نظریه های هوش

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: نظریه های هوش

با وجودی که «هوش» یکی از آن موضوعاتی است که در حوزه روان شناسی، بسیار مورد بحث قرار گرفته است امّا تعریف استانداردی از این که چه چیزی دقیقاً تشکیل دهنده «هوش» است وجود ندارد. برخی پژوهشگران هوش را یک قابلیت منفرد و عمومی می دانند در حالی که برخی دیگر اعقتاد دارند که هوش دربرگیرنده دامنه ای از مهارت ها و استعدادهاست.
آنچه در زیر می آید، برخی از نظریه های عمده درباره هوش است که ظرف ۱۰۰ سال اخیر ارائه گشته اند:
۱) چارلز اسپیرمن – هوش عمومی
چارلز اسپیرمن (۱۹۴۵ ۱۸۶۳)، روان شناسی انگلیسی، به تشریح مفهومی پرداخته است که آن را هوش عمومی یا «عامل g » نامیده است. او پس از استفاده از روشی به نام «تحلیل عوامل» برای بررسی تعدادی از آزمون های استعداد روانی، متوجه شد که امتیاز این آزمون ها به نحو قابل ملاحظه ای به یکدیگر شبیه هستند. کسانی که نتایج خوبی در یک آزمون شناختی کسب کرده بودند، در سایر آزمون ها نیز نتایج خوبی به دست آورده بودند و برعکس. اسپیرمن نتیجه گیری کرد که هوش یک قابلیتِ شناختی عمومی است که قابل ارزیابی و کمّی شدن می باشد. (اسپیرمن، ۱۹۰۴)
۲) لوئیس تورستون – قابلیت های اولیه ذهن
لوئیس تورستون (۱۹۵۵ ۱۸۸۷)، روان شناس، نظریه متفاوتی را درباره هوش ارائه کرده است. نظریه او به جای در نظر گرفتن هوش به عنوان یک قابلیت منفرد و عمومی، بر ۷ قابلیت اولیه ذهنی تمرکز دارد (تورستون ۱۹۳۸). قابلیت هایی که او تشریح کرده عبارتند از:
▪ درک کلامی
▪ استدلال
▪ سرعت ادراک
▪ توانایی عددی
▪ سیالی واژگانی (بیان سلیس)
▪ حافظه تداعی
▪ تجسّم فضایی
۳) هاوارد گاردنر – هوش چندگانه
یکی از جدیدترین ایده ها، نظریه هوش چندگانه هاوارد گاردنر است. گاردنر به جای تمرکز بر تحلیل امتیاز آزمون ها، عقیده دارد که مقدار عددی هوش انسان، بیانگر دقیق و کامل توانائی های او نیست. نظریه او ۸ هوش مختلف را بر پایه مهارت ها و توانائی هایی که در فرهنگ های مختلف ارزش گذاری شده اند، توصیف می کند.
این ۸ هوش عبارتند از:
▪ هوش تصویری – فضایی
▪ هوش کلامی زبانی
▪ هوش اندامی – جنبشی
▪ هوش منطقی – ریاضی
▪ هوش میان فردی
▪ هوش موسیقیائی
▪ هوش درون فردی
▪ هوش طبیعت گرا
۴) رابرت استرن برگ نظریه سه وجهی هوش
رابرت استرن برگ، روان شناس، هوش را بدین صورت تعریف می کند: «فعالیت ذهنی، در جهت انطباق هدفمند با محیط واقعی مربوط به زندگی شخص یا انتخاب و شکل دهی آن» (استرن برگ، ۱۹۸۵). با وجودی که او با گاردنر موافق است که هوش، بسیار فراتر از یک قابلیت منفرد و عمومی است، امّا عقیده دارد که برخی از انواع هوش های گاردنر، بهتراست به عنوان استعدادهای فردی در نظر گرفته شوند. آنچه استرن برگ «هوش موفق» نامیده از سه عامل متفاوت تشکیل شده است:
▪ هوش تحلیلی: این مؤلفه به قابلیت های حل مسأله اشاره می کند.
▪ هوش مولّد: این جنبه از هوش شامل قابلیت برخورد با شرایط جدید با استفاده از تجربیات گذشته و مهارت های فعلی است.
▪ هوش عملی: این عنصر به قابلیت انطباق و وفق پذیری با یک محیط در حال تغییر اشاره می کند.
با وجودی که بحث های زیادی بر سر طبیعت واقعی و دقیق هوش وجود دارد، هنوز هیچ تصوّر قطعی حاصل نگشته است. امروزه روان شناسان به هنگام بحث درباره هوش، غالباً دیدگاه های نظری مختلف را در نظر می گیرند و تصدیق می کنند که این بحث همچنان ادامه دارد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 3222]