نت هاي فراموشي براي موسيقي رمضان

واضح آرشیو وب فارسی:موج: نت هاي فراموشي براي موسيقي رمضان
خبرگزاري موج - گروه اقتصاد فرهنگ .

موسيقي تاثير فرهنگ بر هنر است و اثر گذاري هنر برفرهنگ ، و موسيقي اسلامي هنر اسلامي كه در طول زمان گسترش يافته و تحول پيدا كرده تا به زمان كنوني رسيده است .
موسيقي رمضان يكي از انواع موسيقي هاي اسلامي و مذهبي محسوب مي شود نوعي موسيقي مذهبي كه در سحر و افطار همراه روزه داران است و حس آرامش طاعت پروردگار را در روح انسان دو چندان مي كند.
پيش خواني،سحرخواني،آوازهاي نيمه رمضان،دهل زني،نقاره زني،طبل زني،موسيقي افطاريه،مرثيه خواني و... از جمله موسيقي هاي خاص ماه رمضان است كه هر كدام در نوع خود سهمي در روزه داري دارند و در فرهنگ هاي بومي ايراني هر جا كه به ماه رمضان مي رسيم رد پاي موسيقي رمضان را نيز مي يابيم.
اگر نگاهي درست به موسيقي ماه رمضان بيندازيم به درستي متوجه خواهيم شد كه اين موسيقي نوع زبان است كه به نوعي معرف ماه رمضان مي شود و به دليل عدم شناخت درست و به دليل كم توجهي مسئولان به پتانسيل هاي موجود در حوزه هاي مختلف فرهنگ موسيقي به دست فراموشي سپرده شده است؛به عنوان مثال موسيقي هايي از نوع بيات ترك وبيات كرد بسيار وجود دارد كه كارشناسي وتحقيق درستي روي آنها صورت نگرفته است .

توجه به عالم غير مادي ويژگي مهم ماه رمضان

مدير عامل خانه موسيقي با اشاره به خطر وجود موسيقي زير زميني ورواج موسيقي هجو د رميان جوانان و گرايش جوانان به موسيقي غربي گفت: متاسفانه جوان امروز نه تنها آشنايي كافي با مراسم آئيني ومذهبي ندارد بلكه با پيشينه فرهنگي خود به كلي بيگانه است و اين عدم شناخت در مرحله نخست به خانواده و در مراحل بعد به مسئولان در صدا سيما و ديگرنهادهاي مختلف اجتماعي بر مي گردد. به نظر من بايد كمي به گذشته برگرديم و در يك حركت بنيادين از سوي پژوهشگران ناشناخته هاي فرهنگ غني موسيقي در مراسم هاي آئيني و فرهنگ رمضان را به نسل جوان بشناسانيم.
وي تصريح كرد: توجه به عالم غير مادي از ويژگي هاي ماه مبارك رمضان است كه باعث نزديكي انسان به چيستي خود و خداي خود مي شود كه براي پيوند اين ارتباط موسيقي بهترين راه است.
حميد رضا نوربخش با ياد آوري اين موضوع كه سالهاي سال است كه مردم هنگام اذان مغرب با دعاي ربناي استاد محمد رضا شجريان به استقبال اذان وافطار مي روند تصريح كرد:خوشبختانه موسيقي در فرهنگ رمضان جايي فراخ و دوست داشتني دارد و نواها وآواهاي ويژه ماه مبارك رمضان همراه با آداب بومي آن ناحيه در مناطق مختلف وجود دارد.
وي ياد آور شد:سحر خواني وافطار خواني در خراسان ، استان مركزي وكردستان وجود دارد كه اصطلاحا اين نوع مراسم را كه هنگام سحر تا پيش از اذان صبح اجرا مي شود نوبت خواني يا الله سحر مي گويند كه به فراخور بافت مناطق نواها و آواز ها متفاوت است.
موسيقي رمضان نيازمند توجه بيشتر
ايرج نعيمايي عضو پيوسته فرهنسگتان هنر و پژوهشگر موسيقي نيز با اظهار خرسندي از حضور پررنگ موسيقي در ماه مبارك رمضان با اشاره به تاريخچه حضور موسيقي در زندگي مردم پيش از ظهور اسلام ، تصريح كرد: با ورود اسلام اين نوع موسيقي رنگ وبوي ديگري از جنس مذهب به ويژه در ماه رمضان به خود گرفته است .
وي تصريح كرد: فرهنگ موسيقي در ماه رمضان خاص ايران زمين نيست ودر كشورهاي ديگر اسلامي مانند اندونزي، مالزي، الجزيره،تونس ومصرو پاكستان نيز موسيقي رمضان با توجه به فرهنگ شنيداري مردم وجود دارد.
وي با اشاره به كار آمدي ابزار موسيقي ياد آور شد:در زمان هاي قبل مردم هر منطقه براي اينكه در سحرخواب نمانندبه اشكال مختلف و با سازهايي مانند طبل ، دهل ويا حتي شعر خواني با روشن كردن فانوس يكديگر را از فرارسيدن وقت سحر مطلع مي ساختند.
نعميمايي موسيقي رمضان را جزئي از تاريخ بشريت دانست و گفت:آئينهاي سنتي درفرهنگ تاريخ معاصر به دست فراموشي سپرده شده است متاسفانه موسيقي رمضان به عنوان اين ميراث به جا مانده به دليل بي توجهي مسولان در حفظ و حراست آن درحال نابودي است .

نيازمند آرشيو آوازهاي ويژه رمضان هستيم

درحاليكه برخي كارشناسان ورورد رسانه هاي نظير راديو و تلويزيون را موجب سمبوليك شدن مراسم سنتي مي دانند واقعيت اين است كه رسانه مي توانند ابزار مهمي در جهت گسترش فرهنگ ها شوند.
گستردگي ضريب نفود راديو و تلويزيون در ميان خانوارها بهترين ابزار معرفي موسيقي رمضان است .
آوازهايي كه از فضيلت رمضان و افسوس جهت سپري شده آن مي گويد و پلي ميان زندگي مادي و معنويات ايجاد مي كند.
در حالي كه موسيقي نقش بسيار مهمي در آوازهاي ويژه ماه رمضان و آئين ها در گذشته نه چندان دور داشته است در واقع اين مراسم وآيين ها متعلق به عصري بوده كه رسانه ها در دسترس همگان نبود و هر ايل و قبيله اي بنابر آداب و رسوم خود مراسم آئيني ومذهبي را برگزار مي كردند و اگر مسئولان در صدد آرشيو كردن همين سمبولهاي به جا مانده نباشند؛ دير يا زود همين ميراث اندك هم از بين خواهد رفت.
از مسئولان رسانه ملي وراديو جويا شديم و دريافتيم كه موسيقي غني رمضان ازآرشيو ضعيفي در رسانه ملي برخوردار است و آوازهاي محلي رمضان هنوز به صورت آرشيو در رسانه ملي وجود ندارد.
از سوي ديگر در ميان هنرمندان معاصر و فعالان آواز ايراني تنها تعداد اندكي از هنرمندان به خلق اثرهاي ماندكار موسيقي رمضان پرداخته اند كه برجسته ترين ان ربناي استاد شجريان است.
اگرچه گروههاي قرآن خواني ،تواشيح هر كدام به خلق آثاري در خور توجه در زمينه ماه رمضان پرداخته اند اما اين آثار در حد شايسته از سوي رسانه ملي معرفي نشده است و از سوي ديگر اين آثار نوع امروزي موسيقي رمضان محسوب مي شوند و در كنار اينها نيز باز جاي خالي نبود موسيقي سنتي و نسل پيشين موسيقي رمضان احساس مي شود.
واقعيت اين است كه جمع آوري و بوجود آوردن آرشيو موسيقي نواحي رمضان كه در ميان اقوام مختلف ايراني وجود دارد نيازمند تلاش فعالان موسيقي است كه هر كدام از گوشه اي از ايران زمين هنرمندانه خلق اثر مي كنند شايد زمان ان رسيده كه همانگونه كه هنرمندان موسيقي هر منطقه آوازي به زمان مادري خود مي خوانند اينبار آواي رمضان در گويش و نوع مورد توجه مردم شهر و ديار خود را باز خواني كنند.

ويژگي گسترده موسيقي رمضان

هوشنگ جاويد محقق موسيقي گفت:-تا سالها پيش، برخي ‌ترانه‌ها و‌آيين‌‌هاي مذهبي به صورت موسيقي مذهبي اجرا مي‌شده و ادوات و سازهاي موسيقي خاصي در ماه رمضان كاربرد داشته.حتي نغمه‌ ها يي مخصوص‌اين ماه با سازهاي خاص اجرا مي‌شده كه در ماه‌هاي ديگر كاربرد نداشته است
وي خاطر نشان كرد:موسيقي رمضان مفهوم مستقلي از موسيقي به معناي عام داشته كه باعث شده من بتوانم با گردآوري ويژگي‌هاي‌اين موسيقي، كتابي با عنوان موسيقي رمضان بنويسم.
وي تصريح كرد:ويژگي‌هاي موسيقي رمضان بسيار گسترده است و از خيلي جهات با موسيقي عامي‌ كه همه مي‌شناسند، تفاوت دارد. به طور مثال ذكر، يكي از عناصر موسيقي رمضان است. ذكر تعاريف مختلفي دارد.
جاويد ادامه داد :يكي از‌اين تعاريف كه در فرهنگ معين هم آمده، عبارت است از هستي مطلق كه به روحانيت تعين يافته، البته ذكر معاني بسياري دارد. از جمله بر شمردن، ‌انديشه كردن، نگاه كردن، پروا كردن، بخشش ونيكويي كردن، ياد و يادآوري، توبه عنابه، ورد، نماز و...
در‌ايران باستان هم، زرتشتيان، از واژه منترا استفاده مي‌كردند كه به معناي‌انديشه بوده و ازمهمترين ذكرهاي پيش از اسلام محسوب مي ‌شوند.
اين محقق موسيقي تاكيد كرد:به هر حال ذكر در ماه رمضان، نوع و شكل اجراي متفاوت داشته كه پرداختن به هر كدام از آنها بسيار گسترده است.به عنوان نمونه ذكر زباني، قلبي و...داريم.اما در مجموع هدف از ذكر‌اين بوده كه نيروهاي نهفته معنوي و نيكي و نيكويي را تقويت كند.به همين دليل نياكان ما با نغمه‌هاي آهنگين و ادوات موسيقي ذكرهاي مخصوص رمضان را براي جوانان اجرا مي ‌كردند تا آنها را به ذكر گفتن تشويق كنند چون معتقد بودند موسيقي و آهنگين خواندن ذكرها باعث جذاب ‌تر شدن آنها مي‌شود.از طرفي مناقب خواني هم در ماه رمضان بسيار رواج داشته كه در رثاي حضرت علي (ع) بوده است.يا در تولد امام حسن(ع) كه در نيمه‌هاي رمضان است، آواز و ذكرهاي خاص در كوچه ها اجرا مي ‌شده است.
شنبه 9 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: موج]

[مشاهده در: www.mojnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 128]