واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: شهر و گنبد تاريخي سلطانيه اين بنا در 35 كيلومتري شرق زنجان قرار گرفته است.گنبد سلطانيه در دوران حكومت محمد خدابنده (اولجانيو) در مدت 9 سال از تاريخ 704 الي 712 هجري قمري ساخته شده است. ارتفاع گنبد 5/48 متر و قطر آن 6/25 متر است. اين بنا در زمان بر پايي عظيمترين گنبد در جهان بوده كه منشاء ساخت بناهاي عظيمي در جهان شده است. كليساي جامع مريم مقدس (سانتا ماريا) در فلورانس ايتاليا و مسجد اياصوفياي تركيه پس از گنبد سلطانيه بنا شدهاند.مسجد جامع زنجان مسجد جامع معروف به مسجد سيد در مركز شهر زنجان قرار گرفته است. اين مسجد از ضلع غربي با بازار قيصريه و از ضلع شرقي با معبر موصوف به كوچه مسجد سيد و از جبهه شمالي با خيابان امام و سبزه ميدان در ارتباط است. قبل از ساخت خيابان امام، در اين مسجد به فضاي بازي اشراف داشته است كه هم اكنون ورودي اصلي آن محسوب ميشود. ورودي غربي، مسجد را با قيصريه مرتبط ميكند و ورودي شرقي آن با بافت مسكوني مرتبط است. اين مجموعه يكي از بناهاي ارزشمند داخل شهر است. اين مسجد بر اساس پلان مسجد چهار ايواني ساخته شده، طبق معمول ورودي مقابل شاهنشين گنبددار قرار گرفته است. مسجد جامع زنجان و مسجد جامع اصفهان از نخستين مساجدي هستند كه به اين سبك ساخته شده است. سطوح كلي ايوان جنوبي با استفاده از كاشيهاي ختايي تزيين شده و در داخل طاقها كلمات اللّه، علي و محمد به خط كوفي به رنگ مشكي با زمينه نارنجي به چشم ميخورد. ايوان غربي مزين به طرحهاي هندسي بوده و از تكرار مربع و لوزي پديدار شده است. رنگهاي آبي، مشكي و زرد در تزئينات كاشيكاري به ساير رنگها غالب هستند. ايوان شرقي از نظر تركيب قابل مقايسهاي با ايوان غربي است و دايرهها و لوزيها زينت بخش كاشيكاري اين ايوان است. ايوان شمالي به قرينه ايوان جنوبي ساخته شده و بر طبق معمول مساجد ورودي اصلي در اين ايوان قرار گرفته است. تغييرات كاربردي كه زمان آن در اواسط دوران پهلوي بود باعث ايجاد تغييرات در نحوه ارتباطات در اين ايوان است. با توجه به توضيح مختصر راجع به ورودي مسجد با مسدود شدن ديوار مياني ايوان شمالي، اين ايوان به ورودي تبديل شده است. در اين ايوان كلمات محمد و علي به طور قرينه به خط كوفي با كاشي تزئين شده است. صحن اين مسجد به شكل مربع مستطيل بوده و داراي 48 متر طول و 36 متر عرض است. در وسط اين صحن يك حوض قرار داد و گرداگرد آن را به استثناي جلوي حجرهها و شبستانها، باغچههاي پرگل و گياه پوشانيده است. در سمت شرق و غرب اين صحن به طور قرينه 16 حجره براي طلاب علوم ديني قرار گرفته است. حد فاصل حجرهها، پايهها قرار گرفتهاند. سقف تمامي حجرهها با استفاده از گچ كاري تزئين شده كه در بعضي از حجرهها فرو ريخته است. گنبد مسجد جامع زنجان از معدود گنبدهايي است كه بر روي جزرهاي چهارگانه نشسته و در نتيجه تغيير پلان مربع به دايره در ضخامت تكيه گاه و جان گنبد مستهلك شده است. گنبد مسجد جامع زنجان با كاشيهاي فيروزهاي پوشانيده شده و در آن سوره مباركه الدهر به خط ثلث چشمها را معطوف به خود ميكند. در انتهاي فوقاني بنا علامتي از برنز به شكل گوي كه مخروط نازكي بر آن متصل شده پايان گنبد را اعلام ميكند. مسجد و مدرسه سيد همانند ساير بناهاي دوران قاجار از نظر مسايل معماري و قدمت بسيار ظريف و شكننده است و عدم رسيدگي و رها شدن حفاظت فيزيكي در اين بنا موجوديت اين بنا را در خطر جدي قرار داده است.با توجه به ارزش و اهميت و اعتبار مسجد در سطح استان، بررسي جامع در رابطه با حفاظت فيزيكي آن را لازم و ضروري كرده است.بناي رختشويخانه اين بنا در قلب بافت قديمي شهر كه منطبق بر حصار است در منطقه پرتراكم مسكوني، موسوم به عباس قليخان و محل معروف به گودال بابا جمال ساخته شده است. اين مجموعه در سال 1319 شمسي توسط اداره ثبت اسناد و املاك زنجان به ثبت رسيده است. اين بنا توسط دو برادر كه يكي معمار و ديگري بناء بوده در مدت 15ماه بنا شده است. آب اين مجموعه از قنات حاجي ميربهاءالدين تامين ميشده است. اين مجموعه را ميتوان به دو بخش تقسيم كرد. بخش نخست محل مديريت رختشويخانه بوده و شامل حياط و قسمت مسكوني است. حياط محوطهاي است به شكل مربع و مستطيل كه شامل درختكاري و فضاي سبز است. بخش دوم فضاهاي مربوط به امر شستشوي رخت است كه از چهار قسمت تشكيل شده است. قسمت اول خزينه يا محل جمعآوري آب است. اين مخزن در منتهي اليه سمت شمالي مجموعه و مشرف به سالن شستشو قرار دارد. سقف مخزن هماهنگ با سقف سالن متشكل از سه واحد طاق است. فضاي داخل بنا با نقاشي بسيار زيبا طراحي و اجراء شده است. اين فضا توسط 11 واحد ستون به طور قرينه سالن را به 2 قسمت تقسيم كرده كه فاصله ستونها در جهت طولي تقريباً 5 متر است. محل شستشوي رخت به طور قرينه از 4 واحد حوضچه و مجاري آب در حد فاصل حوضچهها تشكيل شده است. آب مورد نياز ابتدا پس از عبور از يك مجرا به طول يك متر به حوض نخستين داخل شده و از سر ريز آن به حوض دومي سرازير ميشود. در طرفين شرقي و غربي اين حوض دو مجراي آب قرار گرفته تا انتهاي سالن به حوض رومي امتداد مييابد. از آنجايي كه رخت از نظر شستشو و دفع آلودگي از درجه بسيار كثيف و آلوده به درجات لباسهاي نزديك به تميز تقسيم ميشود، لذا محل شستشوي رخت نيز به چهار قسمت تقسيم شده است. ابتداي شستشو كه از انتهاي جريان آب است حوضچه ويژه لباسهاي بسيار كثيف و لباسهاي مربوط به افراد با امراض بود و مجراي آب واقع در حد فاصل حوضچه دوم و سوم ويژه لباسهاي نسبتاً تميز و محل آبكشي و حوضچه چهارم ويژه شستشوي ظروف آشپزخانه و بالاخره حوضچه آخري كه نخستين حوض از حركت آب است محل آب تميز خوراكي بوده است بدين ترتيب امر شستشو با رعايت كامل موازين بهداشتي انجام ميشده است. با مطالعاتي كه به عمل آمده است چنين مجموعه اي با عملكرد ياد شده در هيچ جا ديده نشده است. سيستم كلي آن را به سادگي ميتوان با مساجد عباس قلي خان دروازه ارك، مسجد و تكيه قهرمان مقايسه كرد.بقعه امام زاده سيدابراهيم(ع)بناي امام زاده سيدابراهيم(ع) ابتدا به سبك چهار طاقي بوده كه گنبد زيبايي آن را پوشش ميدهد و در سال 1340 هجري شمسي مجدداً منطبق بربناي قديمي نوسازي شده است. گنبد از نوع تك پوششي بوده كه با واسطه چهار گوشواره برديوارهاي مياني استوار شده و حدفاصل گوشواره و گنبد هشت نورگير تعبيه شده است. ضريح حرم كه در اصفهان ساخته شده است در سال 1358 نصب شده و قديميترين قسمت اين بقعه سر در ورودي سمت شمالي و منارههاي واقع در طرفين آن است. اين سردر، در سال 1341 توسط معمار ابراهيم سلطاني ساخته شده و بالاي مناره هاآيه اي از سوره مباركه احزاب به خط زيباي ثلث نوشته است. از بناهاي ديگر اين مجموعه مسجداعظم واقع در مجموعه است كه بناي آن در سال 1346 تمام شده است. از حيث مجموع پلان اين مجموعه با قواعد و سبك هاي شناخته شده معماري رايج در بناها مطابقت ندارد.شهر زنجانشهر زنجان كه امروزه عنوان مركز استان را دارد، از قديم به سبب قرار داشتن بر سر راه تجاري به آذربايجان داراي اهميت بوده است.اين شهر در ساحل راست رودخانه اي كه به همين نام مشهور است و از چمن سلطانيه واقع در 40 كيلومتري سمت شرقي آن سرچشمه ميگيرد ايجاد شده و ديرزماني است كه به حيات خود ادامه داده است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 353]