نامه‌اي در زمينه مسائل اقتصادي‌

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: نامه‌اي در زمينه مسائل اقتصادي‌
مطالب ذيل، منتخبي از نامه يك محقق كارشناس است كه خطاب به رئيس محترم جمهوري نوشته شده است با توجه به اينكه آگاهي از نظريات منتقدين بر غناي فكري مطالعه‌كنندگان مي‌افزايد، بخش‌هايي از نامه مزيور را با هم مي‌خوانيم:‌

شما آقاي رئيس‌جمهور با طرح شعارهايي چون عدالت‌خواهي، مهرورزي، مبارزه با فساد و رانت‌خواري، معرفي مفسدان اقتصادي و مافياي نفت و تجارت، رسيدگي به وضع معيشتي مردم و سروسامان دادن به وضعيت اقتصادي جامعه، فعاليت خود را به عنوان رئيس دولت آغاز نموديد كه براي توده مردم بسيار اميدوار كننده بود و البته در دوران بعد از انقلاب و نير در دولت جنابعالي در زمينه‌هاي مختلف قدمهاي مثبتي برداشته شده، كه قابل تقدير است. اما آنچه نگران كننده است اين كه مواردي چون تضاد طبقاتي، بيكاري، تورم، گراني، اسراف، مصرف گرائي، تجمل‌پرستي، اعتياد، قاچاق كالا، فرار مغزها و سرمايه‌ها، رانت‌خواهي و رانت‌خواري، انحصارهاي پيدا و پنهان، تعارض بين جناح‌هاي سياسي و برخي سوءاستفاده‌ها از موقعيت‌هاست كه ابعاد وسيع‌تري به خود مي‌گيرد.

تصميم‌گيري‌هاي كارشناسي نشده، عزل و نصب‌هاي پي‌درپي، استفاده بي‌رويه از درآمد حاصل از فروش نفت، انحلال سازمان مديريت و برنامه‌ريزي و مواردي از اين قبيل حكايت از ناكارآمدي برنامه‌هاي اقتصادي كشور دارد. اما در عين حال كمال بي‌انصافي است اگر همه‌ اين پديده‌هاي ناخوشايند اقتصادي و اجتماعي را تنها به حساب ناكارآمدي برنامه‌هاي اقتصادي دولت نهم بگذاريم.

تعارض بين جناح‌هاي سياسي كه بجاي تعامل با يكديگر، همه‌ نيرو و توان خود را در جهت تخريب يكديگر به كار مي‌گيرند و هركدام تنها خود را صاحب حق مي‌دانند و در اين راه از خدا و قرآن و اسلام و امام و انقلاب و مردم مايه مي‌گذارند، پايه و اساس آ-سيب‌هاي اقتصادي - اجتماعي را تشكيل مي‌دهد كه متأسفانه خود رئيس جمهوري محترم نيز خواه ناخواه بر چنين موجي به پيش مي‌رود.

در شرايط حساس كنوني لازم است كه مسئولين و همه جناح‌ها و تشكل‌هاي سياسي به خود آيند و با الهام از حضرت امام سجاد(ع) از آنچه كه كرده‌اند و نكرده‌اند در پيشگاه خداوند عذر بخواهند و به خاطر داشته باشند كه سياست چيزي جز هماهنگي، وحدت و نحوه صحيح اداره يك كشور نيست و در تفكر ديني ما آن‌چنان كه حضرت امام حسن مجتبي(ع) بيان مي‌دارد، سياست يعني رعايت حق، رعايت حق خدا و رعايت حق مردم، حق خدا يعني خارج نشدن از آن حدودي كه خداوند تعيين كرده است و حق مردم يعني حركت در جهت اجراي عدالت، عدالت، قيام به قسط و تأمين خواست‌هاي به حق مردم.

نهضت پروتستان و رنسانس، اروپاي قرون وسطائي را بكلي دگرگون كرد و به حركت واداشت و انقلاب ميجي ‌Miji، ژاپن را پس از گذشت يك ربع قرن به سومين قدرت اقتصادي دنيا تبديل نمود. براي اينكه آنان پس از انقلاب، سياست را، دين را و ارزشهاي فرهنگي و ملي و تاريخي را در جهت اصلاح ساختارهاي جامعه بكار مي‌گيرند نه در جهت تخريب يكديگر.

اين است علت اصلي ناكارآمدي طرح‌هاي اقتصادي و روند رو به افزايش تورم،‌گراني، بيكاري، رشد ويرانگر نقدينگي، واردات سيل‌آسا، ورود كالاهاي قاچاق و در نهايت توسعه نيافتگي اقتصادي كه البته با جهت‌گيري‌هاي خاص شما در دولت نهم با شدت بيشتري تداوم پيدا مي‌كند.

صاحب‌نظران بر اين باورند كه به ازاء هر ميليارد دلار واردات كالاهائي كه مشابه آن در داخل توليد مي‌شود، يكصدهزار فرصت شغلي از بين مي‌رود. بنابر اين گروههاي توليدي بخصوص بنگاه‌هاي زودبازده و صنايع كوچك در مقابل سيل عظيم واردات و روند رو به رشد تورم به زانو در مي‌آيند و بتدريج از صحنه خارج مي‌شوند. همچنين سرمايه‌گذاري در كشورهاي آمريكاي لاتين، آفريقا، آسياي ميانه و بعضي از كشورهاي عربي قبل از اينكه تدابيري براي خيل بيكاران بويژه تحصيل كردگان بيكار انديشيده شود، هيچ كدام توجيه منطقي ندارد.‌

ايران چگونه و با كدام الگوي توسعه تا چهل سال آينده به ژاپني ديگر تبديل مي‌شود؟! ژاپن براي بقا در عرصه پرقدرت تكنولوژي جهاني، از اندوخته‌هاي ارزنده معنوي و سنت ديرپاي خود بهره مي‌گيرد. مردم ژاپن سخت كاركردن را در برابر مزدي كه مي‌گيرند يا درآمدي كه بدست مي‌آورند كار بدي نمي‌دانند. كار در نزد ژاپني‌ها قابل احترام است. آنان اسراف را واقعاً حرام مي‌دانند و از هرگونه مصرف بيهوده خودداري مي‌كنند.

در شيوه مديريت ژاپني‌ها روحيه مشاركت وجود دارد، و همه را در كار كردن و فكر كردن سهيم مي‌دانند. كسب سود در كوتاه مدت و يا كسب سود زياد نبايد پايه و اساس تصميم‌گيري‌ها باشد بلكه استمرار سودآوري مهم است. مهمترين وظيفه مدير ژاپني در همه‌ نظامهاي اجتماعي ژاپن برقرار كردن روابط سالم و سازنده و ايجاد احساس فضائي مانند محيط خانواده است. احساس اينكه همه با هم سرنوشت مشتركي دارند.

ژاپن توانسته است چنين احساسي را در جامعه بوجود آورد.‌

لازم به يادآوري است كه ژاپن كشوري كوهستاني، آتشفشاني و زلزله‌خيز است با جمعيت نسبتاً زياد كه منابع طبيعي و وسعت زمين‌هاي قابل كشت آن بسيار محدود است. ژاپن تقريباً همه مواد اوليه را از خارج وارد مي‌كند و با كار و تلاش آن را به محصولي قابل صدور تبديل مي‌كند، سرمايه اين كشور چيزي جز كار و نيروي انساني كارآمد نيست و درآمد سرانه آن بيش از چهل هزار دلار است.

آنچه كه چين را با يك ميليارد و سيصد ميليون نفر جمعيت به يكي از قدرت‌هاي بزرگ اقتصادي جهان تبديل كرده است چيزي جز مديريت اقتصادي، امنيت حاكم بر جامعه، برنامه‌ريزي دقيق، خصوصي‌سازي بخش عمده كارخانه‌ها با الگوپذيري از كشورهاي توسعه يافته و جذب سرمايه‌هاي خارجي نيست.

جالب اينكه ژاپن پس از يك ربع قرن بعد از انقلاب ميجي و چين با برنامه‌ريزي درست و منطقي در كمتر از يك ربع قرن به چنين درجه‌اي از توسعه دست يافته است.

به عقيده كارشناسان بزرگ مسائل اقتصادي و اجتماعي بدون تعامل سازنده با دنيا نمي‌توان به توسعه اقتصادي همه جانبه دست پيدا كرد. جلب نظر صاحبان سرمايه و بهره‌مند شدن از فناوري گسترده و تأمين محيطي امن و مناسب براي فعالان اقتصادي داخلي و خارجي مسئله‌اي اساسي محسوب مي‌شود.

چگونه مي‌توان سرمايه‌گذاران خارجي را به سرمايه‌گذاري در ايران تشويق كرد در حالي كه به دليل نبودن شرايط مناسب براي سرمايه‌گذاري بيش از ده هزار شركت ايراني فقط در دوبي به دليل تسهيلات خوبي كه براي سرمايه‌گذاري ارائه مي‌دهد سرمايه‌گذاري كرده‌اند؟ و روند فرار سرمايه به امارات، استراليا و كانادا همچنان رو به افزايش است.

هشدار مكرر انديشمندان، صاحب‌نظران و منتقدان بي‌غرض، همچنين هشدار مركز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي درباره كارائي دولت، توصيه‌هاي جناب آقاي دكتر حداد عادل كه . و احساس نگراني حضرت آيت‌اله شاهرودي رياست محترم قوه قضائيه در مقابل پديده فرار سرمايه قابل تامل است.

به عقيده اين مقام عالي قوه قضائيه، ما بايد براي سرمايه‌گذاري تشويق‌ها و تسهيلات ويژه‌اي در نظر بگيريم، اعتماد سرمايه‌گذار را جلب كنيم و با موانعي كه منجر به فرار سرمايه مي‌شود برخورد نمائيم. آقاي شاهرودي اضافه مي‌كند كه بايد از سرمايه‌گذاران ايراني كه در خارج از كشور سرمايه‌گذاري كرده‌اند پرسيد كه چه مشكلي باعث شده است تا بيرون از كشور سرمايه‌گذاري كنند. بايد بررسي كنيم كه آن كشورها چه امتيازاتي را براي سرمايه‌گذار در نظر مي‌گيرند كه اينجا نيست. تا به اين سؤالات پاسخ داده نشود اجراي اصل 44 قانون اساسي نيز در حد شعار باقي مي‌ماند. در دنيا به اين مسئله بسيار اهميت مي‌دهند كه حتي يك دلار از كشورشان خارج نشود، آنها براي سرمايه‌گذار بسيار حرمت قائل‌اند تا سرمايه‌گذاري در كشورشان رونق بگيرد.

كالاي ايراني چگونه و با چه راهكارها و امكاناتي بايد بازارهاي جهاني را تسخير نمايد؟! كارشناسان براين باورند كه
چون لازمه حضور پررنگ در اقتصاد جهاني افزايش ثروت و توليد انبوه و با كيفيت بالاست. هم اكنون سهم كشور ما در تجارت جهاني بشدت كاهش يافته و به حدود چندصدم درصد رسيده است كه بسيار نگران كننده است.‌

تجربيات كشورهائي چون آلمان، ژاپن و چين نشان مي‌دهد،‌آنچه كه باعث شده است اينگونه كشورها به قدرت اقتصادي تبديل شوند و با بكارگيري ابزارهاي اقتصادي به نقش فعال‌تري در چانه زني‌هاي سياسي دست پيدا كنند، رويكرد آنها از سياست محوري به اقتصاد محوري است>.

مردم، امنيت، عدالت و فراواني ميخواهند كه اين مهم تنها با واگذاري سهام عدالت تامين نمي‌شود. از اين رو علاوه بر تلاش براي مشاركت كشورهائي توانمند در صنعت پتروشيمي، اكتشاف، استخراج، پالايش و صدور نفت و گاز، آنان را در عرصه‌هاي مختلف توليد دعوت به سرمايه‌گذاري نمائيد.

بجاي واردات كالاهاي مصرفي، تكنولوژي و سرمايه و تخصص‌هاي لازم را وارد كنيد و با خريد كالاهاي سرمايه‌اي و ابزار توليد به گسترش صنايع اقدام كرده و در نتيجه فرصت‌هاي شغلي و توليدات داخلي را افزايش دهيد.

براي اينكه توليدكنندگان به توليد ارزان و با كيفيت براي صادرات تشويق شوند، بايد محيط سالم براي توليد و فعاليت بخش خصوصي آماده شود و براي رسيدن به اين هدف چاره‌اي جز اين نيست كه اشتغال را از شهرهاي بزرگ به شهرهاي كوچك منتقل نمائيد تا از نيروي كار ارزان شهرهاي كوچك در زمينه توليد استفاده شود و هم از بحران مهاجرت روستائيان و شهرهاي كوچك و خالي از سكنه شدن بخش وسيعي از كشور جلوگيري به عمل آيد.

به منظور ساماندهي صنعت توريسم يا جهانگردي درصدي از دلارهاي نفتي را براساس طرحي معقول به اين بخش از فعاليت‌هاي اقتصادي هدايت نمائيد كه اشتغال، درآمد و توسعه را به همراه دارد. چه بسا ك------شورهايي ك------ه در اين راه سرمايه‌گ------ذاري كرده‌اند و هم اكنون درآمدي بالغ بر درآمد حاصل از صدور نفت ما را از اين راه بدست مي‌آورند.

اما در موضوع هسته‌اي ايران، به كشورهايي مانند روسيه نمي‌توان دل‌بست. روس‌ها با لحن ملايم‌تر از غربي‌ها و نشان دادن چهره‌اي به ظاهر مدافع ايران، هم قطعنامه‌هاي عليه ما را تاييد مي‌كنند و هم ما را به توقف فعاليت‌ها دعوت مي‌كنند.

همانطوريكه پيش از اين گفته شد توسعه اقتصادي - اجتماعي امروز ژاپن مديون اصلاحات عصر ميجي‌ ‌Miji است كه ژاپن را از يك جامعه فئودالي به جامعه‌ مدرن صنعتي تبديل كرد. منشور اين اصلاحات سوگندنامه‌اي 5 ماده‌اي است كه اصل را بر راي مردم، شور و مشورت در همه‌ برنامه‌ريزي‌ها و سياستگذاري‌ها، توجه به كسب علم و دانش در سراسر جهان، تحول در نظام آموزشي و سياست درهاي باز براي ورود صاحبان سرمايه و تخصص از همه‌ كشورها مي‌گذارد نه براساس تغيير مديريت سياسي جهان توسط آن كشور.‌

طرح شعار تغيير مديريت سياسي جهان و اينكه بدون تغيير مديريت سياسي جهان، ساختن ايران ممكن نيست نه تنها مشكلي را حل نمي‌كند بلكه بحران اقتصادي را بيشتر مي‌كند.

در پايان بايد اضافه كرد كه در سفرهاي استاني هيئت دولت در عين حال كه مسئولين با كمبودها و نارسائي‌ها از نزديك آشنا مي‌شوند و مردم تا حدودي مي‌توانند دردهاي خود را با رئيس جمهور و هيئت همراه در ميان بگذارند، اما مسائل و مشكلات موجود چيزي نيست كه بخواهيم آن را در جاي جاي ايران رديابي نمائيم.

بنابر اين براي ساختن ايران بيائيد تدابير ديگري بينديشيد و با صاحب‌نظران و انديشمندان صادقانه به شور و مشورت بنشينيد و مدلي را براي اقتصاد كشور و بهبود ساختارهاي مختلف طراحي كنيد و برآن اساس حركت نمائيد و بنا به تعبير آنتوني جنز .

داود لاسمي - محقق و كارشناس‌

سه شنبه 12 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 463]