آرگونوميک علم طراحي سازگاری محيط و محصولات با کاربران ..... : تغذیه و سلامتی

واضح آرشیو وب فارسی:آشپز آنلاین: آرگونوميك چيست ؟

آرگونوميک علم طراحي سازگاری محيط و محصولات با کاربران است. لغت ارگونوميک از لغات يوناني «ارگون» به معناي «کار» و «نوموس» به معناي «قانون» گرفته شده است و اصطلاحا به معني : انطباق کار براي افراد، از طريق طراحي وظيفه و روش ها و نيز انطباق افراد با کار از طريق استفاده مناسب از چيدن روش هاي صحيح مي باشد.

Ergonomics ( n.) = human engineering, study of the influence of the environment on productivity in the workplace (such as equipment and layout)

بايد توجه داشت که آنچه براي يک نفر مناسب است مي تواند براي ديگري مناسب نباشد. بنابراين روش هاي مجزا بايد مدنظر قرار گيرند.

ارگونوميک در نظر اول ممکن است آگاهي و علم جلوگيري از صدمات و ناراحتي هاي پيش بيني نشده معني شود در حالي که موضوع اصلي آن پيش از بررسي وقوع ضايعه اي، تقويت راحتي و رواني عملکرد است. فراموش نبايد کرد که انسان ها داراي محدوديت هستند و براي اينکه بتوان با وجود محدويتها فعاليت مناسبي داشت، شرايط محيط بايد به گونه اي مناسب طراحي گردد.

اهداف شناخت ارگونوميک را مي توان به شرح زير طبقه بندي کرد:

1- برخورداري از تندرستي
2- تقويت توانايي هاي بدن
3- بالا بردن راندمان فعاليت
4- رهايي از عوارضي همچون استرس، چاقي، چشم درد، درد پشت و درد گردن و يا بيماريهايي که از صدمات کشش متمادي بوجود مي آيند.
5- يافتن روشهايي براي درست انجام دادن کارهاي تکراري و يا سنگين.

کليات

آرگونوميک بخشي از علوم انساني را در برميگيرد که در آن از انطباق وظايف، سيستم ها،محصولات و محيطها با تواناييهايي فيزيکي و فکري و محدوديتهاي انسانها بحث مي شود.
حوزه هاي اصلي مرتبط با ارگونوميک عبارتند از: اطلاعات، استنباط و ادراک، روشهاي کنترل، طراحي مکان کار و مهارتهاي شغلي، تحليل وظيفه، بررسي زمان و تحرک و راحتي کاربر.
در مورد کاربرد ارگونوميک نيز مي توان از معماري، مصارف خانگي، کابرد کامپيوتر، باغداري، بهداشت ورزش، آموزش و هوش مصنوعي نام برد. ارگونوميک نقطه تمرکز انسان را مدنظر قرار مي دهد و طبيعت ارگونوميکي و دانش هاي موجود بر پايه سازگارسازي محيط با افراد را گردهم مي آورد.

اين علم از اطلاعات مربوط به علوم آناتومي و فيزيولوژي براي اندازه گيري شاخصه هاي فيزيکي افراد و پاسخ آنها به محيط بهره مي گيرد و تمرکز اصلي آن بر سلامتي و بهره وري قرار دارد. اطلاعات ارگونوميک نيز از علوم روانشناختي انساني جمع آوري شده است. زمينه هاي ادراکي و روان تني، نگهداري اطلاعات و تصميم گيري، محرکهاي شخصي و پاسخها را مورد بررسي قرار مي دهد تا از شاخصه هاي رفتاري و پاسخهاي آگاه شده و دريابد که چگونه اين موارد بر رفتار و عادات انساني تاثير مي گذارد. براي دست يابي به سطح مناسبي از زندگي و فعاليت، زمينه هاي اجتماعي و سازماني اشخاص و گروه ها نيز بعنوان ابعاد اجتماعي ارگونوميک در نظر گرفته مي شود.
در اين بند نيز محرکها و رفتارهاي مرتبط با نيازهاي اشخاص و کار در گروه مدنظر اين علم قرار مي گيرد. همچنين براي اينکه بتوان معيارهايي بدست آورد و سطوح مناسب و مشخصه لازم محيطي را براي فعاليت هاي انسان تعيين کرد محيط فيزيکي را مورد مطالعه قرار مي دهد.

طي 20 سال گذشته صدمات ارگونوميکي بعنوان شاخص بزرگي در سلامت محل کار شناخته شده است. يک دوم تمامي صدمات و بيماريهاي شغلي ناشي از فعاليت سنگين و يا حرکت متمادي است. مطالعات نشان مي دهد که با در نظر گرفتن مسائل ارگونوميک مي توان از صدمات ناشي از فعاليت و هزينه هاي بسيار زياد مرتبط بر آن کاست.

روشهاي نظام بندي در جهت تشخيص و رفع ضايعات ارگونوميکي وجود دارد که شرکتها چه بزرگ و چه کوچک در زمان بروز مشکل به ويژه در محل کار از آن بهره گرفته و بدان عمل مي کنند. عبارت «اختلالات عضلاني اسکلتي(MSD)» به شرايطي اطلاق مي شود که اعصاب، تاندونها، عضلات و ساختارهاي نگهدارنده بدن تحت تاثير قرار گيرد و اين اختلالات ناشي از فعاليت زماني اتفاق مي افتد که عدم تطابق بين ضروريات فيزيکي محيط و توانائيهاي فيزيکي بدن انسان وجود داشته باشد. حرکتهاي تکراري و کشش و رانش، بيش از 100 نوع ناراحتي در بدن ايجاد مي کند و ناراحتي هايي چون پشت درد، کشش تاندونهاي مچ و سندم تونل کارپال تنها تعداد معدودي از صدمات رايج فعاليت در عصر مدرن است که مي توان با ملاحظات مناسب ارگونوميک از آن جلوگيري کرد.

در اداراتي که از موارد و مسائل ارگونوميک تبعيت مي کنند، دستورالعملهاي ارگونوميکي مخصوص محل کار براي طراحي محيط کاري ارگونوميکي بکار گرفته مي شوند. صندليهاي ارگونوميک که کاملا قابل تنظيم باشد براي هر کارمند تهيه مي شوند و جاپائيهاي ارگونوميک مناسب در صورت لزوم وجود خواهند داشت. از طرف ديگر نورپردازي بگونه اي است که لامپهاي موجود باعث خيرگي مستقيم و يا غيرمستقيم چشم کارمندان نمي گردد. صفحه نمايشها و نگهدارنده هاي اسناد بگونه اي طراحي مي شوند که کارکنان خط مستقيمي براي ميدان ديد خود داشته باشند.

موس هاي ارگونوميکي، کي بوردهاي ارگونوميکي، لوازم اداري ارگونوميکي و کاملا قابل تنظيم، کارمندان را در خط وضعيت طبيعي قرار داده و در نتيجه صدمات کاري (عضلاني اسکلتي) ناشي از عدم لحاظ موارد ارگونوميک را از بين مي برند.

مهندسي ارگونوميک:
---------------------------
شغلي است که با بررسي تغييرات فيزيکي، اختلالات عضلاني اسکلتي را کاهش مي دهد.
ارگونوميک شاخه اي از علم است که با درک اصولي از تعامل بين انسان و عناصر ديگر سيستم، روشهاي عملي مناسب را در فرضيه هاي متفاوت بررسي مي کند و به عنوان مهندسي عوامل انساني براي سلامتي و بهبود شريط انسان راه حل ارائه ميدهد.

قالب کاري متمرکز بر کاربر

ارگونوميک روشي خاص براي تفکر درباره افراد در کار يا زندگي است که افراد (کاربران) را در مرکز توجه قرار مي دهد. همچنين روابط بين کاربر، فعاليت کاربر و محيط اطراف وي را مورد بررسي قرار مي دهد. محيط اطراف نيز شامل ابزار مورد استفاده، ويژگيهاي فيزيکي محيط و مفاهيم اجتماعي است. اگر تمامي اين روابط را درک کنيم آنگاه مي توانيم راهي را براي بهبود سازگاري بين افراد و عناصر مختلف بيابيم. نمودار زير به شما کمک مي کند تا به اين تعاملات به صورت نظام مند نگاه کنيد:
در نمودار مقابل، پنج عنصر توسط حلقه هايي از يکديگر جدا شده اند، هر حلقه يک حوزه از تعامل با کاربران را نمايش مي دهد. هر حلقه مي تواند يک واسط کاربر نيز محسوب شود.

در ادامه اين مقاله هر يک از اين پنج عنصر يعني:

1- کاربر
2- واسط کاربر- ابزار
3- واسط کاربر- فضاي کاربر
4- واسط کاربر- محيط
5- واسط کاربر- سازمان
و منافع ناشي از لحاظ کردن ارگونوميک مورد بررسي قرار مي گيرد.

کاربر

براي اينکه طراحي محيط و ابزار و ساير عوامل با مرکزيت کاربر صورت بپزيرد ابتدا مي بايد ويژگيهاي فردي و احتياجات ساير افراد جهت لحاظ کردن موارد ارگونوميکي مشخص گردد. بعنوان مثال طراح يک ماشين نه تنها بايد راننده را در نظر بگيرد بلکه بايد مسافران ماشين و افرادي که ماشين را سرويس و تعمير خواهند کرد را نيز مدنظر قرار دهد. همچنين بايد توجه داشت که افراد هر گروه مي توانند کاملا متفاوت باشند. اين تفاوت ها را مي توان از لحاظ ويژگيهاي فيزيکي (سايز بدن، قد) ويژگيهاي فيزيولوژيکي (زمان عکس العمل، حافظه، مهارت) و غيره مورد بررسي قرار داد. بدين ترتيب وقتي ابزار و محل کار طراحي يا اصلاح مي گردد، تفاوت هاي فردي بايد مورد توجه قرار گيرد.

واسط کاربر- ابزار

اين بخش شامل کليه روابط بين کاربر و ابزاري مي گردد که براي انجام يک کار استفاده مي شود. چه اين کار پرواز يک هواپيما باشد يا عمل ساده مسواک زدن. براي اينکه يک کار بصورتي مفيد انجام شود، سه مرحله چرخه اين بخش را کامل ميکند. اول کاربران بايد اطلاعات را از سيستم بگونه اي دريافت کنند که بتوانند آنرا فهميده و ادارک کنند. (مرحله دريافت اطلاعات) پس از فهم اطلاعات به يک تصميم گيري مناسب دست يابند (مرحله تصميم) و براي تکميل چرخه، کابر بايد قادر به انجام فعاليت يا عمل مناسب باشد (مرحله عملي). اين فرآيند معمولا درتمامي انواع فعاليتها رخ مي دهد. :: ادامه دارد ::

(مآخذ: ويژه نامه بازار مبل ايران)

شبنم خانم سلام

مطالب فوق العاد بود به خوب نكاتي اشاره كرديد . علم آرگونوميك بيشتر در مورد پيرامون ما

بحث مي كند . و اين رو هم بگم اگر ما حتي به يك سري از اين موارد گفته شده توسط شما

عمل كنيم روند زندگي خيلي ساده تر مي شود.

سپاسگزارم. اشكان

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آشپز آنلاین]

[مشاهده در: www.ashpazonline.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 361]