چگونگي نوآوري ديني در حوزه مديريت شهري/ 29 اجراي سياست محله‌محوري؛ لازمه نوآوري ديني در مديريت شهري

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: چگونگي نوآوري ديني در حوزه مديريت شهري/ 29 اجراي سياست محله‌محوري؛ لازمه نوآوري ديني در مديريت شهري
گروه اجتماعي: داشتن تعريف درستي از ملزومات مديريت شهري، نوآوري ديني و راهكارهاي تطبيق مديريت شهري و ارزش‌هاي ديني مي‌تواند كلان‌شهرهايي همچون تهران را به سمت‌وسوي اسلامي شدن سوق دهد كه البته اجراي سياست محله‌محوري در مديريت شهري از اثرگذاري بالايي در دستيابي به اين ملزومات برخوردار است.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران(ايكنا)، مديريت شهري اداره‌ امور شهر به‌منظور ارتقاي مديريت‌ پايدار در سطح‌ محلات با تبعيت‌ از اهداف و سياست‌هاي‌ ملي، اقتصادي‌ و اجتماعي‌ كشور است از اين‌رو با توجه به اهميت آن به‌ويژه در جامعه اسلامي لازم است مديريت شهري علاوه بر رعايت مؤلفه‌هاي مديريتي مرسوم به مفاهيم ارزشي و ديني نيز توجه كند.

بر اساس شواهد و قرائن موجود در چند سال اخير رويكرد شهرداري تهران در زمينه ارائه خدمات به شهروندان و فعاليت‌هاي فرهنگي و هنري تغيير يافته به‌طوري كه توجه به رويكرد محله‌محوري و مسجدمحوري در متن برنامه‌هاي اين نهاد قرار گرفته است اما اينكه با وجود اين رويكرد اين نهاد تا چه ميزان در راستاي تحقق شعار امسال مبني بر نوآوري و شكوفايي به‌ويژه در حوزه ديني گام برداشته، مبحثي است كه در خبرگزاري ايكنا در قالب سوژه‌اي با عنوان «چگونگي نوآوري ديني در حوزه مديرت شهري» به آن پرداخته شده است.

مديريت شهري داراي چارچوب وسيعي است كه شامل تمام خدمات رفاهي، تسهيلاتي، فرهنگي و اجتماعي مي‌شود براي مثال مفاهيمي همچون اخلاق شهروندي، رعايت حقوق ديگران، نظافت و بهداشت فردي و اجتماعي، تعاون و همكاري با مديريت شهري، پرهيز از اسراف، ايجاد انضباط اجتماعي و فردي از جمله مضاميني هستند كه در حوزه مديريت شهري در كنار موضوع‌هايي همچون نوع جدول‌بندي شهر، آسفالت، ايستگاه‌هاي اتوبوس و ... حائز اهميت هستند و در قالب مفاهيم ارزشي و لازمه حيات اجتماعي شناخته مي‌شوند.

از جمله مؤلفه‌هاي مهم در مديريت شهري، رفتار شهروندي در بعد فردي و اجتماعي است كه بر خلاف تصور عموم و بنا به گفته برخي كارشناسان حوزه شهري نيازمند برنامه‌ريزي از سوي مسئولان اين حوزه است چراكه تجربه ثابت كرده كه بي‌توجهي به اين امر تأثيرات نامطلوبي در مديريت شهري داشته است از اين‌رو لازم است در كنار تمام خدماتي كه شهرداري به شهروندان ارائه مي‌دهد به آموزش رفتار شهروندان نيز توجه كند.

«محمدباقر قاليباف» شهردار تهران با تأكيد بر لزوم آموزش شهروندان در بعد رفتار شهري معتقد است كه بايد در كنار ايجاد فضا و امكانات مناسب براي شهروندان به بعد محتوايي زندگي شهري و رفتار شهروندي نيز توجه داشت از اين‌رو لازم است تا با استفاده از نخبگان، زمينه‌هاي لازم براي آموزش‌هاي شهروندي و اثرگذاري در حوزه رفتاري در آنان فراهم شود.

سرعت بالاي پيشرفت تكنولوژي و تغييرات در مديريت شهري، لازمه نوآوري در ابعاد مختلف آن را با توجه به سياست‌هاي فرهنگي و اجتماعي را دوچندان مي‌كند كه اين مسئله در گفت‌وگو با ايكن از سوي برخي از متوليان، مديران و صاحب‌نظران حوزه مديريت شهري مورد تأيي قرار گرفت؛ «ولي‌الله صديقي‌فر» و «مهدي فتحي» معاون فرهنگي و اجتماعي شهرداري‌هاي مناطق 8 و 13 تهران معتقدند كه آموزش شهروندي اگرچه مهم‌ترين ركن نوآوري ديني در اين حوزه است اما اگر بخواهيم به روش‌هاي سنتي بسنده كنيم تا مضامين اخلاقي و اسلامي متناسب با فرهنگ شهروندي را به شهروندان القا كنيم، موفق نخواهيم بود چراكه جامعه ما با ساختار جواني روبه‌روست از اين‌رو در ورود آموزه‌هاي ديني به فعاليت‌هاي فرهنگي و هنري لازم است به مخاطب و نيازهاي آن با لحاظ نوآوري توجه شود.

در چند سال اخير آموزش‌ شهروندي در مقوله‌هاي فرهنگي، هنري،‌ اجتماعي و ... از سوي معاونت فرهنگي و اجتماعي شهرداري در مراكز فرهنگي و فرهنگسراهاي مختلف به‌ويژه در تهران مورد توجه قرار گرفته اما نكته قابل تأمل آن است كه در اين رويكرد تا چه ميزان به مفاهيم و مضامين ديني توجه مي‌شود و آيا صرف برگزاري چند برنامه مذهبي را مي‌توان تحقق نوآوري ديني در حوزه مديريت شهري تعريف كرد؟

‌به اذعان برخي مسئولان و معاونان مناطق 22گانه شهرداري تهران توجه به مفاهيم ديني در اين فعاليت‌ها امري بديهي و غيرقابل انكار است اما ميزان تأثيرگذاري اين برنامه‌ها كاملاً ‌متغير است، برخي از اين كارشناسان همچون «مهدي فتحي» معاون فرهنگي و هنري شهرداري منطقه 13 تهران بر اين عقيده‌اند كه اين برنامه‌ها تنها براي مدتي مي‌تواند مخاطبان را مجذوب خود كند و پس از مدت زمان اندكي از اثرات آن كاسته مي‌شود از اين‌رو لازم است تا با ارائه نوآوري ديني در شيوه و نحوه برگزاري اين فعاليت‌ها از ابتلا به روزمرگي در آنها جلوگيري شود.

با اين حال «مهدي چمران» رئيس شوراي اسلامي شهر تهران و ديگر مخاطب ايكنا در بررسي اين موضوع بر اين عقيده است كه نوآوري ديني در زمينه آموزش رفتار شهروندي در حوزه مديريت شهري به تحقيقاتي چندساله‌ نياز دارد چراكه ما تاكنون درباره مبحث شهر اسلامي پاسخ مناسبي را نتوانسته‌ايم ارائه كنيم و اينكه فضا و معماري شهر بايد چگونه باشد چه برسد به اينكه درباره رفتار شهروندي اعمال نظر كنيم؟

«احمد نوريان » رئيس سازمان فرهنگي و هنري شهرداري تهران نيز در اين‌باره معتقد است كه اگر منظور پاسخ به نيازهاي به‌روز جامعه باشد، يقيناً به نوآوري در اين حوزه نيازمنديم چراكه حوزه شهري با انسا‌ن‌ها و نيازهاي متفاوت سروكار دارد از اين‌رو بايد با حفظ جوهره دين در فعاليت‌هايمان به‌گونه‌اي عمل كنيم كه اين مفاهيم در قالب‌هاي متنوع و متناسب با شرايط حاضر به مخاطبان انتقال يابد.

از آنجا كه مديريت و نوآوري لازم و ملزوم همديگر هستند هيچ مديريتي بدون داشتن نوآوري نمي‌تواند به كار خود ادامه دهد، اما بايد به دنبال تعريف درستي از نوآوري ديني در حوزه مديريت شهري بود و بايد ديد كه كدام حوزه از حوزه‌هاي شهري بيش از ساير حوزه‌ها به نوآوري نيازمند است؟

«محسن پيرهادي» معاون فرهنگي و اجتماعي شهرداري منطقه 7 تهران با تأكيد بر لزوم ارائه نوآوري ديني در مديريت شهري معتقد است بايد طرح‌هاي مديريتي و فرهنگي اين حوزه نو و بديع باشند چراكه شرايط كنوني جامعه به‌گونه‌اي است كه افراد به دنبال تنوع و تجدد هستند، بدون‌شك برنامه‌هاي ديني و فرهنگي در سطح مديريت شهري نيز از اين قاعده مستثني نيستند.

مديريت شهري شامل ريزترين و درشت‌ترين موارد شهري همچون بافت شهر، ارائه خدمات و نصب تابلوها در سطح شهر و ... است اما از ديد بسياري از كارشناسان و مديران شهري زماني كه نوآوري ديني در حوزه مديريت شهري مطرح مي‌شود نوك پيكان تنها به سمت نحوه مديريت مساجد شهر جهت‌ مي‌يابد اين در حالي است كه حوزه شهري شامل افرادي است كه داراي نيازهاي متنوع ديني هستند كه اين نيازها تنها در محيط مساجد برآورده نمي‌شود.

حجت‌الاسلام‌و‌المسلمين «عبدالمقيم ناصحي» مشاور شهردار و رئيس مركز فعاليت‌هاي ديني شهرداري تهران از جمله كارشناسان مخاطب ما در بررسي چگونگي نوآوري ديني در حوزه مديريت شهري بود كه تنها به مسجدمحوري به‌عنوان نوآري ديني در حوزه مديريت شهري تأكيد داشته است.

سيد «عابدين عبادي» قائم‌مقام معاونت فرهنگي و اجتماعي شهرداري منطقه 9 تهران نيز همچون ناصحي تنها بر نوآوري ديني در فضاي مساجد تأكيد دارد و معتقد است كه شهرداري يك نهاد خدماتي است كه بايد تسهيلات ايجاد كند براي مثال اين سازمان مي‌تواند فضاي معنوي همچون مساجد و نمازخانه را احداث كند اما اجراي برنامه‌هاي فرهنگي بر عهده نهادهاي ديگر است.

با اين وجود اين سؤال مهم مطرح است كه آيا نوآوري ديني در اين حوزه منوط به فضاي مساجد است و ديگر شاخصه‌هاي مديريت شهري به نوآوري با لحاظ مفاهيم و آموزه‌هاي ديني نياز ندارند؟ شايد بتوان پاسخ اين پرسش را در اين دانست كه برخي از مسئولان و كارشناسان شهرداري تعريف درستي از نوآوري ديني در حوزه مديريت شهري ندارند، لذا بايد براي ارائه هرگونه نوآوري ديني در حوزه مديريت شهري در گام نخست تعريف جامعي از مقوله نوآوري در اين حوزه ارائه كرد از اين‌رو لازم است تا متخصصان اين حوزه به بررسي دقيق از وضعيت كنوني مديريت شهري بپردازند تا با در دست داشتن اطلاعات دقيق و جامع از اين مبحث به نوآوري ديني دست يابند.

اين موضوع مورد تأكيد معاونان فرهنگي و اجتماعي مناطق 3 و 6 شهرداري تهران نيز هست؛ به اعتقاد آنها نه تنها تاكنون قانون مدوني براي مديريت ديني شهر تدوين نشده بلكه مباحث نظري و تئوريك نوآوري ديني توسط افراد متخصص در قالب منشور نوآوري ديني نيز ارائه نشده است تا بتوان بر اين اساس به نوآوري ديني در حوزه شهري رسيد.

«حبيب‌الله غفوري» معاون فرهنگي و اجتماعي شهرداري منطقه 20 تهران نيز از ديگر مخاطبان ايكنا بوده كه با تأييد اين مطلب معتقد است شيوه مديريتي در حوزه شهري بر اساس قوانين دهه 30 شمسي است از اين‌رو پاسخگوي نيازهاي كنوني شهروندان نيست چراكه قوانين اين حوزه با اعمال سليقه‌ها و ديدگا‌ه‌هاي فردي تدوين شده است به ويژه قوانين شهرداري در مسائل اجتماعي و فرهنگي از كمترين دقت‌نظر برخوردار است.

به اذعان برخي از مسئولان و كارشناسان حوزه مديريت شهري زمان آن فرا رسيده است تا شهرداري خود را از نهاد خدمات‌رسان به نهادي اجتماعي، فرهنگي و هنري نزديك كند؛ «علي مينوي» معاون فرهنگي و اجتماعي شهرداري منطقه 11 تهران و «مجيد تنها» قائم‌مقام معاونت فرهنگي و اجتماعي شهرداري منطقه 19 معتقدند كه نياز به نوآوري در حوزه اجتماعي بيش از ساير حوزه‌هاست چراكه مقوله اجتماعي با توجه به ماهيت و نوع تعامل و ارتباط آن با نهادها، سازمان‌هاي مردم‌نهاد، مردم و ... نسبت به ساير مقوله‌ها بيشتر به نوآوري نيازمند است البته اين نوع نوآوري نيازمند كاري گروهي و برنامه‌ريزي جدي است.

در مقابل اين ديدگاه «مجيد سرسنگي» قائم‌مقام سازمان فرهنگي هنري شهرداري تهران بر اين باور است كه نوآوري در حوزه مديريت شهري بايد در امور فرهنگي شهر صورت گيرد چراكه نوع و شكل برنامه‌‌هاي ديني همراه با خلاقيت هنري توان جذب مخاطبان را دارد.

«محمد احساني» معاون فرهنگي سازمان فرهنگي و هنري شهرداري تهران ديگر مخاطب ايكنا نيز معتقد است كه همانگونه كه مقام معظم رهبري راز ماندگاري مفاهيم ارزشي را در هنر مي‌دانند ما نيز بايد از اين امكان در ارائه مفاهيم شهروندي در مديريت شهري بهره‌مند شويم از اين‌رو نوآوري ديني در حوزه مديريت شهري در حوزه هنري بيش از ساير حوزه‌ها نتيجه‌بخش خواهد بود.

اينكه نوآوري در حوزه مديريت شهري در كدام حوزه باشد اصلي است كه نياز به توجه و تأمل بيشتري دارد چراكه وجود برخي مشكلات در حوزه شهري همچون كمرنگ بودن مضامين ديني در مباحث مديريت شهري، توجه به آموز‌ه‌ها و الگوهاي مديريت غربي، گزينش نامناسب افراد در منصب‌هاي مختلف شهري و نبود نظارت دقيق بر فعاليت‌ آنان، تكراري بودن فعاليت‌هاي شهرداري و كليشه‌اي شدن آنان، كم‌توجهي به نقطه‌نظرات شهروندان در مسائل شهري و ... در حوزه شهري وجود دارد كه به گفته برخي صاحب‌نظران اين حوزه مانع از تحقق نوآوري ديني در حوزه مديريت شهري مي‌شود.

اين در حالي است كه برخي از مسئولان و معاونان فرهنگي و اجتماعي شهرداري تهران انتقال تصدي‌گري امور ديني و نوآوري آن به محلات را از راهكارهاي عملي ارائه نوآوري ديني در حوزه شهري تعريف كرده‌اند، «احمد نوريان» رئيس سازمان فرهنگي و هنري شهرداري تهران بر اين عقيده است كه بايد توسعه محلي مبناي فعاليت‌هاي مديريت شهري قرار گيرد چراكه اين رويكرد تنها راهكار كاهش تبعات زندگي در كلان‌شهرهاست تا با تكيه بر هويت‌هاي محلي اعم از شناسايي، حفظ و ارتقاي هويت محلات و هويت‌بخشي به محلات جديد ما را به هدفمان نزديك ‌كند.

برنامه‌ريزي مناسب براي فعاليت‌هاي ديني در شهرداري توسط افراد نخبه، اهميت دادن به تذكر لساني و عملي مباني ديني، تغيير شيوه مديريت شهري از حالت عمودي به افقي، افزايش ميزان مشاركت‌پذيري مردم در اداره شهر و تشكيل اتاق فكري متشكل از كارشناسان شهرداري و مراكز علمي و ديني از جمله راهكارهايي است كه برخي از كارشناسان بر آن تأكيد داشتند تا سياست‌هاي نوآورانه مديريت شهري مبتني بر دين مورد توجه قرار گيرد.

البته برخي كارشناسان همچون سيد «هادي ايازي» مشاور عالي شهردار تهران نيز معتقدند كه موضوع نوآوري ديني در مديريت شهري از جمله دغدغه‌هاي كنوني شهرداري است و بايد به انتظار نشست تا در آينده‌اي نزديك با اجرايي شدن طرح‌ها و ايده‌هاي مسئولان اين حوزه، شاهد تغييرات جدي و تأثيرگذاري بالاي آن باشيم.

گزارش از «ام‌البنين ابراهيمي»
جمعه 1 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 269]