روستای راز آمیز نایبند نگین و عروس روستاهای کویری ایران

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان:
بیشتر کسانی که از جاده بین المللی طبس- راور عبور کرده اند، حتما با منطقه سبزی که در پناه کوههای کم ارتفاع نای بند جای گرفته است، آشنایی دارند. زندگی در این جزیره سبز سالهاست به یمن آب جاری از قناتهایش که بهشتی را در دل کویر خشک لوت پدید آورده است، جریان دارد و مدتهاست که دیگر کسی آن را به یاد نمی آورد. آرک نویز سعی کرده است تا در این مقاله، معرفی کوتاهی از روستا و معماری هیجان انگیز آن داشته باشد.

[تصویر: nayband02.jpg]

موقعیت اقلیمی و جغرافیایی:
روستای نای بند در جنوب شهرستان طبس، در کنار جاده طبس- راور و تابع دهستان کویر با 105 کیلومتر فاصله از مرکز دهستان، روستای زنوغان، و 134 کیلومتر فاصله با نزدیکترین شهر، دیهوک، واقع شده است. تابستانهای بسیار گرم و آفتابی و زمستانهای معتدل به همراه وجود قنات ها وچشمه هایی که آب مورد نیاز روستا را تامین میکند، باعث می گردد اراضی این روستا همواره قابل کشت باشد. از درختان و گیاهانی که در این روستا به عمل می آیند انواع مرکبات، نخل، توت وانواع محصولاتی نظیرگندم، جو، سبزیجات و حبوباتی است که بیشتر برای تامین نیازهای عمومی خانوارها کشت می شوند.

محیط کالبدی و خصوصیات معماری ابنیه روستا:
بافت و نحوه استقرار ابنیه روستا که ساخت کالبدی ماسوله و ابیانه را در ذهن تداعی میکند، بر روی صخره سنگ بزرگی در دامنه کوههای نای بند و به صورت کاملا ارگانیک شکل گرفته و غالبا 2 طبقه هستند. بیشتر خانه ها دارای حد و مرز مشخصی نیستند و اغلب در استفاده از بسیاری فضاها نظیر: تنور خانه، توالت، آغل و فضاهای ورودی و حیاط مالکیت اشتراکی دارند.

[تصویر: nayband05.jpg]

بسیاری از کوچه های روستا سرپوشیده و به شکل ساباط اند. سکویی برای نشستن نیز در آن به چشم میخورد که ظاهرا به عنوان فضای جمعی استفاده می گردد. هیچ انتظام خاصی در شکل گیری محلات یا کوچه های روستا وجود ندارد و بافت روستا از شیب طبیعی زمین پیروی می کند.

عمده ترین مصالح مورد استفاده در ساختمانهای این روستا، خشت و کاهگلی است که به سبب استفاده از شن های تیره رنگ این نواحی ، خاکستری رنگ می باشند. از سنگ نیز به عنوان کرسی چینی و نوعی تحکیم در ابتدای دیوارها استفاده شده است. استفاده از سازه های مختلفی در ساخت منازل این روستا مرسوم است. برای پوشاندن سقف خانه ها، تیرهایی از جنس تنه نخل و پوششی از برگ درخت خرما، در بسیاری از منازل دیده می شود ولی استفاده از طاق و قوس نیز در بناهای اعیانی کاربرد داشته و در بهترین حالت، تذهیب یا یک نقاشی ساده زینت بخش سقف اتاق می گردد.

[تصویر: nayband07.jpg]

به علت صخره ای بودن بستر روستا امکان گود برداری و حفر چاه وجود ندارد به همین علت، توالت های دو طبقه در این منطقه مرسوم است. طبقه اول این توالت ها با 50 تا 1 متر ارتفاع به عنوان انباره ای برای فاضلاب ساخته می گردد که در هنگام پر شدن انبـاره، با مخلوط کردن خاک و فاضلاب، از آن در مزارع اطراف استفاده می کنند.

یکی دیگر از مشخصه های بناهای این روستا، استفاده گسترده از کنگره های مثلثی شکل در نماها و جداره های ساختمانها می باشد. این کنگره ها که غالبا در جبهه های شرقی و جنوبی به وفور دیده می شوند، فرم خاصی از بادگیر بوده که در جهت بادهای مطلوب روستا ساخته شده و همچنین به عنوان فیلتری در برابر بادهای همراه با شن عمل می نماید. استفاده ازدیوارهای ضخیم خشتی با کمترین مقدار بازشو علارغم کاهش استفاده از نور طبیعی روز، باعث کاهش تبادل حرارتی ساختمانها و در نتیجه نوعی همسازی با اقلیم می گردد.

[تصویر: nayband06.jpg]

با وجود طوفاهای شن و بارانهای موسمی شدیدی که مهمترین عامل فرسایش و تخریب روستا به حساب می آید و نیز مهاجرت عده زیادی از اهالی، این روستا هنوز مسکونی بوده وبا توسعه آن، بناهای جدیدی در قسمت شمال آن ساخته شده است.

[تصویر: nayband10.jpg]

منبع:
روستای نای بند، 1382، مهدی مشهدی- صادق صفا- رضا قربانی- شیرین صادقی- فاطمه دین محمد پوری، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 144]