تپش قلب و درمان نوين آن

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: تپش قلب و درمان نوين آن
قلب يك پمپ عضلاني است كه داراي چهار حفره است دو حفره در بالا بنام دهليز راست و چپ و دو حفره در پائين بنام بطن راست و چپ ناميده مي شوند. حفرات بالايي خون را دريافت مي كنند و حفرات پائيني خون را به ريه ها و اعضاي بدن پمپ مي كنند. چهار حفره با هم به صورت هماهنگ كار مي كنند تا با جريان افتادن خون اكسيژن و مواد غذايي به بدن برسد.
سيستم الكتريكي قلب چگونه عمل مي كند
انقباضات منظم قلب مديون وجود يك سيستم الكتريكي دقيق و حساب شده در داخل قلب است . در حالت عادي امواج الكتريكي در محلي بنام گره سينوسي كه در بالاي دهليز راست قرار دارد شروع مي شود. گره سينوسي نقش يك باطري را دارد و به طورـ طبيعي بين 60 تا 100 ضربان در دقيقه توليد مي كند امواج الكتريكي از گره سينوسي در دهليزها پخش و باعث انقباض آنها و ورود خون در بطن ها مي شود سپس ضربان الكتريكي از دهليزها به ناحيه اي بنام گره دهليزي ـ بطني مي رسد كه در وسط قلب بين دهليز و بطن راست قرار دارد اين گره مانند يك ايستگاه عمل مي كند و تاخيري در جريان الكتريكي از دهليزها به بطن ها ايجاد مي كند و به دنبال آن جريان الكتريكي از گره دهليزي ـ بطني توسط دو شاخه عصبي راست و چپ به ترتيب به بطن راست و چپ مي رسد و اين دو شاخه به شاخه هاي كوچك بنام رشته هاي پوركنژ تبديل و در داخل بطن ها پخش مي شوند و اين جريان الكتريكي باعث انقباض بطن راست و چپ شده و خون به ريه ها و تمام بدن پمپ مي شود.
اختلال ريتم قلب يا آريتمي چيست
قلب توسط سيستم الكتريكي خود حدود 60 تا 100 بار در دقيقيه به صورت منظم كار مي كند . اختلال ريتم يا آريتمي به هر گونه تغيير در سرعت و يا نظم ضربانات قلب گفته مي شود.
در جريان آريتمي ضربان قلب بيش از حد تند آهسته و يا نامنظم مي شود. آريتمي به شكل هاي مختلف تظاهر مي كند مي تواند با احساس لرزش يا ريزش در سينه همراه باشد ممكن است سرگيجه يا احساس سبكي در سر و گاهي با درد سينه يا بيهوشي خود را نشان مي دهد. گاهي آريتمي علامتي ندارد به صورت اتفاقي حين بررسي فرد از نظر قلبي توسط پزشك مشخص مي شود.
چگونه آريتمي توسط پزشك تشخيص داده مي شود
مشخص است . گاهي اوقات علامت آريتمي در زمان تشخيص ديده نمي شود در اين موارد پزشك ECG گاهي آريتمي در نوار قلب يا از وسيله اي به نام هولتر مانيتورينگ استفاده مي كند كه بسته به تشخيص پزشك مي تواند نوع روزانه هفتگي و يا حتي ماهيانه به بيمار وصل مي شود كه حملات آريتمي داخل آن ثبت و با خواندن اطلاعات داخل آن توسط پزشك به آريتمي و نوع آن پي برد.
در صورتيكه آريتمي حين فعاليت فيزيكي ايجاد شود و مي توان از تست ورزش جهت تشخيص آريتمي استفاده كرد.
در موارديكه آريتمي در زمينه بيماريهاي ژنتيكي است ارزيابي ژنتيك افراد خانواده به تشخيص كمك ميكند.
گاهي بندرت روشهاي فوق نمي تواند اطلاعات كافي به پزشك بدهد در اين موقع مي توان از روشي بنام مطالعه الكتروفيزيولوژي استفاده كرد در اين روش كاتترها (سيم هاي بخصوص بلند و قابل انعطاف ) كه از راه رگهاي پا به داخل قلب فرستاده مي شود و EPS قلب يا با تحريك نواحي مختلف قلب آريتمي ايجاد مي شود و نوع آريتمي بدقت تشخيص داده مي شود. از روش فوق بخصوص در بيماراني كه سابقه اختلالات ريتم خطرناك و يا آريتمي همراه با بيماريهاي زمينه اي قلب ميباشد استفاده مي شود.
آريتمي هاي شايع كدامند
1 ـ آريتمي هاي سريع دهليزي يا فوق بطني
اين آريتمي ها به صورت ضربانات سريع به صورت منظم يا نامنظم از حفرات بالاي قلب يا دهليزها شروع مي شوند كه ممكن است علت آنها يك راه هدايتي اضافي در بين دهليز و بطن ويك يا چند كانوني باشد.
الف ـ مسير چرخشي در گره دهليزي ـ بطني
اين نوع آريتمي شايعترين عامل ريتمهاي تند و منظم فوق بطني است . در اين حالت يك مسير عصبي اضافي در گره دهليزي بطني يا در كنار آن وجود دارد. اگر جريان وارد اين مسير اضافي شود ممكن است جريان بصورت چرخشي در يك مسير حلقوي بچرخد و ايجاد ضربان تند حدود 180 ـ 200 بار در دقيقه بكند اين بيماري در خانم ها شايع تر است و معمولا اولين تظاهر آن در اواخر دهه سوم عمر است تا قبل از شروع آريتمي بيمار مشكل خاصي نداشته و بصورت ناگهاني بيماري خود را بصورت ضربانات تند و منظم احساس مي كند در اكثر بيماران آريتمي خود بخود قطع مي شود ولي گاهي نياز به مراجعه به بيمارستان و تزريق دارو و بندرت شوك جهت كنترل آريتمي مي شود.
ب ـ بيماري ولف ـ پاركينسون ـ وايت
دومين فرم شايع ريتمهاي سريع فوق بطني است در اين بيماري يك عصب اضافي مادرزادي يا يك پل ارتباطي اضافي در محل اتصال دهليزها و بطن ها وجود دارد كه شايع ترين محل بين دهليز و بطن چپ است . آريتمي با ورود جريان بداخل اين عصب اضافي شروع و قلب بصورت منظم با سرعت 150 ـ 250 بار در دقيقه مي زند گاهي مواقع وجود راه عصبي اضافي در نوار قلب معمول كه از معلوم مي شود . اين آريتمي در مردان EPS بيمار گرفته مي شود مشخص است ولي محل دقيق آن در مطالعه الكتروفيزيولوژي قلب يا شايع تر است و تظاهر آن نيز اكثر مواقع در اواخر دهه سوم و چهارم بصورت ناگهاني است .
ج ـ فلوتر دهليزي
در اين آريتمي امواج الكتريكي در يك حلقه بزرگ دور تا دور دهليز راست مي چرخند و باعث مي شود كه دهليزها حدود 300 بار در دقيقه منقبض مي شوند و از اين تعداد حدود 150 بار به بطن ها منتقل مي شود . قلب در اين حالت منظم و تند مي زند اين آريتمي در افراد مسن و كساني كه بيماري زمينه اي قلبي دارند شايعتر است .
د ـ فيبيريلاسيون دهليزي
در اين آريتمي نقاطي در دهليزها و اكثرا در دهليز چپ بصورت غير هماهنگ امواجي توليد مي كنند كه تعداد آن 400 تا 600 بار در دقيقه است در اين حالت قلب كاملا حالت نامنظم و معمولا سريع دارد. اين آريتمي مي تواند باعث ايجاد لخته در دهليزها شود و با بحركت درآمدن لخته ها گاهي سكته مغزي ايجاد مي شود. اين آريتمي در تمام سنين ممكن است رخ دهد ولي شانس بروز آن با افزايش سن بالاتر مي رود.
2 ـ آريتمي هاي سريع از بطن ها
دراين حالت منشا آريتمي در بطن ها است اين بيماري هم در قلب هاي بيمار و هم در قلب هاي سالم ايجاد ميشود اين آريتمي بخصوص اگر در قلب بيمار بطور مثال در كساني كه سابقه انفاركتوس قلبي قديمي دارند ايجاد شود مي تواند بسيار خطرناك و كشنده باشد.
روشهاي درماني اختلالات ريتم قلب يا آريتمي هاي سريع
1 ـ داروهاي ضد آريتمي
اين داروها مانند آميودارون و سوتالول و غيره ممكن است بتواند از شروع ريتم هاي سريع تا حدودي پيشگيري كنند ولي علي رغم اينكه اين دارو به وفور تجويز مي شوند ولي در اكثر موارد چندان موثر نيستند و ممكن است عوارض مهم و كشنده اي نيز داشته باشند.
2 ـ دفيبريلاتور داخلي
وسيله ايست كه در زير پوست تعبيه و سيم هاي آن از طرق رگهاي بخصوص داخل قلب گذاشته مي شود. در صورت لزوم مي توان با دادن شوك الكتريكي از داخل ريتم قلب را به حالت طبيعي برگرداند اين دستگاه در كساني كه سابقه ايجاد اختلالات ريتم كشنده دارند موثر است و بيشتر در بيماراني كه سابقه بيماري زمينه اي مانند انفاركتوس قديمي يا نارسايي قلبي دارند تعبيه مي شوند.
3 ـ ابليشن
يك روش غير جراحي است كه در آن ناحيه كه داراي راه غير طبيعي است يا نقطه اي كه توليد امواج غير عادي مي كند توسط امواجي انجام مي شود و بعد از EPS كه توليد گرما درآن ناحيه مي كند از بين برده مي شود . اين روش بدنبال مطالعه الكتروفيزيولوژي قلب يا تشخيص دقيق آريتمي از طريق وريدهاي پا كاتتر بخصوص جهت ابليشن وارد قلب مي شود در اين عمل ناحيه بسيار كوچكي از قلب كه حاوي آن عصب اضافه يا نقطه غير عادي است تخريب مي شود.
قرار مي گيرند و صبح روز بعد مرخص EPS بيماراني كه جهت ابليشن كانديد مي شوند معمولا در همان روز اول بستري تحت عمل مي شوند. ابليشن روش درماني نسبتا بي خطر است و بعد از انجام آن بيمار كاملا خوب مي شود و نياز به مصرف دارو ندارد.
ابليشن براي كدام دسته از بيماران توصيه مي شود
1 ـ كساني كه حملات تپش قلب مكرر دارند
2 ـ تمام بيماراني كه تحت درمان دارويي ضد آريتمي هستند
3 ـ بيماراني كه تپش آنها با داروهاي ساده كنترل شده ولي دچار عوارض جانبي دارو شده اند و يا اصلا تمايلي به مصرف دارو تا آخر عمر ندارند
) كه داراي شغل حساس مثل خلباني يا رانندگي وسايل نقليه سنگين و عمومي هستند WPW 4 ـ تمام بيماران ولف پاركينسون وايت ( حتي اگر بدون علامت باشند.
5 ـ تمام بيماران مبتلا به فلوتر دهليزي
6 ـ بيماران مبتلا به فيبريلاسيون دهليزي كه علي رغم مصرف دارو دچار حملات مكرر مي شوند يا با وجود مصرف دارو ضربان قلب آنها تند است كانديد عمل ابليشن هستند
7 ـ تمام بيماراني كه آريتمي هاي بطني دارند بخصوص اگر قلب آنها سالم باشد و با داروهاي ساده به درمان جواب نداده و داراي علائم باشند و يا دچار عوارض جانبي دارو شدند كانديد عمل ابليشن هستند. در بيماراني كه آريتمي بطني دارند اگر بيماري زمينه اي مانند هستند . ICD انفاركتوس قديمي نارسايي قلبي و غيره وجود داشته باشد درمان اول همان تعبيه دفيبريلاتور داخلي
دكتر عليرضا قرباني شريف
متخصص قلب و عروق
فوق تخصص پيس ميكرو اختلالات ريتم قلب
سه شنبه 29 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 993]