مسجد تاريخانه دامغان

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: مسجد تاريخانه دامغان
كهن ترين بناي اسلامي كه تا كنون شالوده ساساني خود را حفظ كرده ، مسجد تاريخانه (خانه خدا،) دامغان است، با ‌اندكي دگرگوني فضاي دروني. اين مسجد براي استفاده هاي بعدي حفظ شده است. ‌اگرچه نوشته اي كه تعيين كننده تاريخ بناي آن باشد وجود ندارد، ولي از روي سبك بنا مي توان آن را متعلق به قبل از سال 200 هجري قمري دانست. اهميت اين بنا به خاطر امتزاج سبك عربي ، اسلامي و اسلوب و معماري عهد ساساني است. ‌طاق هايي كه بدون مجاورت ديوار، روي ستونها ساخته شده اند، معماري عهد ساساني را به ياد مي آورند. ستونهاي تاريخانه داراي طاق‌هاي ضربي وسيع و موازي با نماها هستند كه از طرف صحن مسجد، مانند ايوان هاي زمان ساسانيان باز و گشوده‌اند، اندازه ستون هاي كاخ تپه حصار دامغان كه به جاي مانده ‌از دوره ساسانيان است، برابر با اندازه و قطر ستونهاي تاريخانه است كه اين نشان‌دهنده استمرار و تداوم معماري ساسانيان در دوره اسلامي مي باشد. احتمالا تاريخانه در زمان تسلط اعراب بر ايران، آتشكده ‌يا معبدي بوده كه بعدها به مسجد تبديل شده. ساختمان مسجد مربوط به قرن دوم هجري قمري است. طرح اصلي ساختمان مسجد به سبك حياط اندروني است كه يك صحن بزرگ تقريبا چهارگوش را در بر گرفته است و درگرداگرد آن رواق هايي با طاق ضربي آجري روي پايه هاي گرد و قطور به بلندي 3/5 ‌متر و قطر 1/5 تا دو متر وجود دارد. يكي از اين طاقنماها كه عميق تر و عريض تر از بقيه است، جاي مقصوره بوده به همين جهت مواجه با قبله است. در ديوار عقب اين مقصوره، محر اب را ساخته اند كه جهت قبله را معلوم مي كند و در مجاورت محراب نيز منبر موعظه قرار دارد. ‌طرح كلي بناي تاريخانه اگرچه به خاطر برآوردن نيازهاي عبادي بوده ‌است، ولي احساسي از شكوه ‌و زيبايي معماري كهن در بناهاي اسلامي را عرضه مي دارد كه بي شك، مظهر عظمت و در عين حال فروتني است. ‌ساختمان مسجد از نظر معماري و مصالح، كاملا ساساني است، تنها تفاوت جزئي آن با سبك ساساني، نوك تيز بودن بعضي از قوس هاي آن است . اين مسجد از نظر محاسبات سازه اي يكي از دقيق ترين بناهاي مساجد صدر اسلام است. اين بنا در كل از ديوارها و طاق‌هاي خشتي با مقدار كمي آجر و چوب ساخته شده واز اين حيث، يكي از مهمترين بناهاي تاريخي است.
سه شنبه 22 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 122]