روش هاي محاسبه ريسك بازار

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: روش هاي محاسبه ريسك بازار
آرش جالبي-اميد آبگون ؛ بخش دوم و پاياني: ارزش در معرض ريسك از خانواده معيارهاي اندازه نامطلوب ريسك است كه سرمايه در معرض خطر نيز ناميده مي شود. به عنوان معيار آماري حداكثر زيان احتمالي پرتفو را در يك دوره زماني مشخص با بيان كمي ارائه مي دهد. به عبارت ديگر ارزش درمعرض ريسك مبلغي از ارزش پرتفو را كه انتظار مي رود ظرف يك دوره زماني مشخص و با ميزان احتمال معين از دست برود، مشخص مي كند. اين مدل يكي از كليدي ترين شاخص هاي اندازه گيري ريسك در حال حاضر است كه تحليلگران مالي از آن استفاده هاي متعددي مي كنند. كاربردهاي اين مدل در مديريت ريسك و نيز براي مقاصد قانونگذاري معياري جهت سنجش ميزان ريسك همچنين معياري براي سنجش مقدار سرمايه مورد نياز يك سازمان است. محاسبه ريسك در پرتفوهاي سرمايه گذاري امروزي كه شامل انواع ابزارهاي مالي از جمله سهام، اوراق قرضه وانوع ابزارهاي مشتقه است تنها از طريق اين شاخص قابل اندازه گيري است چرا كه به علت خصوصيات خاص ابزارهاي مشتقه از جمله نبود رابطه خطي بين بازدهي ابزارها ودارايي اصلي تعهد شده از ساير روش ها براي محاسبه ريسك نمي توان استفاده كرد. سازمان هاي نظارتي بازارهاي مالي در آمريكا از جمله كميته نظارت بر بانكداري بال و كميسيون اوراق بهادار (sec) از اين معيار براي اطلاع از عملكرد و وضعيت مالي واحدهاي مالي و نيز براي مقاصد قانونگذاري استفاده مي كنند.

كميته نظارت بر بانكداري بال سال 1966 نهادهاي مالي از جمله بانك ها و بنگاهاي سرمايه گذاري را ملزم به استفاده از اين معيار كرد. درحقيقت به علت اهميت داشتن مقدار ريسكي كه در مقابل يك هدف سرمايه گذاري وجود دارد محاسبه دقيق ريسك بسيار ضروري است چراكه محاسبات حتي اگر از واقعيت انحراف كمي داشته باشد، مي تواند سازماني را به ورشكستگي بكشاند. به عنوان مثال اگر محاسبات اشتباه ميزان ريسك را كمتر از واقعيت نشان دهد و اين امر منجر به نگهداري سرمايه كمتر از ميزان مورد نياز شود احتمال بروز ورشكستگي افزايش مي يابد. روش هاي مختلفي براي محاسبه ارزش در معرض ريسك موجود است كه درجه اعتماد آن به افق زماني، نوع دارايي هاي پرتفو و ساير موارد بستگي دارد وحسن اين روش جامعيت آن است.
ارزش در معرض ريسك براي انواع دارايي هاي مالي از جمله سهام، اوراق قرضه، كالا و غيره كاربرد دارد. همچنين انحراف معيار و واريانس به عنوان معيار سنجش ريسك با فرض نرمال بودن توزيع نرخ بازدهي است، در حالي كه ارزش در معرض ريسك براي انواع توزيع نرخ بازدهي به كار برده مي شود و مهندسان مالي براي سنجش ريسك به طور گسترده اي از اين معيار استفاده مي كنند.
-
روش هاي محاسبه ارزش در معرض ريسك

در سال هاي اخير مطالعات محققان مالي در خصوص معيارهاي محاسبه ريسك بازار به مطالعه در خصوص روش هاي محاسبه دقيق تر ارزش در معرض ريسك متمركز شده است. روش هاي محاسبه ارزش در معرض ريسك به دو نوع پارامتريك و ناپارامتريك تقسيم مي شود. روش پارامتريك به روش واريانس-كوواريانس و برخي روش هاي تحليلي خلاصه مي شود و روش ناپارامتريك نيز شامل شبيه سازي تاريخي و شبيه سازي مونت كارلو است.
-
روش پارامتريك
اين روش شامل دو فرض اساسي است كه البته باعث محدوديت هاي اين روش مي شود. اين دو فرض عبارتند از:
- بازده دارايي داراي توزيع نرمال است.
- بين عوامل ريسك بازار و ارزش دارايي رابطه خطي وجود دارد.
با تفسير تعريف ارزش در معرض ريسك احتمال اينكه ارزش پرتفو با انحراف معيار بازدهي مشخص و با سطح احتمال معين از ارزش مفروض كمتر باشد از طريق معادله زير قابل اندازه گيري است:
Var=M.ZaQT80.5
VARارزش در معرض ريسك M ارزش بازار دارايي a سطح اطمينان Q انحراف معيار
T طول دوره زماني محاسبه بازده
تعيين مبلغ در معرض ريسك اين اطمينان را به سرمايه گذار مي دهد كه با نگهداري مبلغ محاسبه شده توسط شاخص ارزش در معرض ريسك حتي در صورت تحقق حداكثر زيان بتواند تعهدات خود را ايفا كند به همين علت اين شاخص معياري مناسب جهت تعيين حد كفايت سرمايه براي بازارها و نهادهاي مالي نيز مورد استفاده قرار مي گيرد به طوري كه كميته بال سال 1995 استفاده از اين معيار را براي تعيين حد كفايت سرمايه براي بانك ها الزامي كرده است.
-
روش شبيه سازي تاريخي

روش شبيه سازي ساده ترين روش غير پارامتريك بوده و نيازي به پيش فرض در مورد توزيع احتمال بازده دارايي يا دارايي هاي مالي وجود ندارد بنابراين اين روش مدل ندارد. در اين روش فرض براين است كه رفتار بازدهي مالي مانند رفتار گذشته آن است وتوزيع احتمال بازده در گذشته عيناً توزيع احتمال آتي دارايي مالي نيز است و روند تغييرات قيمت در گذشته در آينده نيز ادامه خواهد داشت. به عبارت ديگر تغييرپارامترهاي بازار در گذشته مورد ارزيابي قرار مي گيرد و بر آن اساس پرتفوي موجود نيز مشابه تغييرات گذشته ارزيابي و ريسك آن محاسبه مي شود.به اين صورت تغييرات پارامترهاي بازاردرگذشته به آينده نسبت داده مي شود و تغييرات آتي تخمين زده مي شود. فرمول ارائه شده در روش واريانس - كو واريانس در اين قسمت نيز استفاده مي شود و تنها انحراف معيار به روش شبيه سازي تاريخي محاسبه مي شود. مراحل روش شبيه سازي تاريخي را مي توان بدين صورت برشمرد:
1- دارايي مالي مشخص مي شود.
2- عوامل موثر بازده بر ارزش دارايي (نرخ بهره و ارز) تعيين مي شود.
3- اگر فقط يك نوع دارايي مالي مفروض باشد توضيح بازده تاريخي سهام مورد نظر را براساس اطلاعات تاريخي در دسترس تهيه مي كنيم. در اين حالت دوره محاسبه بازده بايد مشخص وتعيين شده باشد. در سطح اطمينان 5 درصد پايين نرخ بازده تاريخي با ضرب كردن آن در ارزش سهام ارزش در معرض ريسك محاسبه مي شود.
4- در صورتي كه ارزش را براي پرتفوي سهام متشكل از انواع دارايي هاي مالي محاسبه كنيم بايد ارزش روز پرتفوي را مجدداً ارزش گذاري كنيم بنابراين به تعداد اطلاعات تاريخي در دسترس پرتفوي سرمايه گذاري ارزش گذاري مجدد مي شود. تهيه و توزيع ارزش پرتقوي و سود و زيان آخرين مرحله است.
محدوديت اين روش فرض يكسان بودن گذشته و آينده است كه تا حدي بر اعتبار اين روش اثر منفي مي گذارد.
-
روش مونت كارلو

دومين روش از روش هاي ناپاراميك روش مونت كارلو است. در اين روش نيز فرض نرمال بودن توزيع بازدهي الزامي نيست و همچنين براي ابزارهاي مالي كه داراي تابع بازدهي غير خطي است از اين روش براي محاسبه ريسك مي توان استفاده كرد در روش مونت كارلو از اطلاعات تاريخي استفاده نمي شود بلكه با استفاده از فرآيند هاي تصادفي و استفاده از نمونه هاي شبيه سازي شده زياد كه توسط رايانه ساخته مي شود پيش بيني تغييراتي به انجام مي رسد. مراحل شبيه سازي مونت كارلو براي محاسبه ارزش در معرض ريسك عبارتند از:
1- تعيين فرآيندهاي احتمالي و پارامترهاي فرآيند براي متغير هاي مالي
2- شبيه سازي فرضي قيمت براي كليه متغيرهاي مورد استفاده تغييرات قيمت هاي فرضي از شبيه سازي توزيع هاي مشخص شده به دست مي آيند
3- محاسبه و تعيين قيمت دارايي يا دارايي هاي مالي در زمان T و بازده دارايي از روي قيمت هاي شبيه سازي شده و محاسبه ارزش پرتفوي سرمايه گذاري
4- تكرار مراحل 2و3 به دفعات زياد مثلاً 1000يا 10000 بار به منظور تشكيل توزيع احتمال ارزش پرتفوي
5- اندازه گيري ارزش در معرض ريسك در سطح اطمينان( 1-a) از روي توزيع شبيه سازي شده بازدهي P و زمان T .
با توجه به خصوصيات بيان شده براي هر يك از روش هاي محاسبه ارزش در معرض ريسك و با توجه به سهولت در اجرا، ايجاد تفاهم با مقامات تصميم گيرنده سازمان، ميزان اعتبار نتايج و زمان موجود براي فراهم آوردن اطلاعات يكي از روش ها را انتخاب كنيم.
در كنار ارزش در معرض ريسك برخي شاخص هاي مالي نيز معرفي شده اند كه با روش هايي مشابه ارزش در معرض ريسك قابل محاسبه و اندازه گيري هستند از جمله شاخص هاي زير كه عمدتاً توسط موسسات غيرمالي مورد استفاده قرار مي گيرند.
EaR-1(عايدي در معرض ريسك) حداكثر كاهش عايدي در مقايسه با هدف از پيش تعيين شده كه به واسطه تاثير ريسك بازار در يك دوره گزارشگري مشخص و سطح اطمينان معين اندازه گيري مي شود.
EPSAR-2 (سود هر سهم در معرض ريسك) سود هر سهم در صورتي كه مبناي مورد استفاده مبتني بر سود و سهم هم باشد، از طريق محاسبه حداكثر كاهش EPS نسبت به EPS هدف و تاثير ريسك بازار به جريان عايدي اندازه گيري مي شود.
CFAR-3 (جريان نقد در معرض ريسك) حداكثر كاهش جريان هاي نقدي خالص نسبت به هدف از پيش تعيين شده كه به واسطه ريسك بازار در دوره گزارشگري مشخص و سطح اطمينان معين اندازه گيري مي شود.
منابع:
1- مباني مهندسي مالي و مديريت ريسك ترجمه دكتر رضا راعي - علي سعيدي
2-Measuring Market Risk by Kevin Dowd
3-Market Models:A Guide to Financial Data Analysis by Carol Alexander
*كارشناسان ارشد مهندسي مالي
پنجشنبه 7 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 3555]