نگاهي به آداب ماه مبارك رمضان در استان گيلان

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: نگاهي به آداب ماه مبارك رمضان در استان گيلان
داخلي. فرهنگي.

رمضان ماه شبهاي روشن است، ماه شبهاي مناجات و سحرگاههاي زنده و بيدار، ماه عبادت و روزه‌داري، ماهي كه در يكي از شبهاي آن قرآن كريم نازل گرديده و از اين روز با صفت مبارك ناميده مي‌شود.

ماه رمضان، ماه سوگواري شهادت حضرت علي (ع ) نيز هست، وجودي كه هر خسته اي با يك "ياعلي" گفتن تواني ديگر مي‌گيرد و در فرهنگ ايرانيان از پايگاه رفيعي و والايي برخوردار است.

تقارن شبهاي نوزدهم تا بيست سوم ماه رمضان با ضربت خوردن و شهادت مولاي متقيان حضرت علي (ع) با شبهاي قدر اين شبها را نزد همه مسلمانان ارج و حرمتي خاص بخشيده است.

فرارسيدن ماه مبارك رمضان به همين دلايل در حوزه‌هاي فرهنگي با آداب و رسوم بسيار همراه است و فرارسيدنش در نظر همه مردم گيلان مشهود است.

هلال ماه در رمضان چشم انتظاران بسيار دارد و خبر ديده شدنش به سرعت در همه جا مي‌پيچد و روزه‌داري آغاز مي‌شود.

برخي از مردم مومن نيز يكي دو روز قبل از رويت هلال ماه رمضان با روزه گرفتن به استقبال اين ماه مي‌روند و ماه روزه داري را آغاز مي‌كنند.

سكوت شبهاي روزه داران را بانگ مناجات و دعا مي‌شكند، مناجات خوانان با آهنگي خاص اشعاري را در حمد و ستايش خداوند مي‌خوانند.

از گلدسته‌هاي مساجد و بام خانه‌ها هنگام سحر و بيداري را اعلام مي‌شود تا كسي در خواب غفلت نماند و براي سحري خوردن و نماز و دعا و روزه داري بيدار شود.

در بعضي نقاط استان گيلان مانند شهرستان ماسال مردم در ساليان گذشته هنگام سحر گوش به بانگ خروس سفيد مي‌دادند و با نخستين آواز خروس از جا- بر مي‌خاستند و با آواز دوم خروس غذايشان را روي آتش مي‌گذاشتند و با آواز سوم غذا مي‌خوردند.

در گذشته‌هاي دور آواز خروس سفيد را در گيلان خوش يمن مي‌دانستند و در مرغداني‌هاي اغلب خانه‌هاي روستايي حداقل يك خروس سفيد پيدا مي‌شد.

امروز مردم اگر چه براي وقت سحر ديگر گوش به بانگ خروس سحر نمي‌دهند اما هنوز بعضي از كوه نشينان گيلان چشم بر ستاره "ميزان " يا "ششه" دارند و آن مجموعه شش ستاره است كه وقتي از شرق آسمان طلوع مي‌كند زمان بيداري است و چون يك سوم آسمان را طي كند غذا بر آتش مي‌نهند و وقتي در افق مغرب غروب كرد ديگر بايد دست از طعام خوردن بكشند كه در هر دو مورد تقسيم سه گانه زمان قابل توجه است.

امروزه در همه جا گردش عقربه‌هاي ساعت، جايگزين بانگ خروس سحر و حساب گردش ستاره شده است و جعبه جادويي راديو و تلويزيون نيز آواي مناجات سحر را در هر خانه‌اي طنين انداز مي‌شود.

براي افطار نيز در گيلان رسمهايي وجود دارد، افطاري دادن به عنوان نذري و دعوت از خويشاوندان عروس يا داماد ، بخصوص در دوران نامزدي تقريبا در تمام نقاط استان گيلان در ماه مبارك رمضان معمول است .

براي نذري و خيرات بيشتر در شبهاي احياء افطاري مي‌دهند و مهمانيهاي افطاري در ساير شبها انجام مي‌شود.

در برخي مناطق و روستاهاي استان گيلان مانند نومندان براي خيرات به اصطلاح "احسان آش" مي‌پزند و "افطار آشي" مي‌دهند.

همچنين در نومندان اهل تسنن كه شافعي هستند براي افطاري و شام از عده‌اي دعوت مي‌كنند و پس از ذكر "حق الله " مي‌گيرند و قبل از ذكر خواني يك ظرف شربت را دور مي‌گردانند و همه از آن مي‌نوشند سپس پيشنماز به ذكر مي‌پردازد و ديگران ذكر را هماهنگ تكرار مي‌كنند.

در شبهاي احياء و بخصوص در شب بيست يكم ماه رمضان در منطقه هشتپر و رضوانشهر و در شب بيست هفتم تا سحرگاه روزه داران در مساجد بيدار و به دعا و نيايش مي‌پردازند.

اين هر دو شب از شبهاي محتمل قدر است و در منطقه تالش مردم بر اين باورند كه دريكي از اين شبها، براي لحظه‌اي بركت بر زمين نازل مي‌شود و آن لحظه‌اي است كه " خدر" يعني حضرت خضر (ع )گذر مي‌كند، در آن لحظه هر كس نيتي كند و حاجتي بخواهد، برآورده مي‌شود.

با ديده شدن هلال ماه شوال، ماه مبارك رمضان و يك ماه روزه داري مومنان به پايان مي‌رسد و فرداي آن روز عيد فطر است .

مردم روزه داراي صبح روز عيد در مسجد نماز مي‌گزارند و عيد را با آرزوي قبول بودن عبادات ماه رمضان با گفتن عبارت " نماز و روزه شما قبول باشد" يا "عبادتهاي شما قبول باشد" به يكديگر تبريك مي‌گويند.

عيد فطر در منطقه تالش و هشتپر و رضوانشهر به اين صورت است كه اول صبح و قبل از نماز عيد فطر به سراغ خفتگان خاك مي‌روند، آش ، حلوا ، عسل ، ماست و خوردنيهاي ديگر به گورستان مي‌برند و سر مزارها سوره ياسين مي خوانند و پس از آن براي نماز عيد به مسجد مي‌روند.

در گذشته‌هاي دور در روستاهاي ليسار و نومندان در گورستان غذا مي‌پختند و همه اهل ده و كساني كه از نقاط ديگر مي‌آمدند، اطعام مي‌شدند. ك/‪۳‬ ‪۱۵۵۲/۶۰۵‬
دوشنبه 11 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 224]