اخلاق در فضاي مجازي/ 59نگاهي به معيارهاي اخلاق در فضاي مجازيغلبه بر آزادي فضاي مجازي با تبيين معيار‌هاي اخلاقي اجرايي

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: اخلاق در فضاي مجازي/ 59نگاهي به معيارهاي اخلاق در فضاي مجازيغلبه بر آزادي فضاي مجازي با تبيين معيار‌هاي اخلاقي اجرايي
گروه وبلاگ و IT: بي‌حد و مرز بودن و آزادي فضاي مجازي هم محدوديت محسوب مي‌شود هم مزيت، زيرا در عين حال كه به كاربران اين اجازه را مي‌دهد كه به هر اطلاعاتي دسترسي داشته باشند هيچ گزينشي نيز وجود ندارد، با تبيين معيارهاي اخلاقي اجرايي در فضاي مجازي مي‌توان اين محدوديت را كم‌رنگ كرد.
جهان مجازي امروز تبديل به جهان جدي‌تري شده‌است. جهان تجارت، آموزش، پژوهش و جهان زندگي است. بنابراين نگاه اوليه به اين فضا است كه ما را با شاخص‌هاي فضاي مجازي يعني جهان وجوه بيگانگان و فضاي تهديد فرهنگي مواجه مي‌كند.

مجاز را مي‌توان امري ذهني در برابر امر عيني فرض كرد. استفاده يك لغت خارج از معناي حقيقي و معنايي كه به ذهن متبادر مي‌شود را مجاز مي‌گويند. معنا همچنين به معناي اثر يك ذات هم است. بحث فضاي مجازي و دين آنقدر گسترده است كه مي‌توانيم از آن به بحث ميان دين و جهان و يا دين و كل كره زمين نام ببريم. دين هم جزء مفاهيمي است كه هم به لحاظ تكثر اديان در جهان و هم به لحاظ تكثر در حوزه مفاهيم ديني گسترده است.

دين معناي بسيار بزرگي دارد. مي‌توان براي اين موضوع يكسري معنا گفت؛ مثلاً عده‌اي دين را فرهنگ و مسير زندگي تعريف كردند كه به لحاظ هنجاري اموري را به ما معرفي مي‌كند. دين يعني باورها، مناسك، شعائر و چيزهايي كه دين نهي كرده و ديگران انجام مي‌دهند، اينها لايه‌هايي است كه درباره دين مطرح است.

بنابراين دين چه در وجه عام انسان‌گرايانه‌ و چه در وجه خاص مومنان گرايانه خود، پديده‌اي است كه جهان را مورد خطاب قرار مي‌دهد. فضاي مجازي هم كه اساس‌اش جهاني بودن است. هر چيزي كه در اين جهان وجود دارد براي همه قابل دسترسي است.(سعيد‌رضا عاملي، سي‌و‌هشتمين جلسه سخنراني، از مجموعه جلسات علمي ماهانه مؤسسه گفت‌و‌گوي اديان)

اخلاق به عنوان يكي از زيرمجموعه‌هاي دين ريشه در وجدان انسان دارد و مجموعه صفات روحى و باطنى انسان است. همچنين نظام‌هايى از ارزش‌ها و عادات كه در زندگى گروه‌هاى خاصى از انسان‌ها تحقق يافته‏اند به عنوان «اخلاق» توصيف مى‌شوند.

در فضاي مجازي كه ذات آن آزاد بودن است و فضايي كه متعلق به هيچ شخص يا سازماني نيست، فضايي بي‌مرز و بي‌‌مكان است و محيط اشاعه انديشه‌هاست فيلترهاي گاهاً سليقه‌اي بر خلاف اخلاق است. چرا كه ناقض آزادي است، واژه‌اي كه با ارزش‌تر از آن نيست.

در فضاي مجازي بهترين فرصت براي تقابل انديشه‌ها، گفتمان، احترام به حريم خصوصي و تفكر و تعمق در آراي مخالف، وجود دارد و مقابله با نظرات مخالف و فيلتر كردن آنها راه فرار است از پذيرفتن واقعيت و نقض آزادي و زير پا گذاشتن اخلاق. چرا كه لازم است به شعور جمعي و حق انتخاب آنها احترام گذاشته شود.

اخلاق از نوعي كه در مورد اجتماع به‌كار گرفته مي‌شود بايد در فضاي مجازي به‌گونه‌اي باشد كه آزادي از نوع ايجابي را پيشرو خود داشته‌باشد يعني پس از عبور از موانع موجبات رشد و تعالي افراد را فراهم كند.

در گزارش قبل به اين نتيجه رسيديم كه نمي‌توان يك نظام اخلاقي جديد را براي فضاي آزاد سايبر به‌صورت مجزا تعريف كرد. با توجه به فضاي پر التهاب امروزي فضاي مجازي به مرور و با گذشت زمان بنيان‌هاي اخلاقي در فضاي سايبر تقويت خواهند شد و نظم خواهنديافت.

توجه به اين موضوع كه معيارها و مصداق‌هاي اخلاق در فضاي مجازي به چه ميزان با معيارهاي دنياي واقعي تطابق دارد و اينكه آيا مي‌توان چارچوبي براي اين مفهوم در فضاي مجازي تعريف كرد نيازمند بررسي كارشناسان فضاي مجازي و ديني دارد.

حجت‌الاسلام‌والمسلمين «خدامراد سليميان»، مسئول گروه حديث پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي حوزه علميه در گفت‌وگو با خبرگزاري قرآني ايران(ايكنا)، با اشاره به اينكه اصول اخلاق ديني در هر شرايط و هر موقعيتي نسبت به كسي كه خود را متعهد نسبت به اين اصول مي‌داند همچنان باقي خواهد ماند و نقشش را ايفا مي‌كند، بيان كرد: يعني كسي كه به همان اندازه از مطلب يك كتابي نقل كند و نگويد كه اين از كدام منبع است مرتكب خلاف اخلاقي شده كه بيايد در فضاي مجازي از يك وبلاگ يا سايتي مطلبي را بدون ذكر منبع استفاده ‌كند.

مسئول گروه حديث پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي حوزه علميه خاطر نشان كرد: بنابراين عرصه‌هايي كه جديد به وجود آمده به هيچ‌وجه آن اصول كلي را كه بر فضاي اخلاق ديني حاكم است را نقض نمي‌كند و حتي گاهي نگاه ما به مباني اصول اخلاقي دوچندان نيز مي‌شود زيرا در فضاي مجازي منابعي كه مي‌تواند در دسترس ديگران قرار بگيرد راحت‌تر شده، و اين مي‌طلبد كه حقوق معنوي افراد مورد توجه قرار بگيرد و لحاظ شود.

حجت‌الاسلام‌والمسلمين «علي زادسر»، نماينده سابق مردم جيرفت و عنبرآباد در مجلس شوراي اسلامي، با بيان اين نكته كه مسائلي كه نفس اماره آدمي را تحت‌الشعاع قرار داده در فضاي مجازي قابل شمارش نيست، اظهار كرد: خوشبختانه مسلمانان در فضاي مجازي دست به كار شده‌‌اند و اگر شما امروزه هر موضوع ديني و اسلامي را در موتورهاي جستجوگر سرچ كنيد حتماً مطلبي را درباره آن به‌دست خواهيد آورد.

زادسر با ابراز تأسف از اينكه با وجود مطلب فوق موضوعات ديني در فضاي مجازي يك دهم موضوعات غيراخلاقي نيست و موقعيت‌هاي غيراخلاقي براي كاربران جهان بيشتر از اخلاقي‌هاست، تصريح كرد: بايد روزي برسد كه حتي كودكان مسلمان امروز بتوانند اخلاق ديني را به سراسر دنيا انتقال دهند.

وي با اشاره به اينكه رذائل اخلاقي در فضاي مجازي تفاوتي با دنياي واقعي ندارد عنوان كرد: به همان ميزان كه يك فرد مي‌تواند در فضاي واقعي دروغ، تهمت و ... را رواج دهد در فضاي مجازي نيز يك كاربر مي‌تواند با نوشتن يك مطلب به دروغ باعث تهمت زدن به كسي شود كه هيچ تفاوتي با فضاي واقعي ندارد.

«مهدي جليلي»، متعلم كارشناسي ارشد مركز تخصصي تبليغ در حوزه علميه قم و وبلاگ‌نويس يادداشت‌هاي روحاني، معيارهاي اخلاق در فضاي مجازي را همان حدودي دانست كه خداوند در نوع برخورد با حقوق خود و ديگر انسان‌ها وضع كرده‌ و هر عملي كه باعث شود حقوق خود انسان و نيز حقوق خداوند و ديگر كاربران در آن فضا حفظ ‌شود را مي‌توان معيار اخلاق برشمرد.

وي به‌عنوان مثال ذكر كرد: حفظ كرامت و شخصيت خود فرد و پرهيز از وقت‌گذراني و صرف وقت و هزينه براي برنامه‌هايي كه كرامت انساني فرد را تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد از سايت‌هاي غيراخلاقي گرفته تا سرگرمي‌هايي كه در نهايت نگاه كودكانه و بازي‌گونه به زندگي را در ذهنيت كاربر اشاعه مي‌دهد از معيارهاي اخلاق در فضاي مجازي است.

جليلي ضمن تأكيد بر حفظ حقوق مادي و معنوي ساير كاربران از توليدكننده گرفته تا مصرف‌كننده گفت: عدم اهانت و تجاوز به حريم خصوصي افراد، همچنين بازي نكردن با شخصيت و احساس و عاطفه و تعقل ديگران، چه آن كه كاربران زيادي در عين علم به مجازي بودن رفتار و گفتار در فضاي مجازي گاهي گرفتاري‌هاي عاطفي و احساسي و جنسي شديدي را از اين فضا متوجه خود مي‌كنند، از ديگر معيارهاي رعايت اخلاق در فضاي مجازي است.

اين متعلم كارشناسي ارشد حوزه همچنين هر اقدام فرهنگي در اين راستا كه دردي از دردهاي مخاطبان را درمان كند و كمكي در جهت رشد توان و استعداد او باشد از يك سو، و هر اقدامي كه انسان را با خداي خودش نزديك كرده و آشتي‌ دهد را از سوي ديگر، جزو حقوق خداوند بر بشر در اين فضا دانست.

دكتر «بهروز مينايي»، سرپرست معاونت فني دبير‌خانه شوراي عالي اطلاع‌رساني، تصريح‌كرد: اولويت اول ابعاد اخلاقي در فضاي مجازي دسترسي جهاني به اطلاعات است كه همه‌ كشورها را به فعاليت در راستاي كاهش شكاف ديجيتالي موجود بين كشورهاي منطقه و كشورهاي توسعه‌يافته ترغيب مي‌كند و بر اهميت ترويج سواد اطلاعاتي و رسانه‌اي براي استفاده افراد از اطلاعات موجود در فضاي مجازي اشاره ‌مي‌كند.

وي گفت: در اين بخش گسترش عرضه عمومي اطلاعات از لحاظ كمي و كيفي به‌طور خاصي مورد نظر قرار گرفته‌است و بر تعادل بين حقوق مالكيت معنوي و حق كاربران براي دسترسي به اطلاعات و نقش دولت در عرضه عمومي اطلاعات تأكيد شده‌است.

سرپرست معاونت فني دبير‌خانه شوراي عالي اطلاع‌رساني تأكيد‌ كرد: اين بخش همچنين به اهميت ترويج چند‌زبانه بودن در اين رسانه و فراهم آوردن امكان استفاده همگاني از مزاياي جامعه اطلاعاتي و سهيم‌شدن همه‌ كشورهاي منطقه در فوايد انقلاب اطلاعاتي اشاره‌ دارد.

وي در ادامه‌ درباره اولويت دوم از ابعاد اخلاقي جامعه اطلاعاتي و فضاي مجازي گفت: اولويت دوم از ابعاد اخلاقي جامعه اطلاعاتي به آزادي بيان اختصاص‌ دارد كه بر اصل به رسميت شناختن تك‌تك كشورها(دولت‌ها و ملت‌ها) به عنوان لازمه‌ ايجاد جامعه‌ دانش‌محور و فراگير تأكيد مي‌كند و كشورها را به ارتقاء و گسترش آزادي بيان و آزادي اطلاعات تشويق مي‌كند.

مينايي همچنين پيشنهاد‌ كرد كه كشورهاي منطقه الگوهاي ارتباطي مبتني بر جامعه اطلاعاتي را به عنوان مكمل الگوهاي ارتباطي موجود به منظور ترويج تبادل اطلاعات تدوين كنند و به‌طور گسترده در روابط خود به‌كار برند.

سرپرست معاونت فني دبير‌خانه شوراي عالي اطلاع‌رساني اولويت سوم معيارهاي اخلاق در فضاي مجازي را موضوع حريم خصوصي و مراقبت از آن دانست و تصريح ‌كرد: اعضاي جامعه اطلاعاتي بر اين امر توافق ‌دارند كه تعاريف مختلفي از حريم خصوصي بين دولت‌ها و ملت‌هاي با فرهنگ‌هاي متفاوت وجود‌ارد بنابراين دولت‌ها و ملت‌ها ابتدا مجموعه قواعد حقوقي مرتبط با احترام به اطلاعات شخصي و حريم خصوصي افراد را بر اساس شرايط داخلي هر كشور و در چارچوب قواعد بين‌المللي وضع كنند و از اجراي آنها حمايت ‌كنند.

وي بيان كرد: البته لازم به ذكر است كه اقدامات جامعه‌ اطلاعاتي در راستاي جهاني‌سازيست؛ انتشار عمومي اطلاعات، ايجاد جامعه‌ دانش‌محور و آزادي بيان به خودي خود از سجاياي مطلوب اخلاقي به حساب‌ مي‌آيند و به عنوان ارزش در همه‌ كشورها مورد توافق هستند.

مينايي تأكيد‌ كرد: بنابراين به‌ دليل محدوديت‌هاي جامعه اطلاعاتي كه ناشي از ماهيت آن كه بر پايه‌ فناوري اطلاعات است، اين سجاياي اخلاقي نيز ممكن است به ضدارزش تبديل شوند.

وي افزود: به‌طوري كه در همين جامعه‌ اطلاعاتي كه يكي از محورهاي اصلي آن را آزادي بيان تشكيل‌مي‌دهد‌ هنگامي كه زبان غالب و بخش عمده‌اي از محتواي ارائه‌شده را كشورهاي محدودي در تسلط خود دارند، اين محدوديت مي‌تواند براي ساير كشورها خطرآفرين باشد و صدمات جبران‌ناپذيري را بر ساير عقايد و فرهنگ‌ها تحميل كند.

«فاطمه موسوي»، مدير محتوايي پايگاه وبلاگ‌هاي ارزشي، درباره اين‌كه اكنون در ديد كلي اخلاق به چه معني و چه مفهوم است، بيان‌ كرد: اين همان سؤالي است كه جامعه مجازي با پاسخ به آن مي‌تواند بسياري از مشكلات روبه‌روي فضاي سايبر را پيدا كند و به حل‌ و فصل آن بپردازد.

وي در ادامه توضيح‌داد: وقتي يك شهروند مجازي در ايجاد امنيت مي‌تواند مؤثر و مفيد واقع‌ شود كه در وهله اول داراي اخلاق باشد و اينكه قوانين و حقوق و برنامه‌هاي اين فضا را مقدس بشمارد و براي خود جايز نداند كه اين حقوق و برنامه‌ها را در راهي بكار بگيرد كه در از بين بردن صيانت فرد يا افرادي بكار برده شود.

وي گفت: اخلاق در فضاي مجازي يعني اگر كاربري در رابطه با فعاليت خود به نمونه‌هاي كج‌روي و يا اخلاق ناشايست برخورد داشت با برخورد شايسته سعي در بهبود و يا دفاع از حريم و حقوق خود، تصميمي اتخاذ كند.

موسوي ادامه داد: از نظر من معيار يعني سبك و سنگين كردن با وزنه‌اي كه قابل قبول همگان باشد و معيارهاي اخلاقي در اين فضاي مجازي باز هم همان انديشه و گرايش و رفتارهاي نوشتاري و علاقمندي‌هاي افراد است كه به آن عمل مي‌كنند.

وي بيان‌ كرد: بنابراين اگر در اين فضا افرادي متخصص و مسلط بر علوم اينترنت و سايبر از مكتب و معيار اخلاقي ارزشمندي برخوردار‌ نباشند بدترين و مهلك‌ترين ضربات را بر پيكره اين فضا و افراد فعال و حاضر در آن خواهند‌ زد.

مدير محتوايي پايگاه وبلاگ‌هاي ارزشي اظهار‌ كرد: در اينجا باز لزوم آموزش و دست‌يابي به علوم و فنون جهت كاربران متعهد و با اخلاق در حوزه‌هاي عملياتي سايبر احساس مي‌شود چرا كه به قول پيامبر‌(ص) كه مي‌فرمايد: «طلب العلم فريضه علي كل مسلم و مسلمه» امروزه مهار و لجام توليدات علمي در دستان كساني قرار مي‌گيرد كه با داشتن علوم و فنون و دارا بودن اخلاقيات پسنديده توانسته‌اند در پيشبرد اهداف بشر دوستانه قدم‌هايي بزرگ بردارند.

وي گفت: در مقابل هم هستند افرادي كه خلاف اين رويه را پيشه گرفته‌اند كه به قول و تعبير حضرت امام(ره) اينان علمشان همان حجابشان است.

«اكبر شيركوند»، مدرس دانشگاه و مؤلف كتاب «پيامبر اعظم(ص) در اينترنت»، با اشاره به اينكه برخورد نادرست با اينترنت باعث شده عادت‌هاي نادرستي در اين فضا ايجاد شود، تصريح كرد: ما در برخورد با موارد مختلف فرهنگ‌سازي نمي‌كنيم، هم‌اكنون اينترنت حدود 16 سال است وارد ايران شده، اما هيچ كار جدي و زيربنايي در سطح وسيع براي آن انجام نداده‌ايم و با آن منطقي برخورد نشده‌است.

شيركوند عنوان كرد: به همين دليل زمانيكه جوانان وارد اينترنت مي‌شوند چون چشم‌انداز روشني ندارند و بحث‌هاي غيراخلاقي هم در فضاي مجازي بسيار است، جوانان حركت مي‌كنند و به اين سمت كشيده مي‌شوند در صورتي كه عملاً راه‌هاي اخلاقي زيادي را پيش‌رو دارند.

اين مدرس دانشگاه درباره نحوه آموزش اخلاق براي كاربران فضاي مجازي بيان كرد: رسالت ما اين است كه در همه فضاها اعم از خارج از فضاي مجازي، فضاي واقعي، توليد محتواي قرآني و غيره است و ما بايد در همه زمينه‌ها حركت كنيم و حتي مي‌توانيم بحث فيلترينگ را هم به‌صورت منطقي داشته باشيم.

حجت‌الاسلام «ناصر شهيدي»، مسئول سايت مهديه و مدير فرهنگي - آموزشي مجتمع مهدي‌ياران، ادامه‌داد: در حوزه تبليغ ديني اگر كار را به‌صورت كارگاهي عمل‌كردن دنبال‌ كنيم موفق خواهيم ‌شد و در كنار اينكه يك حديث اخلاقي و يا شيوه رفتاري از اخلاق و بزرگان اخلاق را در يك سايت بيان مي‌كنيم، فايل صوتي و تصويري هم قرار ‌دهيم، مخاطب مي‌تواند علاوه بر كلام و متن، عكس كسي را كه تبليغ اخلاق مي‌كند را هم ببيند و صداي او را هم بشنود و اين روش به يقيين تأثيرگذارتر خواهد‌بود.

وي متذكر شد: در حوزه تبليغ ديني اگر كار را به‌صورت كارگاهي عمل‌كردن دنبال ‌كنيم موفق خواهيم ‌شد و در كنار اينكه يك حديث اخلاقي و يا شيوه رفتاري از اخلاق و بزرگان اخلاق را در يك سايت بيان مي‌كنيم، فايل صوتي و تصويري هم قرار‌دهيم، مخاطب مي‌تواند علاوه بر كلام و متن، عكس كسي را كه تبليغ اخلاق مي‌كند را هم ببيند و صداي او را هم بشنود و اين روش به يقيين تأثيرگذارتر خواهد‌بود.

مسئول سايت مهديه در پايان اظهار ‌كرد: معيار اخلاقي در فضاي مجازي اين است كه كاربران حقوق را در فضاي مجازي رعايت‌ كنند و هر فرد يك خط قرمزها‌يي را براي خود قرار‌دهد كه به حقوق ديگران تجاوز نكنند.

«عيسي جهانگير»، كارشناس ارشد جامعه‌شناسي‌ و تحصيل كرده حوزه در خارج فقه و اصول و مؤلف كتاب «كاوش در اينترنت» اخلاق مجازي و اخلاق ديني مجازي را دو وادي جداگانه دانست و گفت: ما يك بحثي داريم به عنوان اخلاق آن‌لاين و اخلاق ديني آن‌لاين كه دو بحث جداگانه هستند و نبايد اين‌دو را در يك وادي تلقي كرد.

كارشناس ارشد جامعه‌شناسي در ادامه افزود: يكي از اين اخلاق‌ها، اخلاق فناوري اطلاعات است. دانشي است در ارتباط با رابطه متقابل اخلاق و فناوري اطلاعات را شكل گرفته و در اين باب كتاب‌ها و همايش‌هاي گسترده‌اي هم برگزار شده و در حال برگزاري است. از جمله همايش اخلاق و فناوري اطلاعات كه در چندين نوبت برگزار شد.

اين كارشناس سه دسته‌بندي براي اخلاق آن‌لاين و يا مجازي در فضاي سايبر بيان كرد و افزود: سه نوع نگاه به اين مسئله وجود دارد، يكي اخلاق كاربران آن‌لاين است و چيزي كه مربوط مي‌شود به اخلاق كاربراني كه آن‌لاين هستند و كاربر اينترنتي به حساب مي‌آيند و به اخلاق كاربري اشاره دارد.

سپس جهانگير به دسته دوم كه اخلاق اطلاعات و ارتباطات آن‌لاين يعني محتوايي را شامل مي‌شود اشاره كرد و گفت: اين اخلاق به‌صورت آن‌لاين در اينترنت وجود دارد و به بررسي ميزان سنخيت اين محتوا با معيارها و مباحث اخلاق مي‌پردازد كه گونه‌هاي مختلف ارتباطات و اطلاعات اينترنتي و آن‌لاين را مي‌توان با سجاياي اخلاقي بررسي كرد.

شاخه سوم كه اين كارشناس فقه و اصول از آن به عنوان مباحث كلي مربوط به اخلاق آن‌لاين و اخلاق ارائه‌دهنده‌هاي سرويس‌هاي اينترنتي ياد كرد و گفت: منظور صرفاً سرويس‌هاي isp نيستند اين ارائه‌دهنده‌ها مي‌توانند حاكمان و سياست‌گزاراني باشند كه سياست‌گزاري‌هاي اين فضا به عهده آنها است. كه البته بايد اين نكته‌ را هم مورد توجه قرار داد كه تنها شامل فني‌هاي اين عرصه نمي‌شود.

شايد بتوان گفت معيارها و مصداق‌هاي اخلاق در فضاي مجازي با معيارهاي فضاي واقعي تفاوتي ندارد و انديشه و گرايش و رفتارهاي نوشتاري كه هر فرد در فضاي واقعي رعايت مي‌كند مي‌تواند معياري براي اخلاق مجازي نيز محسوب شود.

در فضاي واقعي هر فرد خط قرمزها‌يي را براي خود قرار‌ داده تا به حقوق ديگران تجاوز نكند و به حريم شخصي آنها احترام بگذارد، براي مثال در فضاي مجازي دروغ، تهمت، ريا، تجسس و ... جزو رذايل اخلاقي به‌شمار مي‌آيند و در فضاي مجازي نيز اين رفتارها در قالبي ديگر بداخلاقي ناميده‌ مي‌شوند.

براي مثال هك كردن آي دي ديگران، يا عدم رعايت كپي‌رايت همان نفوذ به حريم شخصي است يا نشر يك دروغ در فضاي مجازي به همان ميزان در فضاي مجازي نكوهيده است كه در فضاي واقعي.

تعريف مفهومي با عنوان «اخلاق مجازي» براي فضاي مجازي امري اجتناب ناپذير است، پس بايد مصداق‌ها و معيارهايي نيز براي اين مفهوم تعريف كرد و قوانين قابل دسترسي را براي كاربران اينترنتي تبيين كرد كه قابل اجرا در فضاي مجازي نيز باشد تا كاربران با سهولت بتوانند علي‌رغم فضاي آزاد و بي‌حد و مرز فضاي مجازي اخلاق‌مدار باقي بمانند.
شنبه 9 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 221]