جهل به مفاهيم اسلامى و دورى از روح اسلام عامل انحطاط امت قرآن

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: جهل به مفاهيم اسلامى و دورى از روح اسلام عامل انحطاط امت قرآن
گروه سياسي: يگانه عامل و علّت انحطاط مسلمانان و امت قرآن، جهل آنان به مفاهيم اسلامى و دورى از روح اسلام و درك‌نكردن واقع دين و توحيد، و ايمان به شهادتين است.
بي‌ترديد كسانى كه ‌مى‌خواهند اسلام را در آينه اعمال و رفتار اجتماع مسلمانان اين عصر ببينند و آن جمال نورانى و خورشيد جهان‌تاب را در چنين منظر و آئينه تيره و تاء زيارت كنند، سخت در اشتباهند.

اگر تصوير چهره اسلام ممكن بود و يك نفر آگاه به تمام تعاليم و امتيازات و هدايت‌هاى اسلام و برنامه‌هاى تربيتى و جامع آن، چهره زيباى آن را تصوير مى‌كرد، از هر اثر هنرى ديگر زيباتر و جالب‌تر مى‌شد.

اگر خداى جهان و آفريننده زمين و آسمان كه نعمت اسلام را به‌وسيله حضرت خاتم‌الانبيا، انعام و اعطا فرمود، آن را به صورتى تمثيلى مى‌ساخت، يقيناً زيبايى و جمال آن صورت، خلق اوّلين و آخرين را از خود بيخود مى‌كرد، چنانچه هم‌اكنون جمال روحانى و روح‌بخش و دلنواز اسلام، فلاسفه محقّق و علما و دانشمندان متتبّع را مجذوب و دلباخته ساخته است.

آرى، چقدر جمال توحيد اسلام زيباست و چه خورشيد عدالت اجتماعى اسلام گرمابخش است!

كدام جلوه‌اى در دل‌ها از جلوه معارف اسلام نافذتر و كدام روشنايى از روشنايى آيات قرآن مجيد روشن‌تر است؟! اين پرتو خورشيد اسلام است كه دنياى متمدّن را به حقوق انسان‌ها روشن و منوّر كرده و نغمه آزادى را اين همه روح‌افزا قرار داده است.

هيچيك از بيانيّه‌ها و اعلاميّه‌هاى حقوق‌بشر كه به دست ناتوان انسان تهيّه و تدوين شده است ـ اصلاً قابل مقايسه با حقوق و قوانين نافذ و همه جانبه اسلام نيست.

نگرشى هر چند كوتاه به اين آيات الهى مصداق اين مدّعاست:«مِّن دوُن اللهِ»1، از ما بعضى ديگر را به جاى خدا به خدايى نگيريد. «قَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا اِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللهِ اَتْقكُمْ)2، شما است. «عَنِ الْفَحْشَآءِ وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْىِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّروُنَ» 3، مى دارد. به شما اندرز مى‌دهد، باشد كه پند گيريد.

و كدام يك از تعاليم و هدايت‌هاى اخلاقى را مى‌توان از تعاليم و آداب اسلام برتر و مفيدتر دانست؟ نمونه آيات ذيل بيانگر بزرگ‌ترين و برترين تعاليم و هدايت‌هاى اخلاقى است: «وَمَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللهِ فَهُوَ حَسْبُه» 4، و هر كس بر خدا اعتماد كند او براى وى بس است. «وَأُفَوِّضُ أَمْرِى إِلىَ اللهِ اِنَّ اللهَ بَصيِرٌ بِالِْعِبَادِ»5، (خود) بيناست. «شَيْئاً وَ هُوَ شَرٌّ لَّكُمْ وَاللهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لاَتَعْلَمُونَ» 6، مى‌داند و شما نمى‌دانيد.

«قُل لَّن يُصِيبَنَآ اِلاَّ مَا كَتَبَ اللهُ لَنَا هُوَ مَوْلنَا»7، او سرپرست ماست. «فَإِنِّ مَعَ العُسْرِ يُسْراً إِنَّ مَعَ العُسْرِ يُسْراً» 8: پس (بدان) با دشوارى، آسانى است. آرى، با دشوارى، آسانى است.

كدام دين و كدام كتاب آسمانى به اندازه قرآن به علم و عمل اهميّت داده و به عقل و منطق و تفكّر و انديشه در اسرار آفرينش و نظام جهان و اوضاع زمين و آسمان، دعوت و تشويق كرده است؟

اسلام را بايد در آينه نصوص قرآن و سنّت، و در سيره رفتار و گفتار و كردار پيشوايان دين و كسانى كه اسلام در وجودشان به تمام معنا منعكس شده و در سلوك مجاهدين و مسلمانان صدر اسلام تماشا كرد.

نقش و تأثير اسلام را در سازندگى و به وجودآوردن مترقّى‌ترين و ممتازترين اجتماعات، بايد از قوّت احكام آن و از اجتماعاتى كه بيشتر تحت نفوذ منطق اسلامى قرار گرفت، استنباط كرد.

مسلمانان عصر ما نمى‌توانند با اجتماعاتى كه دارند اجتماع الهى اسلام را به دنيا نشان دهند و اگر چه در بين آنها افراد آگاه به مفاهيم و مقاصد اسلام كم نيست، ولى متأسّفانه جلوه مجتمعات آنها، جلوه اجتماع كاملاً اسلامى نيست، و چرخ زندگى اجتماعى و سياسى آنان تحت لواى حاكميّت مطلقه، و مشروعيّت و قوانين و احكام الهى در گردش نيست.

يگانه عامل و علّت انحطاط مسلمانان، جهل آنان به مفاهيم اسلامى و دورى از روح اسلام و درك‌نكردن واقع دين و توحيد، و ايمان به شهادتين است.

ايمان به اسلام سرگرم‌شدن به يك سلسله مفاهيم نظرى نيست: «القلب وَصدقهُِ العمل»9، و از حضرت رضا عليه السّلام ـ روايت شده است كه پيغمبر صلّى الله عليه وآله وسلّم ـ فرمود: «بِالاَركانِ».10، قرآن مجيد مؤمنين را چنين توصيف مى فرمايد: «تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آياتُه زَادَتْهُمْ إِيْمَاناً وَعَلَى رَبِّهَمْ يَتَوَكَّلُونَ»11، و بر پروردگار خود توكّل مى كنند.

(فَلاَ وَ رَبِّكَ لاَيُؤْمِنُونَ حَتَّى يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّلايَجدُوْا فِى اَنفُسِهِمْ حَرَجاً مِمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوْا تَسْلِيماً)12، ناراحتى]و ترديد [نكنند، و كاملاً سر تعظيم فرود آورند و نشانه كفر را اينگونه بيان مى‌فرمايد كه: «وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَآ أَنْزَلَ اللهُ فَأُوْلئِكَ هُمُ الْكافِرُونَ.»13، آنان خود كافرند.

اجتماعى را مى‌توان يك جامعه كاملاً اسلامى دانست كه همه احكام و دستورات اسلامى بر تمام مسائل زندگى فردى و اجتماعى آن جامعه منطبق بوده و به عبارت ديگر، اسلام از برنامه‌هاى كسب و كار، معاشرت، حكومت، سياست و... آنها تفكيك نشده باشد. با اين وصف، اجتماعات ما معرّف يك اجتماع كامل و تمام عيار اسلامى نيست; زيرا بسيارى از احكام اسلام در بين مسلمانان معاصر متروك گرديده، و جز «عبادات» (مثل: نماز و روزه، حج و...) كه اجتماع اسلام به آنها نيز قائم است ـ بقيّه احكام و دستورات اسلامى كم تر مورد عنايت قرار گرفته و بعضاً مهجور مانده است. چه بسا كه عبادات ما نيز آن طور كه شايسته است نشان دهنده مقاصد اسلام نيست و كسانى كه از آثار و بركات آن هم محروم هستند، بسيارند.

در «عبادات»، معانى بزرگ و درس‌هاى عميق به ما آموخته مى‌شود كه اگر به آنها توجّه كنيم، افق افكار ما روشن و طرز تصوّر ما دگرگون مى‌شود.

در عبادات هم جنبه عادت نهفته است و هم اظهار شوكت اسلام، اتّحاد و هماهنگى مسلمين، ارشادات اخلاقى، آموزشى و تربيتى، تعاليم اجتماعى، رشد فكرى، عقلى و علمى و بلكه فوايد بهداشتى و اقتصادى نيز منظور شده است.

همين روزه ماه رمضان كه از اركان اسلام و نيز شعاير بزرگ و وسيله‌اى جهت تقرّب به خدا است، آيا با همان برنامه مقرّر انجام مى‌شود؟ و آيا ماه رمضان ما همان ماه رمضان اسلام است؟ اين موضوع و مسئله‌اى است كه به بررسى و تحقيق نياز دارد.

ماه رمضان اسلام

ماه رمضان اسلام: چنان چه از خطبه حضرت رسول اكرم صلّى الله عليه وآله وسلّم ـ استفاده مى‌شود، فرصتى براى افزودن به اعمال خير و كارهاى نيك، دستگيرى از فقيران و بينوايان، پيوند با خويشاوندان، يارى ضعيفان، تكميل و تهذيب اخلاق، فرو خوردن خشم و غضب و كنترل قواى شهوانى است.

ماه رمضان ما

امّا برنامه ماه رمضان ما: پرخورى در افطار و سحر، تندخويى و بدزبانى با نزديك و بيگانه، شب نشينى‌هاى زيان‌بخش، معاشرت‌ها و جلسات بيهوده است.

ماه رمضان اسلام: موسم وزش نفحات رحمت، تجلّى حقيقت و زمان نزول بركات است كه جويندگان اين معانى بدون هيچگونه ملال و خستگى خود را در معرض اين نسيم‌ها قرار داده و هوشيارانه از آن استفاده مى‌كنند، و دل‌هاى خود را مهبط اين فيوض رحمانى قرار مى‌دهند.

بيشتر افراد در غفلت از اين معانى به سر برده و از روحانيّت و نورانيّت اين ماه استفاده نمى‌كنند.

در ماه رمضان اسلام: شياطين مغلول‌اند و اسباب گناه در اين ماه فراهم نبوده و محيط، براى فعّاليّت شياطين و رشد قواى اهريمنى و افكار زشت ابليسى مساعد نيست.

همه‌جا به نور اين ماه منوّر است و صداى دلنواز و روح‌بخش تلاوت قرآن مجيد و صوت مناجات و دعا و استغفار، دل‌ها را به سوى خدا متوجّه مى‌سازد و خفتگان بستر غفلت را بيدار مى‌نمايد.

ماه رمضان اسلام: بهترين فرصت و گران‌بهاترين وقتى است كه حتّى يك دقيقه و ثانيه‌اش نبايد هدر برود و بيهوده مصرف شود; بلكه بايد تمام دقايق و ساعات آن در انجام كارهاى نيك و اعمال حسنه، تفكّر و تأمّل، توبه و اصلاح حال سپرى شود.

ماه رمضان ما: بيشتر اوقاتش تلف مى‌شود و اوقاتى به اين عزيزى، آسان از دست مى‌رود.

ماه رمضان اسلام: مسلمانان بايد در آن به مناسبت نزول قرآن در سيره رسول اكرم صلى الله عليه وآله وسلّم ـ شخصيّتى كه قرآن به او نازل شد به طور عميق مطالعه نمايند و ارشادات و راهنمايى‌هاى آن رهبر عاليقدر آسمانى را كه دافع هر ضرر و خسارت، و علاج‌كننده تمام مشكلات اجتماعى و حياتى است ـ سرمشق خود قرار دهند و به حكم: وَالْيوْمَ الاَخِرَ)14، به روش و سلوك آن رسول اعظم خدا صلّى الله عليه وآله وسلّم ـ تأسّى نمايند.

ماه رمضان ما: اكثريّت مسلمانان از سيره رهبر عظيم خود بى‌اطّلاع بوده و در اين موضوع كه درس و بحث، تفكّر و مطالعه در آن بر هر مسلمانى لازم است، نه در ماه رمضان و نه در ماه‌هاى ديگر اهتمام شايان ندارند و به دانستن تاريخ حيات رسول خدا صلّى الله عليه وآله وسلّم ـ كه آموزنده‌ترين صفحات تاريخ است ـ اعتنايى لازم و كافى نمى‌كنند. تاريخ كدام شخصيّت ها، و رجال تاريخ، زعما و رهبران اصلاحات و انقلاب‌ها و پيامبران بزرگ، مانند تاريخ پيامبر بزرگ اسلام، آموزنده و سودمند است.

ماه رمضان اسلام: ماه درس علوم دين از قبيل: فقه، احكام و معارف حقيقى است تا خدا را از روى معرفت و بصيرت بپرستيم و طعم ايمان را بچشيم و در جمال ربوبيّت، واله و حيران گشته و روح ما به عوالم عالى‌تر طيران نمايد: طيران مرغ ديدى تو ز پاى بند غفلت به در آى تا ببينى طيران آدميّت، 15

و اين حديث كه از پيغمبر صلّى الله عليه وآله وسلّم ـ روايت شده است، بر ما منطبق شود: «اذا اراد الله به عبد خيراً فقهه فى الدين»، ويلهمه رشده»16

ماه رمضان اسلام: ماه نشاط، و اقبال و شتاب به‌سوى عبادت و تقرّب به خدا است.

ماه رمضان ما: بعضى آن را در كسالت و سستى و تن‌پرورى و خواب و بى‌خبرى به پايان مى‌رسانند.

ماه رمضان اسلام: آغاز فصل جديد و مرحله نوين عمر و زندگى است كه در آن بايد قواى فكرى و اخلاقى خود را از نو به رشد و نمو واداريم و با گذشته خود وداع كرده، و دل خود را جلا دهيم و زنگار معصيّت و گناه را از آن بزداييم.

ماه رمضان ما: تغيير مختصر در وقت خوردن غذا و امساك از مفطرات است كه هر چند امتثال و اطاعت فرمان خدا و دليل بيداربودن وجدان دينى و شعور مذهبى است و نسبت به آن بدبخت‌ها و گمراهانى كه روزه را افطار مى‌كنند شرافت و فضيلت آن بسيار است; امّا با اين وجود، روزه‌دار نبايد فقط به امساك از مفطرات قناعت كند; بلكه بايد ساير برنامه‌هايى را كه براى روزه‌داران معيّن شده نيز انجام دهد تا از فوايد بسيار و رَحَمات واسعه الهى در اين ماه حدّاكثر استفاده را بنمايد.

ماه رمضان اسلام: سبب تهذيب نفوس، تطهير قلوب و تخلّق به اخلاق حميده، اعتياد به عادات حسنه، تمرين خلوص نيّت، احياى معالم و مبانى اسلاميّت و انسانيّت، انتشار محبّت و نوع‌پرورى و صداقت است.

ماه رمضان ما* بسا شب‌نشينى‌ها و مجالسى كه پس از افطار برپا مى‌شود و با متحمّل‌شدن مصارف زياد به پرخورى، غيبت، لهو و مزاح‌هاى باطل و گفت و شنودهاى بى‌ثمر مشغول شده و با شكم چرانى‌هايى كه مى‌كنند از حكمت نبويّه «صُومُوا تَصِّحُوا» محروم مى‌شوند. و چون از روح همكارى و همدردى اسلامى و ارتباط معنوى و اتّصال ناگسستنى قلبى و ايمانى، نشانه و علامتى نيست، آن ديد و بازديدها و معاشرت‌ها، سبب كينه و عداوت و دشمنى و سوء تفاهم مى‌گردد.

«الطَيِبِينَ الطاهِرِينَ صَلَواتُكَ عَليَهِم أَجمعِين».

--------------------------------------------------------------------

1 ـ سوره آل عمران، آيه 64.

2 ـ سوره الحجرات، آيه 13.

3 ـ سوره النحل، آيه 90.

4 ـ سوره الطلاق، آيه 3.

5 ـ سوره غافر، آيه 44.

6 ـ سوره بقره، آيه 216.

7 ـ سوره توبه، آيه 51.

8 ـ سوره انشراح، آيه 5 و 6.

9 ـ حديث نبوى، الجامع الصغير، ج2، ص134.

10 ـ عيون اخبار الرضا، ج 1، ب 22، ص 226.

11 ـ سوره الانفال، آيه 2.

12 ـ سوره النساء، آيه 65

13 ـ سوره مائده، آيه 44.

14 ـ سوره احزاب، آيه 21: قطعاً براى شما در اقتدا به رسول خدا سرمشقى نيكوست: براى آن كس كه به خدا و روز بازپسين اميد دارد.

15 ـ سعدى.

16 ـ كافى، ج 1، ص 32.

برگرفته از سايت ايت‌الله صافي گلپايگاني
دوشنبه 11 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 379]