آئین باستانی پیرشالیار (شهریار) در کوردستان

واضح آرشیو وب فارسی:پی سی سیتی: http://www.seemorgh.com/culture/desktopmodules/icontent2/showimage.aspx?id=400&t=y&w=300&h=200&type=1واژه هورام از دو بخش (هورا)به معنی اهورا و (مان )به معنای خانه و جایگاه و سرزمین تشکیل شده است،بنابر این هورامان به معنای سرزمین اهورائی و جایگاه اهورا مزداست. اهورا در اوستا به معنی خورشید آمده و هورامان معنی سرزمین خورشید نیز میدهد. ازسابقه تاریخی این سرزمین که بگذریم ،طبیعت خارق العاده این سرزمین همگان را شیفته و دلبسته خود میکند،معماری هورامان وکوهستانی بودن منتطقه پله های به سمت بهست را متصور میکند،ظاهراً همه چیز دست در دست هم داده اند که هورامان تخت را بهشتی پنهان در دل کوه بنا کنند.
مسیر این منطقه ازمحورسروآباد به مریوان به طول 75 کیلومتراست. وضعیت خاص روستا ازنظرمعماری،موقعیت، چشمه های پرازآب و همچنین مراسم خاص، آداب ،رسوم و جودمقبره پیرشالیار به ویژه جمعیت و تعداد سکنه قابل توجه آن نشانگر اهمیت آن در زمان ساسانیان است. مراسم پیرشالیار اززمانهای بسیاردوردراین روستا برگزار شده است ،مراسمی که باریشه کهن ،جشن عروسی پیرشالیار را یادآور میشود.
http://www.seemorgh.com/images/101.jpg

جشن عروسی پیرشالیارمراسمی بسیارکهن است،اگرچه این مراسم درطول زمان با تغییرات بسیاری مواجه بوده ولی ریشه های کهن اساطیری خود را به خوبی حفظ کرده است.

در منابع مکتوب تاریخی آمده است :یک پیامبرروحانی بنام پیرشالیار، از مغان زرتشت نزد مردم اورامان بسیار محترم است و کتابش را به بیگانگان نشان نمیدهند و کلماتش به جای ضرب المثل به کار میرود.

این مراسم هرسال در بهمن ماه ، در آغاز چله کوچک ، درسه مرحله وطی سه هفته در منطقه اورامانات از توابع شهرستان مرزی سروآبادانجام میشود.

اولین هفته بهم نماه گردوهائی که از باغ پیرشالیار چیده شده ،برای اهالی ارسال میشود و به این ترتیب اهالی روستا از شروع مراسم عروسی پیرشالیار با خبر میشوند.http://www.seemorgh.com/images/1111.jpg

هرساله مردم روستا سالگرد ازدواج پیرشالیاررا که اخرین پنج شنبه پیش از پانزدهم بهمن ماه است دقیقا به همان گونه که اولین باربرگزار شده است را جشن میگیرند.دراین مراسم بامدادچهارشنبه پس از نماز آن زمان که کودکان روستا درکوچه های بسیار باریک وبرف گرفته ده با فریاد (کلاوروچنه)به درمنازل رفته ،سهم خود ازگردو،بیسکویت و...طلب میکنند.

مردان آبادی در شرف آماده کردن حیواناتی هستند که در طول سال خانواده ها به دلیلی نذر کرده ه اند تا در مراسم قربانی کنند.

درمراسم پیرشالیار وظایف تقسیم بندی شده است و هرخانواده ای همان کاری را انحام میدهد که اخلاف او درزما ن حیات پیر در مراسم عروسی انجام میدادند.

هرساله حدود 30 رأس گوسفند و بز و دو رأس گاو در این مراسم ذبح میشود وخونابه احشام ذبح شده بخارکنان ازبام خانه پیر به بام خانه پائین دست و ازآنجا هم بر بام خانه دیگری روان است تا بربام خانه ای یخ کند. اهالی این روستا بخشی از گوشت را تقسیم میکنندو مابقی به عنوان آش نذری در منزل پیر پخته میشود و در ظهر چهارشنبه و پنج شنبه بین مردم تقسیم خواهد شد. مردم این روستا معتقدند این آش هرگز کم نخواهد بود و جمعیت هرچند زیاد باشد کسی باظرف خالی از منزل پیرنخواهدرفت.

بعدازنمازظهردراویش قادری که عمدتاً ازاهالی روستاهای اطراف و روستاهای مرزی عراق که از سه شنبه شب به این محل آمده اند بربام خانه پیرحلقه زده و با آوای عرفان دف شروع به ذکروسماع میکنند.

بعد ازپایان مراسم ذکر همگی به مسجد روستا رفته و نماز مغرب را به جماعت میخوانند و زنان در منزل به فرادا تسبیح حق میگویند.
http://www.seemorgh.com/images/kord.jpg

ازبامداد پنحشنبه مراسم ازسرگرفته میشودهمه درتکاپو وتلاشند ودیگهای بزرگ آش درخانه پیربرآتشند و جماعت به انتظارنهارمیمانند.

خانه پیراتاقی بزرگ است که درکناردیوارآن سکوهائی برای نشستن ساخته اند و برستونهای چوبی اتاق نیز تیرهای چوبی موازی تکیه داده شده تا مردم بر آن بنشینند.

در خانه پیر هرخانواده ای جای مخصوص خودرادارد وعلیرغم افزایش جمعیت در این چندصدساله ،مساحت خانه هنوز مردم را جای میدهد. در این خانه هرشخص فقط میتواند جائی بنشیند که اجداد او 950 سال پیش درآنجا مینشستند.

یک هفته پس ازاین مراسم یعنی درسومین جمعه بهمن ماه نیز،مردان نانهائی را که به شکل قرصهای طلائی رنگ ازآرد گندم و مغز بادام کوبیده تهیه شده و با گیاهان خشک چون ریحان و سیاه دانه تزئین شده است بر سرمزارپیر شالیلرمیبرند و پس از جمع شدن بر سر مزار پیر ،نانها را روی هم میریزند و آنها را خرد کرده،با ماست بین حاضران تقسیم میکنند.

هرسال دردومین هفته اردیبهشت،اهالی اورامان و دیگر روستاهای مجاور به رسم تبرک و برای شفای بیماران قطعه ای از تخته سنگ کنارمزار پیرشالیار میکنند و با خود میبرند و بر این باورند که کرامت پیرشالیارباعث تبرک این سنگ شده وسنگ هرساله دوباره سبزخواهد شد. به نظر میرسد که این مراسم که همزمان با جشن سده برگزار میشود یادگار روزگار پرستش مهر در این سامان باشد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: پی سی سیتی]

[مشاهده در: www.p30city.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 191]