شهرام ميرشكاك در نشست نقد «سرفه خونين تفنگي در باد»:سرودن از دفاع مقدس همواره مقدس است

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: شهرام ميرشكاك در نشست نقد «سرفه خونين تفنگي در باد»:سرودن از دفاع مقدس همواره مقدس است
گروه ادب: همه ما خواه ناخواه با جنگ درگير هستيم و در ذهن همه ما دفاع مقدس، بي‌ترديد مقدس است، چرا كه خاك ميهن براي همه ما داراي تقدس هميشگي است.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا) «شهرام ميرشكاك» شاعر و منتقد در نشست نقد و بررسي مجموعه شعر دفاع مقدسي «سرفه خونين تفنگي در باد» سروده «مرتضي حيدري آل كثير» كه شب گذشته 20 مرداد در سالن‌هاي همايش‌هاي اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي اسلامشهر برگزار شد با بيان اين مطلب گفت: متأسفانه اين سال‌ها هنوز حق شعر دفاع مقدس به خوبي ادا نشده است. البته اين مشكل در ديگر هنرها هم به چشم مي‌آيد. سينماي دفاع مقدس، سينمايي شعارزده است و بيشتر در حال و هواي مهمات جنگ مانده است. حجم وسيعي از آثار ادبيات داستاني ما هم به پوسته جنگ مي‌پردازد كه به عقيده من شايسته نيست.

ميرشكاك ادامه داد: در اين مجموعه نوعي شاعرانگي، تغزل و عاطفه پنهان سبب شده كه مجموعه با ديگر مجموعه‌هاي شعر دفاع مقدس متفاوت باشد. شاعر اين مجموعه اهل هيچ نحله فرهنگي نيست و بسيار ساده و سالم شعر مي‌گويد، اگرچه در اين بين مشكلاتي هم به چشم مي‌آيد.

او مشكلات اين مجموعه را اين چنين برشمرد: «يكي از مهم‌ترين ايرادها به تزاحم تركيب‌سازي در مجموعه بازمي‌گردد، به‌ويژه آن كه سلامت زباني شعرها به حدي است كه اين تركيب‌ها توسط زبان شعر تحمل نمي‌شود. ديگر مشكل اين مجموعه، گسل روابط معنايي و تصويري غزل‌هاست كه سبب شده گزاره‌هاي منفرد ارائه شده توسط شاعر به گزاره‌اي مجموع نرسد و ما شاهد پراكندگي تصاوير نيز باشيم.

او افزود: اما مشكل عمده «مرتضي حيدري»‌ در اين مجموعه نداشتن ايدئولوژي و جهان‌بيني خاص است كه سبب شده شاعر در برابر تفكرهاي شاعرانه خويش به سطح بيايد. البته انتظار داشتن اين جهان‌بيني خاص، از اين شاعر و آن هم در مجموعه نخست انتظاري بلند‌نظرانه است.

او همچنين ادامه داد: شاعر اين مجموعه انسان عاشق‌پيشه‌اي است و هرگاه به سمت بيان تغزلي رفته، ما را با شعرهايي دلنشين روبه‌رو كرده است. همچنين انتظار در اين مجموعه شعر به خوبي خودنمايي مي‌كند و در جاي‌جاي اين شعرها، ما شاهد دفاع مقدس توأم با انتظار هستيم و شعر پاياني مجموعه نيز مشخصاً بيانگر همين روحيه است.

او در پايان گفت: «سمبليسم و روايت مجهول در شعرهاي اين مجموعه چندان ديده نمي‌شود. اين در حالي است كه به‌ويژه روايت مجهول فصل بسيار مهمي در شعر معاصر ماست كه در شعر غزلسرايان نيز چندي است، ديده مي‌شود. اين روايت لابيرنتي است كه به شاعر اجازه مي‌دهد كه به خوبي در فضاي روايي شعر خويش جولان بدهد. اگرچه فرازهايي از اين روايت را مي‌توان در مجموعه «سرفه خونين تفنگي در باد» جست‌وجو كرد.

در ابتداي اين نشست «محمدرضا شالبافان» در سخناني گفت: مرتضي حيدري آل كثير انسان ساده‌اي است و در دنياي شاعري خويش خود را همان‌گونه كه هست نشان مي‌دهد. همين سبب شده كه در مجموعه با آثاري كاملاً متفاوت از ديد فرمي روبه‌رو شويم. شاعر، بدون هيچ واهمه‌اي اعتراف مي‌كند كه در حال تجربه‌كردن است و به همين دليل به جريان‌هاي مختلف غزل امروز پهلو زده است و البته از اين تجربه‌ها هم معمولاً موفق بيرون آمده است.

او ادامه داد: ذهنيت شاعر، تركيبي است از عين‌گرايي و ذهن‌گرايي. البته شاعر به خوبي مي‌داند كه روزگار ما با عيني‌گرايي در شعر رابطه بهتري دارد و همين باعث شده معمولاً شعرها با ابياتي عيني، ملموس و زيبا آغاز شود؛ ولي در ادامه معمولاً شعرها به سمت ذهن‌گرايي حركت مي‌كنند. اين ذهن‌گرايي گاهي با استفاده از استعاره‌ها و گاهي با فضاسازي و تصويرسازي شاعر رخ مي‌دهد.

شالبافان ادامه داد: در بعضي شعرها كه معمولاً از اوزان طولاني هم استفاده كرده‌اند، روايت به گونه‌اي نيمه رايج رخ داده است و همچنين در اين شعرها شاهد ارتباط تنگاتنگ كلمات، در عرض شعرها هستيم.

او افزود: در بعضي از شعرها، عليرغم آغاز‌هاي قدرتمند، شعر در ميانه و پايان راه به سمت شعار مي‌رود و آن جا اين مسأله بسيار به چشم مي‌آيد كه فاصله شاعرانگي در ابتدا و انتهاي شعر بسيار زياد باشد.

او در پايان گفت: من در مجموع اين مجموعه را موفق ديدم چرا كه در بسياري از شعرها، ابهام و سردرگمي شفافي گام به گام با شعرها پيش مي‌آيد و سلامت زباني هم به جذابيت شعرها كمك مي‌كند. اگرچه احساس مي‌كنم در مجموعه‌هاي بعدي شاعر كه با محدوديت موضوعي مواجه نباشند شاهد شاعري تواناتر خواهيم بود. هر چند اين ابهام سبب شده كه مجموعه، در ميان مجموعه‌هاي دفاع مقدس كاملاً به چشم بيايد.

پس از وي «امير مرزبان» در نقد و بررسي مجموعه شعر «سرفه خونين تفنگي در باد» گفت: در اكثر غزل هاي اين مجموعه شاهد لحني توصيفي هستيم و اين براي شاعران جوان تنها روش سرودن از جنگ است چرا كه هم نسلان ما جنگ را به طور مستقيم نديده‌اند.

مرزبان با اشاره به رويكرد مثبت حيدري به جنگ گفت: تنها نقدي كه به اين مجموعه وارد است آن است كه شاعر تنها از جنگ مي‌گويد و چندان به پيامدهاي جنگ در شعر خود توجهي ندارد.

«سيروس مرادي روئين‌تني» ديگر منتقد اين نشست بود كه در سخناني گفت: بيشتر شعرهاي مجموعه با استفاده از حس و درك عميق شاعر از جنگ به اتفاقات پس از جنگ مي‌پردازد و با زبان روز، شعري مي‌سازد كه مي‌تواند در جريان شعر كشور كاملاً مهم باشد.

«اسماعيل اميني» آخرين منتقد اين نشست بود كه در بررسي «سرفه خونين تفنگي در باد» گفت: حس اين مجموعه هرگونه كه باشد و از هركجا كه ناشي شده باشد، باورپذير است هر چند قاعدتاً شعر نمي‌تواند در مقايسه با هنرهاي ديگر چندان باورپذير باشد.

او افزود: در اين مجموعه ما شاهد ابيات بسيار درخشاني هستيم كه نقطه قوت كتاب به حساب مي‌آيند، اما بعضي اوقات در اين مجموعه ما شاهد اين هستيم كه ترفندهاي شاعري شاعر را با خود همراه كرده‌اند و اين اتفاق به شعرها لطمه زده است كه از آن ميان مي‌توان به تلاش براي سرايش در اوزان بلند و كمرنگ كردن قافيه و بازي با قافيه اشاره كرد.

او در پايان گفت: شبهه‌اي كه در اين سال‌ها بر ادبيات و حتي ذهن بعضي از مسئولان سايه افكنده است انتظارات دنيوي از انقلاب است. در حالي‌كه به حقيقت هدف انقلاب رسيدن به اخلاق عدالت و فرهنگ بود و شايد اگر انقلاب رخ نمي داد، شاه با كمرنگ كردن اين ارزش‌ها به دستاوردهاي دنيوي مي رسيد.
دوشنبه 21 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 303]