معرفی سندرم لکه سفید در میگو

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: توزیع جغرافیایی :

از سال 1992 یک سندروم ویروسی درمیگوهای خانواده پنائیده که معمولا”‌آن را بیماری لکه سفید می نامند. سایر بیماریهای میگو را تحت شعاع خود قرارداد. این بیماری باعث از بین رفتن تعداد زیادی میگو با ارزش هزاران دلار در مزارع پرورشی بسیاری از کشورهای نظیر :‌چین ،‌ژاپن ، هند ،‌تایلند ،‌اندونزی،‌ سریلانکا ،‌بنگلادش و مالزی گردید .

برای مثال در کشور چین در سال 1993 حدود 80% از میگوهای پرورشی که ارزشی معادل 1 میلیارد دلار آمریکا داشت .دراثر این بیماری از بین رفت همچنین در کشور تایلند معادل 500میلیون دلار آمریکا خسارت به مزارع پرورش میگو ناشی از این بیماری گزارش گردید . در سال 1999 نیز عفونت و آلودگی به این ویروس بطور گسترده در مزارع پرورشی جنوب،مرکز و شمال ایالات متحده گزارش شده است. درسال 2000 بیماری لکه سفید از طریق لاروهای وارداتی ( ناپلی )‌از کلمبیا به کشور کاستکاریکا وارد شد ودرحال حاضر مقررات قرنطینه شدید در مزارع این کشور درحال اجراء‌می باشد . تکثیر و پرورش میگو سومین صنعت کشور اکوادور با بزرگترین بحران سیاسی اقتصادی در تاریخ این کشور یعنی بیماری فوق مواجه شد . 50% مراکز تکثیر میگو تعطیل شد ومراکز عمل آوری تنها با 50% درصد ظرفیت خود فعال بودند ،‌همین رابطه صادرات میگو از 875 میلیون دلار در سال 98 به کمتر از 360 میلیون دلار در سال 2000 گردید .وقوع این بیماری در تمام فصول و تمام مراحل پرورشی مشاهده شده است اما به نظر می رسد که بروز این بیماری با نوسانات محیطی ارتباط دارد.عوامل دیگری مثل استرس ناشی از بقایای مواد شیمیایی و حشره کش ها در تسریع روند شیوع این بیماری نقش دارد.

- اسامی عمومی و مشخصات میکرو ارگانیسم مولد بیماری:

ویروس سندرم لکه سفید(WSSV مخفف White spot syndrome virus) یا کمپلکس باکولوویروس سندرم لکه سفید(WSBV مخفف White spot syndrome baculovirus complex)،ویروسی با DNA بزرگ است که به جنس جدید ویسپوویروس(whispovirus) و تیره Nimaviridae تعلق دارد. بیماری در کشورهای مختلف به نامهای متفاوت شناسائی گردیده است، برای مثال در تایلند بنام SEMBV (Systemic ectodermal Mesodermal Baculovirus ) و در ژاپن بنام( RV-PJ ( Rod- shaped unclearvirus of penaeus japonicus نامیده می شود ،‌ولی همگان معتقدند که عامل ایجاد کننده ویروسی مشابه می باشد.این ویروس فقط رده سخت پوستان(Crustaceous) را درگیر می کند.

- خصوصیات ویروس:

ویروسی است عریض شده ، بزرگ ،‌پوشش دار،‌میله ای شکل و تا حدودی بفرم بیضی ودارای DNA بصورت دو رشته بهم تنیده می باشد . و امروزه معتقدند که ویروس عامل بیماری هیچگونه ارتباطی با کلوویروس ندارد. و مقرر گردید درخانواده جدیدی بنام نیما ویریده یا ویسپوویریده قرارداده . عرض ویروس 9+‌ 121 نانومتر و طول آن 26+276 نانومتر بوده ودارای تعدادی فیلامان ضمیمه ای که غالبا”‌در قسمت نزدیک به انتهائی است دیده می شود.

- طیف میزبان:

تمام سخت پوستان متعلق به راسته ده پایان(Decapoda)شامل میگوها،لابستر،و خرچنگ به این ویروس حساسند؛اما بیماری لکه سفید اساسا میگوهای پرورشی(خانواده penaeidae)را درگیر می کند.

- علائم بیماری و اثر بر روی میزبان :

حیوانات مبتلا ممکن است تنها یک یا چند نشانه از نشانه های زیر را بروز دهند اما همچنان بیماری می تواند بدون هیچ علامتی وجود داشته باشد:

- میگوها بی حال و سست می شوند.

- توقف یا کاهش شدید مصرف غذا توسط جانوران دیده می شود.

- ظرف چند روز،میگوهای در حال مرگ در لبه های استخرهای پرورش و نزدیکی سطح آب دیده می شوند.

- میگوهای مبتلا به عفونت حاد نرخ تلفات بالا همراه با مرگ و میر توده ای(تا صد در صد در طی 3 تا 10 روز بعد از شروع علائم کلینیکی)دارند. میگوهای آلوده تمایل دارند که در کناره های استخر بایستند و به آهستگی در سطح آب شنا کنند و در نهایت در کف استخر ته نشین می شوند

- علائم کلینیکی بیماری در جانوران مبتلا :

- لکه های سفید ابتداء ‌در قسمت کاراپاس میگو و بندهای 5 تا 6

بدن ظاهر شده ودر مرحله پیشرفت کل بدن را لکه های سفید با ضخامت 5/ تا چند میلمتر می پوشاند . پوست میگو یا Cuticule براحتی از لایه ای در میس جدا می شود

- پوسته شل و سست می شود.

- رسوبات سفیدرنگ نمک های کلسیمی در اپیدرم کوتیکول پدیدار شده که این رسوبات در سطح داخلی کوتیکول پشتی مشهودترند.قطر این لکه ها بین 2- 0.5 میلیمتر است و علت نامگذاری بیماری نیز در واقع بروز همین لکه های سفیدرنگ می باشد.

- سطح بدن و اندام های جانبی تیره تر می شود و به علت گستردگی سلول های کوتیکولی حاوی رنگدانه، رنگ بدن میگوهای رو به مرگ به صورتی یا قهوه ای-قرمز متمایل می شود.

- سطح بدن سنگین شده و دستگاه تنفسی با انگل های خارجی مسدود می شود.

- در بعضی مواقع لکه های سفید با تغییر رنگ به قرمز همراه است . و باید توجه داشت که تغییر رنگ به قرمز بواسطه همراه شدن باکتریهای خانواده ویبریو با این عفونت است .

- با نمایان شدن علائم کلینیکی بعد از 2 تا 7 روز مرگ و میر بسیار شدید بین 70 تا 100درصد در مزارع پرورشی اتفاق می افتد

- هپاتوپانکراس بصورت زرد مایل به سفید ،‌بزرگ و شکننده تغییر شکل پیدا میکند . همولنف میگو رقیق و انعقاد آن یا به کندی صورت می گیرد و یا اصلا”‌صورت نمی گیرد

- نشانی های هیستولوژیک :

در بررسیهای بافت شناسی تورم هسته و وجود گنجیدگیهای بازوفیلیک و ائوزینوفیلیک در سلولهای آزمایشگاهی جهت تشخیص : با استفاده از PCR(Polymerase Chain Reaction) و TEM(Transmission Electron Microscopy ) می توان بیماری را تشخیص داد.

- ضایعات:

ضایعات بوجود آمده روی پوسته می توانند بصورت لکه های ریز تا صفحاتی باشند که چندین میلیمتر قطر دارند.این صفحات نیز می توانند با یکدیگر ادغام شده و صفحات بزرگتری را تشکیل دهند.این ضایعات زمانی بهتر مشاهده می شوند که کوتیکول قسمت cephalothorax برداشته شده،بافت های ضمیمه ای جدا شوند و کوتیکول را بالا گرفته و در مسیر نور مشاهده نماییم.اما با این حال پدیدار شدن لکه های سفیدرنگ روی کوتیکول، راهنمای دقیقی برای پی بردن به بیماری لکه سفید نیست.

- تشخیص تفریقی :

در غیاب ویروس WSSV،قلیائیت بالا نیز گاهی اوقات ممکن است سبب تشکیل رسوبات کلسیمی در کوتیکول شود.کیفیت پایین آب استخر(غلظت زیاد آمونیاک،اکسیژن پایین،PH بالا یا پایین)نیز ممکن است علائمی شبیه بیماری لکه سفید ایجاد نماید.

- انتقال بیماری:

- منبع اصلی عفونت در استخرهای پرورش،تخم های حامل ویروس هستند که بصورت عمودی ویروس را از مولد مادر دریافت کرده اند.

- انتقال افقی نیز در این بیماری وجود دارد.آب مهمترین حامل غیر زنده ویروس است.

- انتقال این بیماری از طریق میگوهای آلوده موجود در آب و یا از طریق کانی بالیسم میگوهای مرده یا ضعیف انجام می گیرد.

- بسیاری از سخت پوستان دیگر(حدود 40 گونه)مانند خرچنگ ها،کریل،لابستر و...حاملین این ویروس هستند درصورتیکه ممکن است خود مبتلا نباشند.

- پرندگان می توانند از طریق رها کردن میگوهای صید شده در استخرهای مجاور،بیماری را از استخری به استخر دیگر انتقال دهند.

گسترش این بیماری از طریق حرکت لاروهای آلوده یا مولدین اتفاق می افتد . انتقال بیماری بین مزارع و استخرهای پرورشی می تواند از طریق آب خروجی استخرهای آلوده ، تجهیزات آلوده مورد استفاده در هچری یا مزراع پرورشی .

- اقدامات مدیریتی در پیشگیری از بروز بیماری:

- ضد عفونی کردن آب خروجی هچری : کلیه هچرتها باید استخر ضد عفونی داشته باشند و آب خروجی را قبلاً خارج کردن ضد عفونی کنند . خارج کردن آب بدون ضد عفونی از هچری ممکن است دارای ویروس باشد . و این عوامل می تواند اثر مخرب بر روی هچریهای دیگر داشنه باشد . این موضوع می تواند باعث آسیب مجدد به همان هچری شده وبیماری دوباره به هچری برگردد . درهچریها باید تغییرات درجه حرارات به حداقل کاهش یافته و مواد آلی را به حداقل رسانیده ،‌غذای اضافی و میگوهای مرده نیز بطور منظم از استخرها خارج شوند . پارامترهای کیفیت آب بطور منظم ثبت شده ودر حد مطلوب باشند.

- ضد عفونی کردن آب خروجی استخرهای پرورشی :‌آب خروجی استخرهای پرورشی باید قبل از خارج شدن و به دریا ریختن ضد عفونی شوند. ضد عفونی آب خروجی از نکات بسیار ضروری در سیستم های پرورش میگو

می باشد . که شامل چند مرحله است از قبیل :‌رسوب گیری ،‌اکسیژن زدائی ،‌فیلتراسیون شنی و بیولوژیکی

می باشد که باعث کاهش مواد آلی و میکرو ارگانیسم های پاتوژن در آب خروجی می شود . اگر دراستخری بیماری لکه سفید بصورت شدید شایع باشد ،‌با استفاده از PPM .4 هیپوکلرایت کلسیم یا 1PPM ماده dipterex باید همه میگوها را ازبین برد و آب را هم ضد عفونی کرد . آب و میگوهای مرده باید بعد از 7 روز از استخر خارج شوند . بعد از خارج کردن آب باید 100PPM آهک مجددا”‌در استخرها مورد استفاده قرا گرفته تا باقیمانده ترکیبات میگوها یا ویروسها را درکف استخر از بین برده واین اولین مرحله در آماده سازی استخرها می باشد.

- استفاده از سیستم بسته :‌مفهوم آن این است که آب باید ضد عفونی شده تا ویروسها و سایر ارگانیسم هائی که میتواند ناقل ویروس باشند . قبل از استفاده آب در مزارع پرورشی از بین ببریم . دراین سیستم پیشنهاد می شود که بطور جدی از استفاده مستقیم آب دریا جلوگیری شده و به این طریق امکان آلودگی ویروسی به حداقل کاهش یابد . درمکانهائی که بیماری لکه سفید گسترش یافته است . به هیچ عنوان نباید از سیستم پرورشی باز استفاده کرد . آب باید با 30 PPM کلسیم هیپوکلرایت ضد عفونی شده وبمدت 3 تا 4 روز در معرض نور خورشید قرارداده و سپس مورد استفاده قرار گیرد.

- آماده کردن کامل مزارع : ‌بعداز برداشت محصو.ل ،‌ رسوبات مانده درکف استخر شامل :‌مقدار زیادی مواد آلی ‌مواد سمی ،‌باکتریها ،‌انگلها و اجزاء ‌ویروس بالاخص ناقلین ویروس لکه سفید می باشند . بسیار خطرناک بوده و می باید از استخر خارج نمود. اگر این مواد خطرناک از استخر خارج نشوند ،‌میگوها به آسانی می توانند در دوره بعدی پرورش آسیب ببینند . بعنوان مثال خارج کردن رسوبات از استخر بوسیله فشار آب قوی بدون ضدعفونی کردن باعث گسترش سریع عوامل بیماریزا می شود . برای این منظور باید بعد از برداشت محصول از استخر میزان 100PPM آهک را درکف استخر پاشیده و کف استخر را درمقابل نور خورشید قرارداده تا کاملا”‌خشک شود وسپس رسوبات سطحی را که خشک گردیده خارج نموده ویا رسوبات کف را شخم زده ودوباره با آهک مخلوط نمائیم ،‌و با این عمل ناقلین ویروس لکه سفید مثل خرچنگ ها یا ماهیها را که با سوراخ کردن در زمین مخفی شده اند ،‌از بین ببریم .

- همکاری پرورش دهندگان جهت مشارکت در کنترل بیماری بسیار ضروری می باشد.

- انتخاب مولدین بدون ویروس : ‌انتقال بیماری می تواند از طریق مولدین به نوزادان از طریق تخم های آلوده اتفاق بیفتد بنابراین انتخاب مولدین از طریق تست های حساس مانند PCR بسیار ضروری است . اگر مولدین قبل از غربال کردن و انتخاب تخم ریزی نمایند ،‌باید تخم ها و پست لاروها را با تست PCR غربال کرد.

- جلوگیری از واردات مولدین ولاروها ،‌بیماری ممکن است از طریق واردکردن مولدین و پست لاروها به مزارع

و هچریها اتفاق افتد . یک بی ملاحظی مقدماتی می تواند باعث انتقال بیماری به صنعت شود . معرفی و انتقال جانوران و آبزیان از طریق کشورهای همسایه ،‌هرچند که در شرایط قرنطینه و بهداشتی انجام شود ،‌نمی تواند صددرصد قابل اعتماد باشد . همچنین انتقال میگو بین مناطق مختلف کشور نیز باید به حداقل ممکن کاهش یابد تا از گسترش بیماری جلوگیری کند .

- در زمان انتقال میگو باید از آبی استفاده شود که میگو در آن صید شده است . زیرا ممکن است آب

محل های دیگر آلوده به این ویروس باشند . آب موجود در تانکها جهت نگهداری مولدین نیز باید ضدعفونی شود تا مطمئن گردید که آب فاقد ویروس است .

- نگهداری مولدین مناطق مختلف در تانکهای جداگانه: ‌به منظور جلوگیری از آلودگی بین میگوهای منابع مختلف ، باید میگوها را جداگانه نگهداری نمود. تخم های خارج شده از مولدین مختلف نیز همچنین باید جداگانه نگهداری و تولید نمود.

- خارج کردن ناقلین ویروس وانجام اقدامات ضد عفونی : ‌موجودات آبزی شامل خرچنگ ها ،‌کوپه پودا ،‌میگوهای وحشی و سایر سخت پوستان از ناقلین ویروس لکه سفید می باشند .

- جلوگیری از استفادهTrash fish مثل خرچنگ ها ،‌ میگو ، صدفها می توانند یا حامل ویروس باشند ،‌یا بوسیله این ویروس آلوده باشند. بنابر این تغذیه میگوهای مولد با آنها می تواند خطرناک باشد . وباید قبل از استفاده بخار داده و بجوشانیم ،‌وبعداً مورد استفاده قرار دهیم.

- کنترل میگوهای سالم با استفاده از آزمایش PCR : در طی دوره پرورش لازم است که وضعیت بیماریها بطور مرتب کنترل شود . نمونه هائی باید از مزرعه هر دوهفته یکبار جمع آوری شده و به یک آزمایشگاه دارای امکانات PCR ارسال گردد.

- استفاده از پروبایوتیکها Probioticsوآب با کیفیت مطلوب: استفاده از پروبایوتیکها می تواند مفید باشد ،‌زیرا افزایش تعداد باکتریهای سودمند در استخر درمیان سایر باکتریهای موجود می تواند موجب مهار یا کاهش سایر میکروارگانیسم های پاتوژن باشد. باید توجه داشت که این مسئله نمی تواند اثرات جادوئی داشته وبرای همه بیماریها استفاده شود. همچنین فاکتورهای کیفی آب مانند DO, PH شوری ، الکانیتی،‌آمونیوم و کدورت باید در حد مطلوب نگهداری شوند.

- متعادل کردن تراکم استخرها: کم کردن تراکم لاروها در استخرها باعث کاهش استرس گردیده از این طریق مقاومت میگوها در برابر بیماریها افزایش می یابد . تراکم ایده آل برای استخرهای پرورشی 30-25 پست لارو در هر متر مربع است .

- استفاده از داروهای شیمیائی جهت جلوگیری از انتقال بیماری : استفاده از بعضی از تولیدات تجارتی نظیر Happy Larvae(50g/m) می تواند جهت مرحله مایسیس به بعد مورد استفاده قرار گیرد . این عمل نتایج رضایت بخشی را نشان داده و باعث به حداقل رساندن انتقال بیماری بین لاروها می شود.

- در مقالات جدید بهترین ماده ضد عفونی کننده را فرمالین معرفی میکنند که با دز V. PPM از انتقال ویروس در آب جلوگیری میکند ،‌واین مقدار به میگوها نیز آسیبی نمی رساند . البته بر روی شکوفائی پلانکتونی تاثیر گذاشته و میزان DO آب راکاهش می دهد.

- جلوگیری از مبادله تجهیزات و وسایل مابین استخرها

- منع استفاده از غذاهای تازه

- حذف منظم و معدوم سازی میگوهای بی حال یا مرده بمحض مشاهده.

در زمان شیوع بیماری نیز:

- قرنطینه استخرهای آلوده همراه با کنترل عبور و مرور انسانی

- معدوم سازی تمام میگوهای مبتلا و در معرض بیماری(از طریق سوزاندن یا دفن کردن)

- تمیز کردن و ضدعفونی استخرهای آلوده

- نکاتی چند در خصوص سندرم لکه سفید:

- تاکنون مرگ و میر زیادی از بابت این سندرم در بسیاری از کشورها گزارش شده است.

-گزارش ها حاکی از آنست که تولید مزارع پرورش میگو به مدت دو سال تا 40 درصد افت کرده است و بعد از آن در طولانی مدت تنها تا 70 درصد بهبود یافته است.

- مقاومت به ویروس این بیماری در هیچیک از گونه های سخت پوست ذکر شده گزارش نشده است.

- عفونت ممکن است سطح پایینی داشته باشد و در سخت پوستان سالم حالت مزمن داشته باشد یا اینکه شکل حاد به خود بگیرد و منجر به تلفات گردد.

- تکثیر ویروس این بیماری با استرس های محیطی تحریک می شود.

- ویروس لکه سفید می تواند در آب دریا برای 7-4 روز قدرت خود را حفظ کرده و باقی بماند.

- واکسیناسیون:

تغذیه پست لاروها از ترکیبات ویروسهای کشته شده بیماری Yellow head و لکه سفید آزمایش گردیده و موفقیت هائی هم داشته است ولی تا به حال گزارش جامعی ارائه نگردیده است.

- درمان :

درمان موفقی تاکنون برای غلبه بر بیماری لکه سفید گزارش نگردیده است . بنابراین باید تلاش شود تا آنجا که امکان پذیر است ، تلفات این بیماری را به حداقل کاهش دهیم . جدیداً افزودن عصاره گیاهان داروئی ،‌ویتامین ها مشوق های ایمنی زا به غذا واصلاح باکتریائی باعث موفقیت هائی در مزارع شده است .

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 328]