بررسي اجمالي : روابط ايران و تركيه در دولت نهم (‪(۲‬

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: بررسي اجمالي : روابط ايران و تركيه در دولت نهم (‪(۲‬
سياسي. دولت . استانبول . مناسبات
آنكارا- با روي كار آمدن دولت نهم به نظر مي‌رسد روابط خارجي ايران نيز دچار تحول شد و در اين راستا مناسبات ايران و تركيه نيز دستخوش تغييرات زيادي در جهت مثبت گرديد.

*** روابط ايران وتركيه در ابعاد اقتصادي
در بعد اقتصادي بايد گفت مهمترين تحول در روابط دو جانبه، توافقات ايران و تركيه در زمينه انرژي بود كه در سفرهاي متقابل وزير نفت و وزير نيرو به تركيه و وزير انرژي و منابع طبيعي تركيه به ايران، حاصل شد و بازتاب جهاني داشت.

در سال گذشته ميلادي گفت وگوهاي مفيدي بين مقامات وزارت نيروي ايران و وزارت انرژي و منابع طبيعي تركيه صورت گرفت كه منجر به انعقاد توافقنامه و به دنبال آن انعقاد قرارداد همكاريهاي دوجانبه براي سرمايهگذاري در احداث نيروگاه‌هاي آبي و حرارتي، تقويت خطوط انتقال برق و توسعه بازرگاني برق بين دو كشور شد كه به موجب اين قرارداد نقشه راه همكاريهاي دو كشور در انرژي برق ترسيم و قرار شد ظرفيت انتقال برق بين دو كشور به دو هزار مگاوات افزايش داده شود.

بنا براين قرارداد، ايران و تركيه با تاسيس شركت مشتركي، نيروگاههاي برق در داخل خاك ايران و تركيه با مشاركت بخش خصوصي احداث خواهند كرد.

در اين قرارداد موضوع احداث نيروگاههاي آبي شركتهاي تركيهاي در ايران نيز مطرح است كه ظرفيت آن ‪ ۱۰‬هزار مگاوات خواهد بود و پيمانكاران تركيه در اين زمينه سرمايه‌گذاري خواهند كرد.

در سال ‪ ۲۰۰۷‬اولين قرارداد فروش برق ايران به يك شركت خصوصي تركيه به ميزان سالانه ‪ ۱/۵‬ميليارد كيلوات ساعت، در آنكارا امضا شد.

اين قرارداد را مسعود حجت عضو هيات مديره شركت توانير و مديرعامل شركت مديريت شبكه برق ايران و نوري دوغان كارادنيز صاحب شركت سهامي كارتد تركيه امضا كردند.

اين اولين قرارداد فروش برق ايران به يك شركت خارجي از همسايگان ايران هم بود.

ايران و تركيه در سال گذشته ميلادي يك يادداشت تفاهم همكاري وسيع در زمينه انرژي نفت و گاز نيز امضا كردند.

خبر امضاي اين پروتكل مهم به لحاظ حضور خبرنگار ايرنا در محل مذاكرات، نيمه شب و به محض امضا، از طريق ايرنا به دنيا مخابره شد كه بازتاب وسيعي در جهان يافت.

بر اساس اين تفاهمنامه ايران و تركيه در زمينه صدور گاز ايران به اروپا از طريق خاك تركيه و گاز تركمنستان به اروپا از طريق خاك ايران و تركيه به اروپا و هم چنين همكاري در توسعه مناطق استخراج گاز عسلويه و ادامه روند بازرگاني نفت بين دو كشور، همكارهاي خود را توسعه خواهند داد.

سيدكاظم وزيري هامانه وزير وقت نفت در گفت وگو با خبرنگار ايرنا در آنكارا مذاكراتش با حلمي گولر وزير انرژي و منابع طبيعي تركيه را قدم بزرگي در همكاري دو كشور در زمينه نفت و گاز توصيف كرد.

وزيري هامانه با اشاره به مذاكرات متعددي كه در گذشته بين دو كشور صورت گرفته و به نتيجه نرسيده بود، گفت: اين، قدم بزرگي است كه در زمينه نفت و گاز بين دو كشور برداشته شد و اميدواريم عملياتي شده و گاز ايران به اروپا صادر شود.

قرار است براي صدور گاز ايران به اروپا، خطوط لوله جديدي بين دو كشور به صورت مشاركتي پنجاه پنجاه احداث شود و همين طور قرار است طرح توسعه ميدان پارس جنوبي را هم كه يك طرح بزرگ چند ميلياردي است، تركيه اجرا كند كه بالبطع سطح همكاري بين دو كشور را نيز توسعه خواهد داد.

بر اساس اين توافقات، تركيه حوزههاي ‪ ۲۳ ،۲۲‬و ‪ ۲۴‬پارس جنوبي را توسعه داده و گاز استحصالي را به صورت باي بك در اختيار ايران قرار خواهد داد.

با عملي شدن اين توافقات، ايران با استفاده از خاك تركيه، گاز خود را به اروپا صادر خواهد كرد.

اين تحولي جديد در رويكرد انرژي تركيه بود. اين كشور پيشتر اصرار داشت ايران گاز خود را در مرز به تركيه تحويل دهد تا اين كشور راسا براي صدور آن اقدام كند.

به گفته كارشناسان، اين توافق، فرصت بسيار خوبي را براي تركمنستان نيز ايجاد ميكند تا بتواند گاز خود را از انحصار روسيه خارج كرده و از مسير كوتاهتري به بازارهاي اروپايي برساند.

كارشناسان ناظر بينالملل در آنكارا با تاكيد بر اجتناب ناپذير شدن مفهوم وابستگي متقابل در روابط بين كشورها در عصر جديد، معتقدند در سياست گذاريها بويژه در مساله انرژي، بايد به تصوير بزرگ نگريست و ضمن توجه به سياستهاي ميكرو (خرد) نبايد آن را فداي اهداف كلان كرد.

همين كارشناسان به عنوان نمونه برخورد اخير تركمنستان در قطع صدور گاز به ايران را به بهانه پايين بودن قيمت گاز صادراتي آن كشور، كوتاه بيني ارزيابي كرده و معتقدند تركمنستان با اين اقدام خود بدون توجه به واقعيتهاي ژئوپليتيكي خود، باب دوم دستيابي به بازارهاي جهاني را از مسير امن ايران، به خطر مياندازد.

البته اين امر به طورغيرمستقيم به هدف تركيه هم كه ايجاد تنوع در منابع تامين انرژي خود است، آسيب خواهد زد و از گره خوردن منافع متقابل ايران، تركيه و تركمنستان در سياستهاي مهم انرژي منطقه جلوگيري خواهد كرد تركيه يكي از خريداران با سابقه نفت خام ايران است و روند قبلي همكاري ادامه خواهد داشت.

امضاي قرارداد ترانزيت گاز ايران به اروپا و انتقال گاز تركمنستان به تركيه از طريق ايران و مشاركت تركيه در اكتشاف گاز ايران، بازتاب بسيار گستردهاي داشت .

رسانههاي تركيه نوشتند بعد از قراردادهاي نفت و گاز روسيه با تركمنستان و قزاقستان كه تركيه را از مسير حمل گاز به اروپا خارج ميكرد، در موافقت نامه ايران و تركيه موادي كه آينده پروژه نابوكو را نيز تضمين ميكند، گنجانده شده است و گاز ايران از طريق تركيه به اروپا حمل خواهد شد به نوشته اين رسانهها ايران كه قبلا به حمل گاز تركمنستان به تركيه ازطريق خاك خود اجازه نميداد، براي اولين بار موافقت كرد كه گاز تركمنستان از طريق اين كشور به تركيه و از اين طريق نيز به بازارهاي اروپا حمل شود.

از ديد رسانههاي تركيه امضاي موافقتنامه، اميدهاي تركيه براي تبديل به يك كريدور (معبر) انرژي را مجددا بارور كرد.

روزنامههاي تركيه اين خبر را با عنوان سورپرايز نيمه شب با تهران منعكس كرده و اشاره داشتند حضور شركت نفت تركيه در پارس جنوبي و استحصال روزانه ‪ ۵۶‬ميليون مترمكعب گاز طبيعي از آن منطقه براي تركيه منبع انرژي بسيار مهمي خواهد شد.

رسانههاي اسلامگراي تركيه نيز تحليل كردند كه اين توافق، دو كشور را بيش از پيش به هم نزديك كرده و موجب خواهد شد ايران و تركيه در منطقه به صورت يك قدرت بزرگ در آيند.

اينال باتو قائم مقام و سخنگوي بازنشسته وزارت خارجه و نماينده مجلس تركيه از حزب مخالف جمهوريخواه در اين زمينه با اشاره به اين كه منافع تركيه و ايران در شمال عراق با يكديگر همخواني دارد، گفت : منافع راهبردي دو كشور در زمينه بحثهاي مربوط به دولت كرد در منطقه نيز در راستاي يكديگر است و ميزان باور عمومي به آمريكا در تركيه همه روزه در حال كاهش است.

قايم مقام سابق وزارت خارجه تركيه با اشاره به اين كه تركيه به همين دليل همه روزه از آمريكا دور شده و به ايران نزديك ميشود، گفت: آمريكا با در نظر گرفتن اين مساله، گروههاي كرد مخالف ايران را تقويت ميكند و امضاي اين قرارداد، به معناي قد علم كردن تركيه در مقابل آمريكاست و درمقابل، روسيه نيز كه با اقدامات خود همه روزه قويتر ميشود، موضع تركيه تقويت ميكند.

نجدت پامير متخصص برجسته انرژي تركيه نيز معتقد است بهرغم دشواري اجراي اين قرارداد به دليل تحريمهاي موجود عليه ايران در برهه زماني فعلي، اين قرارداد به نفع تركيه است. چرا كه امكان تامين ارزانتر گاز طبيعي براي تركيه فراهم ميشود.

انعقاد تفاهمنامه همكاري ايران و تركيه در زمينه گاز بيش از يك هفته متوالي در رسانههاي تركيه مورد بحث قرار داشت.

تحليلگران رسانهها با نگاه مثبت به اين همكاري، تحت عنوانهايي مانند شراكت راهبردي، نور اعلي نور، آمريكا و روسيه وا ماندند، از آنچه اقدام بموقع آنكارا و تهران ناميدند، تجليل و تقدير كردند.

يني شفق نوشت: طرح تركيه براي انتقال گاز تركمنستان به اروپا، از طريق خاك ايران، انحصارگران انرژي و آمريكا را ناراحت كرد. آنكارا گفت: ما در اين تفاهمنامه به منافع خويش انديشيديم. آمريكا اين را درك خواهد كرد.

يني شفق افزود: به دنبال انعقاد اين تفاهمنامه، روسيه و غولهاي انرژي در جهان كنجكاو شدند و براي اطلاع از جزئيات اين تفاهمنامه به وزارت انرژي تركيه هجوم آوردند.

يني شفق با اشاره به تهديد تلويحي واشنگتن عليه آنكارا مبني بر اين كه سرمايهگذاري در استخراج گاز ايران شامل تحريمهاي آمريكا خواهد شد، نوشت:
تركيه ميگويد پيشنهاد ايران براي همكاري در احداث خطوط لوله گاز و سرمايه‌گذاري تركيه در سه حوزه گازي ايران بسيار جذاب است و منافع كشور ايجاب ميكند تا در اين راه قدم بردارد و آمريكا هم بالاخره موضع خود را عوض خواهد كرد.

در سرمقاله يني شفق هم با عنوان با ايران روابط را فشردهتر ميكنيم آمده است: آمريكا فشار ميآورد كه چون من دلم اين گونه ميخواهد، تركيه نبايد به ايران نزديك شود. خدا را شكر كه نشاط آمريكا به هم خورد! چندي پيش نيز كرشاد توزمن وزير مشاور در اقتصاد خارجي تركيه در راس يك هيات ‪۱۰۰‬نفره از بازرگانان اين كشور به ايران سفر كرد كه اين سفر در نوع خود كم سابقه بود.

روزنامه زمان چاپ تركيه در اين‌باره نوشت : كرشاد توزمن كه به همراه خود ‪ ۱۰۰‬تن از بازرگانان و صاحبان صنايع تركيه را به تهران برده است، گفت وگوهاي بسيار مهمي با مخاطبين ايراني خود در خصوص توسعه مناسبات تجاري و اقتصادي انجام داد.
سه شنبه 22 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 271]