بررسي چالشهاي صنعت و هنر انيميشن در گفتگو با دست اندركاران اين عرصه؛ انيميشن، سرمايه گذار مي خواهد

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: بررسي چالشهاي صنعت و هنر انيميشن در گفتگو با دست اندركاران اين عرصه؛ انيميشن، سرمايه گذار مي خواهد
* قسمت دوم و پاياني
* مليحه پژمان

روز گذشته و در بخش اول اين گزارش نظرات سه تن از صاحبنظران و فعالان هنر انيميشن در كشور را پيرامون مشكلات و چالشهاي فرا روي اين هنر، مرور كرديم.
در بخش دوم و پاياني اين گزارش ديدگاههاي تعداد ديگري از كارشناسان اين حوزه از نظر خوانندگان گرامي و علاقه مندان به مبحث انيميشن مي گذرد.
گفتني است سؤالهايي كه اين هنرمندان در گفتگو با خبرنگار ما به آن پاسخ داده اند به شرح ذيل بوده است:
* مهمترين چالشها و موانع موجود پيش روي صنعت و هنر انيميشن در كشور ما چيست؟
* آيا ضرورت تأسيس نهادي مستقل براي سازماندهي، هماهنگي و حمايت از هنرمندان اين رشته در كشور احساس نمي شود؟

* سياوش زرين آبادي/ كارگردان انيميشن:
تنظيم قوانين ثابت و تصويب شده در انيميشن ضروري است
«صنعت و هنر انيميشن دو مقوله جدا از هم هستند. هنر انيميشن در ايران قدمتي حدود 50 سال دارد و به عقيده من، ما در ايران شرايط خوبي براي كار داريم و سازمانهاي مرتبط با اين موضوع، خوب فعاليت مي كنند. اما بخشي كه مهمترين دغدغه محسوب مي شود و تاريخ كوتاهي هم نسبت به هنر انيميشن دارد، «صنعت انيميشن» در ايران است و مهمترين دغدغه براي ماست كه توليد كنندگان برنامه ها و فيلمهاي بلند تلويزيوني هستيم.
به نظرم اگر بخواهيم چالشها و موانع پيش روي توليد آثار انيميشن را براي مخاطب عام بررسي كنيم، همين يك حيطه كافي است و قدم مهمي براي پيشرفت صنعت انيميشن و احياي آن محسوب مي شود.» زرين آبادي در ادامه به انيميشن هاي تلويزيوني اشاره مي كند و مي گويد: «اين نوع انيميشن خوشبختانه از حدود 14 تا 15 سال پيش جدي گرفته شده و در ايران با اختصاص بودجه و حتي سازمان مستقل براي توليدات انيميشن تلويزيوني باعنوان مركز «فرهنگي هنري صبا»، امكان فعاليت براي بسياري از هنرمندان اين عرصه به وجود آورده است. در واقع توليد انيميشن ما از همين زمان رشد كرد.»
زرين آبادي در پاسخ به اين پرسش كه مركز فرهنگي هنري صبا چقدر در ارتقاي هنر انيميشن تأثيرگذار بوده است، مي گويد: «در آن سالها انيميشن در قالب توليدات خود، محدود به جشنواره ها بود و ساير علاقه مندان كه امكاني براي توليد جشنواره اي نداشتند، نمي توانستند در اين عرصه فعاليت كنند. اما مركز «صبا»، فضايي را ايجاد كرد تا اين افراد به چرخه توليد انيميشن راه يافتند و از آن زمان تاكنون سال به سال شاهد حجم توليدات انيميشن و اختصاص ساعات پخش آنتن به اين نوع آثار هستيم كه اين روند تا امروز ادامه داشته و دارد. با وجود فراز و فرودهاي موجود و تغيير مديريتها، توجه به انيميشن و بسترهاي مناسب آن براي ارائه پيامها و باورهاي معنوي، ارزشي و تاريخي بيشترشده، هر چند كه اين روند كلي است.»
وي در ادامه به چالشهاي موجود در صنعت انيميشن اشاره مي كند و مي افزايد: «بخشي از اين قضيه بر مي گردد به توليد كنندگان و هنرمندان اين عرصه كه بايد نگاه خودشان را ارتقا بدهند. از آنجا كه در يك برهه تاريخي خاص قرار داريم و انيميشن تلويزيوني با نسل فيلمسازاني چون ما شكل مي گيرد، پس بايد دقت داشته باشيم و علاوه بر دغدغه هاي روزمره، نيم نگاهي هم به آينده انيميشن داشته باشيم و قدمهاي اوليه را محكم برداريم؛ چون انيميشن ايراني مي تواند در آينده پر مخاطب و جذاب ظاهر شود. انيميشن ايراني قابليت سرمايه گذاري را دارد. در حال حاضر ما نيازمند يك مديريت گسترده و قوي در اين عرصه هستيم و مديريت دولتي بايد با يك برنامه ريزي مناسب براساس يك الگوي توسعه تعريف شده، صنعت انيميشن را از مرحله دولتي و وابسته و البته غير سود ده به صنعتي پويا، خودكفا و توسعه يافته تبديل كند. در غير اين صورت دچار روزمرگي و ركود مي شويم؛ يعني دايم بودجه تخصيص داده مي شود، ولي به رشد و ارتقا نمي رسيم.»
اما اقدامات مهم در اين زمينه چيست؟ !«به نظرم اقدام مؤثر براي توسعه اين صنعت، توجه خاص مديران به اين صنعت و هدايت انيميشن به سمت برنامه هاي رقابتي بين سازندگان است.
سياستهاي تشويقي و ارزيابي دقيق آثار مي تواند انيميشن ايراني را ماندگار كند، تا رشد كمي تبديل به ارتقاي كيفي شود. به نظرم در اين راستا بايد چارچوب و الگوي تصويب شده و ثابتي ايجاد شود كه با تغيير مديريتها، سياستها تغيير نكنند و مدير بعدي راه مدير قبلي را براساس همان الگو ادامه دهد.»
اين كارگردان انيميشن در خصوص نقش حمايتي مراكزي مثل صبا، گسترش سينماي مستند و تجربي و كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان مي گويد: «در حوزه هايي غير از توليد آثار تلويزيوني، فقط در زمينه توليد آثار جشنواره اي سرمايه گذاري مي شود و به فكر توليد انبوه انيميشن نيستند، اما در خصوص آثار تلويزيوني مركز فرهنگي هنري صبا حمايت كننده است. هر چند كه كار براي تلويزيون براساس اولويتهاي خاص اين رسانه شكل مي گيرد و طرحها در راستاي اهداف سيما تصويب مي شوند.
* جمال رحمتي/ كاريكاتوريست:
مهمترين مسأله سرمايه گذاري است
«به عقيده من بيشترين مانع در راه پيشرفت انيميشن كشور سرمايه گذاري و اقتصاد انيميشن است؛ چون سرمايه گذار سينماي انيميشن، اطميناني به بازگشت سرمايه ندارد و از سويي هم توليد كنندگان انيميشن به دليل عدم سرمايه گذاري در اين بخش، نمي توانند آثار خوبي ارائه كنند تا در رقابتهاي جهاني حرفي براي گفتن داشته باشند. عمده توليداتي كه در ايران انجام مي شود، جذابيت بين المللي ندارند و در حد كشور خودمان هستند و نمي شود آنها را در بازارهاي بين المللي عرضه كرد، در حالي كه ما هنرمندان زيادي در اين عرصه داريم كه مي توانند با ارائه آثار قابل توجه در عرصه هاي جهاني رقابت كنند.»
رحمتي در مورد تأسيس يك نهاد مستقل براي پرداختن به انيميشن مي گويد: «مراكزي مثل صبا، مركز گسترش سينماي مستند و تجربي و... نقش حمايتي خوبي تا امروز داشته اند، ولي كافي نيست. به نظرم تخصيص بودجه آن هم از يك مركز براي انيميشن نمي تواند جوابگو باشد و همه بايد از اين عرصه پشتيباني كنند. هر چند كه اگر هنرمندان نتوانند با اين مركز (صبا) كنار بيايند و سفارش كار بگيرند، ديگر جايي براي كار كردن ندارند و بايد انيميشن را فراموش كنند كه اين عيب بزرگي است. متأسفانه در سياستهاي جديد دولت، جايي براي انيميشن در نظر گرفته نشده است! مركز هنري صبا هم تا حدودي توان اداره امور هنرمندان اين رشته را دارد و حتي با وجود انيميشن هاي ارزان قيمت كره، ژاپن و حتي اروپا، ترجيح مي دهد از اين آثار استفاده كند تا اينكه هزينه هاي را براي توليد انيميشن ايراني صرف كند، در حالي كه كودكان ايراني نيازمند ديدن آثار ايراني هستند. تا با فرهنگ غني ايران آشنايي بيشتري پيدا كنند. به نظرم اين ضعف است كه از توليد كننده ايراني چندان حمايت نمي شود.»
* بهرام ارجمندنيا/ كارگردان انيميشن:
به انيميشن بها داده نمي شود
«اگر بخواهيم چالشها و مشكلات را ريشه اي ببينيم يا سطحي، مي شود در دو شاخه كاملاً مستقل و متفاوت بحث كرد. اگر ريشه ها را بررسي كنيم به تاريخ بر مي گرديم كه بايد بگويم اولين انيميشن تاريخ بشر، حاصل كار ايراني هاست كه سفالهاي شهر سوخته سند اين ادعاست، اما اگر سطحي بحث و بررسي كنيم بايد به عملكرد يك يا دو سازمان، اداره، مؤسسه و چند مدير و مسؤول اكتفا كنيم. امروزه در دنيا، انيميشن در كنار صنايع و هنرهاي ديگري مثل سينما، تئاتر، موسيقي و... شانه به شانه پيش مي رود و در كل تاريخ، انيميشن تا اين حد در اوج نبوده و هر ساله شاهد آن هستيم كه كمپانيهاي بزرگ و كوچك توليدات متعددي انجام داده و هم از چرخه اين هنر كسب درآمد كرده و هم جهان بيني و فرهنگ خودشان را به دنيا عرضه مي كنند. براي اثبات اين نكته، سري به بازارهاي خريد و فروش نرم افزار و محصولات سمعي و بصري بزنيد تا ببينيد چه حجم انبوه و گسترده اي از اين توليدات در محتواي خود، اهداف ريشه داري را دنبال مي كنند و در ظاهر هم درآمد زايي دارند.»
ارجمندنيا در ادامه مي افزايد: «من به جرأت مي گويم كه اين يك جنگ تمام عيار است آن هم نه با اسلحه، بلكه با ابزار صنعت توليدات فرهنگي كه انيميشن از مهمترين آنهاست. در توليد اين محصولات (مثل بازيهاي رايانه اي) كه انيميشن سهم زيادي در آنها دارد، ساليان سال برنامه ريزي شده تا امروز حاصل آنها را ببينيم و رد پاي كاملاً سياسي را در برخي توليدات آنها مشاهده كنيم. امروزه هنر انيميشن و جلوه هاي ويژه وارد يك دوره جديد شده و آن چنان تمام آثار سينمايي و تلويزيوني را تحت تأثير خود قرار داده كه پذيرفتن محصولاتي كه فاقد اين دو باشند براي بيننده ها سخت و گاهي غير قابل قبول است. من احساس خطر مي كنم و مي گويم كه ما در اين دو شاخه تا اين لحظه، طرف بازنده ايم و اصلاً به اندازه اي از آن غافل شده ايم كه اگر همين امروز با تمام نيرو و برنامه ريزي كاملاً گسترده وارد عمل شويم، ممكن است 15 تا 20 سال آينده بتوانيم در دنيا حرفي براي گفتن داشته باشيم!»
وي خاطر نشان مي كند: «با نگاهي گذرا و سطحي به چند رشته مي توان پي برد كه اگر بخواهيم حساب شده عمل كنيم، مي توانيم براي خودمان جايگاه مناسبي در دنيا كسب كنيم كه از جمله اين رشته ها مي توان به كارتون و كاريكاتور اشاره كرد. ما هر ساله تعداد زيادي جايزه بين المللي از بيش از 50 تا 60 كشور جهاني كسب مي كنيم كه از دو زاويه مورد توجهند: 1- مطرح شدن يك ديدگاه، فرهنگ و تمدن و جهان بيني. 2- اقتصادزايي و كسب افتخار.
اگر بخواهيم به انيميشن هم ريشه اي نگاه كنيم بايد بهاي آن را بپردازيم. بنابراين در حال حاضر بزرگترين چالش، بهادادن و احساس نياز به اين رشته است و طبيعتاً سرمايه گذاري بسياري مي طلبد، هم از نظر اقتصادي و هم از جنبه آموزش. اين مسأله بايد كاملاً تخصصي بررسي شود و كافي نيست كه چند مسؤول و مدير بنشينند و تصميم بگيرند و عمل كنند و حاصل آن همين وضعيت كنوني مي شود كه هست!به عقيده من اگر مسؤولان حاضر به تجزيه و تحليل تخصصي در اين رشته شوند راه حل و راهكارهاي پيشرفت آن را خواهند يافت.»
وي در مورد ايجاد يك نهاد مستقل براي رسيدگي به مقوله انيميشن مي گويد: «اينكه يك نهاد مستقل به وجود بيايد و يا توسط همين نهادهاي حاضر كار دنبال شود به مشورت و بررسيهاي مفصل نياز دارد. در حال حاضر شركت صبا و مركز گسترش سينماي مستند و تجربي در اين زمينه فعاليت نسبتاً خوبي دارند. حتي كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان نيز هر دوسال جشنواره اي منظم برگزار مي كند، ولي بايد ديد كه اينها براي جايگاه فرهنگي ما در دنيا كافي است؟ !به عقيده من قبل از هر چيز بايد اول احساس شود كه ما به توليدات انيميشن نياز داريم يا خير؟!اگر نياز داشتيم و در نقطه خوبي قرار نداريم، به راهكارهاي آن فكر كنيم، در غير اين صورت اگر مسؤولان برجسته كشورمان در اين زمينه فكر اساسي نداشته باشند، وضعيت از اينكه هست، بهتر نخواهد شد و سال به سال هم تحليل خواهيم رفت و در نهايت بازنده اي بيش نخواهيم بود.»
* حسين ضيايي/ كارگردان انيميشن:
بازار انيميشن نداريم
«تقريباً اين مسأله را مي توانيم از اين نظر بررسي كنيم كه انيميشن ايران داراي مشكلاتي از 2 زاويه است. اولين نكته كه به عنوان چالشهاي جامعه انيميشن ايران از آن ياد مي كنيم، درون ذاتي و برون ذاتي است. مشكلات درون ذاتي شامل مسائلي است كه خود صنعت انيميشن از درون با آن دست به گريبان است و در آينده باعث مشكلات بسيار است كه شامل: «مديريت توليد»، كه بايد يكسري شاخصهايي داشته باشد كه با شرايط جغرافيايي، اجتماعي، اقتصادي منطبق شود كه هم اكنون اين شرايط ويژه را نداريم. به همين دليل بر اساس مدلهاي توزيع ديگر كشورها مثل ژاپن، كره، چين و... توليد مي كنيم كه خيلي از اين شاخصها؛ چون با اصول فكري ما تطابق ندارد عملاً شكست مي خورد. «نيروي انساني»؛ نيرويي متخصص و راه تأمين اين نيروي متخصص و تربيت آنان از اين منظر كه در چه رشته هايي تربيت شوند و تقسيم كار داشته باشند. كه در اين بخش هم دچار نوعي عدم برنامه ريزي هستيم. در حال حاضر دانشكده هاي ما فقط آموزش مي دهند و جاي كار براي همه وجود ندارد. به نظرم اين مسأله هم يكي از مشكلات مهم و عديده در هنر انيميشن است؛ خروجي زياد دانش آموخته و عدم فضاي كار لازم! ما نيروي متخصص در همه شاخه هاي انيميشن نداريم و دانشگاه ها فقط كارگردان تحويل مي دهند.
«نداشتن بازار و پخش مناسب» براي كارهايي كه تنها به وسيله تلويزيون توليد مي شوند، كه در ايران تلويزيون براساس اهداف خاصي كار مي كند. درست مثل حالا كه فقط مركز هنري صبا به توليد كنندگان در اين عرصه كمك مي كند و همين كه قرار است از اين پس فقط در شبكه دوم سيما انيميشن پخش شود، نمي دانم بازار در پخش تك ساعتي در آينده چه تأثيري در روند انيميشن خواهد داشت؟!»
اين كارگردان انيميشن در ادامه مي گويد: «جامعه انيميشن ايران هنوز به يك وحدت مشترك نرسيده و جريان كارگري يا سنديكايي ندارد. قيمتها متفاوت، نيروها زياد، استوديوها گسترش پيدا كرده اند و شركتها هم تأمين مالي ندارند و... اين مسائل از مهمترين چالشهاي درون ذاتي انيميشن هستند.
اما مشكلات برون ذاتي كه خيلي ارتباط با مشكل دروني ندارد، اما بشدت تحت تأثير اين مسائل است: سيستم مديريتي انيميشن ايران يكي از مشكلات است و سؤال اين است كه متولي و مدير يا شبكه اي كه راهبرد انيميشن ايران را عهده دار است، كدام سازمان است؟! با توجه به اينكه تمام جريانات هنري ايران از سينما گرفته، موسيقي و ساير هنرها و حتي هنرهاي مجازي، صاحب يك سازمان به نام وزارت ارشاد و معاونتهاي مختلف آن هستند، اما انيميشن از اين قاعده محروم است. واقعاً براي پيشرفت انيميشن در ايران مسؤولان چه كرده اند؟! وقتي مي پرسيم، وزارت ارشاد مي گويد: «سياست گذاري كرده ايم و مركز گسترش سينماي مستند و تجربي را براي اين منظور در نظر گرفته ايم»
در حالي كه خود مركز گسترش اين ايده را ندارد و حتي در سربرگهاي آنها هم نامي از انيميشن درج نشده است! اين مركز در حد توليد فيلمهاي تجربي و انيميشن تجربي ايران و حضور در جشنواره ها تلاش مي كند. از سوي ديگر، كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان هم به صورت گلخانه اي كار مي كند و ديگر دوران درخشان آن تمام شده و علاقه اي براي گسترش كار وجود ندارد و آنقدر بسته عمل مي كند كه بازاري براي فروش ندارد. در حال حاضر فقط مركز هنري صبا باعث اتصال جامعه انيميشن به اين هنر شده است.»
وي در ادامه خاطر نشان مي كند: «آنچه مسلم است اينكه جامعه انيميشن به يك مديريت كلان نيازمند است، چون مردم ايران به توليدات وطني نياز دارند. ما استعداد بسياري در اين زمينه داريم، اما انيميشن به عنوان يك هنر مستقل شناخته نشده است. به نظرم تا زماني كه براي اين هنر و صنعت اصول خاصي تعريف نشودهمچنان در همين نقطه خواهيم بود. هر چند كه اميدوارم اين دوران گذرا باشد و مشكلات انيميشن تمام شود. ما در آينده دو بازار جهاني در پيش داريم: اول ايران بزرگ كه مي تواند كشورهاي حوزه خليج فارس را پوشش بدهد ديگري بازار جهان اسلام است كه مي توانيم براي جهان اسلام آثاري توليد كنيم و حال آنكه قبل از ما چيني ها و هنگ كنگي ها وارد عمل شده اند !ما ظرفيتهاي زيادي به لحاظ نويسندگي داريم . قصه هاي متنوع ايراني با وجود تمدني 3 هزار ساله اين قضيه را اثبات مي كنند.»
سه شنبه 5 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 197]