اخلاق در فضاي مجازي/ 60يك فعال رسانه‌اي:نزديكي حريم‌ها در فضاي مجازي مي‌تواند موجب بي‌اخلاقي شود

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: اخلاق در فضاي مجازي/ 60يك فعال رسانه‌اي:نزديكي حريم‌ها در فضاي مجازي مي‌تواند موجب بي‌اخلاقي شود
گروه وبلاگ و IT: يك فعال رسانه‌اي با تأكيد بر شخصي شدن نوع ارتباط در فضاي مجازي گفت: نزديك شدن حريم‌ها اگر همراه با رعايت خطوط قرمز نباشد منجر به از بين رفتن هنجار‌هاي اجتماعي و فرهنگي و تخريب ارزش‌هاي مشترك انساني مي‌شود.
«مهدي شوندي»، دانشجوي كارشناسي ارشد ارتباطات دانشگاه سوره در گفتگو با خبرگزاري ايران(ايكنا)، در ارزيابي خود از مفهوم اخلاق در فضاي مجازي گفت: لازم است در ابتدا تعريفي از اخلاق و فضاي مجازي داشته باشيم. « خَلق» شاكله انسان است كه بيشتر جنبه طبيعي دارد و ويژگي‌هاي ظاهري و جسماني را شامل مي‌شود. «خُلق» ويژگي‌هاي رفتار اكتسابي آدمي است. دروني بودن خُلق، مانع از آن نمي‌شود كه ظهورش را در رفتار فرد ببينيم. پس وقتي از اخلاق صحبت مي‌شود، از مجموعه هنجارهاي رفتارهاي دروني شده صحبت مي‌كنيم، كه داراي استمراردر زندگي انسان است.

وي ادامه داد: فضاي مجازي فضايي است كه در آن انتشار اطلاعات در دوره‌هاي زماني مشخص در قالب صفحات وب روي يك شبكه اطلاع‌رساني يا روي اينترنت است.

شوندي براي اين فضا ويژگي‌هايي را برشمرد و گفت: عدم محدوديت زماني و مكاني؛ زمان و مكان هر دو براي فضاي مجازي نابود شده‌اند، خواننده يك فضاي مجازي هرگز منتظر يك ساعت خاص براي دسترسي به اطلاعات باقي نمي‌ماند و به محض تماس با رسانه خود در اينترنت، در جهان سايبر قرار مي گيرد و اين يعني دسترسي سريع و آنلاين به اطلاعات.

اين كارشناس ارتباطات ادامه داد: در ضمن حتي اختلاف ساعت با ساير كشورها براي دسترسي به اطلاعات موجود در رسانه هاي سايبر آنها و همچنين فاصله مكاني خواننده رسانه سايبر با اين نوع رسانه‌ها نيز هيچ مفهومي ندارد. در ضمن براي رسانه‌هاي سايبر هيچ مشكلي از نظر توزيع هم وجود ندارد.

وي از ديگر ويژگي‌هاي اين فضا امكان دسترسي به ادبيات جهاني واژه‌ها را عنوان كرد و گفت: وجود فرامتن ( Hypertext) در رسانه‌هاي سايبر از ديگر مزاياي فضاي مجازي است، فرامتن جذاب‌ترين مشخصه فضاي مجازي است. بسياري از واژه‌ها در متون اينترنتي، نوراني‌تر از ساير واژه‌ها هستند و يا با رنگ ديگري كه غالباً آبي هستند به نمايش درآمده‌اند. اگر با ماوس (Mouse) روي هر يك از اين واژه‌ها كليك كنيم، آنچه در عمل رخ مي‌دهد دستيابي به ادبيات جهاني آن واژه است. به عبارت بهتر مفهوم فرامتن اين است كه متون در جهان رسانه‌هاي سايبر به يكديگر گره خورده‌اند و زمان و مكان در اين گره‌خوردگي نابود شده است. استفاده از اين امكان، به معني دستيابي مخاطب به ادبيات جهاني يك واژه است.

وي ادامه داد: ديگر ويژگي اين فضا امكان استفاده از گرافيك متحرك، موسيقي، صدا و تصوير است، از بين موارد فوق، تنها تصوير است كه در رسانه‌هاي چاپي وجود دارد كه آن هم البته بدون تغيير مي‌ماند و براي هر نسخه روزنامه، ثابت است. اما در فضاي مجازي، گرافيك‌هاي متعدد و متحرك، تصاوير تغيير يابنده، صدا و موزيك به كمك خبرها، مقاله‌ها، گزارش‌ها و غيره مي‌آيند تا تأثيرگذاري مطلب به اوج خود رسد و كاربران رسانه‌هاي الكترونيك به هيچ وجه احساس خستگي نكنند.

اين فعال حوزه مجازي امكان ارتباط بي‌واسطه را يكي ديگر از ويژگي‌ها و مزاياي فضاي مجازي دانست و افزود: كه بين توليدكننده و مصرف كننده يا همان رسانه و مخاطب، هيچ واسطه‌اي وجود ندارد و اين چيزي شبيه به ارتباط چهره به چهره است. به عبارت ديگر، هر دو طرف، هميشه به هم دسترسي دارند و امكان پس‌فرست هم بطور لحظه به لحظه براي طرفين موجود است.

وي در ادامه توضيح ويژگي‌هاي فضاي مجازي، امكان كنش و واكنش دوسويه را يكي از هيجان انگيزترين ويژگي‌هاي فضاي مجازي دانست و خاطرنشان كرد: همانطور كه سير اطلاعات از سوي روزنامه الكترونيك امتداد مي‌يابد، مسير ديگري هم براي مخاطب هست تا اطلاعات خود را براي رسانه ارسال كند.

اين فعال رسانه‌اي افزود: به ديگر زبان فضاي مجازي يك خيابان دو طرفه است. امكان ارسال فايل و يا ارسال نامه الكترونيك (mail-e) از ابزارهاي تعادل در اين نوع از رسانه‌هاست. به اين ترتيب علاوه بر ارتباط دوسويه فضاي مجازي با مخاطبانش، ارتباط خوانندگان با يكديگر نيز برقرار مي‌شود.

شوندي در ادامه برشمردن ويژگي‌هاي فضاي مجازي امكان شخصي شدن در اين فضا را از اهم اين ويژگي‌ها دانست و متذكر شد: فضاي مجازي حتي مي‌تواند براي يك نفر انتشار يابد، به اين معني كه شما مي‌توانيد به فضاي مجازي خود دستور بدهيد كه چه نوع اطلاعاتي را در اختيارتان قرار دهد و چه نوع اطلاعاتي را در اختيارتان قرار ندهد. اين كار البته به برنامه‌نويسي دقيق و ديناميك نياز دارد. در اين حالت، كاربر روزنامه الكترونيك به جاي دريافت كل مطلب، فقط مطلب سفارشي خودش را دريافت مي‌كند.

وي آخرين ويژگي اين فضا را رفتارهاي افقي و بدون سلسله مراتب دانست و ادامه داد: با نگاهي به ادبيات و همچنين مرور نظريه‌هاي ارتباطي متوجه خواهيم شد كه ارتباطات جمعي از آغاز حالتي يك طرفه و عمودي داشته است. از مدل‌هاي ارتباطي شانون و ويور (claude Shannon and warren weaver) تا نظريه گلوله‌هاي جادويي (Magic Bullets Theory) همه و همه جريان‌هايي يك طرفه بوده‌اند. حال آنكه در رسانه‌هاي الكترونيك، گيرنده يك مشاركت‌گر فعال است كه مانند فرستنده در توزيع اطلاعات شركت دارد.

شوندي پس از برشمردن ويژگي‌هاي فوق در تعريف اخلاق در فضاي مجازي بيان كرد: اخلاق در اين فضا خطوط قرمزي معنا مي‌شود كه كاربران فضاي مجازي (فرستنده و گيرنده پيام) در ارتباط با يكريگر ملزم به رعايت آن هستند. اهميت رعايت اين خطوط آنجا معنا مي‌شود كه امكان شخصي شدن ارتباط در فضاي مجازي و نفوذ آن تا شخصي‌ترين حريم‌هاي فردي از ويژگي‌هاي ارتباطات مجازي است.

كارشناس ارشد ارتباطات تصريح كرد: امكان شخصي شدن و باريك شدن مرز رعايت خطوط قرمز در اين ويژگي را مارك لاسر يكي از رهايي يافتگان از چنگال اعتياد به سكس اينترنتي و نيز مؤسس و مدير اجرايي اتحاديه مسيحي بازپروري معتادان به سكس اينترنتي اينطور بيان مي‌كند: «در حال حاضر، اينترنت به واسطه داشتن سه ويژگي، مهمترين‌ منبع اشاعه هرزه‌نگاري است. اين سه مشخصه عبارتند از: قابليت دسترسي آسان كاربران به آن، استطاعت داشتن همگان در پرداخت بهاي آن، ناشناس ماندن مصرف‌كنندگان آن».

شوندي افزود: اين سه ويژگي در اصل دلالت بر شخصي شدن نوع ارتباط در فضاي مجازي است كه اين نزديك شدن حريم‌ها اگر همراه با رعايت خطوط قرمز نباشد منجر به از بين رفتن هنجار‌هاي اجتماعي و فرهنگي و تخريب ارزش‌هاي مشترك انساني خواهد شد.

اين دانشجوي ارتباطات تصريح كرد: از نگاه ديگر رعايت اخلاق در فضاي مجازي يعني انتشار‌دهندگان اطلاعات بايد تأثير اطلاعاتشان را بر مخاطبان در نظر بگيرند و نسبت به ارزش‌هاي اجتماعي، اخلاقي، فرهنگي و عقايد خوانندگان، شنوندگان و بينندگان خود حساس باشند.

وي ادامه داد: ممكن است كسي بپرسد: «فرستنده پيام چطور مي‌توانند به هزاران نوع عقيده و ارزش آگاه باشند»؟ پاسخ اين است كه آنها نمي‌توانند همه چيز را بدانند ولي بايد تا حد امكان كسب آگاهي كنند و همواره از خود بپرسند يك داستان، كاريكاتور، تصوير، فيلم يا گزارش مشخص بر بخشي خاص از مخاطبان «چه تأثيري دارد»؟ «روي چه كسي تأثير مي‌گذارد»؟ و «به چه بهايي»؟ به بيان ديگر فرستندگان پيام بايد درك اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي خود را ارتقاء دهند. آنها نه تنها تأمين‌كننده اخبار و اطلاعات، بلكه درعين‌حال ثبت‌كننده دوران ما هستند.

وي در ادامه افزود: اكثر كشورهاي غير دموكراتيك برداشتي تمركزگرايانه از ارتباطات جمعي دارند. بر اساس اين برداشت از فرستندگان پيام انتظار مي‌رود در قبال آنچه مي‌نويسند يا گزارش مي‌كنند مسئوليت اخلاقي و قانوني داشته باشند. به همين دليل در هر كشوري قواعد و مقرراتي هست كه بايد مراعات شود.

شوندي يادآور شد: اين مقررات همان خطوط قرمز است كه مردم در جوامع دموكراتيك طبعاً آزادند افكارشان را به صورت شفاهي يا نوشتاري بيان كنند، اما بايد به ياد داشته باشند كه هر اقدامي عكس‌العملي در پي دارد. به بيان ديگر، مسئوليت اجتماعي از عناصر مهم آزادي است. آزادي بدون مسئوليت هرج‌ومرج به بار مي‌آورد.

وي در ‌پايان خاطر نشان كرد: از انتشار دهندگان اطلاعات انتظار مي‌رود به عنوان نگاهبان حقيقت عمل كنند. بنابراين آنها بايد اجازه داشته باشند حقيقت را آشكار كنند و بايد از عهده آزادي و مسئوليتي كه براي تأمين منافع مخاطبانش از آن بهره مي‌گيرند برآيند.

اين فعال رسانه‌اي افزود: از زاويه‌اي ديگر مصرف كنندگان اطلاعات نيز در اين فضا ملزم به رعايت قوانين و مقرراتي هستند كه مراعات اين اصول پازل اخلاق در اين حوزه را تكميل مي‌كند و اطميناني براي توليد‌كنندگان اطلاعات به وجود مي آورد كه به شكل‌گيري يك ارتباط كامل دو سويه كمك مي‌كند.

ادامه دارد...
شنبه 9 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 109]