محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1845546069
مساجد تاریخى مكه(3)
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: مساجد تاریخى مكه(3)مساجد اطراف مكهمسجد تنعیممسجد على (ع) در تنعیممسجد جعرانهمسجد شجرهمسجد غدیر خممشاعر مقدس و مساجد آنهاعرفاتمسجد نمرهمشعرالحراممسجد مزدلفهمسجد خیفمسجد البیعةمسجد النحرمسجد كوثرمسجد صفایح در شماره های قبل به معرفی تعدادی از مساجد مکه و قداست آنها پرداختیم. در این مقاله به معرفی دیگر مساجد می پردازیم.مساجد اطراف مكهمسجد تنعیمدر راه مكه- مدینه، منطقهاى است به نام نعمان كه در میان دو كوه ناعم و نعیم قرار گرفته است. این منطقه حدود دو فرسنگ با مكه فاصله دارد. تنعیم نام درختى است كه در بادیه شناخته شده است.مسجدى كه در این ناحیه وجود دارد و به نام مسجد تنعیم شناخته مىشود، از میقاتهاى عمره مفرده است. زمانى این مسجد به نام مسجد عایشه هم شهرت یافته؛ زیرا رسول خدا- ص- به او دستور داده بود تا از این محل مُحرم شود.مسجد تنعیم در قرون گذشته مورد توجه مورخان و سفرنامه نویسان بوده و بارها بازسازى شده است. از جمله بازسازیها در دوره عثمانى انجام گرفته، ولى فاقد سقف بوده است. در سال 1398 ه.ق. ، این مسجد بار دیگر بازسازى شد و مساحت آن حدود 1200 متر است.مسجد على (ع) در تنعیماز این مسجد جز یك یادداشت مختصر چیزى نداریم و آن همان است كه ابن فهد درباره ابن زبیر و محل مُحرم شدن او آورده است: " عبدالله بن زبیر از محلى در برابر مسجد عایشه كه به مقدار یك تیر از آنجا فاصله داشته، مُحرم شد و این محل نزدیك مسجدى بود كه منسوب به على(ع) بوده است." (1) گفتنى است كه وى این مطلب را در ذیل حوادث سال 64 هجرى آورده است.مسجد جعرانهیكى دیگر از میقاتهاى عمره مفرده، منطقه جعرانه است. رسول خدا- ص- پس از بازگشت از جنگ حنین براى مدتى قریب به پانزده روز در جعرانه توقف نمود و غنایم جنگ با هوازن را میان مردم تقسیم كرد. در جعرانه مسجدى وجود دارد كه به نام مسجدالرسول معروف است. درباره این كه آیا رسول خدا- ص- در محل فعلى این مسجد نماز گزارده است، روایت تاریخى خاصى وجود ندارد، جز آن كه آن حضرت چندین روز در این منطقه بوده است.مسجدالرسول در سمت چپ وادى جعرانه قرار دارد. این مسجد در سال 1263 ه.ق. توسط همسر یكى از شاهان حیدرآباد هند بازسازى شد كه از وى كتیبهاى نیز در مسجد به یادگار مانده است. مسجد جعرانه بار دیگر در سال 1370 و سپس در سال 1384 ه.ق.، توسط وزارت اوقاف سعودى در مساحت بیشترى بازسازى شد. مساحت فعلى مسجد1600 متر مربع و معمارى آن شبیه مسجد تنعیم است.مسجد شجرهجداى از مسجد شجره كه میقات است و جداى از مسجد الشجره كه در داخل شهر مكه قرار دارد، مسجدى دیگر با همین نام در منطقه حدیبیه در نزدیكى مكه بوده است. مىدانیم كه رسول خدا- ص- در سال ششم هجرت براى انجام عمره به مكه آمد، اما مشركان مانع شدند و آن حضرت براى این كه با آنها درگیر نشود، راه را به طرف غرب كج كرد و در حدیبیه كه در مسیر قدیمى جده واقع است، توقف كرد و سپس نمایندهاى به مكه فرستاد و پس از آن كه این نماینده باز نگشت، در زیر درختى با اصحاب خود بیعت كرد تا در برابر دشمن بایستند. این بیعت را به نام بیعت رضوان و بیعت شجره مىشناسند. با بازگشت نماینده رسول خدا- ص-جنگ منتفى شد و پس از آن صلح حدیبیه به امضا رسید.در جاى این درخت، مسجدى بوده است كه شجره نامیده مىشد و توسط دولت سعودى تخریب گردید. درخت مزبور نیز توسط خلیفه دوم از ریشه كنده شد! (2) فاكهى از مسجدى در حدیبیه یاد كرده كه نامش مسجد آل كرز بوده و مردم بر این باور بودهاند كه رسول خدا- ص- در آنجا نماز خوانده است. (3)مسجد غدیر خمدر سه مایلى منطقه جحفه، در محل غدیر خم، جایى كه رسول خدا- ص- على بن ابى طالب را به امامت منصوب كرد، مسجدى با نام «مسجد غدیر» بوده است. در روایات اهل بیت علیهم السلام از این مسجد یاد شده و نماز خواندن در آن توصیه گردیده است. (4) گزارش این مسجد در قرنهاى مختلف، در كتابهاى تاریخى ثبت است. به دلیل روایات مربوط به مسجد غدیر، فقهاى شیعه در آثار خود استحباب خواندن نماز توسط زائران را در این مسجد یاد آور شدهاند. (5)مشاعر مقدس و مساجد آنهاعرفاتعرفات، نام منطقه وسیعى است با مساحت حدود 18 كیلومتر مربع كه در شرق مكه، اندكى متمایل به جنوب در میان راه طائف و مكه، قرار گرفته است. این منطقه به وسیله كوههایى كه به شكل نیم دایره در اطرافش قرار دارد، مشخص شده است. زائران بیت الله الحرام در روز عرفه؛ یعنى نهم ذى حجه در این منطقه حضور دارند. این حضور، در اصطلاح فقهى «وقوف» نامیده مىشود و از اركان حج تمتع است.عرفات خارج از محدوده حرم قرار دارد و اطراف آن با علائم و تابلو به طور دقیق مشخص شده است.گفتهاند نام عرفات مربوط به زمانى است كه جبرئیل مراسم حج را به آدم -ع- آموزش داد و در پایان به او گفت:«عرفت؟» (آیا شناختى؟) او در نقلى دیگر آمده است كه آدم و حوا پس از هبوط از بهشت و آمدن به روى كره خاكى، در این منطقه همدیگر را یافتند و یكدیگر را شناختند(تعارفا).در شمال شرقى عرفات«جبل الرحمة» قرار دارد. این كوه مستقل از كوههایى است كه منطقه را در حصار خود گرفته است. روایت شده است كه رسول خدا- ص- خطبه حجة الوداع را بر فراز این كوه ایراد كرد. (6)مسجد نمرهدر سمت غربى عرفات، مسجدى است بزرگ به نام «مسجد نمره». این مسجد را به نام «مسجد ابراهیم» و«مسجد عرفه» هم مىخوانند. مسجد نمره احتمالا در قرن دوم هجرى بنا شده و پس از آن همواره مورد توجه مورخان و سفرنامه نویسان بوده است. محتمل است كه مسجد از قرن نخست بر پا بوده و بعدها تجدید بنا شده است.مساحت مسجد در عهد مهدى عباسى، حدود هشت هزار متر مربع بوده و این نشانه اهمیتى است كه این مسجد در قرن دوم هجرى براى مسلمانان داشته است. مسجد نمره در سال 559 ه.ق. به دست جواد اصفهانى وزیر، بازسازى شد و مساحت آن تا حدود 14400 متر افزایش یافت. گویا این مسجد در آن زمان بدون سقف و رواق بوده است؛ سپس در عهد عثمانیها رواقهایى براى آن ساخته شد.بناى فعلى مسجد در عهد سعودیها ساخته شده و مساحت آن حدود هجده هزار متر مربع است. اكنون این مسجد داراى رواقهاى متعدد و نیز چهار مناره است كه در شرق و غرب آن قرار دارد.مشعرالحرامفاذا افضتم من عرفات فاذكرواالله عندالمشعرالحرام (7) در راه باز گشت از عرفات به سوى مكه، زمینی واقع شده كه در میان دو كوه قرار دارد.«مازم» به معناى راه تنگ و یا تنگه است و این اشاره به دو راه رفت و برگشت تنگ این ناحیه مىباشد. با عبور از این وادى به«مزدلفه» مىرسیم كه مشعرالحرام در آنجا واقع شده است. در سوى دیگر مشعرالحرام، وادى محشر قرار دارد. (8) منطقه مشعر با علائم خاصى مشخص شده و وقوف در آن از اركان حج تمتع است. نام مزدلفه را از آن روى انتخاب كردهاند كه محل اجتماع مردم است.مسجد مزدلفهدر فاصله شش كیلومترى مسجد نمره و پنج كیلومترى مسجد خیف در منا، مسجد مزدلفه قرار دارد. این مسجد در آغاز عهد عباسى مساحتى حدود چهارهزار متر مربع داشته و تنها داراى حصار در اطراف بوده و سقفى نداشته است. مسجد مزبور بارها بازسازى شده است. عثمانیها در سال 1072 ه.ق. آن را بازسازى كردند. در سال 1399 ه.ق. بناى جدید آن خاتمه یافت. اكنون مساحت مستطیل شكل آن حدود شش هزار متر مربع است.مسجد خیفمسجد خیف، مهمترین مساجد منا به شمار مىرود. درباره محل و فلسفه پیدایش آن، روایت جالب توجهى وجود دارد. مىدانیم كه در سال پنجم هجرت، مشركان مكه به تحریك یهودیان، پیمان اتحادى را با برخى از قبایل عرب امضا كردند تا به مدینه حمله كنند و ریشه اسلام را از اساس بر كنند. محلى كه آنان براى امضاى این پیمان انتخاب كردند، جایى بود كه بعدها مسجد خیف در آنجا بنا گردید. این بدان معنا است كه در محلى كه مشركان پیمان ضد اسلام بستند، مسجدى بنا شد كه تا ابد شكست اتحاد قریش با قبایل عرب را فریاد كند.خیف به محلى گویند كه در آنجا از شدت كوهستانى بودن منطقه كاسته شده اما هنوز به صورت دشت در نیامده است. چنین منطقهاى در دامنه كوه صفا قرار گرفته و مسجد نیز در همین ناحیه ساخته شده است.مسجد خیف شاهد خطبه مهم رسول خدا- ص- در حجة الوداع بوده كه در روایات متن آن خطبه نقل شده است. به علاوه در روایات پیشوایان معصوم- علیهم السلام- آمده استكسى كه در منا است، تا مىتواند نمازهایش را در مسجد خیف بخواند؛ چرا كه در آن هفتاد پیامبرعلیهم السلام نماز خواندهاند. در نقلى هم آمده است كه مسجد خیف مدفن آدم -ع- است.مسجد خیف از نخستین مساجد است و نخستین مشاهدات تاریخى از آن را از قرن سوم در دست داریم. در سال 240 ه.ق. سیل آن را تخریب كرد. سپس بر جاى آن مسجدى بنا گردید و سیل بندى نیز ساخته شد تا حفاظى براى مسجد باشد. مساحت مسجد در آن زمان 1500 متر مربع بوده است.در اطراف مسجد خیف، رواقهاى كوچكى نیز بوده است. این مسجد در سال 556 ه.ق. بازسازى شد. مسجد خیف در قرن نهم هجرى بناى با شكوهى داشته است.مسجد خیف تا پیش از این بازسازى، یك چهار دیوارى داشت. وسط آن بقعهاى بوده كه منار هم داشته و مشهور به مقام ابراهیم بوده است. شیخ عباس قمى در مفاتیح نوشته است كه كنار مناره نماز مستحبى(6 ركعت) خوانده شود. در آن زمان كف مسجد، شنى بوده است.آخرین بازسازى مسجد در سال 1392 ه.ق. به دست دولت سعودى با بناى نسبتا بزرگ و رواقهاى متعدد و مساحتى در حدود 23660 متر مربع انجام گرفته است. طول این مسجد 182 و عرض آن 130 متر است.در این مسجد تنها در ایام منا باز است و در طول سال مسدود مىباشد. متاسفانه در آن ایام هم، محل استراحت افراد بى سرپناه بوده و هیچ جاى عبادت در آن نیست. تنها در وقت نماز امكان خواندن نماز در آن هست.مسجد البیعة براى نخستین بار مسلمانان یثرب در مكه، در محل جمره عقبه با رسول خدا- ص- بیعت كردند و پس از آن بود كه اسلام در مدینه گسترش یافت، در محل این بیعت، مسجدى ساخته شده كه به نام«مسجد البیعة» شهرت یافته است. بناى فعلى، بسیار كهن است و كتیبهاى كوفى در آن وجود دارد. این مسجد به نقل از ابن فهد، در سال 144 ه.ق. ساخته شده است. وى در ذیل حوادث آن سال نوشته است: " در این سال مسجدى بنا شد كه آن را مسجدالبیعة مىنامند؛ این مسجد در نزدیكى عقبه قرار دارد، جایى كه حد نهایى منا از طرف مكه است. محل آن هم در شعبى است كه دست چپ كسى است كه از منا به سوى مكه مىرود. فاصله مسجدالبیعة تا جمره عقبه یك غلوه یا اندكى بیشتر است.(غلوه فاصلهاى است كه یك تیر مىرود.) وی در ذیل حوادث سال 620 مىنویسد كه خلیفه عباسى مستنصر بالله، در این سال مسجدالبیعة را كه در نزدیكى منا است تعمیر كرد.مسجد البیعه از مساجد مورد توجه حجاج طى قرنها بوده است.ابن تیمیه كه سنت زشت دورى از اماكن متبرك را پایه گذارى كرده به صراحت از این مسجد و این كه محل متبرك باشد بدگویى كرده است. این نشان مىدهد كه در عصر وى مسلمانان به شدت به این مسجد علاقه مند بودهاند. مساحت مسجد در آخرین بازسازى 375 متر مربع و بدون سقف بوده است. سزاوار است تا حجاجى كه چند روزى را در منا هستند، سرى به این مسجد زده و با آمد و شد خود این مسجد مهم تاریخى را از مظلومیت بدر آورند، زیرا همانطور كه گفته شد از محل این مسجد است كه اسلام از حصار تنگ مكه بیرون آمده به محیط مدینه نفوذ كرد و راه پیروزى را به سرعت طى كرد. فاكهى در كتاب اخبار مكه خود به طور مفصل داستان بیعت عقبه را ذیل عنوان مسجد البیعه آورده و اسامى كسانى از انصار را كه در آن شب ترسناك در عقبه با رسول خدا- ص- بیعت كردند یاد كرده است.مسجد النحر در منا مسجد دیگرى به نام مسجد الكبش یا مسجد النحر بوده كه در میان جمره اولى و جمره وسطى قرار داشته است. وجه تسمیه آن از این قرار بود كه در آنجا خداوند به جاى اسماعیل -ع- ذبیحى براى ابراهیم -ع-فرستاد. همچنین، گفته شده كه رسول خدا- ص- در این مسجد نماز ظهر را به جاى آورده و قربانى خود را در كنار مسجد ذبح كرده است. مسجد كوثرمسجد كوثر یكى دیگر از مساجد منا بود و گفتهاند كه سوره كوثر در این مسجد بر رسول خدا- ص- نازل شد. این مسجد در جریان ساختمان پل هایى كه در اطراف منا ایجاد شده، از بین رفته است.مسجد صفایحدر جنوب مسجد خیف و در دامنه كوه صفایح، مسجدى بوده به نام«مسجد صفایح». در این مسجد،غارى بوده كه آن را به نام«غار مرسلات» مىشناختهاند. گفتهاند كه سوره مرسلات در این محل نازل شده است. پىنوشت ها:1- اتحاف الورى،ج 2، ص 76.2- فاكهى، اخبار مكه،ج 5، صص 77 و 78 .3- فاكهى، اخبار مكه،ج 5، ص 82 .4- الكافى،ج 4، ص 566/ من لا یحضره الفقیه،ج 2، ص 335 .5- فهرستى از این اقوال فقها را ملاحظه فرمایید در مقاله«مسجد غدیر» از محمد جعفر طبسى، فصلنامه«میقات حج»، ش 12، صص 140- 138/ مقاله مفصلى در تعیین محل غدیر در مجله«تراثنا»، ش 25، توسط استاد شیخ عبدالهادى الفضلى نوشته شده است.6- درباره عرفات نك: به مقاله آقاى سید على قاضى عسكر در فصلنامه«میقات حج»، ش 12، صص 162-142 و مقاله آقاى محمد امین پور امینى در همین شماره.7- بقره/ 198.8- درباره حدود وادى محشر نگاه كنید به فصلنامه«میقات حج»، ش 3، صص 182-173.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 407]
-
گوناگون
پربازدیدترینها