بررسي و نقد ديدگاههاي مستشرقان درباره « نسخ » در قرآن كريم

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: بررسي و نقد ديدگاههاي مستشرقان درباره « نسخ » در قرآن كريم
يكي از مسائل علوم قرآني كه از ديرباز تاكنون مورد بحث و مداقه دانشمندان مسلمان بوده مسئله نسخ مي باشد. « نسخ » در آيات قرآن به دليل آنكه در عرصه تشريعات قرآن چهره مي نمايد. داراي اهميت و ارزش حياتي براي دانش « فقه » مي باشد و چون دانش « اصول فقه » در مورد حجيت ادله فقه بحث مي كند در آن حوزه نيز مسئله اي سرنوشت ساز به شمار مي رود.
در دانش كلام نيز بحث « نسخ » است كه راه هاي اثبات حقانيت اسلام و نسخ اديان كهن را هموار مي كند. در حوزه تفسير نيز برداشت هاي مختلف از آيات قرآن در گرو فهم دقيق علم « ناسخ و منسوخ » است . پس بدون اين علم راه استنباط احكام و دسترسي به مقاصد خداوندي در قرآن امكان نخواهد داشت .
در عين حال برخي از شرق شناسان در طول تاريخ از مسئله نسخ به عنوان حربه اي بر ضد دين مبين اسلام استفاده مي كنند. آنان به علت عدم احاطه كافي بر مفاهيم ناب اسلامي به ويژه شيعي نسخ را دستاويزي براي تحريف قرآن اثبات آشفتگي و تناقض در آن جهاني نبودن رسالت پيامبر اكرم (ص ) و جاودانه نبودن آن قرار داده اند و قرآن را پديده اي مربوط به زمان و مكان پنداشته اند. اعتماد به برخي تفاسير شاذ و غيرمشهور برخي آيات و احاديث و نگرش تاريخي صرف به قرآن نيز مزيد بر علت شده است .
در اين تحقيق ضمن رعايت بي طرفي كامل در ارائه ديدگاه هاي شرق شناسان و مقايسه و تطبيق آنها بامعيارها و تعاليم اسلامي مخصوصا مباني مكتب تشيع نظر نهايي محقق در مورد رد يا اثبات اين ديدگاه ها بيان شده است .
در سير تدوين مطالب در فصل هاي ابتدايي كتاب بررسي و نقد ديدگاههاي مستشرقان درباره نسخ در قرآن كريم نخست مروري كوتاه و اجمالي بر سير تاريخي انديشه شرق شناسي ارائه و سپس سير تحولات و تغييرات آراي شرق شناسان در موضوعات اسلام شناسي در سده اخير بررسي مي گردد.
بررسي تعاريف مختلف نسخ و شرايط ناسخ و منسوخ تبيين تمايز نسخ و بدا حكم نسخ و انواع آن از ديدگاه مسلمانان و اهل كتاب زمينه اي براي ورود به بحث نسخ از ديدگاه شرق شناسان بوده است . تلاش بر اين بوده تا زمينه ها معنا و پيامدهاي نسخ از ديدگاه شرق شناسان تا حد امكان با استناد به منابع دست اول مورد واكاوي و بررسي قرار گيرد.
از آنجايي كه نويسنده در جست وجوهاي پردامنه خود از طريق جستارگري رايانه اي مراجعه به كتابخانه هاي مختلف اينترنت و... پژوهش جامع و مانعي را در اين زمينه مشاهده نكرد ضرورت بررسي و نقد ديدگاه هاي شرق شناسان در زمينه نسخ احساس شد.
شرق شناسان درباره مسئله نسخ در قرآن آرا و نظريات مختلفي داشته اند; بنابر اين مساله تحقيق دسته بندي و ارائه اين نظريات به همراه نقد و بررسي بي طرفانه آنها مي باشد.
سئوالات اصلي تحقيق عبارتند از :
1 ـ زمينه هاي ايجاد انديشه ناسخ و منسوخ در قرآن كريم از ديدگاه شرق شناسان چيست
2 ـ ديدگاه شرق شناسان درباره ناسخ و منسوخ در قرآن و ديگر مسائل اسلامي در سده اخير دستخوش چه تحولاتي شده و اين تحولات ناشي از چيست
فرضيه هاي تحقيق نيز به شرح زير مي باشد :
1 ـ از ديدگاه شرق شناسان توجيه تناقض هاي موجود ميان آيات قرآن اختلاف ميان قرآن و سنت اختلاف ميان احكام قرآن و فقه و اختلاف فتاواي فقها زمينه هاي ايجاد انديشه ناسخ و منسوخ در بين مسلمانان بوده است .
2 ـ در نيمه اول قرن بيستم شرق شناسان عموما وحياني بودن قرآن را نپذيرفته بودند و در نتيجه ناسخ و منسوخ را تصرف بشري در اين كلام مي دانستند درحالي كه با گذشت زمان و در نيمه دوم قرن بيستم با مفروض دانستن وحيانيت قرآن ديدگاه قبلي متعادل شده است .
روش تحقيق كتابخانه اي از نوع توصيفي و تحليلي است . نخست با استخراج آرا و نظرات شرق شناسان از منابع انگليسي و مقالات جديد ديدگاه هاي آنان به طور نظام مند عرضه شده و سپس ضمن مقايسه با آرا دانشمندان مسلمان به تحليل و نقد آن ها پرداخته شده است .
شايان ذكر است كه آقاي علي شريفي در انجام اين پژوهش از مساعدت و راهنمايي آقايان اساتيد : آيت الله هاشم هاشم زاده هريسي دكتر محمود كريمي دكتر محمد كاظم شاكر و دكتر محمد علي لساني فشاركي بهره گرفته است .
كتاب بررسي و نقد ديدگاههاي مستشرقان درباره نسخ در قرآن كريم به تازگي توسط انتشارات كتاب مبين در تيراژ پنج هزار نسخه چاپ و منتشر شده است .
سه شنبه 29 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 241]