
عطار
ماه رمضان آمد، آن بند دهان آمد
زد بر دهن بسته تا لذت لب آمد
مولانا
چون حيات عاشقان از مطبخ تن تيره بود
پس مهيا كرد بهر مطبخ ايشان صيام
مولانا
رمضان ماه مهماني بزرگ الهي است كه دروازه هاي مهمان سراي بزرگ الهي گشوده مي شود و شميم دل نواز عطر بهشت رباني، مشام جان هاي عشاق را مي نوازد و سرود و عشق وصل را در دل عاشقان مي انگيزد. رمضان ماه نزول رحمت و فرود عزت و عروج عبادت و صعود طاعت و سپر محكم خداوند است كه همگان را از عذاب اخري مصون و محفوظ مي دارد.
«صوم شهر رمضان، فانه جنه من العقاب» «خطبه 110 نهج البلاغه»
رمضان از ديرباز در ادبيات فارسي و شعر شاعران فارسي گوي جايگاه ويژه و ممتاز دارد، به گونه اي كه از گذشته بسيار دور شاعران فارسي زبان، حلول هلال شهر صيام را به مخاطبان خود تبريك و شادباش مي گفته اند و رعايت حرمت اين ماه را به مخاطبان و ممدوحان خود گوشزد نموده اند، به گونه اي كه شايد بتوان يكي از خصوصيات برجسته شعر فارسي را «رمضان ستايي» دانست.
آمد شهر صيام، سنجق سلطان رسيد
دست بدار از طعام، مائده جان رسيد
مولانا
مرحبا نو شدن و آمدن ماه صيام
حبذا واسطه عقد و شهور ايام
انوري
ماه رمضان خجسته بادت
تا پيش صفر بود محرم
انوري
آمد رمضان و عيد با ماست
قفل آمد و آن كليد با ماست
آمد رمضان به خدمت دل
و آن كس كه دل آفريد با ماست
مولانا
در اين ماه، حضرت دوست از بندگان خود مي خواهد با تلاش و ستيزي هميشگي به ياري ايمان، تمايلات و خواهش هاي سركش نفس را مهار كنند و خويشتن را از آلودگي ها و ناپاكي هاي خور و خواب و خشم و شهوت و از پليدي هاي گناهان بر كنار زده و خالصانه و صادقانه با انجام تعهدات و وظايف انساني- اسلامي خويش بر مركب راهوار ايام به سوي لقاءالله طي مسير نمايند.
سالي دراز بوده اي اندر هواي خويش
ماهي خداي را شو و دست از هوا بدار
عطار
اي در غرور نفس به سر برده روزگار
برخيز كار كن كه كنون است وقت كار
عطار
دلا در روزه مهمان خدايي
طعام آسماني را سرايي
در اين مه چون در دوزخ ببندي
هزاران در ز جنت برگشايي
مولانا
تا لبان بسته ام از نوش لبان مي برم آزار
من اگر روزه بگيرم رطب آيد سر بازار
تا بهار است دري از قفس من نگشايد
وقتي اين در بگشايد كه گلي نيست به گلزار
شهريار
اي دل كه همي ترسد از مشعله آتش
والله كه به جز روزه مر او را سپري نيست
سنايي
اهل روزه واقعي تقوا پيشه گاني هستند كه انبان بطن را از نان تهي و از انوارهاي آسماني آكنده مي سازند و با توسل به قرآن و تمسك به اهل بيت و در پرتو عنايات و بركات اين ماه، سنگ سراچه دل را با الماس آب ديده سفته و رازهاي خود را با صاحب حق و خداي سبحان گفته و سر به آستان ربوبي نهاده و با رب الكريم خود به نجوا مي نشينند و برترين و والاترين گوهر را «صوم» و والاترين و بالاترين فرصت را «رمضان» مي دانند :
از جسم بهترين سكناتي صلات بين
و ز نفس بهترسين سكناتي صيام دان
گه در سجود باش چو در مغرب آفتاب
كه در ركوع باش چو بر مركز آسمان
خاقاني
رمضان نردبان ترقي و معراج انساني به عالم والا و بالا و به سان اسب تيزرو و تندپايي است كه با استعانت از آن مي توان راه عشق و تعالي را پيمود و آن را براي صعود زيربنا قرار داد و از خوان نعمت هاي الهي جلوس و از مائده هاي رباني و سمواتي آن بهره برد.
گر تو را سوداي معراج است بر چرخ حيات
دان كه اسب تازي تو همت در ميدان صيام
بر سر خوان هاي روحاني كه پاكان نشسته اند
مر تو را هم كاسه گرداند بدان پاكان صيام
مولانا
و به سان پرچم و بيرقي است كه پادشاه رحمت و عطوفت در پي آن در حال حركت است و لشكر ايمان پس از هزيمت و شكست مركز و قلب لشكر ضلالت، حاكم مي شود.
آمد ماه صيام، سنجق سلطان رسيد
دست بدار از طعام مائده جان رسيد
جان ز قطعيت برست، دست طبيعت ببست
قلب ضلالت شكست، لشكر ايمان رسيد
مولانا
و رمضان، چشمه رحمت الهي را در وادي دل هاي انسان هاي حق طلب جاري و به مثابه خانه تكاني دل از گناهان و سيئات و مزين كننده چهره شخصيت انساني در پرتو عبادات و فراهم كننده مسير دل هاي انسان ها و سرود وصل و اتصال به معبود در قلوب مومنان و سالكان طريق الهي است.
خدمت خاص نهاني تير نفع و زود سود
چيست پيش حضرت درگاه اين سلطان، صيام
مولانا
روزه حفظ دل است از خطرات
پس بود با مشاهده افكار
عطار
كرديم ز روزه جان و دل پاك
هر چند دل پليد با ماست
مولانا
و اينك رمضان است و ماه ضيافت رودررو و اميد استفاده و بهره مندي از نعمات و عنايات بي انتهاي معنوي اش. بدانيم كه در مهماني فضل الهي، نخوردن هدف نيست، بلكه وسيله اي براي رشد روح و عروج روح به ملكوت است و نبايد از كساني باشيم كه ازاين ماه رحمت، دست مان از الوان نطع كرم بي انتهاي كردگار خالي باشد و بياموزيم كه همه اعضا و جوارح مان بايد دعوت كريمانه و مهربانانه حق را اجابت كنند و دل و قلب و جسم را از منازعه، حسد، مجادله، ظلم، بي خردي و دل تنگي تهي سازيم و به فرموده امام سجاد (ع) در دعاي فرا رسيدن ماه رمضان كه: خدايا! بر محمد و آل او رحمت فرست و شناخت و فضيلت اين ماه و بزرگداشت حرمتش و خودداري از محرماتش را به ما الهام نما و ما را به روزه داشتنش با حفظ اعضاء از نافرماني ات و به كار گرفتن آنها در اين ماه به گونه اي كه خشنودت سازد مدد فرما تا با گوش هامان به سخن لغوي گوش ندهيم و با چشمان مان به تماشاي لهوي ننشينيم و دست هاي مان را به حرامي نگشاييم و به سوي كاري كه ممنوع است گام برنداريم و زبان مان مگر به حديث ذكر تو، گويا نشود و شكم هايمان غير آنچه حلال فرموده اي فرا نگيرد. (دعاي چهل و پنجم صحيفه سجاديه) و از آناني نباشيم كه به مصداق «چه بسا روزه داراني كه از روزه خود جز تحمل گرسنگي نصيبي ندارند» (حكمت 145 نهج البلاغه)
پنداشتي كه چون نخوري روزه تو آن است
بسيار چيز هست جز اين شرط روزه دار
هر عضو را بدان كه به تحقيق روزه اي است
تا روزه تو روزه بود نزد كردگار
اول نگاه دار نظر تا رخ چو گل
ور چشم تو نيفكند از عشق خويش خار
ديگر ببند گوش زهر ناشنيدني
كز گفتگوي هرزه شود عقل تار و مار
ديگر زبان خويش كه جاي ثناي اوست
غيبت و دروغ فروبند، استوار
ديگر به وقت روزه گشادن مخور حرام
زيرا كه خون خوري تو از آن هزار بار
عطار
و اينك ماييم و موسم تجلي حقيقت و فصل رحمت، مبادا كه آفتاب عيد هويدا گردد و دست مان از سفره بي انتهاي الهي خالي. و از ريزش ابر فضل و بخشش خداوند بر كوير خشكيده دل هاي ما بي نصيب. بياييد اين فرصت يك ماهه را غنيمت شماريم و دعوت كريمانه حق را اجابت و انبان تهي خود را از توشه هاي اين ماه براي هنگامه سخت و صعب حشر و حساب عقبا پر سازيم.
غنيمت دار رمضان را جوييد روي ننموده است
و عيد گر كنار سستي، ز غم ان بر كنار رستي
اگر امر تصوموا را نگه داري به امر رب
به هر يا رب كه گويي تو، لبيك دو بارستي
مسعود سعد سلمان
سه شنبه 12 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 156]