به مناسبت سال‌روز ولادت حضرت علي‌اكبر(ع) ‌او كه شبيه‌ترين مردم به پيامبر(ص) بود در خَلق و خُلق/ بخش پاياني

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: به مناسبت سال‌روز ولادت حضرت علي‌اكبر(ع) ‌او كه شبيه‌ترين مردم به پيامبر(ص) بود در خَلق و خُلق/ بخش پاياني
گروه گزارش: وقتي هنوز خورشيد پرتوهاي طلائيش را از روي صندلي‌ها و شاخه‌هاي درختان برنداشته بود، مرد ميانسال روي صندلي پارك نشسته بود و در آرزوي روزهاي بازنشستگي و پيري. مي‌گفت دو تا پسر دارم تازه درسشان تمام شده و مهندس شده‌اند مي‌خواهم برايشان زن بگيرم اما نه كار دارند و نه خانه و نه من پولي دارم كه به آنان بدهم.
زن خانه‌دار پنجره خانه‌اش را باز كرده بود و آنقدر با همسايه‌اش گرم گرفته بود كه حتي عبور عابران را هم حس نمي‌كرد، همسايه‌اش مي‌گفت هر چه به پسرانم اصرار مي‌كنم زن بگيرند مي‌گويند كي زن مي‌گيره و كي به ما دختر مي‌ده، نه پول داريم و نه كار و نه خانه‌اي.

تلويزيون را كه روشن كردم مجري مي‌گفت: امروز 11 شعبان سال‌روز ولادت حضرت علي اكبر(ع) است او از مسئولي كه دعوت كرده بود پرسيد: امروز كه روز جوان است براي جوانان چه كرده‌ايد و آن مسئول هم با آب و تاب مي‌گفت: بايد فكري براي شغل و مسكن و ازدواج جوانان كرد. تنها چيزي كه نشنيدم اين بود كه آيا كسي فكري براي هويت جوانان هم كرده است؟

«يك سبد گفت‌وگوي دوستانه، هديه به فرزندانمان»

امروز(روز ولادت حضرت علي اكبر(ع)) در تقويم ملي ايرانيان به عنوان روز جوان ثبت شده و از قضا هم با يك روز اختلاف با روز «جهاني جوان» همزمان شده است. روز جهاني جوان به ابتكار سازمان ملل متحد نام‌گذاري شده و شعار اين روز هم «جوانان و تغيرات آب و هوائي، زمان عمل فرا رسيده است» تعيين شده است. اين سازمان دليل نامگذاري روز جهاني جوان را خطر تغيرات آب و هوائي و پيامدهاي نگران كننده آن اعلام كرده است و از جوانان جهان خواسته به اين منظور وارد عمل شوند اما در ايران شعار روز جوان «يك سبد گفت‌وگوي دوستانه، هديه به فرزندانمان» نام گرفته كه مسئولان سازمان ملي جوانان دليل اين نامگذاري را افزايش عاطفه و پيوند خانواده‌ها و فرزندان عنوان كرده‌اند.

جوان كيست؟

سن جواني در ايران بين 15 تا 29 سال است و به سه گروه سني 15 تا 18 سال، 19 تا 24 سال و 25 تا 29 سال تقسيم شده‌اند. البته در چنين تقسيم‌بندي‌اي عملا افراد تا سن 15 سال و گاهي بيشتر هم در ديد عمومي جامعه مشمول واژه نوجواني قرار مي‌گيرند و كمتر كسي آنان را جوان خطاب مي‌كند.

جواني و اهميت آن

از ديد قرآن فراز و نشيب سنين و عمر آدمي سه مرحله است؛ دوران ضعف و كودكي، دوران قوت و قدرت جواني و مرحله ضعف و ناتواني(پيري)(سوره مباركه روم، آيات 30 تا 54). از ديد قرآن، جواني دوران قدرت است و جوان بر بلنداي قله حيات خويش ايستاده و مي‌تواند هماي سعادت را صدا بزند و يا در دره شقاوت گرفتار آيد. در روايات از پيامبر(ص) منقول است كه خداوند متعال فرشتگاني دارد كه هر شب نزول مي‌‌كنند و ندا مي‌دهند اي جوانان، 20 سال كوشش و جديت كنيد و براي نيل به كمالات انساني مجاهده نمائيد(ميرزا حسن نوري، مستدرك الوسايل 12/ 157).

جوان در پي شخصيت و عزت‌طلبي

طلب شخصيت با كسب عزت نفس يعني ارزشيابي انسان درباره خودش كه با مفهوم هويت در ارتباط است و ارتباط مستقيم دارد، حضرت علي(ع) در اين براه مي‌فرمايند: «من كرمت عليه نفسه لم يهنها بالمعصية؛ هر كس به شرف معنوي و كرامت و عزت نفس خود عقيده دارد با پليدي گناه خوارش نخواهد ساخت.»(غررالحكم/ 677) و از امام هادي(ع) نقل شده است كه «من هانت عليه نفسه فلا تامن شره»؛ هركس كه خود را ضعيف و خوار مي‌داند و در باطن احساس پستي و حقارت مي‌كند از شر او ايمني نداشته باش».(تحف العقول عن آل الرسول)

الگويابي و جهت‌گيري

جواني، دو راهي انتخاب الگوهاي معنوي، ديني و اخلاقي و الگوهاي قدرت و ثروت و جمال است؛ نياز به الگو آنقدر مهم و مورد نياز است كه خداوند در آياتي از سوره مباركه احزاب، پيامبر(ص) را به عنوان اسوه حسنه معرفي مي‌كند(لقد كان لكم في رسول الله اسوة حسنه) و ادامه آيه پيروي از اين اسوه را منحصر به كساني مي‌داند كه به خدا و روز جزا ايمان دارند و خدا را بسيار ياد مي‌كنند. البته خداوند نه تنها در قرآن پيامبر(ص) را به عنوان الگوي نمونه معرفي مي‌كند بلكه ماجراي زندگي و ويژگي‌هاي جواناني را نيز برشمرده است كه بهترين الگو و سرمشق براي جوانان هستند و البته نمونه بارز آن در تاريخ تشيع را مي‌توان به حضرت علي اكبر(ع) نسبت داد.

قرآن گروهي از جوانان را نيز به عنوان الگو و اسوه مطرح مي‌كند كه با وجود اينكه در بهترين شرايط و موقعيت اجتماعي از نظر مقام و ثروت بودند ولي وقتي حقيقت توحيد را دريافتند و به خداي يگانه و روز معاد ايمان آوردند زر و زيور را رها كردند و به غار خشن و خشك پناه بردند و گفتند: «پروردگارا ما را از سوي خودت رحمتي عطا كن و راه نجاتي براي ما فراهم ساز.» و آنان كساني نبودند جز اصحاب كهف.

همچنين قرآن در يك سوره كامل ماجراي زندگي حضرت يوسف(ع) را بيان مي‌كند و او را به واسطه اينكه جواني نيكوكار بود مي‌ستايد و در وصف او مي‌فرمايد: «و هنگامي كه به سن رشد و كمال جواني رسيد به او حكمت و علم داديم و اين چنين نيكوكاران را پاداش مي‌دهيم».

علاوه بر يوسف، مريم(س) نيز به عنوان دختري عفيف و پاكدامن و اسوه تقوي و عبادت معرفي مي‌شود و او بانويي است كه خداوند به علت عفتش او را شايسته دريافت روح الله مي‌گرداند و در توصيف ماجرايش مي‌فرمايد: و مريم دختر عمران مثل زده شد كه دامان خود را پاك نگه داشت و ما از روح خود در او دميديم، او كلمات پروردگار و كتاب‌هايش را تصديق كرد و از مطيعان فرمان خدا بود و نمونه از اين دست چون حضرت موسي و دختران شعيب و زن فرعون و ... رد قرآن كم نيستند.

علي اكبر(ع) الگويي ديگر

فارغ از الگوهاي قرآني كم نيستند در تاريخ تشيع انسان‌هايي چون حضرت علي اكبر(ع) كه امروزه دور از هر گونه شعارگرايي مي‌توانند الگو و اسوه جوانان معرفي شوند؛ شجاعت، بردباري، حيا، بصيرت و بينش ديني، سياسي و اجتماعي و برداشتن بار از روي دوش والدين و جامعه، داشتن هويت مستقل تنها برخي از ويژگي‌هاي قابل تقليد است. متاسفانه برخي از جوانان امروز بيش از آنكه به استقلال اجتماعي و داشتن چنين هويتي بينديشند منتظرند تا جامعه باري از روي دوش آنان برگيرد.

حجت‌الاسلام والمسلمين «تقوي» از محققان و پژوهشگران ديني در اين باره مي‌گويد: «ما مشكلي كه در بحث جوان امروز داريم اين است كه با وجود اينكه همه به نوعي از توجه به جوانان صحبت مي‌كنند اما بيش از آنكه هويت واقعي جوان را به او معرفي كنيم از ائ سلب مي‌كنيم، جواني كه مي‌تواند تكيه‌گاه يك جامعه بحران‌زده باشد و بن‌بست‌ها را بردارد گاهي وقت‌ها از او آنقد رمظلوميت‌سازي مي‌كنيم كه هويت و توانايي او را زير سئوال مي‌بريم و او را به گونه كسي نشان مي‌دهيم كه محتاج همه نوع كمك است تا بتواند روي پاي خود بايستد».

وي مي‌افزايد: نبايد موضوع جوانان به گونه‌اي مطرح شود كه از جوان موجودي ضعيف بسازيم و آنقدر درباره آنان مرثيه‌سرايي كنيم كه همه احساس كنند بايد زير بغل او را بگيرند، اراده و اعتماد به نفس سرمايه‌هاي جدي كشور هستند كه جوانان با مدد آن توانستند جنگ را مديريت كند و كشور به پيشرفت‌هاي علمي برسد. مواظب باشيم به بهانه توجه به جوانان ويژگي‌هاي منحصر به فرد جوان چون عزت‌طلبي و استقلال را از او نگيريم. عزت و استقلالي را كه در شخصيت علي اكبر(ع) مي‌توان ديد، اوست كه پدر را ياري مي‌كند بدون اينكه امام حسين(ع) از او بخواهد و امداد طلبد. ‌

جوانان سكوي پرتاب ديگران نشوند

آيت‌الله سيداحمد خاتمي معتقد است كه سال‌ها‌ي گذشته درباره «جوان» شعارهاي زيادي داده شد و افراد زيادي هم از اين سكوي شعارها بالا رفتند و به درجات سياسي رسيدند، امروز جوان به شعار نياز ندارد بلكه به راهنمايي‌هاي مستدل و مستند نيازمند است.

امام جمعه موقت تهران با اشاره به حديثي از رابطه ميان حضرت سيدالشهدا و حضرت علي اكبر(ع) به حق‌طلبي اين جوان اهل بيت(ع)به عنوان بينش اصلي ايشان اشاره مي‌كند و مي‌گويد: غيرت و آزادگي حضرت علي اكبر(ع) بايد براي نسل جوان بازگو شود؛ با چنين بينش و رفتاري است كه نسل جوان مي‌تواند پاسدار نظام باشد، همچناني كه همين نسل پاسدار انقلاب بوده و هست.

آيت‌الله سيد احمد خاتمي با اشاره به كمالات حضرت علي اكبر(ع) و لزوم بازگويي آن براي جوانان تصريح مي‌كند: وصف امام حسين(ع) درباره ايشان كه فرمودند علي اكبر(ع) هم خلقش شبيه پيامبر(ص) است هم چهره‌اش و هم منطق و رفتارش، نبايد تنها ذكر محافل و مجالس باشد همچنين تنها نبايد به شهادت ايشان توجه كرد چرا كه زندگي ايشان كه بنا بر اقوال مختلف 17 تا 28 سال ذكر شده است، سراسر درس و عبرت است.

ضرورت تناسب تربيت با شرايط زمان

حضرت علي(ع) در اين زمينه مي‌فرمايند: فرزندان خويش را مجبور نكنيد كه به آداب و رسوم شما عمل كنند، چون آنان متعلق به زمان ديگري هستند و بايد متناسب با زمان خود تربيت شوند. (شرح نهج‌البلاغه). تكيه حضرت علي(ع) در تربيت فرزندان متناسب با زمان، تكيه بر اين دارد كه بايد فنون و علوم را مطابق روز به فرزندان ياد بدهيم و گرنه امكان موفقيت آنان را از بين برده‌ايم و از آن حضرت منقول است« چيزهايي كه خوب است جوانان ياد بگيرند، چيزهايي است كه وقتي مرد شدند به آن احتياج داشته باشند»، توصيه به كسب علم، مهارت و فنون به خصوص فنون دفاعي و نظامي همواره مورد نظر اولياي گرانقدر اسلام بوده و ايجاد شرايط يادگيري براي فرزندان را همواره به پدران توصيه كرده‌اند.

ضرورت ايجاد شغل

جوانان خواهان ورود به اجتماع هستند تا انرژي و تازگي وجود خويش را در راه پذيرش مسئوليت‌هاي اجتماعي صرف كنند و از جانب اجتماع جدي تلقي شوند البته هويت شغلي به صورتي بسيار ساده از دوره كودكي شروع به شكل گرفتن مي‌كند و كودكان به خيال‌پردازي‌هاي شغلي مي‌پردازند تا اينكه واقع‌بيني شغلي در جواني حاصل شود. پيامبر(ص) در توصيه‌اي به حضرت علي(ع) فرموده‌اند: «يا علي، حق فرزند بر پدرش اين است كه براي او نام خوب انتخاب كند، در ادب و تربيتش بكوشد و او را به كار شايسته‌اي بگمارد.» بنابراين والدين و مسئولان حكومتي بايد تمام نيرو و سعي و تلاش خود را به كار گيرند تا براي جوانان شرايط شغل و كاري فراهم شود.

هويت، گمشده‌اي والاتر از شغل و خانه

در معارف اسلامي اگر چه توصيه فراواني به فراهم شدن شرايط كار و ايجاد شغل براي جوانان شده است اما خلاف آنچه كه امروز در حال تبديل شدن به فرهنگ در جامعه است و گفته مي‌شود كه جوان بايد شغل و خانه و ماشين داشته باشد تا بتواند تشكيل خانواده دهد بيشتر بر هويت مستقل و صحيح تاكيد شده است، حضرت علي(ع) در نامه‌اي به فرزندشان مي‌فرمايند: «... به وسيله اين وصيت بر تو پيشدستي كردم و خصلت‌هايي را برايت برشمردم قبل از آنكه پاره‌اي خواهش‌هاي نفساني بر تو غالب گردد يا فريبندگي‌هاي دنيا تورا بفريبد.. همانا كه قلب جوان چون سرزمين خالي و آماده كشت است، هر چند در آن افكنند بپذيرد...»(نامه 31 نهج‌البلاغه)

همچنين درباره سقراط نقل است كه از او پرسيدند چرا بيشتر با جوانان مجالست مي‌كني؟ پاسخ داد كه شاخه‌هاي نازك‌ و تر را مي‌توان راست كرد ولي چوب‌هاي سخت كه طراوت آن رفته باشد به استقامت نگرايد.(فصلنامه بينات، پائيز 85).

به كدام سو مي‌رويم؟

خورشيد پرتوهاي طلائي رنگش را از روي صندلي‌ها و شاخه‌هاي درختان پارك برگرفته بود، تاريكي داشت همه جار ار فرا مي‌گرفت، مرد ميانسال هنوز مي‌گفت دو تا پسر دارم تازه درسشان تمام شده و مهندس شده‌اند مي‌خواهم برايشان زن بگيرم اما نه كار دارند و نه خانه و نه من پولي دارم كه به آنان بدهم. زن خانه‌دار همچنان از اصرار به پسرانش سخن مي‌گفت و عابران مي‌آمدند و مي‌رفتند و باز هم مجري تلويزيون مي‌‌پرسيد در روز جوان براي جوانان چه كرده‌ايد و آن مسئول مي‌گفت:بايد فكري براي شغل و مسكن و ازدواج جوانان كرد.
چهارشنبه 23 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 321]