آموزش کلیات نقاشی : طراحي و نقاشي

واضح آرشیو وب فارسی:آشپز آنلاین: وقتی واژه نقاشی یا نقاشی کردن به میان می آید طبیعتاً پدیده ای در نظر ما مجسم می شود که از ترکیب رنگها به وجود آمده و به دست انسان ساخته شده است .

بعضی ها تصور می کنند که نقاشی یعنی تقلید طبیعت و انتظارشان از یک نقاش این است که هر آنچه می بیند به روی بوم منتقل سازد. این انتظار غلط راه را به روی خلاقیت هنری و گسترش اندیشه بسته و او را در چارچوب تقلید و دو باره سازی و و اقعیات محدود می سازد .

نقاشی یعنی به وجود آوردن پدیده ای که وجود خارجی ندارد و هنرمند با ابزارهایی که در اختیار دارد آن پدیده را از نیستی به هستی در می آورد.
دو طرز بیان در هنر نقاشی موجود است:
1- نقاشی تصویری
2- نقاشی انتزاعی.

نقاشی تصویری :
این نقاشی شامل سبکهای متنوعی است. هنرمند با توجه به اشکال موجود مثل انسان ، حیوان ، درخت و میوه ترکیباتی می آفریند و با سلیقه ای که در رنگ آمیزی و ترکیب اشیاء به کار می برد اثری می آفریند که نمایشگر شکلهای شناخته شده است. نقاشانی که طبیعت را مدل قرار داده اند ( در هر زمان و مکتبی ) با وجود وفاداری به شکلهای طبیعی هرگز آنچه را که می بینند عیناً نقاشی نمی کنند بلکه طبیعت را از دیدگاه مخصوص به خود نشان می دهند و اثری به وجود می آورند که با وجود شباهت به طبیعت با آن متفاوت است. به عبارت دیگر نقاشی برداشت تصویری هنرمند از محیط اطراف خود می باشد و این تفاوت عمل هنرمند نقاش است با دوربین عکاسی که عیناً واقعیات را ثبت می کند.

نقاشی انتزاعی:
عده ای از هنرمندان ماهر پس از یک سلسله تجربیات طولانی در زمینه نقاشی تصویری و ساده نمودن شکلهای طبیعت به این نتیجه رسیدند که بدون اشاره به طبیعت یعنی فقط از ترکیب فرم و رنگ هم می توان احساسات شاعرانه و ادراک هنری را بیان نمود. آثاری که به این شیوه آفریده شدند راه تازه ای را در بیان احساس از طریق نقاشی باز نموده و به دلیل آنکه کاملاٌ فرآورده فکر و اندیشه انسان می باشند و همانطور که می دانید، اندیشه یک عنصر مجرد است، این شیوه نقاشی را مجرد یا انتزاعی نام نهادند .

به بیان ساده تر نقاش هنرمند جهان را می نگرد و با نیروی عقل و احساس و چشمانی کنجکاو ماهیت آن را مورد بررسی قرار می دهد و نتیجه برداشت خود را در قالب تصاویر رنگین و یا رنگهایی در قالب فرمهایی بدون شکل تجسم می بخشد.

منظور از آموزش نقاشی کسب مهارت در تجسم اشکال یا کپی کردن آثار دیگران نیست، بلکه هدف بیدار نمودن ذوق و سلیقه ذاتی و ایجاد نیروی آفرینندگی و ابداع در هنرجو است.

آشنایی با ابزار و وسایل نقاشی

در دورانهای پیشین رنگ و قلم مو، تنها ابزارهایی بود که در اختیار نقاش قرار داشت ولی در حال حاضر مواد دیگری نیز در عرصه هنر هنر نقاشی وارد شده و امکانات خلاقیت هنر را گسترش داده است. انواع رنگهای صنعتی ، افزودن چسب یا شن به رنگ ، چسباندن اشیاء روی بوم مثل روزنامه ، کاغذ رنگی ، پارچه ، چوب و فلز امکانات تازه ای در شیوه کار نقاشی به وجود آورده است .

کاغذ مخصوص آبرنگ :
كه عبارتست از کاغذی سفید ، زبر با خاصیت مکندگی . هرچه این کاغذ ضخیم تر و زبرتر باشد لایه های رنگ بهتر روی آن نشسته و کاغذ چروک نمی خورد و به آسانی می توان روی آن نقاشی کرد.

قلم موی آبرنگ :
قلم مو وسیله ای است که به طور وسیع در نقاشی کاربرد دارد. قلم مو باید انعطاف و نرمش زیاد داشته و از موهای کاملاً نرم و مرغوب تهیه شود. قلم موی خوب وقتی خیس می شود نوکش به نازکی سوزن درمی آید. قلم موی آبرنگ را تنها باید با آب شست. پس از شستشوی قلم مو با آب آن را با پارچه نخی خشک کرده و سپس موی آن را به شکل اولیه درآورید و به کمک انگشتان نوک آن را تیز کرده، سپس در ظرفی دهان گشاد طوری قرار دهید که قسمت موئی آن در بالا قرار گیرد . درصورتی که بخواهیم نوک قلم مو همیشه تیز بماند می توانیم نوک آن را با نخی نازک ببندیم .

آبرنگ :
در دو شکل جامد ( قرار گرفته در جعبه های مخصوص در قطعات مختلف) یا خمیر گونه (موجود در لوله های سربی) موجود است. آبرنگ به علت جسمیت کمرنگ و مصرف آبکی شفاف بوده و زمینه زیر کار (کاغذ) از زیر رنگ به چشم می خورد و به این ترتیب با لایه های متعدد رنگ که روی هم می آید، رنگ آمیزی از لطافت و عمق خاصی برخوردار می شود.

گواش یا گوهاش :
خمیر رنگینی که از پودر رنگ، چسب و آب تهیه شده و بر خلاف آبرنگ دارای اثر رنگی مات می باشد. این رنگ به صورت قشری نسبتاً ضخیم سطح کاغذ را می پوشاند . گواش در رنگهای مختلف و در شیشه ها یا لوله های فلزی به بازار عرضه می شود. برای رقیق کردن این رنگ باید گواش را با آب مخلوط کرده سپس آن را به کار گرفت. میزان این آب از مقدار آبی که آبرنگ نیاز دارد کمتر است. برای جلوگیری از خشک شدن گواش پس از اتمام نقاشی در ظرف محتوی رنگ باید محکم بسته شود.

مداد رنگی :
برای نقاشی روی کاغذ و مقوا به کار گرفته می شود و به راحتی با پاک کن پاک می شود و می توان درجات مختلفی از سایه روشن را با آن به وجود آورد. کم و زیاد نمودن فشار دست قوت رنگها را تشدید یا تضعیف می کند.

شیوه رنگ آمیزی با آبرنگ

ابزارهای لازم برای كار با آبرنگ، یك جعبه آبرنگ خوب كه حد اقل دوازده رنگ داشته باشد. همچنین قلم موی شماره 10 آبرنگ به اندازه متوسط است، با این قلم مو می توانید لكه های نسبتاً بزرگ ایجاد نمایید و نیز خطوط ظریف را نیز رسم نمایید. قلم موی خوب وقتی خیس می شود نوكش به نازكی سوزن در می آید. وسیله دیگری كه برای نقاشی با آبرنگ لازم دارید عبارتند از: یك تخته شاسی به رنگ سفید. (از یك صفحه شیشه ای كه پشت آن كاغذ سفید چسبانده شده می توانید استفاده كنید.) سفیدی شیشه یا تخته شاسی سبب می شود كه رنگ هایی را كه با هم می آمیزید ببینید و میزان غلظت آن را تشخیص دهید. یك قطعه اسفنج (ابر) كه با آن بتوانید كاغذ را مرطوب بنمایید، پارچه تمیزی برای پاك كردن و خشك نمودن قلم ها و همچنین دو ظرف كوچك برای آب، یكی برای شستن قلم مو و دیگری برا ی آماده نمودن و در هم آمیختن رنگها. پیش از شروع نقاشی با آبرنگ كاغذ را نمناك كنید (با اسفنج مرطوب ) سپس كاغذ را بر روی میز یا تخته زیر دستی با چسب بچسبانید. در این حالت سطح كاغذ چین خوردگی دارد ولی پس از چند دقیقه كه نم كاغذ برچیده شد سطح آن نیز صاف می گردد. كاغذ را دوباره مرطوب نمایید و اندكی صبر كنید تا نم آن كم شود، در حینی كه سطح كاغذ در حال خشك شدن است با مداد نرم، پاره ای از قسمت های شكلی را كه در نظر دارید مجسم سازید روی كاغذ نمناك طرح كنید. پس از پایان طرح كاغذ را به كنار بگذارید تا رطوبت در آن رسوخ نماید، در این فرصت رنگها را آماده كنید.
قلم مو را با مقداری آب و با رنگ آغشته سازید و رنگ را كاملاً روی تخته شاسی بمالید تا كاملاً حل شود. دفترچه آبرنگ یا تخته ای را كه كاغذ آبرنگ بر روی آن چسبیده روی سطح صاف قرار داده و به نقاشی بپردازید. قلم مو باید همیشه پر از آب و رنگ باشد، خواه شكل ظریفی را نقش كنید و یا اینكه سطح بزرگی را رنگین سازید. دلیلش این است كه در این روش، عمل نقاشی باید با سرعت و جرأت انجام گیرد و چنانچه قلم مو خشك باشد این عمل امكان پذیر نخواهد بود. در نقاشی با آبرنگ برای اینكه رنگها در همدیگر نروند، بین ضربات قلم فاصله كوتاهی در نظر بگیرید تا كاغذ بتواند رنگ اول را در خود فرو ببرد و برای پذیرش رنگ بعدی آماده شود. اگر بخواهید رنگ ها كاملاً شفاف و درخشنده با شند باید صبر كنید تا لایه رنگی كه روی كاغذ كشیده اید كاملاً خشك شود و سپس لایه دیگر را روی آن بكشید. چون جنسیت مادی آبرنگ شفاف است، بنابراین هر لایه ای كه روی لایه دیگر می نهید رنگ لایه زیرین را نیز نشان می دهد و در محل برخورد دو لایه، رنگ تیره تر خواهد شد. مثلاً اگر سطحی را به ر نگ سبز درآورید و پس از خشك شدن لایه قرمز روی آن بكشید در نقاطی كه سبز و قرمز روی هم قرار گرفته باشد رنگ قهوه ای پدید خواهد آمد. ولی نباید بیش از دو یا سه رنگ را با هم مخلوط نمود چون در این صورت رنگ كدر خواهد شد. هرگز رنگ سفید به كار نبرید. سفید، رنگها را مات می كند و از درخشندگی رنگ می كاهد و خصلت نقاشی با آبرنگ یعنی (شفافیت) را از بین می برد.
آبرنگ را نباید غلیظ به كار ببرید چون رنگ غلیظ نمی گذارد سایر رنگها از زیر آن دیده شوند و نقاشی آبرنگ به نقاشی با گواش شبیه خواهد شد. قلم مو را بعد از هر رنگ در آب تمیز بشویید و با پارچه خشك كنید و سپس به رنگ دیگر آغشته نمایید. برای از بین بردن لكه رنگی كه به نظرتان جالب نیست، اسفنج را در آب خیس كنید و آهسته روی لكه مزبور بكشید. لكه را با دقت به وسیله اسفنج بردارید. صبر كنید تا كاغذ خشك شود. پس از آنكه كاغذ كاملاً خشك شد رنگ مورد نظر را به شكل لایه نازك روی آن قرار دهید. برای اینكه در نقاشی با آبرنگ موفقیت كامل به دست آورید تمرین را از موضوع های كوچك و بسیار ساده آغاز نمایید. دو عدد میوه، چند فنجان، یك شاخه گل و ... ابتدای این كار دقیقاً به این اشیا نگاه كنید. رنگهای آنها را تشخیص دهید، مرز تاریكی و روشنی رنگ ها را معین كنید وبه ساختن آنها بپردازید.

رنگ ، خواص رنگ ، رنگهای سرد و گرم ، رنگ مایه، رنگهای اصلی و فرعی ، رنگهای مكمل و متضاد ، شیوه رنگ آمیزی با مداد رنگی
اگر نور سفید ( نور خورشید ) را به وسیله منشور مثلث القاعده تجزیه كنیم، نواری از یك سلسله رنگهای پیوسته از قرمز، نارنجی، زرد، سبز و آبی گرفته تا بنفش به وجود می آید. اگر این اشعه رنگین به وسیله یك عدسی جمع شود، از تجمع آنها مجدداً نور سفید حاصل می گردد. این تجزیه طیف نور بعد از باران به اسم قوس قزح ( رنگین كمان ) دیده می شود.
وقتی نور سفید به یك جسم رنگی می تابد، شیء مزبور قسمتی از آن را جذب و نور را منعكس می كند. هر جسمی بر حسب رنگ خود، نور همرنگ خویش را منعكس می كند. مثلاً یك جسم قرمز، نور قرمز را منعكس می كند و سایر نورها را به خود می گیرد. هر گاه جسمی تمام طول موجها را جذب كند به رنگ سیاه دیده خواهد شد و اگر همه آنها را منعكس نماید، سفید به نظر خواهد آمد.

خواص رنگ:
رنگها دارای خواص زیر می باشند:
۱- شدت رنگ: كه مربوط به پر رنگی و كم رنگی آن است. رنگهای اصلی دارای بالاترین شدت رنگ یا درخشندگی می باشند.
۲- ارزش رنگ: روشنی یا تاریكی رنگهای مختلف را ارزش رنگ می گویند. رنگهای تاریكتر و شفافتر از نظر بصری سنگینی و وزن بیشتری از رنگهای روشن تر و خفه تر دارند. رنگهای تیره به نظر كوچكتر از رنگهای روشن می آیند.
۳- ته رنگ (Hue ) هیو: هیو اسامی رنگهای مختلف مثل قرمز یا آبی یا سبز است.

رنگهای سرد و گرم
شاید صحبت از گرمی و سردی رنگ عجیب به نظر برسد اما تجربه علمی نشان داده است كه در یك اتاق سبز یا آبی (سبز و آبی جزو رنگهای سرد هستند ) احساس سرما به انسان دست می دهد. در حالی كه اتاقی به رنگ قرمز یا نارنجی حس گرما را در انسان بیدار می كند. در تجربه مذكور، افرادی كه در اتاق سبز آبی بوده اند در حرارت 15 درجه احساس سرما كرده اند، حال آنكه ساكنان اتاق نارنجی، قرمز در حرارت 11 تا 13 درجه سانتی گراد احساس سرما نكرده اند. در حقیقت رنگهای سرد، گردش خون را كند می كنند و رنگهای گرم باعث سرعت جریان آن می گردند. برای نمایش اجسام نزدیك از رنگهای گرم و برای نمایش اجسام دور از رنگهای سرد استفاده می شود. رنگهای گرم مانند انواع زرد، قرمز و نارنجی و رنگهای سرد مانند انواع آبی، سبز و بنفش.

رنگ مایه (تونالیته)
غرض از تونالیته یا رنگ مایه درجات مختلفی از رنگ می باشد كه با نور منعكس شده از ماده رنگی رابطه دارند. درجات مختلف رنگ را یك بار به وسیله تركیب با سفید و نیز به وسیله رقیق كردن رنگ با آب می توان به دست آورد.

رنگهای اصلی و فرعی
رنگ اصلی، رنگی است كه آن را از تركیب رنگهای دیگر نتوان به دست آورد. بر اساس تئوری كلاسیك رنگ، رنگهای اصلی عبارتند از: زرد، قرمز، آبی. از حیث نظری، با استفاده از این سه رنگ و افزودن سفید، تمام رنگهای طیف را می توانیم به دست آوریم. رنگهای اصلی در نهایت درخشندگی و اشباع می باشند. رنگهایی كه مستقیماً از تركیب رنگهای اصلی به دست می آیند به رنگهای فرعی موسومند و عبارتند از: نارنجی كه از تركیب قرمز و زرد، بنفش كه از تركیب قرمز و آبی،سبز كه از تركیب آبی و زرد به وجود می آیند.

رنگهای مكمل و متضاد
دو رنگ مكمل دو رنگی هستند كه تمام رنگهای طیف را در خود داشته باشند . مثلاً رنگهای قرمز و سبز دو رنگ مكمل یكدیگرند . زیرا رنگ سبز تركیبی از زرد و آبی است و قبلاً گفتیم كه زرد و آبی و قرمز رنگهای اصلی هستند كه از تركیب آنها می توانیم تمام رنگهای طیف را به دست بیاوریم. بنابراین، رنگ مكل هر رنگ اصلی عبارت است از تركیب دو رنگ اصلی دیگر. هر دو زوج رنگ مكل با یكدیگر متضاد نیز می باشند. یعنی در كنار یكدیگر اختلاف شدیدی را به چشم می آورند. به طور مثال در یك فضای وسیع سبز رنگ چند لكه كوچك قرمز به راحتی به چشم می خورد و خود را نمایان می سازد و با درخشندگی، تضاد خود را با زمینه سبز نشان می دهد و تعادل لازم را در چشم برقرار می كند.

طبیعت بی جان
شیوه رنگ آمیزی با مداد رنگی
مداد رنگی از ساده ترین و سریعترین ابزار های نقاشی می باشد كه دارای ویژگی های خاصی است. به وسیله مداد رنگی خطوط نازك و ظریف و نیز سطح های رنگی بزرگ و همچنین انواع رنگها و نیم رنگهای ممكن را می توان به وجود آورد. با این ابزار می توانید با سرعت نقاشی كنید و با كم و زیاد نمودن فشار دست قدرت رنگ ها را شدید یا ضعیف نمایید. مداد رنگی به وسیله پاك كن پاك می شود و تغییراتی را كه لازم است در نقاشی ایجاد شود، امكان پذیر می سازد. بر روی انواع كاغذ های نرم و زبر می توان به راحتی با این وسیله كار كرد مداد رنگی بر روی كاغذ زبر ایجاد بافت های گوناگونی می كند كه از نظر بصری تأثیر خاصی دارد. مداد رنگی از گروه رنگ های نیمه شفاف است كه به راحتی با یكدیگر مخلوط می شود و می توان رنگها را به صورتی با یكدیگر مخلوط كرد كه در عین آنكه هر دو رنگ خاصیت رنگی خود را حفظ می نمایند، موجب پیدایش رنگ تازه ای نیز خواهند شد. سعی كنید بیش از دو یا سه رنگ را با یكدیگر مخلوط نكنید زیرا از درخشندگی رنگ كاسته خواهد شد. نرمی یا سختی نوك مداد رنگی نیز در رنگ آمیزی طرح مؤثر می باشد. آزادی عمل در طرز كار با این وسیله موجب می شود كه به تنوع زیادی در نقاشی دست یابید.

درس اول _ الفبای طراحی

درس اول
الفبای طراحی
نقطه: نقطه كوچكترین اثری است كه یك وسیله از خود بر جای می گذارد. اندازه نقطه بر اساس میزان كاربردی وسیله سنجیده می شود. یعنی نقطه ای كه از یك خود كار ثبت می شود، با اثری كه از یك ماژیك یا ذغال طراحی باقی می ماند از لحاظ كیفیت و اندازه بسیار متفاوت است. نقطه می تواند شكلی منظم یا نامنظم داشته باشد. هر نقطه به تنهایی دارای نیروی جذب بصری فراوانی است.
خط: خط، مسیری است میان دو نقطه. خط اساس و پایه طراحی را تشكیل می دهد و شناخت كامل و تسلط بر جنبه های مختلف آن بخشی از هنر طراحی را شامل می شود. خط به صورتی كه ما بر روی كاغذ ترسیم می كنیم عملاً در طبیعت وجود ندارد، ولی قوه باصره ما اطراف اشیا را (در تضاد با سطوح عناصر دیگر به صورت خطوط محیطی) می بیند. با هر وسیله ممكن ترسیم خطوط را تجربه كنید و به مقایسه نتایج مختلف بپردازید. خط نمایانگر حالات و كیفیت های مختلفی است و حتماً بایستی در ترسیم آن تسلط لازم را به دست آورید.
كیفیت خط: یك خط رسم شده می تواند بیانگر ویژگی های بسیاری باشد:
- ضخامت، نازكی، تراكم، مسیر تابش نور، لطافت و ...
- جنسیت های گوناگونی همچون: فلز، شیشه، چوب، سنگ، پارچه و ...
- ایجاد حجم، سنگینی و وزن، سطوح گوناگون.
- ایجاد بعد، فضا و مقیاس های ذهنی یا حقیقی.
كلیه این ویژگی ها مختص طراحی با دست آزاد است و طراحی های ماشینی یا تصویر سازی های كامپیوتری نمی تواند هم طراز و هم سنگ دست طراح عمل كنند. خطوط به طور عمده به سه دسته خط صاف، خط شكسته و خط منحنی تقسیم می شوند و هر دسته شامل انواع متنوعی از خطوط است كه برای كاربرد خاصی در نظر گرفته شده است.
تمرین طراحی: طرحی از مدل بر روی كاغذ طراحی بكشید. خط ها را آزادانه و راحت بكشید. برای تصحیح از پاك كن استفاده نكنید، خط را دوباره بكشید. خط به كار رفته یك دست و مطمئن باشد، از ترسیم خط های تكه تكه و ریشه ریشه خود داری كنید. طرح هایی كه می كشید زیاد بزرگ یا كوچك نباشند. طرح باید حد اقل نیمی از صفحه كاغذ یا كادر شما را بگیرد. تنها به یك بار ترسیم اكتفا نكنید. مدل را بارها و بارها از زوایای مختلف بررسی و مشاهده كنید.

طراحی چشمی – مرحله اول
این مرحله از طراحی از نظر تقویت دید و ذهن اهمیت فراوانی دارد. شما باید حتی المقدور كمتر به كاغذ طراحی و خطی كه ترسیم می كنید نگاه كنید. در این مرحله صرفاً چشم شما به مدل است. پس سعی كنید هم زمان با حركت چشم خود بر روی مدل، خط را هم ترسیم كنید. به تدریج و با كمی تمرین می توانید بر روی مدل متمركز شده و فقط در نقطه شروع، به كاغذ طراحی نگاه كنید. توجه داشته باشید كه بسیاری از هنر جویان آنچه را كه می دانند ترسیم می كنند، نه آنچه را كه می بینند. در این مرحله شما صرفاً آنچه را كه می بینید ترسیم كرده اید. در این تمرین بهتر است كه مداد را از روی كاغذ بر ندارید. طرح را آرام و به قصد مطالعه و بررسی ترسیم كنید نه اینكه تكلیفی را انجام داده باشید. جزئیات و نقش و نگارهای مدل را حذف كنید. اندازه طراحی نه خیلی كوچك باشد و نه خیلی بزرگ.

طراحی چشمی – مرحله دوم
اهمیت این مبحث در تمام مراحل طراحی مخصوصاً زمانی كه پیشرفتی نسبی در كارتان به وجود آمده نهفته است و تنها خود شما می توانید متوجه تغییری شوید كه این شیوه، بر نحوه مشاهده حافظه شما خواهد گذاشت. مدل نسبتاً ساده ای را انتخاب كنید. می توانید به دو روش عمل كنید:
1- پس از بررسی مدل به صورت همه جانبه و كاملاً دقیق، طراحی را شروع كرده و دیگر به مدل نگاه نكنید.
2- بررسی را به صورت مرحله به مرحله انجام دهید. یعنی ابتدا شكل كلی مدل را دیده و طرح كلی را كه در ذهنتان مانده ترسیم كنید. سپس ویژگی های ثانوی را به دقت مشاهده كرده و بعد به طرح اضافه كنید. پس از آن به سراغ جزئیات دیگر رفته و بعد از مشاهده دقیق آنچه را در ذهنتان مانده ترسیم كنید.
در هر دو روش به یاد داشته باشید كه: مدت زمان مشاهده، بیشتر از زمان ترسیم باشد. از پاك كن استفاده نكنید. خط ها را به راحتی و آسودگی بكشید و اگر قسمتی از طرح خراب شد خط صحیح را روی آن بكشید. پس از پایان كار طرح را با مدل مقایسه كنید. اما آن را اصلاح نكنید بلكه مجدداً طراحی را مرحله به مرحله آغاز كنید. هر بار كه مدل را طراحی می كنید نیروی حافظه خود را تقویت كرده اید.

درس دوم
چگونه دیدن و مشاهده از دیدگاه یك طراح
نخستین مرحله دیدن درست، مشاهده حجم كلی به صورت یكی از احجام هندسی است. در این مرحله شما بایستی تمام جزئیات شیء را حذف كرده و شكل كلی آن را بر روی كاغذ ترسیم كنید. علت استفاده از احجام هندسی، دقیق و كامل بودن آنها است. بیشتر اشیایی كه در اطراف خود می بینیم شباهت فراوانی با احجام هندسی دارند و چنانچه بخواهیم از همین وسایل به عنوان مدل استفاده كنیم می بینیم كه احجام استوانه و مكعب كار برد بیشتری دارند. وقتی شما یك فرم استوانه بر روی كاغذ بكشید، می توانید آن را تبدیل به یك لیوان، گلدان، پارچ آب و بسیاری شكل های دیگر كرده و جزئیات متنوعی به آن بیفزایید. علت آن است كه دو فرم استوانه و مكعب از لحاظ تعادل و ایستایی، ثبات بیشتری دارند و البته از جنبه تولید و ساخت نیز مزایایی دارند كه در حیطه بحث ما نیست.

دیدن طراحی و مقایسه
وقتی از یك مدل خاص طراحی می كنید به دنبال علایم و نشانه هایی برای مقیاس صحیح باشید. زمانی كه چند مدل را در مقابل دارید، می توانید نشانه های فراوانی برای مقایسه تناسبات پیدا كنید. پس از مشاهده دقیق به طراحی بپردازید. برای شروع همواره مدلی را كه جلوتر از بقیه است طراحی كنید. بهتر است به جایگزینی صحیح مدل در صفحه نیز توجه داشته باشید. در این مورد شما باید تمام مدلها را به صورت یك شكل ساده و عمده دیده و همان شكل را ترسیم كنید. سپس به جزئیات بپردازید. در این حالت است كه می توانید از جای گرفتن كل طرح در صفحه مطمئن باشید.

شفاف بینی
توجه به این نكته همواره از بسیاری خطاها در طراحی جلوگیری می كند. در این مرحله هنگامی كه شما چند مدل در مقابل خود دارید سعی كنید همه را به طور كامل طراحی كنید. ویژگی اشیایی را كه به طور كامل در مقابل دید شما نیستند و پشت عنصری دیگر واقع شده اند، در نظر بیاورید و آن را كم رنگ و ساده ترسیم كنید. دریافت تناسبات در این مرحله بسیار ساده و روان خواهد شد. سپس می توانید خطوط اصلی طرح را پر رنگ و جاندار ترسیم كنید.

طراحی فضای منفی
مدلی را با دو یا سه عنصر چیده و خوب به آن نگاه كنید. حال با خط ساده ای فضای اطراف مدل را مشخص كنید، بی آنكه اشاره ای به خود مدل داشته باشید. بهتر است كه ابتدا با یك عنصر شروع كرده و در طرح بعدی تعداد سوژه را به دو، سه و چهار افزایش دهید. به یاد داشته باشید كه توجه به قسمت های مختلف فضای منفی نیز به صورت مقایسه ای است. طراحی فضای منفی در اینجا به شما كمك می كند تا شكل كلی مجموعه را در یابید و همه اجزا را به صورت عنصر واحد و یك دست مشاهده كرده و در صفحه و كادر جایگزین نمایید. این گونه كلی دیدن اشیا به شما كمك می كند تا نسبت صحیح را در نگاه اول دریافته و طراحی را در اندازه ای مناسب، كوچك یا بزرگ آغاز كنید. فضای منفی به اندازه فضای مثبت اهمیت دارد. در بسیاری موارد به خصوص در اكثر پوسترها می بینیم كه اهمیت بیشتر به فضای منفی داده شده، در اكثر آرمها و نمادها، فضای منفی یا سفید، ارزشی برابر با فضای مثبت و یا سیاه دارد و طراحان و گرافیستها در عین توجه به فرم اصلی، نقش فضای منفی را نیز در نظر دارند.

درس سوم

مدلی با تركیب دو عنصر بچینید. طرح خطی ساده ای از آن ترسیم كنید و به تمام مسایل مربوط به تناسبات توجه داشته باشید و مقایسه قسمت های مختلف مثبت و منفی را در نظر بگیرید. سپس مدت زمانی را كه برای این طراحی به كار می برید در كنار طرح یادداشت نمایید. حال اگر قرار باشد كا شما به دلایلی (از جمله تغییر حالت سوژه یا فرصت كم برای طراحی و ...) مجبور به طراحی سریع باشید چه خواهید كرد؟ اكثر طراحان در این شرایط از روش اسكیس یا یاد داشت برداری سریع استفاده می كنند. اسكیس، مطالعه سریع و صحیح سوژه است و تفاوت آن با طراحی عادی در زمان به كار رفته، شیوه طراحی و نحوه توجه به جزئیات است.
طراحی عادی و اسكیس، هر دو یك هدف مشترك دارند و آن ترسیم صحیح است لیكن شیوه كار در اسكیس بدین گونه است:
1- مشاهده كلی یك یا چند سوژه و جایگزینی آن در كادر.
2- ترسیم اجزا به سوژه به صورتی ساده و كامل ( شفاف بینی ) (خط تناسبات)
3- در نظر داشتن اصل مقایسه اشیا و اجزا با یكدیگر.
در طراحی اسكیس مطلقاً از پاك كن استفاده نمی شود. ابتدا اشیا را خیلی كم رنگ و با خطی نازك ترسیم كنید و پس از اطمینان از صحت آن، با خطوطی روان. نرم و یك دست. طرح را آن چنان كه هست، تكمیل كنید. حتی المقدور مداد را از روی كاغذ بر ندارید. به طور همزمان به بررسی همه جانبه مدل بپردازید. جزئیات را از كار خود حذف كنید. در اسكیس فقط تناسب و ساختمان كلی شیء اهمیت دارد. بزرگ و راحت كار كنید اندازه طرح به صورتی باشد كه دستتان آزادانه به همه قسمت ها بپردازد. به یاد داشته باشید كه در طراحی اسكیس نیز باید به تناسبات و قرینه گی اهمیت داد. در حین طراحی به ترسیم خط محوری و خطوط راهنمای دیگر برای دریافت صحیح فرم بپردازید. می توانید مدل را به صورت حجم هندسی دیده و ترسیم كنید. در این حالت، حجم مورد نظر را كم رنگ ولی كامل و صحیح ترسیم كرده و سپس جزئیات را به آن اضافه كنید. پس از پایان كار نیز از پاك كن استفاده نكنید. از زیاد بودن و تكرار خطوط ناراحت نشوید و به یاد داشته باشید كه خطوط یك دست و پیوسته می تواند بارها و بارها تكرار شوند. لیكن از به كار بردن خطوط تكه تكه و ریشه ریشه خود داری كنید.

ارزش خطی
مدل سادهای به رنگ روشن، مثل لیوان پلاستیكی، یك تخم مرغ و یا یك سیب را در مقابل خود بگذارید و اسكیس از آن ترسیم كنید. یك طرح اسكیس را با مدل اصلی مقایسه كنید. در طراحی خطی و طراحی اسكیس، شما می توانید از سایه روشن استفاده كنید، اما اگر بخواهید وجود تور و سایه را در طرح نشان دهید، بایستی به خطوط خود تنوع دهید. همان طور كه در مدل خود نقاط تیره را قویتر و نقاط روشن را ضعیفتر می بینید، در طراحی نیز نیرو و ارزشهای متنوعی در خطوط به وجود آورید. خطوطی كه برای قسمتهای روشن به كار می رود خطوطی نازك و روشن خواهد بود و برای قسمت های تیره كه در سایه واقع شده اند از خطوط تیره و ضخیم استفاده می شود.

نكته مهم
هیچگاه پس از اتمام كار به ترسیم مجدد و تأكید بر قسمت های تیره نپردازید. خط شما در حین ترسیم می بایستی قوت و ضعف لازم را نمایان سازد. قسمت های تیره سوژه، همه یك دست و یك رنگ نیستند و بنابراین شما هم تیرگی های یكنواخت به كار نبرید. قسمتهای تیره را با یكدیگر مقایسه كرده و به تناسب ارزشهای متنوعی كه دارند، ضخامت با تیرگی لازم را در طرح به وجود آورید. شما در این مرحله به ارزشهای متنوع خطی كه ترسیم می كنید واقف و مسلط می شوید و می توانید پس از این، طرح خود را با توجه به ارزش خطی، ترسیم و تكمیل كنید. كلیه طراحی ها به كمك ارزش خطی، كیفیت قابل توجهی پیدا می كنند و همانگونه كه اشاره شد مسدله ارزش خطی، تابش نور و سایه ـ روشن، به ایجاد حجم و بعد در طرح كمك می كند.

درس چهارم_ طراحی از پارچه ها

درس چهارم طراحی از پارچه ها
طراحی از پارچه علیرغم آنچه به نظر می آید، اهمیت فراوانی دارد. به خصوص در حین طراحی از مدل انسانی و فیگوراتیو، چنانچه بر حالتها و شیوه های مختلف طراحی از چین و چروكها تسلط نداشته باشید، بخشی از زحمتتان به هدر خواهد رفت. جنسیتهای مختلف پارچه، ارتباطی مستقیم با حالتها و چین چروكها دارد.
چینهای پرده، چادر، لباسهای آویخته از جا رختی، حالتهای پارچه حریر، حالتهایی كه پارچه های از جنس گونی به خود می گیرند، چینهایی كه در آستین و كنار آرنج یا زانو به وجود می آید و ... همه، فرمهایی متنوع و سوژه هایی برای تمرین هستند. برای طراحی، پارچه هایی ساده با رنگهای سیاه و سفید و با جنسیتهای مختلف (گونی، كتان، پشمی، حریر، و ... ) را به عنوان مدل انتخاب كنید. حتی المقدور پارچه ها صاف باشند و حتی لباسهای دوخته را فعلاً به عنوان سوژه به كار نبرید. با یك پونز، گوشه پارچه را به دیوار بزنید. بهتر است زاویه ای را برای نصب انتخاب كنید كه نور و سایه، هر دو در مدل وجود داشته باشند. پیش از شروع به طراحی، مدل را به دقت بررسی كنید، خواهید دید كه كلیه خطوط عمودی سوژه به طرف بالا و در جهت نقطه ای هستند كه پونز وجود دارد. برای طراحی از پارچه ابتدا:
ـ فرم كلی آن را در نظر بگیرید.
ـ نقطه اتكا را كه همان پونز است مشخص كنید.
ـ اكثر چینها به طور معمول حالتهایی از مثلثهای كشیده و بلند دارند. در نظر داشتن مثلثها و ترسیم صحیح و متناسب آنها به شما كمك فراوانی می كند. زاویه ها و گوشه ها را مرتباً با یكدیگر مقایسه و بررسی كنید. (از لحاظ كوچكی و بزرگی، بلندی و كوتاهی). ابتدا با مداد و سپس با خودكار یا روان نویس اسكیسهایی ترسیم نمایید. در حین تكرار خطوط، ارزش خطی را همان طور كه در درسهای گذشته گفته شد، توسط تنوع خطوط تیره و روشن، ضخیم و نازك مشخص نمایید. به هنگام طراحی اسكیس، دستتان در سراسر كاغذ در حركت و چرخش باشد. بدون استفاده از پاك كن به اصلاح خطوط بپردازید. به نمونه طراحی اسكیس از پارچه توجه كنید. بعد از مرحله اسكیس به طراحی دقیق خطی بپردازید با توجه به قسمتهای تیره مدل، ارزش خطی مناسبی را در حین طراحی، پیاده كنید. به تنوع تیرگیها توجه داشته باشید. چینها به طور عمده به دو دسته اند: چینهای عمدی یا خواسته، چینهای تصادفی یا ناخواسته، چینهای عمدی مثل چینهای منظم پرده ،لباس و یا شكل دادن آگاهانه به پارچه هایی كه به عنوان سوژه برگزیده ایم.
چینهای تصادفی مثل حالتهایی كه در چادرها یا پارچه های افتاده بر زمین می بینیم. چینهای عمدی نیز بر چند دسته هستند: چینهایی با یك نقطه اتكا، چینهایی با دو نقطه اتكا و چینهایی با نقاط اتكای بیشتر.

نكته مهم:
به طور عمده در طراحی از پارچه بایستی صرفاً به چینهای اساسی و مهم توجه داشته باشید. از ترسیم چروكها و چینهای ریز كه نقش چندانی به عهده ندارند و هیچ گونه تغییری در وضعیت مدل به وجود نمی آورند، خودداری نمایید. مبحث سایه روشن در طراحی اهمیت فراوانی دارد و نیازمند تمرین و مشاهده مداوم و دقیق در همه اشیای پیرامون ماست. پارچه ای سفید انتخاب كرده و با یك پونز به دیوار نصب كنید. طرح كم رنگی از آن پیاده كرده سپس بدون آنكه به تكمیل آن بپردازید، مدل را به دقت بررسی نمایید. قسمتهایی را كه سایه افتاده پیدا كنید و با یكدیگر مقایسه نمایید. سپس با استفاده از تیرگی مداد، این قسمتها را، در طرحی كه ترسیم كرده اید به طور كامل و یكدست سیاه كنید. در این حالت، طرح شما دو رنگ سفید مطلق و سیاه مطلق خواهید داشت. در مدل شما سایه هایی متنوع دیده می شود و شما باید تصمیم بگیرید كه كدامیك را در گروه سفید و كدام را در گروه سیاه قرار دهید. این شیوه تقسیم بندی سایه های مدل به دو گروه سفید و سیاه را طراحی " لیت " می گویند.

درس پنجم _ ادامه مبحث طراحی "لیت" ؛ استفاده از مداد برای سایه روشن ، جنسیت یا بافت اشیاء ؛ سایه روشن، ارزش خطی

درس پنجم
ادامه مبحث طراحی "لیت"
مشاهده دقیق سایه و نور و تعیین مرز بندی بین نقاط تیره و روشن، نقطه آغاز تفاوت دیدگاه یك طراح و یك فرد عادی است. شما حتی در ساعات مختلف و در حین انجام كارهای روزمره نیز باید به بررسی وضعیت نور و سایه در اشیای اطراف خود بپردازید و از این راه حافظه و دیدگاه خود را وسعت ببخشید.

استفاده از مداد برای سایه روشن
برای ایجاد سایه روشن بایستی حتماً تسلط و مهارت لازم را برای كنترل وسیله طراحی داشته باشید. وسیله كار شما هر چه باشد با كمی تمرین اولیه می توانید شناخت لازم جهت شروع كار را به دست آورید. یكی از شیوه های تسلط بر مداد برای سایه روشن استفاده از كادر یا محدوده است. تعدادی كادر در اندازه های مختلف بكشید (اندازه ها از 4 سانتی متر بیشتر نباشد) با پهنای نوك مداد، سطح یكی از كادرها را به طور یكدست و كامل رنگ آمیزی كنید و دقت كنید كه هیچ فاصله یا خلل و فرجی در سطح آن به وجود نیاید. در كادر دیگر، (مشابه تصویر (3 ـ 5) فشار دستتان بر مداد را بسیار كم و حساس كرده و خاكستری ملایم و كم رنگی به وجود آورید. هر قدر به طرف پایین كار می آیید بر فشار مداد بیفزایید اما سطح خاكستری همچنان منظم باشد. در كادر دیگر مشابه همین تمرین را انجام دهید. با این تفاوت كه خاكستری روشن را از گوشه بالای سمت چپ شروع كنید، حركت دستتان مورب باشد و باز هم تأكید می كنیم كه هیچ فاصله و بی نظمی در تكرار و ترسیم نباشد. پهنای نوك مداد در این مورد به شما بیشتر كمك می كند. حركت دستتان در كادر سوم حالتی منحنی خواهد داشت. همین حركت را به طور وارونه در كادر بعد تكرار كنید و همچنان سعی كنید كه تیرگی و روشنی متغیری در سطح كار حاكم باشد.
در پنجمین كادر، حالتی گرد و مدور در حركت مداد ایجاد نمایید. حركت دستتان در این مرحله فرمی شبیه خطهای فرفری بسیار بسته و در هم ترسیم می كند. خطوط در اینجا نه در كنار هم ،بلكه بر روی هم تكرار می شوند بدون اینكه هیچ قسمتی سفید یا خالی به نظر برسد. چنانچه این تمرین با دقت و حوصله انجام گیرد، سایه بسیار لطیف و حساسی به وجود می آید كه در بسیاری از موارد كاربرد و استفاده دارد. فشار نوك مداد بر سطح كاغذ بسیار نرم و آرام است. به عنوان تمرین هم از نوك مداد و هم از پهنای آن استفاده نمایید.
مدلی ساده بارنگ روشن و سطوح صاف و یك دست انتخاب كنید. (مثل تخم مرغ، سیب، توپ سفید و...) مدل را برسطح سفید در حالتی قرار دهید كه نور و سایه هر دو بر روی آن قابل مشاهده باشد.
ابتدا طرح را كم رنگ بر روی كاغذ بكشید. بهتر است اندازه طرح، كمی كوچكتر از سوژه اصلی باشد. سپس با سایش مداد بر روی كاغذ سطح خاكستری یك دست و كم رنگی به وجود آورید. این سطح خاكستری به تدریج باید در قسمت های روشنتر محو شود. با مشاهده دقیق مدل، دوباره سطح خاكستری تیره تری را در قسمت هایی كه سایه هایی نسبتاً تیره دارند ایجاد نمایید. باز هم با كم كردن تدریجی اثر مداد، خاكستری این مرحله را در خاكستری مرحله قبل حل كنید. از آنجا كه در ابتدا گفتیم سوژه ای با رنگ روشن انتخاب كنید، ممكن است كار شما در این مرحله به پایان برسد. در غیر این صورت خاكستری های تیره تر را مرحله به مرحله به طرح اضافه كنید تا تصویر تكمیل شود.
نكات مهم: - از تیره كردن بیش از حد تصویر، به خصوص در مراحل اولیه كار، خودداری كنید.
- هیچ گاه از درجه "سیاه مطلق" مداد طراحی استفاده نكنید. رنگ سیاه طرح را از بین می برد. به هنگام سایه زدن، از گوشه بالای سمت چپ تصویر آغاز كرده و به تدریج در گوشه پایین سمت راست، طرح را به پایان برسانید. برای جلوگیری از لكه های كثیف، سائیدگی و محو شدن اثر مداد، همیشه تكه ای كاغذ سفید زیر دست خود بگذارید. مراقب آن باشید كه بین درجات خاكستری "مرز مشخص و بریدگی" به وجود نیاید و خاكستریها به تدریج در هم حل شوند.

سایه روشن، جنسیت یا بافت اشیاء
جنس یا بافت اشیای متفاوت، گاهی باعث تفاوت فراوانی در نحوه ترسیم سایه روشن می شود. مثلاً وقتی می خواهید جنسیت فلز را در كنار تكه ای آجر یا چوب نشان دهید، باید مراقب باشید كه هیچ كدام شبیه یكدیگر نشوند. جنسیت فلز، انعكاسهای فراوانی از نور، سایه و رنگ اشیای اطراف را به خود می گیرد و در نتیجه دارای تنوع خاكستری فراوانی می شود و رنگ و نور با شدت و تضاد در آن مشاهده می گردد. اما اشیایی كه فرضاً از چوب ساخته شده اند، از اشیای اطراف خود تأثیر چندانی نمی گیرند و نور و سایه خفه ای بر آنها حاكم می شود. توجه كنید:
وقتی سوژه شما جنسیت شیشه ای یا فلزی دارد، باید انعكاسهای براق آن را هم در نظر داشته باشید. در این مواقع از دو شیوه می توانید استفاده كنید. یكی آنكه ابتدا قسمتهای براق و بسیار روشن را در نظر داشته و جای آن را خالی بگذارید و سایه های اطراف آن نقاط را با خاكستریهای بسیار روشن و ملایم بپوشانید. روش دوم آن كه سراسر طرح را همان گونه كه هست سایه بزنید. سپس با گوشه تمییز پاك كن، نقاطی را كه لازم است پاك كرده و بدین وسیله نور و برقهای مورد نظر را در طرح به وجود آورید. در این روش باید مراقب باشید كه: پاك كن لكه های كثیف و تیره در قسمتهای دیگر به وجود نیاورد. در ایجاد نور به وسیله پاك كن زیاده روی نشود. جهت و مسیر حركت نور در همان جهتی باشد كه در مدل مشاهده می كنید (افقی، عمودی، منحنی). چنانچه قصد ایجاد نورهای متعدد در مدل را دارید (مثل انعكاس نور و برق در ظرفی شیشه ای) به ضربه های پاك كن و اندازه و حركت هر تكه نور تنوع دهید تا یك نواخت نشوند. پس از اتمام كار، مجدداً طرح را با مدل مطابقت دهید تا اگر لازم باشد حجم نورها را كمتر كرده یا در كنار آنها تیرگیهای شدید تری به وجود آورید.

سایه روشن، ارزش خطی
وقتی مشغول ترسیم سایه ها هستید، طرح شما باید حتماً كم رنگ باشد. اگر طرح را با خطوط پر رنگ ترسیم كنید، در حالی كه به سایه ای كم رنگ احتیاج است، نوعی عدم هماهنگی میان سایه و طرح به وجود می آید. لیكن وقتی طرح را كم رنگ ترسیم كردید، پس از اتمام سایه روشن باید مرحله ارزش خطی را در طراحی انجام دهید. یعنی در قسمت های سایه خطوط تیره ای "هماهنگ و هم خانواده با سایه همان قسمت" ترسیم كنید. این كار در مرحله پایانی صورت می گیرد و نوعی استحكام به طرح می بخشد. باز هم بر این مسأله تأ كید می شود كه ارزش خطی، تیره تر از رنگ سایه روشن نباشد.

تفكیك سایه روشن
از احجام ساده یكی را انتخاب كرده و طرحی ساده ترسیم كنید. سایه هایی كه بر روی مدل مشاهده می كنید از روشن ترین تا تیره ترین درجه آن را به صورت تفكیك شده و قابل تشخیص از هم ترسیم كنید. دقت كنید كه خاكستریهای مختلف به وسیله خط از هم جدا نشوند.

درس ششم _ طراحی از گلها و گیاهان ؛ طراحی از برگ ؛ طراحی از گل تكنیك خیس ؛ تكنیك خشك ؛ تكنیك خشك و خیس ؛ طراحی از تنه و شاخه درخت

طراحی از گلها و گیاهان
گیاهان سوژه هایی بسیار متنوع و مناسب برای طراحی هستند. برگها، شاخه ها و گلها در اندازه ها، شكلها و رنگهای گوناگون به وفور در اطراف شما هستند و فرصتی برای كسب تجربه در این زمینه به شمار می آیند.

طراحی از برگ
برای آغاز كار، از برگهای نسبتاً ساده به عنوان به مدل استفاده كنید. در حد امكان انواع برگهای پهن، باریك و پنجه ای شكل را مورد مطالعه قرار دهید. پس از این مرحله به رگ برگها توجه كنید. رگه های ضخیم و واضح، اهمیت بیشتری دارند و می توانید آنها را در كار خود منعكس كنید. اما از ترسیم رگه های ریز كه در سراسر برگ پخش می شوند خودداری كرده و به جای آنها دقت و حوصله خود را صرف بررسی سایه روشنها و بافت بنمایید از برگهای ساده، 4 طرح به ترتیب شامل: اسكیس، طراحی خطی، سایه روشن، تهیه و برای طرح چهارم از پشت برگها كه رنگی متفاوت با رگ برگهای واضحتر و ضخیمتر دارند استفاده كنید. برگهای خشك نیز به نوبه خود زیبایی ویژه ای دارند. حالتهای جمع و مچاله شده آنها را بررسی كنید. آنها را با مداد و سپس خودكار به صورت اسكیسهای گوناگون مورد مطالعه قرار دهید. به تناسبات نهفته در تمام قسمتها توجه نموده و از امكانات مداد به خوبی اسنفاده نمایید. برای طراحی از گیاهانی كه برگهای بلند و باریك دارند، می توانید از پهنای نوك مداد استفاده كنید. با فشاری كه به نوك مداد وارد می كنید، درجات خاكستری متنوعی به وجود آورده و برگها را زنده تر مجسم نمایید. وقتی با مجموعه ای از برگها (برگهای یك گلدان) یا قسمتی از یك باغچه یا برگهای انبوه درختان رو به رو می شوید از ترسیم دانه دانه برگها خودداری نمایید. ابتدا آنها را به صورت توده های خاكستری متنوع دیده و سطح مورد نظر را از خاكستری بپوشانید.

طراحی از گل

برای طراحی از گلها، به چگونگی ساختمان اصلی آنها توجه كنید. فرم و حجم هندسی آن را با دقت تشخیص داده و ترسیم كنید. معمولاً برای گلها و برگها از نور طبیعی استفاده می كنند. دلیل آن این است كه نور مصنوعی سایه روشنهای شدیدی به وجود می آورد كه لطافت سوژه را از بین می برد. (هیچ گاه از گل مصنوعی، تصویر گل یا حتی گل ذهنی برای طراحی استفاده نكنید.) گلهای تیره و روشن را با ساخت و ساز دقیق سایه روشن ترسیم نمایید. توجه داشته باشید كه مسیر سایه روشن و حركت مداد در جهت فرم گل برگها باشد. از تیره كردن بیش از حد آنها خودداری نمایید.

تكنیك خیس
ابتدا سطح كار را به كمك تكه های اسفنج مرطوب نموده و پیش از خشك شدن آن، با قلم مو و مركب، طرح را خاكستری رنگ می كنید. رطوبت مقوا باعث پخش شدن مركب و ایجاد سایه ای لطیف می شود. بعد از آن، با توجه به تیرگیهای مدل، به تدریج درجات خاكستری تیره تری را در سطح كار به وجود می آورید. ممكن است در تمرینات اولیه، نتایج چندان مطلوب نباشند، اما لازمه موفقیت، تمرین و مداومت است. همیشه تیره ترین درجات را برای آخرین مراحل كار بگذارید. از سایش قلم بر سطح مقوا خودداری نمایید. حركت دست و قلم مو می بایست سریع و با تسلط باشد. گاهی لازم است كه بگذارید مقوا خشك شود و سپس لكه های بعدی را ترسیم كنید. این كار باعث می شود كه مقوای شما كمتر باد كرده و كج و معوج شود. شما تنها با تمرین می توانید مقدار آب قلم مو را به اندازه مورد نیاز در نظر بگیرید. گاه لازم است كه قلم مو از آب اشباع شود تا به راحتی سطح مورد نظر را بپوشاند و گاه رطوبت مختصری لازم می گردد. هر گاه رطوبت قلم مو زیادتر از حد نیاز بود، آن را به وسیله اسفنج متعادل كنید. اگر رطوبتی كه بر روی كاغذ آورده اید، به نظر زیاد بود، ابری را آهسته روی آن قرار داده و بردارید تا آب اضافی جذب شود، اما ابر را روی كار نكشید.

تكنیك خشك
مرحله اول كار تقریباً مثل تكنیك خیس است. با این تفاوت كه سطح كار به جای آب تمییز، با مقداری آب مركب بسیار رقیق (خاكستری روشن) مرطوب می شود. برای شروع مرحله بعد و ایجاد لكه های تیره تر باید بگذارید مقوا قدری خشك شود و بعد قسمت هایی را كه نسبت به خاكستری اولیه، در درجه بعدی تیرگی قرار دارند، به صورت لكه لكه قرار دهید و به محو شدن آنها در زمینه یا در یكدیگر فكر نكنید. در هر مرحله می گذارید كه مرحله قبل خشك شود و تیرگیها را پله به پله ایجاد می كنید.

تكنیك خشك و خیس
ابتدا سطح طرح را با آب تمییز مرطوب كرده و بعد لكه های خاكستری را به آن اضافه كنید تا به صورتی محو، سطح كار را پر كند و بعد لكه هایی تیره تر از خاكستری قبلی به آن افزوده، سپس صبر كنید تا كار خشك شود، بعد لكه هایی را به تناسب درجات (از روشن به تیره) ایجاد كنید. در هر مرحله، پس از پایان كار می توانید با روان نویس یا ماژیك، خطوط یا بافت خاصی در كار ایجاد كنید.

طراحی از تنه و شاخه درخت

مرحله اول برای طراحی از درخت، مشاهده فرم كلی درختان است. درختان دارای دو قسمت عمده تنه، شاخ و برگها هستند. اگر فاصله شما از درخت مورد نظرتان كم باشد نمی توانید سوژه را به تمامی در صفحه كاغذ جای دهید، بنابراین، آن قسمت از درخت را كه دیدگان شما بر آن تسلط دارد انتخاب كنید.
اما اگر مایل هستید كه درخت را به طور كامل طراحی كنید، باید در فاصله ای قرار بگیرید كه چشمان شما در یك نظر، تمامی درخت را ببیند و در آن واحد، آن را به سطح كاغذ منتقل كند. برای این مسأله لازم است كه حداقل فاصله شما از درخت، 3 برابر طول آن درخت باشد. اگر مایلید قسمتی از تنه یا شاخه های درخت را طراحی كنید، ابتدا فرم ساده و هندسی سوژه را در نظر بگیرید درختان و شاخه ها به طور عمده حالتی استوانه ای شكل دارند. آن قسمت از تنه كه از خاك بیرون آمده ضخیم ترین حجم را دارد و هر چه رو به بالا می رود باریكتر می شود. شاخه ها نیز تابع همین مسأله هستند. عمده ترین مسأله در تنه درختان، بافت آنهاست. شما برای ایجاد بافت مورد نظر باید، از نوك و پهنای مداد به طور هم زمان استفاده كنید. ضربه های مختلف مداد و ارزش خطی های متنوع را امتحان كنید تا به تجربه دلخواه برسید. با كم رنگ كردن و پر رنگ كردن بافتهایی كه ایجاد كرده اید، می توانید علاوه بر نور و سایه حجم مدور آن را نیز نشان بدهید. ترسیم بافتهای دیگری از خاك، گیاهان و علفها یا سنگهای اطراف می تواند تضاد بسیار مناسبی در كار شما ایجاد كند.
نكته مهم: گاهی به پس زمینه تصویر، یعنی فضای اطراف سوژه هم باید توجه داشت. تنه های سفید درختان با پس زمینه تیره و شلوغ، جلوه زیباتری پیدا می كنند. بافت ضخیم و خشك پوسته بعضی درختان، با حركات نرم و درجات خاكستری مناسب، هماهنگی بهتری پیدا می كند. به جای ترسیم تك تك برگها به صورت كامل، از بافت نرم كه با پهنای نوك مداد به وجود می آید استفاده نمایید.

درس هفتم _ ابزار و تكنیكهای طراحی ؛ طراحی با ذغال (روش اول)
طراحی با ذغال (روش دوم) ؛ سایه روشن با هاشور
ابزار و تكنیكهای طراحی
در این برنامه، با توجه به توضیحاتی كه در رابطه با معرفی ابزار و نحوه كار با آنها ارائه خواهد شد، شما در انتخاب سوژه ها آزاد هستید و می توانید با استفاده از وسایلی كه معرفی می شود، جنسیتها و اشیای مختلفی مثل شیشه، فلز، پارچه و گیاهان را طراحی كنید.

طراحی با ذغال (روش اول)
وسایل مورد نیاز: ذغال طراحی طبیعی یا فشرده (ترجیحاً فشرده)، محو كن، پاك كن، مقوای اشتناخ a4، كاغذ پوستی كمی بزرگتر از a4.
سوژه را از اشیایی با جنسیتهای متنوع ان

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آشپز آنلاین]

[مشاهده در: www.ashpazonline.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 2148]